حمیدرضا آراسته

مسایل و مشکلات اجتماعی، گسترش دانش ها و پیشرفت فناوری های جدید نیاز برای راه اندازی رشته های میان رشته ای را مضاعف کرده است. در چهل سال گذشته، این گونه رشته ها دستاوردهای چشمگیری را برای جوامع به ارمغان آورده است و پژوهشگران نیز روش هایی را برای ترکیب علاقه مندی های علمی، بینش ها، و مهارت های گسترده طراحی کرده اند. چنین بوده است که اعضای هیات علمی و دانشجویان به طور افزایشی، به سوی این گونه رشته ها جذب شده اند. این مقاله ضمن بررسی ماهیت مفهومی و بیان برخی تجربیات، به نقاط قوت و ضعف این گونه رشته ها می پردازد. در پایان، پیشنهادهایی برای راه اندازی رشته های میان رشته ای می شود.

محور اساسی و تکیه گاه روابط اجتماعی بطور عام و در سازمان ها بطور خاص«اعتماد» است. نقش اعتماد در روابط گروه های کوچک با بزرگ متفاوت است. اعتماد باعث می شود که افراد در روابط اجتماعی خود با دیگران هر گونه بدگمانی را کنار گذاشته و روابط صمیمانه ای را برقرار کنند، که بدون اعتماد چنین روابطی شکل نمی گیرد. برعکس بی اعتمادی باعث سوء ظن نسبت به دیگران و ضعف اعتماد به نفس در افراد می شود و نتیجه این بی اعتمادی اختلال در روابط و عدم شکل گیری همکاری های جمعی است. در گروه های ثانویه و نیمه رسمی نیز هر چه اعتماد بیشتر باشد، افراد به طور موثرتری با همدیگر ارتباط برقرار کرده و همکاری بهتر و پایدارتری را با همدیگر خواهند داشت. با توجه به اهمیت موضوع این مقاله به تبیین و شناسایی سطح اعتماد اجتماعی در میان دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات مشغول به تحصیل در سال تحصیلی 1388 می باشند پرداخته است.تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش از نوع همبستگی می باشد نمونه آماری مطابق ضوابط نمونه گیری بر اساس جدول مورگان حداقل 264 نفر می باشد که جهت افزایش سطح اطمینان نمونه مورد تحقیق به 371 نفر ارتقاء یافت. نتایج تحقیق نشان داد سطح مولفه های سهیم شدن، حسن ظن و همکاری در میان دانشجویان ضعیف و سطح مولفه های صراحت، دموکراتیک بودن، روابط چهره به چهره، صداقت، دگر خواهی، پاسخگویی و مسؤلیت و شفافیت در عملکرد در حد مطلوب ارزیابی شده است.

دانشگاه علوم انتظامی رسالت خطیر پرورش و آموزش پلیس کشور را بر عهده دارد و بدیهی است توجه به استادان به عنوان رکن اصلی و اساسی آموزش می تواند از درجه اهمیت بسیاری برخوردار باشد. لذا هدف این پژوهش پرداختن به عامل انگیزه اعضای هیات علمی را، تاثیر آن را برعملکرد آن ها بر اساس نظریه مک کللند ترسیم و مولفه های موثر بر آن را نشان دهد. نوع تحقیق بر اساس هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش پیمایشی و همبستگی می باشد. بر اساس تئوری موردنظر و آزمونهای فرافکن وی به ساختن پرسشنامه مناسب با شرایط دانشگاه علوم انتظامی با 36 گویه و با مقیاس 5 درجه ای لیکرت اقدام (a=0.85) و به منظور حصول هرچه بهتر به اهداف تحقیق و بومی سازی، مطالعه ای مقدماتی با مشارکت 20 نفر از اعضای جامعه که به صورت تصادفی انتخاب شدند، صورت پذیرفت. نمره عملکرد اعضا از سرانه امتیازات فعالیت آموزشی و پژوهشی ماخذه آن ها بر اساس جدول ارتقا وزارت علوم استخراج و میانگین کلی آن به عنوان نمره عملکرد هر فرد مورد استفاده قرار گرفت. جامعه آماری شامل کلیه اعضای هیات علمی تمام وقت دانشگاه (141 نفر) در سال 1386 می باشد که پس از جمع آوری پرسشنامه ها، داده ها با نرم افزار SPSS با استفاده از روش های آماری توصیفی (جدول توزیع فراوانی، میانگین و انحراف استاندارد) و آمار استنباطی (آزمون همبستگی پیرسون و اسپیرمن، تجزیه و تحلیل واریانس، آزمون t و آزمون تعقیبی توکی) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های تحقیق نشان می دهد: انگیزه، تاثیر مستقیم بر عملکرد اعضای هیات علمی دارد. افزایش سن، مدرک تحصیلی، رتبه علمی و تبدیل وضعیت استخدام اثر معکوس بر انگیزه دارد. مهمترین شاخص تاثیرگذار بر انگیزه اعضای هیات علمی بر اساس نظریه مک کللند به ترتیب عبارتند از: نیاز به پیشرفت، نیاز به قدرت و یناز به ارتباط.

نظام های ارزیابی عملکرد وقتی موفق می شوند که شاخص های ارزیابی عملکرد مناسب و خاص آن سازمان انتخاب یا طراحی شده باشند و علاوه بر این، شاخص ها با راهبردهای سازمان در یک راستا بوده و مأموریت، بینش، ارزش ها و جهت های راهبرد سازمان توسط این شاخص ها به سطوح مختلف آن منتقل شوند .شاخص های ارزیابی عملکرد مراکز پژوهشی دفاعی با شاخص های ارزیابی عمل کرد سایر سازمان ها متفاوت بوده و ضرورت دارد که طراحان نظام ارزیابی عملکرد مراکز پژوهشی دفاعی شاخص های خاص این مراکز را طراحی نمایند. هدف نهایی این تحقیق، طراحی نظام مناسب برای ارزیابی عملکرد مراکز پژوهشی دفاعی است. جامعه ی آماری این تحقیق، 22 نفر از مدیران و کارشناسان عالی شاغل در بخش ارزیابی عملکرد و بخش های مربوط در مراکز پژوهشی دفاعی هستند. خصوصیات انحصاری شاخص های ارزیابی عملکرد مراکز پژوهشی دفاعی آن است که این شاخص ها به ابعاد رشد و یادگیری، فرایندهای داخلی، کارفرمایان و کاربران بیش تر و به جنبه های مالی کم تر توجه می کنند.

این مقاله، دو هدف را دنبال می کند. هدف نخست، شناسایی عوامل زیر بنایی و نیز حوزه هایی که اعضای هیات علمی می توانند در تصمیم گیری ها؛ مشارکت نمایند. هدف دوم؛ تدوین الگویی جهت تصمیم گیری مشارکتی اعضای هیات علمی دانشگاه است. برای دستیابی به این اهداف ابتدا از طریق مطالعه و بررسی نظری تحقیق؛ مولفه های الگوی تصمیم گیری اعم از مولفه های «زیر بنایی» (پنج مولفه) و «حوزه ها » (هشت مولفه) احصا و سپس دیدگاههای اعضای هیات علمی؛ گرد آوری شده است. روش تحقیق، از نظر هدف؛ کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده ها؛ از نوع پیمایشی است. جامعه آماری شامل اعضای هیات علمی سه دانشگاه شمال - شرق کشور که مجموعا 1020 بوده است. از این تعداد؛ به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای تعداد 270 نفر انتخاب شدند که نظرات 198 عضو هیات علمی جمع آوری و تحلیل شده است. روایی پرسشنامه علاوه بر روایی صوری، از طریق تحلیل عاملی مورد ارزیابی قرار گرفته است. قابلیت اعتماد ابزار جمع آوری اطلاعات در مرحله آزمایشی به شیوه باز آزمایی (86/0) و نیز با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ، 89/0 به دست آمده است. نتایج حاکی از آن است که مولفه های «زیر بنایی» الگوی تصمیم گیری مشارکتی؛ مورد تایید قرار گرفته است. البته از بین این مولفه ها، مولفه روانشناختی از میانگین بالاتری در مقایسه با سایر مولفه های: اهداف و ارزش ها؛ ساختاری؛ مدیریتی و فن شناختی برخوردار بوده است. در «حوزه های» الگوی تصمیم گیری مشارکتی نیز، میانگین تمام مولفه ها از میانگین نظری درجه های مورد وصف در ابزار گرد آوری داده ها بیشتر بوده است. لیکن مولفه های آموزش و تدریس؛ علمی و پژوهشی؛ انتظارات و خدمات و مشاوره نسبت به مولفه های آینده پژوهی؛ تسهیلات؛ مدیریتی – اجرایی؛ بودجه و امور مالی؛ بار عاملی و میانگین بیشتری داشته است. از بین این مولفه ها؛ مولفه «بودجـه و امور مالی»؛ از اهمیت مشارکت کمتری نسبت به سایر مولفه های حوزه های الگوی تصمیم گیری، برخوردار بوده است. نتایج همبستگی پیرسون نیز نشان می دهد که بین میانگین های مربوط به مولفه های زیربنایی وحوزه های الگو ی تصمیم گیری مشارکتی؛ رابطه مستقیم و معنی دار وجود دارد. هم چنین بر اساس نتایج حاصله در رابطه با مولفه های الگوی تصمیم گیری مشارکتی برحسب مرتبه علمی وسابقه مدیریتی، تفاوت معنی داری بین گروه های نمونه تحقیق مشاهده نشد و می توان نتیجه گرفت که بین دیدگاه اعضای هیات علمی درباره وضعیت مورد وصف اتفاق نظر وجود دارد. دربررسی تفاوت در «رشته تحصیلی» و «سابقه علمی» در برخی مولفه ها تفاوت معنی داری وجود دارد که این تفاوت ها، از الگوی معینی پیروی ننموده است.

این پژوهش با اتکا به این مفروضه اصلی، ضرورت ارتقا جایگاه الگوی سایبرنتیک در اداره دانشگاهها، و برای بررسی کارکرد سازمانی دانشگاه فردوسی مشهد صورت پذیرفته است برای این منظور دیدگاههای کلیه مدیران دانشگاه فردوسی مشهد (139=N)، با استفاده از پرسشنامه ای که بر اساس نظریه سایبرنتیک تدوین شده است، مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. مولفه های مورد بررسی در الگوی سایبرنتیک عبارتند ار: نظارت و کنترل، پیوندها، تعاملات، تصمیم گیری، سلسله مراتب و رهبری. نتایج حاکی از آن است که میانگین دیدگاههای مدیرا ن دانشگاه فردوسی درباره وضعیت الگوی سایبرنتیک بطور معنی داری از میانگین نظری درجه های مورد وصف در ابزار گردآوری داده ها بیشتر است و بین نمرات مربوط به این مولفه های اصلی این الگو نیز در این دانشگاه رابطه مستقیم و معنی دار وجود دارد. بعلاوه، نظر به اینکه بین دیدگاههای مدیران دانشگاه فردوسی درباره میزان استفاده از این الگو تفاوت معنی داری مشاهده نشده است، می توان نتیجه گرفت که بین این مدیران درباره وضعیت مورد وصف، اتفاق نظر وجود دارد. در مجموع نتایج نشان می دهند که جایگاه الگوی سایبرنتیک در مدیریت دانشگاه فردوسی مشهد، در سه مولفه تصمیم گیری، نظارت و کنترل و رهبری، از وضعیت نسبتا مطلوبی برخوردار است. در مولفه نظارت و کنترل که شامل دو نوع ساختاری و اجتماعی می شود، نظارت و کنترل ساختاری دارای وضعیت نسبتا مطلوبی است ولی نظارت و کنترل اجتماعی از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست. با این وصف و بطور خاص، سه مولفه پیوندها، سلسله مراتب و تعاملات در این دانشگاه، ضعیف بوده و دانشگاه بایستی برای تقویت و بهبود این مولفه ها، تدابیری اندیشیده و تلاش ویژه ای مبذول دارد.

" هدف: هدف از این پژوهش بررسی نقش آموزش مهارتهای ارتباطی و حل مسئله اجتماعی بر عزت نفس و هوشبهر دانش آموزان مقطع سوم دبستان است. روش بررسی: برای انجام این مطالعه، روش تجربی پیش آزمون- پس آزمون انتخاب شد. چهل و هشت دانش آموز سوم ابتدایی به طور تصادفی به دو گروه مورد و شاهد تقسیم شدند. گروه مورد طی برنامه مهارتهای ارتباطی و حل مسئله به مدت 15 جلسه تحت آموزش قرار گرفتند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های هوش آزمای بازنگری شده وکسلر کودکان و اعتمادبه نفس پاپ و مک هیل استفاده گردید. در تحلیل داده ها، آزمون تی به کار گرفته شد. یافته ها: تحلیل آماری پیش آزمون و پس آزمون نشان داد که آموزش به طور معنی داری نمرات هوش را در میان گروه مورد بهبود بخشیده است. تحلیل آماری همچنین از بهبود معنی دار اعتماد به نفس در این گروه حکایت داشت. نتیجه گیری: یافته ها، بیانگر نقش و اثر مثبت آموزش مهارت های ارتباطی و حل مسئله اجتماعی بر اعتماد به نفس و هوشبهر می باشد. "

"این تحقیق عوامل مرتبط با رضایت شغلی را در میان اعضای هیأت علمی دانشگاه‏های دولتی در ایران مورد بررسی قرار می‏دهد.در این تحقیق، 481 نفر از اعضای هیأت علمی مشارکت داشتند.برای تعیین عوامل و متغیرهای رضایت شغلی از تحلیل عاملی استفاده شد.نتایج نشان دادند که رضایت شغلی با عوامل اقتصادی، آموزشی، تفریحی و رفاهی، لوازم و تجهیزات، انگیزشی ارتباط دارد.برای ارزیابی تأثیر این عوامل بر متغیر تابع(رضایت شغلی)نیز از رگرسیون گام به گام استفاده گردید.در نتیجه این تحلیل، عوامل اقتصادی و انگیزشی در الگو باقی ماندند؛و لذا آشکار گردید که این دو عامل نقش بزرگتری را در رضایت شغلی هیأت علمی دانش آموخته خارج از کشور ایفا می‏کنند.در این مقاله پیشنهاد شده است که بهبود رضایت شغلی در میان این دسته از اعضای هیأت علمی به تغییرات بنیادی نیاز دارد.برخی از مصادیق این تغییرات به مثابه پیش شرطهایی برای بهبود رضایت شغلی اعضای هیأت علمی از این قرارند:توسعه اقتصادی، حمایت مالی از دانشگاه‏ها، تغییر ساختار، استقلال دانشگاه‏ها، مشارکت هیأت علمی، تقویت گروه‏های آموزشی و حاکمیت فرهنگ علمی. "