فریبرز نیکدل

در پژوهش حاضر رابطه اهداف پیشرفت و انگیزش تحصیلی با مشغولیت تحصیلی با میانجی گری هیجان های پیشرفت بررسی شد. شرکت کنندگان پژوهش، 315 دانشجو (173 نفر زن و 142 نفر مرد) رشته ها و مقاطع مختلف دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه شیراز بودند که با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. برای سنجش متغیرهای مورد مطالعه از چهار مقیاس استفاده به عمل آمد: مقیاس مشغولیت تحصیلی (ریو و تسنگ)، مقیاس اهداف پیشرفت (الیوت و مک گریگور)، مقیاس انگیزش تحصیلی (والرند)، و مقیاس هیجان های پیشرفت پکران استفاده شد. طرح پژوهشی حاضر، طرح همبستگی بود که ارزیابی الگوی پیشنهادی از طریق الگویابی معادلات ساختاری (SEM) و با استفاده از نرم افزار AMOS ویراست 24 انجام گرفت. نتایج نشان دادند که اهداف تبحر گرایشی و عملکرد گرایشی اثر مثبت و معنا داری بر مشغولیت تحصیلی دارند، ولی اثر اهداف تبحر اجتنابی و عملکرد اجتنابی بر مشغولیت تحصیلی معنا دار نبودند. همچنین یافته ها نشان دادند که انگیزش درونی اثر معنا دار مثبت و انگیزش بیرونی اثر معنا دار منفی بر مشغولیت تحصیلی داشتند، در حالی که اثر بی انگیزگی بر مشغولیت تحصیلی معنا دار نبود. نتایج مربوط به روابط غیرمستقیم نیز نشان دادند، ابعاد اهداف پیشرفت از طریق هیجان های منفی و اهداف تبحر گرایشی، تبحر اجتنابی و عملکرد گرایشی از طریق هیجان های مثبت اثرات غیرمستقیم معنا داری بر مشغولیت تحصیلی داشتند، و ابعاد انگیزش تحصیلی از طریق هیجان های مثبت و انگیزش درونی و بی انگیزگی از طریق هیجان های منفی اثرات غیرمستقیم معنا داری بر مشغولیت تحصیلی داشتند. در نتیجه همه اثرهای مستقیم پژوهش حاضر (به جز اثر اهداف تبحر اجتنابی، عملکرد اجتنابی و بی انگیزگی بر مشغولیت تحصیلی)، معنا دار شدند و نقش میانجی گری هیجان های پیشرفت در مدل مفروض، نیز تأیید شد.

در پژوهش حاضر رابطه انگیزش تحصیلی و مشغولیت عاطفی با میانجی گری هیجان های پیشرفت مورد بررسی قرار گرفت. شرکت کنندگان پژوهش، 315 دانشجو (173 نفر زن و 142 نفر مرد) رشته ها و مقاطع مختلف دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شیراز بودند که با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. برای سنجش متغیرهای مورد مطالعه از مقیاس مشغولیت تحصیلی (ریو و تسنگ، 2011)، مقیاس انگیزش تحصیلی (والرند، 1989) و پرسشنامه ی هیجان های پیشرفت (پکران، 2005) استفاده شد. ارزیابی الگوی پیشنهادی از طریق الگویابی معادلات ساختاری (SEM) و با استفاده از نرم افزار AMOS ویراست 24 انجام گرفت. روابط واسطه ای در الگوی پیشنهادی با استفاده از روش بوت استراپ آزموده شدند. یافته ها نشان دادند که الگوی پیشنهادی از برازش خوبی با داده ها برخوردار است. برازش بهتر از طریق حذف یک مسیر غیر معنی دار حاصل شد. نتایج نشان دادند که انگیزش درونی اثر مثبت و معنی دار و انگیزش بیرونی اثر منفی و معنی داری بر مشغولیت عاطفی دارند، در حالی که اثر بی انگیزگی بر مشغولیت عاطفی معنی دار نبود. نتایج مربوط به روابط غیر مستقیم نیز نشان دادند، ابعاد انگیزش تحصیلی از طریق هیجان های مثبت و انگیزش درونی و بی انگیزگی از طریق هیجان های منفی اثرات غیر مستقیم معنی داری بر مشغولیت عاطفی دارند.

تأکید بر ارزش های اخلاقی به ویژه حمایت از رفتارهای اخلاقی در سال های اخیر افزایش چشمگیری یافته است. هدف این پژوهش، بررسی اثر واسطه ای استدلال اخلاقی در رابطه ی خودپنداره و فراشناخت اخلاقی (متغیرهای پیش بین) و رفتار اخلاقی (متغیر ملاک) دانش آموزان دختر دبیرستان های شهر شیراز بود. برای این منظور ۳۰۰ دانش آموز با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای تصادفی انتخاب شدند و پرسشنامه ی فرااخلاق سوانسون و هیل (۱۹۹۳)، سیاهه رفتار اخلاقی سوانسون و هیل (۱۹۹۳)، آزمون رشد استدلال اخلاقی معنوی پور (۱۳۹۰) و آزمون خودپنداره راجرز (-۱۹۷۵) را تکمیل نمودند. داده ها با استفاده از رگرسیون چندگانه به شیوه هم زمان و بر اساس روش بارون و کنی (۱۹۸۶) تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها نشان داد خودپنداره (۴۲/۰-=β، 01/0P< ) و فراشناخت اخلاقی (18/0=β، 01/0P< ) بر استدلال اخلاقی اثر مستقیم دارند. همچنین خودپنداره و فراشناخت اخلاقی از طریق واسطه گری استدلال اخلاقی بر رفتار اخلاقی اثر غیرمستقیم دارند. استدلال اخلاقی به صورت مثبت رفتار اخلاقی را پیش بینی می کند؛ بنابراین می توان نتیجه گرفت که استدلال اخلاقی در رابطه بین خودپنداره و فراشناخت اخلاقی با رفتار اخلاقی نقش واسطه ای دارد.

هدف پژوهش حاضر، تعیین رابطه کمال گرایی و سازگاری هیجانی با نقش واسطه باورهای انگیزشی در دانش آموزان دبیرستانی است. بدین منظور نمونهای به حجم 341 نفر از دانش آموزان دبیرستانی متشکل از 141پسر و200 دختر به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب و بهوسیله پرسشنامه راهبردهای انگیزشی برای یادگیری پینتریچ و دیگروت(1999)، کمالگرایی فراست(1990) و پرسشنامه سازگاری سینها و سینک(1993) مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده های با استفاده از روش تحلیل مسیر تحلیل شد. نتایج نشان داد که ابعاد نظم و استانداردهای شخصی و شک و نگرانی هم به صورت مستقیم و هم باواسطه اضطراب امتحان، سازگاری هیجانی را پیش بینی می کنند.درمجموع نتایج نشان داد اثر کمال گرایی بر سازگاری هیجانی از مسیر اضطراب امتحان می گذرد. بر اساس یافته ها میتوان بیان نمود برای افزایش سازگاری هیجانی بایستی با مداخلاتی سطح اضطراب امتحان دانش آموزان را کاهش داد.

خودناتوان سازی پیامدهای زیادی دارد و اثرات نامطلوبی بر نظام آموزشی هر کشوری وارد می کند. هدف این پژوهش، بررسی اثر واسطه ای باورهای هوشی در رابطة الگوهای ارتباطی خانواده (متغیر  پیش بین) و خودناتوان سازی تحصیلی (متغیر ملاک) دانش آموزان دختر و پسر دبیرستان های شهر شیراز است. با این هدف، 400دانش آموز با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای تصادفی انتخاب شده اند و پرسشنامة الگوهای ارتباطی خانواده (فیتزپاتریک و ریچی، 1994)، مقیاس خودناتوان سازی (رادوالت و جونز، 1982) و مقیاس باورهای هوشی (دوپیرات و مارینه، 2005) را تکمیل کرده اند. داده ها با استفاده از رگرسیون چندگانه به شیوة همزمان و بر اساس روش بارون و کنی (1986) تجزیه و تحلیل شده اند. یافته ها نشان می دهد که جهت گیری گفت وشنود به صورت منفی (15/0-=β، P</006) و جهت گیری همنوایی به صورت مثبت(18/0=β، P</001) بر خودناتوان سازی اثر مستقیم دارند. همچنین  جهت گیری گفت و شنود از طریق واسطه گری باورهای هوشی افزایشی و جهت گیری همنوایی از طریق واسطه گری باورهای هوشی ذاتی بر خودناتوان سازی اثر غیرمستقیم دارند. باورهای هوشی ذاتی به صورت منفی و باورهای هوشی افزایشی به صورت مثبت خودناتوان سازی را پیش بینی می کنند. باورهای هوشی نقش واسطه ای در این میان ایفا  می کند؛ اما علاوه بر الگوهای ارتباطی خانواده، احتمالاً عوامل دیگری مانند عوامل مربوط به مدرسه و معلمان نیز  بر باورهای هوشی تأثیر دارند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگی های روان سنجی فرم کوتاه ابزار کارکرد تولید اجتماعی برای ابعاد بهزیستی ، شامل پایایی، روایی و تحلیل عاملی اکتشافی به منظورآماده سازی آزمون برای پژوهش های روانشناختی حوزه سالمندی انجام شده است. این مطالعه از نوع توصیفی- کاربردی است؛ و جامعة آماری این تحقیق کلیه سالمندان زن و مرد شهر تهران بودند؛ که در مجموع 283 شرکت کننده شامل 148 زن و 135 مرد به طور در دسترس انتخاب شدند و با فرم کوتاه ابزار کارکرد تولید اجتماعی برای سطوح بهزیستی مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی با روش مولفه های اصلی، علاوه بر عامل کلی، پنج عامل(مهر و محبت، تایید رفتاری، وضعیت، آسودگی خاطر و تحریک) را برای این مقیاس تایید کرد. پایایی مقیاس با استفاده از روش بازآزمایی و ضریب آلفای ترتیبی و کرونباخ در مورد گروه نمونه محاسبه و تایید شد. پژوهش حاضر نشان داد که ابزار کارکرد تولید اجتماعی برای سطوح بهزیستی در جامعه ایرانی از روایی و پایایی مناسبی برخوردار است و می توان جهت سنجش سطوح بهزیستی سالمندان از آن استفاده کرد.

هدف: پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه بین خشم صفت- حالت و شیوه های کنترل خشم و گرایش افراد به نزاع دسته جمعی در استان کهگیلویه و بویر احمد انجام شده است. روش: روش پژوهش غیر آزمایشی از نوع همبستگی بوده است. برای رسیدن به هدف فوق، از جامعه آماری تحقیق که عبارت است از کلیه شهروندان 40-15 ساله استان کهگیلویه و بویراحمد ، 400 نفر با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. داده های جمع آوری شده با استفاده از پرسشنامه های گرایش به نزاع دسته جمعی، سیاهه بروز خشم صفت- حالت اسپیلبرگر و طرح واره های شناختی پرخاشگرانه، با آزمون های ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد بین متغیرهای خشم صفت- حالت و گرایش به نزاع دسته جمعی ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد. در حالی که بین شیوه های کنترل خشم و گرایش به نزاع دسته جمعی ارتباط منفی و معناداری وجود داشت. نتایج رگرسیون گام به گام نشان داد متغیر خشم حالت، کنترل خشم درونی و خشم صفت به ترتیب بهترین پیش بینی کننده های گرایش به نزاع دسته جمعی بودند. نتیجه گیری: خشم حالت و شیوه های کنترل درونی یا بیرونی خشم می توانند گرایش افراد به نزاع دسته جمعی را پیش بینی کنند.

پژوهش حاضر با استفاده از نظریه کنترل به بررسی رابطه کنترل اجتماعی رسمی و غیر رسمی با بی نظمی پرداخته است . روش به کار رفته در این پژوهش، روش پیمایشی مقطعی و غیر آزمایشی بود. جامعه آماری، کلیه شهروندان بالاتر از 18سال در شهر دهدشت بود که 400 نفر به عنوان نمونه تعیین و با استفاده از روش نمونه­گیری تصادفی چند مرحله­ای انتخاب شدند. ابزار تحقیق، پرسشنامه پژوهشگر ساخته بود که اعتبار آن با استفاده از اعتبار محتوا و سازه ای بررسی گردید و پایایی آن به روش کودر-ریچاردسون و آلفا کرونباخ مورد سنجش قرار گرفت. بر اساس یافته های تحقیق، رابطه منفی و معناداری بین کنترل اجتماعی و بی نظمی وجود دارد و طی آن کنترل اجتماعی می تواند 32 درصد از واریانس بی نظمی را تبیین کند. با این تفاصیل، با گسترش مکانیزم های کنترل رسمی و غیررسمی در جامعه می توان بی نظمی را به میزان درخور توجهی کاهش داد.

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش واسطه ای هیجان های مثبت و منفی در ارتباط میان اهداف پیشرفت (تبحری، عملکردی رویکردی، عملکردی اجتنابی) با راهبردهای خودگردانی یادگیری (راهبردهای شناختی و فراشناختی) در دانش آموزان دختر و پسر دبیرستان های شهر تهران بود. برای این منظور، 840 دانش آموز با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای از دبیرستان های واقع در شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز تهران انتخاب شدند. داده ها از طریق تحلیل عامل تأییدی و مدل معادلات ساختاری تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها نشان داد به استثنای اثر مستقیم جهت گیری هدفی تبحری بر راهبردهای شناختی خودگردانی یادگیری، اثر مستقیم هیچ کدام از متغیرهای برون زا بر راهبردهای شناختی و فراشناختی معنادار نبوده است. اثر غیرمستقیم (از طریق هیجان های تحصیلی مثبت و منفی) همه متغیرهای برون زا بر راهبردهای خودگردانی یادگیری معنادار بدست آمد. اثر مستقیم همه متغیرهای برون زا بر هیجان های مثبت معنادار بوده است. اثر متغیرهای برون زای جهت گیری هدفی تبحری و عملکردی اجتنابی بر هیجان های منفی معنادار بوده، اما اثر متغیر برون زای جهت گیری هدفی عملکردی رویکردی بر هیجان های منفی معنادار بدست نیامد. نتیجه اینکه، اهداف پیشرفت تبحری، عملکردی رویکردی و عملکردی اجتنابی با واسطه هیجان های تحصیلی بر خودگردانی یادگیری اثر دارند.

هدف پژوهش حاضر تعیین رابطه خودپنداره تحصیلی، هیجانهای تحصیلی مثبت (لذت، امیدواری) و منفی (اضطراب، عصبانیت و خستگی) با یادگیری خودگردان در دانش آموزان بود. روش: روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر و پسر دبیرستانهای دولتی و غیردولتی متوسطه شهر تهران به تعداد 223742 نفر در سال تحصیلی 89- 90 بود که 840 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند و به پرسشنامه خودپنداره تحصیلی مارش، 1990 ، پرسشنامه هیجانهای تحصیلی پکران گواتز و فرنزل ( 2005 ) و پرسشنامه راهبردهای یادگیری پینتریچ و دیگروت، 1990 پاسخ دادند. دادهها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل گام به گام رگرسیون چندمتغیری تحلیل شد. یافته ها: ماتریس همبستگی بین متغیرهای پژوهش نشان داد رابطه خودپنداره تحصیلی و هیجانهای مثبت مربوط به کلاس با خودگردانی یادگیری مثبت معنادار و با هیجان های منفی و خودگردانی یادگیری منفی و معنادار است. متغیرهای خستگی، امیدواری، لذت و اضطراب با یادگیری خودگردان رابطه داشت و در تعامل با هم 55 درصد از تغییرات یادگیری خودگردان را تبیین میکرد. اما خودپنداره تحصیلی قادر به پیشبینی یادگیری خودگردان نیود. نتیجه گیری: هیجان های تحصیلی قادر به پیشبینی یادگیری خودگردان هستند که از میان آنها متغیر خستگی از کلاس بالاترین قدرت پیش بینی کنندگی را دارد. بنابراین محیط های آموزشی باید به دنبال پرورش هیجانهای مثبت و کاهش هیجان های منفی در دانش آموزان از طریق بالاتر بردن کیفیت آموزش معلمان باشد.

هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه بین یادگیری خودگردان و جهت گیری هدف با سبک مدیریت کلاس دردانشجو معلمان بود. بدین منظور، 300 دانشجو معلم (100 دختر، 200 پسر) انتخابشدند و به پرسشنامه های یادگیری خودگردان (SRLQ)، جهت گیری هدف (GOQ) و سبک مدیریتکلاس (CMSQ)پاسخ دادند. یافته ها نشان داد که یادگیری خودگردان باجهت گیری هدف یادگیری و سبک مدیریت آزادانه، رابطه مثبت و معنادار و با جهت گیری هدف عملکردی و سبک مدیریت آمرانه، رابطه منفی و معنادار دارد. جهت گیری هدف یادگیری با سبک مدیریت آزادانه، رابطه مثبت و معنا دار و با سبک مدیریت آمرانه، رابطه منفی و معنا دار داشت. جهت گیری هدف عملکردی با سبک مدیریت آمرانه رابطه مثبت و معنادار و با سبک مدیریت آزادانه، رابطه منفی و معنادار داشت. روش تحلیل مسیر حاکی از برازش خوب مدل بود و نشان داد که یادگیری خودگردان بر سبک مدیریت آزادانه و آمرانه اثر مستقیم معنادار دارد و همچنین از طریق جهت گیری هدف یادگیری و عملکردی بر سبک مدیریت آزادانه و آمرانه اثر غیرمستقیم معنادار به دست آمد. نتایج این پژوهش می تواند برای مراکز تربیت معلم و دانشجو معلمان مفید باشد.

هدف: در پژوهش حاضر، نقش خودکارآمدی حافظه در عملکرد حافظه رویدادی و معنایی دانشجویان دختر و پسر بررسی شده است. بدین منظور، از بین شش گروه روان شناسی، تکنولوژی آموزشی، برنامه ریزی درسی و آموزشی، راهنمایی و مشاوره، بنیادهای آموزش و پرورش، و گروه مدیریت آموزشی، نمونه ای شامل 16 دختر و 16 پسر دانشجوی مقطع کارشناسی از دانشکده روان شناسی دانشگاه تربیت معلم به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. در این پژوهش از دو آزمون یادآوری کلمات پربسامد و کم بسامد، و تصاویر مشهور و غیرمشهور برای حافظه رویدادی؛ و از دو آزمون مقوله های طبقاتی و سیالی واژگان برای حافظه معنایی استفاده شد. طرح عاملی 2×2 استفاده شد (دو جنس و دو سطح کارآمدی) و نتایج تحلیل واریانس نشان داد که تفاوت حافظه رویدادی در دانشجویان دارای سطح خودکارآمدی زیاد و کم حافظه، معنادار است. به عبارت دیگر، سطح بالاتر خودکارآمدی حافظه به عملکرد بهتر حافظه رویدادی منجر می شود. در حافظه معنایی دانشجویان دارای سطح خودکارآمدی زیاد و کم حافظه، تفاوت معنادار مشاهده نشد. کنش متقابل عوامل جنسیت و سطح خودکارآمدی حافظه بر عملکرد حافظه رویدادی و معنایی اثر معناداری نداشت.