علی محمدی

مقدمه و هدف: امروزه خانواده های بسیاری از حیوانات خانگی مراقبت می کنند. بررسی پیامدهای روانی نگهداری حیوانات و همچنین بررسی صفات شخصیتی این افراد از اهمیت خاصی برخوردار است. هدف پژوهش حاضر، بررسی وضعیت سلامت روانی و ویژگی های شخصیتی صاحبان حیوانات خانگی مراجعه کننده به کلینیک دامپزشکی دانشگاه تهران می باشد. مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی تعداد 612 نفر از صاحبان حیوانات خانگی (143 نفر صاحب گربه، 162 نفر صاحب سگ، 155 نفر صاحب پرنده و 152 نفر صاحب سایر حیوانات) که در طی یک دوره یک ساله از اول دی ماه 1384 تا آخر آذر 1385 به کلینیک دامپزشکی دانشگاه تهران مراجعه کرده بودند، به صورت نمونه گیری در دسترس و با استفاده از پرسشنامه سلامت عمومی و پرسشنامه خزانه سوالات شخصیتی بین المللی مورد بررسی قرار گرفتند. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون تحلیل واریانس یک راهه و آزمون تعقیبی توکی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: بیشترین درصد اختلال در صاحبان پرنده (234 نفر، 38.3 درصد) و کمترین آن در صاحبان سایر حیوانات (129 نفر، 24.3 درصد) مشاهده گردید. از مجموع تعداد افراد 4 گروه، 188 نفر (30.7 درصد) مشکوک به اختلال سلامت روان بودند. 122 نفر (20 درصد) دارای علایم جسمانی، 182 نفر (29.7 درصد) دارای اضطراب، 149 نفر (24.3 درصد) دارای اختلال در عملکرد اجتماعی و 84 نفر (13.7 درصد) دارای افسردگی بودند. تنها در بعد اختلال در عملکرد اجتماعی، صاحبان پرنده نسبت به صاحبان سایر حیوانات دارای اختلال بیشتری بودند (p=0.01). در ابعاد شخصیتی، صاحبان سگ از سطح پایین تری از سازش پذیری و پذیرا بودن نسبت به تجارب در مقایسه با سه گروه دیگر برخوردار بودند. صاحبان سایر حیوانات از ثبات هیجانی بالاتری نسبت به سه گروه دیگر برخوردار بودند. نتیجه گیری: بر خلاف سایر کشورها، در ایران ممکن است داشتن حیوان خانگی میزان سلامت روان افراد را کاهش دهد یا این که احتمالا افراد با سلامت روان پایین تر، بیشتر اقدام به نگهداری حیوانات کرده باشند. در زمینه ویژگی های شخصیتی نیز به نظر می رسد صاحبان سگ افرادی ناسازگارتر و صاحبان سایر حیوانات افرادی با ثبات هیجانی بالاتر و از لحاظ سلامت روان در وضعیت بهتری نسبت به سه گروه دیگر باشند.

مقدمه و هدف: بیماری های قلبی ـ عروقی یکی از شایع ترین علل مرگ و میر بشر در قرون اخیر بوده است. عوامل متعددی در بروز این بیماری ها نقش دارند که یکی از این عوامل اختلالات خواب می باشد. این اختلالات در جامعه بسیار شایع هستند. هدف از این مطالعه مقایسه شیوع اختلالات خواب در بیماران مبتلا به سکته قلبی حاد با همراهان سالم آنان است. مواد و روش ها: این مطالعه یک پژوهش تحلیلی به صورت مورد- شاهدی است که روی 65 نفر بیمار مبتلا به سکته قلبی حاد بستری در بیمارستان امام سجاد (ع) یاسوج به عنوان گروه مورد و 65 نفر از همراهان سالم آنان به عنوان گروه شاهد در سال 1384 انجام گرفت. نمونه ها به روش نمونه گیری آسان انتخاب شدند. داده ها با استفاده از دو پرسشنامه اختلالات خواب آلودگی و پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری گردید. داده های جمع آوری شده به وسیله نرم افزار SPSS و آزمون های آماری مجذور کای، تی و تحلیل واریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: از موارد دیس سومینا، زمان بیدار شدن صبحگاهی، طول مدت خواب شبانه، اشکال در به خواب رفتن، انقطاع خواب و سندرم پاهای بی قرار در گروه مورد به طور معنی داری بیش از گروه شاهد مشاهده شد. از نظر زمان به خواب رفتن شبانه و خوابیدن در طول روز بین دو گروه تفاوتی مشاهده نشد. در بین اختلالات پاراسومینا، شیوع فلج خواب، کابوس شبانه و راه رفتن در خواب در گروه مورد به طور معنی داری بیش از گروه شاهد بود، ولی از نظر دندان قروچه و صحبت کردن در خواب بین دو گروه اختلاف معنی داری مشاهده نشد. نتیجه گیری: اختلالات خواب در افراد با سکته حاد قلبی بیشتر از افراد سالم دیده می شود و می تواند به عنوان یک عامل خطر در بروز سکته های قلبی در نظر گرفته شود.

زمانی که مردم جامعه ای از امید و نشاط اجتماعی برخوردار باشند، وفاق، همبستگی، تعلق اجتماعی، تعاملات اجتماعی مطلوب، مشارکت، رضایت از زندگی و همچنین سلامت روانی و اجتماعی افراد افزایش می یابد. بنابراین، آسیب های اجتماعی و مهاجرت کاهش و انگیزه برای کار و تلاش در جامعه افزایش می یابد. مطالعه حاضر با هدف بررسی مفاهیم امید، نشاط و مشارکت اجتماعی به عنوان عوامل پیشگیرانه و ارائه راهکارهای ارتقای مشارکت اجتماعی و احساس مفیدبودن نخبگان کشور در راستای پیشگیری از اعتیاد انجام شد. این پژوهش از نوع مروری -کتابخانه ای و با استناد به مبانی نظری و پژوهشی پیشین انجام شده است. ابتدا، ابعاد جامعه شناختی و روان شناختی مفهوم امید، مشارکت اجتماعی، نشاط اجتماعی و عوامل اجتماعی موثر (مانند پیوندهای اجتماعی، اعتماد اجتماعی، همبستگی و انسجام محله ای) مرور شده است. سپس بر اساس مباحث نظری و پیشینه پژوهشی، مدل مفهومی پیشنهاد شد. همسو با دیگر تحقیقات انجام شده در کشور، می توان نتیجه گرفت که بین نشاط، امید، مشارکت اجتماعی و بهره مندی از توانمندی ها و ظرفیت های جوانان و نخبگان کشور با آسیب های اجتماعی در جامعه ایرانی رابطه معکوس وجود دارد. ارتقاء سطح امید، نشاط و مشارکت اجتماعی به عنوان یک عامل اساسی پیشگیرانه، در رویکردی سیستمی (طرح کلی) صورت می گیرد. در این رویکرد به منظور پیشگیری از آسیب های اجتماعی و مهاجرت نخبگان، پشنهاداتی در جهت افزایش روحیه مشارکت شهروندان به طور عام و جامعه نخبگان کشور به طور خاص و ارتقاء سطح امید و نشاط اجتماعی ارائه شده است.

شناسایی منابع رشد سرمایه گذاری در صنایع تبدیلی کشاورزی از نظر سیاست گذاری و برنامه ریزی دارای اهمیت است و سطح دسترسی به منابع مالی یکی از مقوله هایی است که تأثیر آن بر سرمایه گذاری در صنایع تبدیلی کشاورزی باید مورد بررسی موشکافانه قرار گیرد. بنابراین، در این مقاله از رویکردی کل نگرانه (تفکر سیستمی) برای بررسی تأثیرات سطح دسترسی به منابع مالی بر رشد سرمایه گذاری در صنایع تبدیلی کشاورزی استفاده شده است. ابزاری که برای اجرایی کردن تفکر سیستمی در این مقاله بکار گرفته شده است، رویکرد پویایی شناسی سیستمی می باشد، تا بتوان از توانمندی های آن در مدل سازی سیستم های پیچیده استفاده کرد و نتایجی مناسب را از راه شبیه سازی این مدل ها بدست آورد. جامعه مورد مطالعه صنایع تبدیلی کشاورزی فعال در استان فارس است و بازه زمانی مورد بررسی 1410-1360، می باشد. نرم افزاری که برای مدل سازی و شبیه سازی استفاده شد، نرم افزار ونسیم است. نتایج بدست آمده از شبیه سازی مدل طراحی شده، نشان گر رابطه مستقیم و متعامل دو متغیر سطح دسترسی به منابع مالی و سرمایه گذاری در صنایع تبدیلی کشاورزی می باشد.   طبقه بندی JEL :O13, E27, N55, Q28, P00.

کهن ترین تذکره ها، جنگ ها و تاریخ هایی که از شاعران و حادثه های روزگار سنجر و اتسز خوارزمشاه سخن به میان آورده و یادی از ادیب صابر ترمذی کرده اند، بیشتر در این سخن هم نظرند که اتسز، دومین پادشاه خوارزم، این شاعر بزرگ را به سبب سخن چینی و جاسوسی در رودخانه جیحون غرق کرده است. برخی از صابرپژوهان معاصر، تنها به سبب اینکه او در شعرش از پیری سخن گفته ، در گزارش قتل، تردید روا داشته اند. تنها سبب در این تردید، به سخنان شاعر در قصیده ها و قطعه هایش بازمی گردد که او از دوران کهولت و پیری سخن گفته و این نکته بیانگر این واقعیت است که صابر یا به دست خوارزمشاه به قتل نرسیده، یا اگر رسیده، دست کم در دوران جوانی و فعالیت های اداری و دیوانی نبوده است. در حالی که اگر کسی به طور دقیق و یا به طور کامل همه سروده های این شاعر بزرگ را خوانده باشد، نشانه هایی ورای نشانه پیری وجود دارد که به ما می گوید که صابر به دست اتسز خوارزمشاه کشته نشده و به احتمال بسیار به مرگ طبیعی و در سال های کهولت و پیری مرده است. این مقاله با نگاهی گذرا به روزگار ادیب صابر، سلجوقیان و ممدوحان او، با توجه به گزاره های مستندی که در سروده های او به گونه ای شفاف آمده، این فرض را به اثبات می رساند که مسئله کشته شدن ادیب صابر به دست اتسز خوارزمشاه، یک سوء تفاهم تاریخی بوده که از زبانی به زبان دیگر شیوع یافته و برای برخی از صابرپژوهان، چنان مرگی مسلم پنداشته شده است.

مقدمه و هدف: عشایر کوچرو در مقایسه با عشایر ســاکن با مشکلات فراوان تری مواجه هستند. با توجه به این که مطالعات اندکی در رابطه با شیوع اختلالات روانی در عشایر در دست است، این مطالعه با هدف مقایسه میزان اضطراب و افسردگی در عشایر کوچرو و ساکن تیره آشوری از ایل قشقایی انجام پذیرفت. مواد و روش ها: در ایــن مطالعه تحلیلی تعداد 86 نفر از عشایر ساکن و 95 نفر از عشایر کوچرو تیره آشوری از ایل قشقایی با روش تمام شماری در سال 1383 مورد مطالعه قرار گرفتند. میزان اضطراب و افسردگی آنهــا به ترتیب با استفاده از پرسشنامه های هامیلتون و بک بررسی شد. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون مجذور کای تحلیل گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که در عشایر کوچرو 28 نفر (29.5 درصد) از افـراد مورد مطالعه اضطراب خفیف و 35 نفر (36.5 درصد) اضطراب متوسط و شدید داشتند، در حالی که این میزان ها برای عشایر ساکن به ترتیب؛ 7 نفر (8.2 درصد) و 6 نفر (7.1 درصد) بوده است که این تفاوت از نظر آماری معنی دار می باشد. همچنین در عشایر کوچرو 37 نفر (38.9 درصد) افراد مورد مطالعه افسردگی خفیف و 17 نفر (17.9 درصد) افسردگی شدید داشتند، در حالی که این دو میزان برای عشایر ساکن شده 6 نفر (7 درصد) و 5 نفر (5.8 درصد) بوده است که این تفاوت نیز از نظر آمـــــاری معنی دار می باشد. تاهل، تحصیلات پایین، مونث بودن و کوچرو بودن در افزایش میزان اضطراب اثر معنی داری داشته است. همچنین تأهل، تحصیلات پایین، مذکر بودن و کوچرو بودن در افزایش میزان افسردگی اثر معنی داری داشته است. نتیجه گیری: یافته های این مطالعه نشانگر شیوع بالاتر اضطراب و افسردگــــی در عشایر کوچرو نسبت به عشایر ساکن می باشد. این میزان در متاهلین، افراد کم ســـواد و بی سواد و گروه سنی بالای 30 سال شایع تر بوده است. اضطراب در زنان و افسردگی درمردان بیشتر شایع بود.

زمینه و هدف: امنیت از عناصر اصلى نیازهاى انسانى محسوب شده و اهمیت این امر تا اندازه اى افزایش یافته است که به تعبیر برخى، کارویژه بى بدیل دولت ها ایجاد و حفظ امنیت است. امنیت اجتماعی از نیازها و ضرورت های پایه ای هر جامعه تلقی می شود که فقدان و یا اختلال در آن، پیامدهای نگران کننده ای به دنبال دارد. هدف اصلی این پژوهش؛ اولویت بندی وضعیت شاخص های امنیت اجتماعی در کشور و همچنین رتبه بندی استان های مختلف بر اساس این شاخص ها است تا ضمن تعیین آن دسته از شاخص های امنیت اجتماعی نیازمند توجه بیشتر، استان هایی که از نظر امنیت اجتماعی در سطح مطلوبی قرار ندارند جهت سیاست گذاری و برنامه ریزی مشخص گردد. روش شناسی: این پژوهش از نظر ماهیت، توصیفی و از لحاظ هدف، کاربردی است. داده های مربوط به وضعیت شاخص های امنیت اجتماعی از سالنامه آماری کشور استخراج شده و با استفاده از روش تحلیل رابطه ای خاکستری اولویت بندی شده اند. همچنین استان های کشور با توجه به شاخص های مذکور رتبه بندی گردیده است. یافته ها: یافته های تحقیق نشان می دهد که پنج شاخص سرقت از اماکن دولتی، قتل عمد، تصادفات برون شهری، قاچاقچیان دستگیر شده در زمینه موادمخدر، ضرب و جرح و صدمه دارای کمترین درجه رابطه ای خاکستری هستند. همچنین استان های سمنان، قم، همدان، سیستان و بلوچستان و خراسان رضوی از درجه رابطه ای خاکستری پایین تری برخوردار می باشند. نتیجه گیری: بر اساس نتایج تحقیق؛شاخص های مذکور از وضعیت نامناسب تری در مقایسه با سایر شاخص های امنیت اجتماعی برخوردار هستند و توجه بیشتر مسئولان و برنامه ریزان را به منظور بهبود وضعیت این شاخص ها در جهت ارتقای سطح امنیت اجتماعی کشور می طلبد. همچنین استان های فوق در وضعیت مطلوبی از امنیت اجتماعی قرار نداشته و به عنوان استان های با امنیت اجتماعی کمتر شناخته شده است.

رویکرد تاریخی-سیاسی به سروده های حافظ، افق معنایی جدیدی در ساحت تفسیر دیوان وی گشوده است. در پرتو این رویکرد، بسیاری از دشواری های شعر حافظ، توضیح داده شده، ضعف ارتباط عمودی بیت ها در غزل تا حد چشمگیری از میان رفته و شناخت ما از وجوه شخصیت حافظ و از شعر او دقیق تر شده است. امروز می دانیم که حافظ بر خلاف اغلب شاعران کلاسیک، از شعر به عنوان ابزاری برای بیان نظر و تبیین موضع خود در قبال رویدادهای سیاسی و بازیگران آن عرصه، بهره جسته است. در این میان، حوادث پایان سلطنت شاه شیخ ابواسحاق اینجو، به دلیل تاثیر عمیق این واقعه بر حافظ و تغییر مسیر زندگانی او، از جایگاه ویژه ای برخوردار است. این رویدادها که با تصرف شیراز به دست امیرمبارزالدین مظفری، در سوم شوال ۷۵۴، آغاز گردید؛ پس از یک سلسله ی طولانی جنگ و گریز، سرانجام با گرفتاری و اعدام شاه ابواسحاق، در ۲۲ جمادی الاول سال ۷۵۷، پایان پذیرفت. حافظ به دلیل دوستی و تعلق خاطر شدید به ابواسحاق و از سوی دیگر نفرت و بیزاری از مبارزالدین، عمیقاً از دگرگونی رخداده، متأثر شد. شمار قابل ملاحظه ای از سروده های وی، در پیوند با رخدادهای این مقطع از تاریخ است که در این جستار، مورد بررسی قرار می گیرند.

توسعة ورزش دانشگاهی می تواند ضامن سلامتی دانشجویان و یکی از عوامل مؤثر در توسعة ورزش کشور باشد. بر همین اساس، برای تحول در ورزش کشور نقش دانشگاه ها مهم است. شناسایی بسترها و عوامل توسعة ورزش در دانشگاه ها علاوه بر ارتقای سطح سلامتی دانشجویان، باعث رشد ورزش کشور می شود. هدف از پژوهش حاضر طراحی الگوی توسعة ورزش در دانشگاه فنی وحرفه ای بود و مشارکت کنندگان در پژوهش، استادان و مدیران تربیت بدنیِ دانشگاه های کشور بودند که بر اساس شیوة نمونه گیریِ هدفمند انتخاب شده اند. بر اساس روش نظریة داده بنیاد، داده ها پس از کدگذاری تجزیه وتحلیل شدند و برای تحلیل داده های پژوهش از نرم افزار مکس کیو دی استفاده شد. نتایج نشان داد که برای توسعة ورزش دانشگاهی چند عامل علّی دخیل اند که عبارتند از فضا و تجهیزات، مدیریت و برنامه ریزی، اعتبارات و فراهم بودن زیرساخت های ورزش همگانی. همچنین مواردی مثل تغییر سبک زندگی، کافی نبودن منابع مالی و امکاناتی و نیز پرداختن به امورات روزمره، عوامل مداخله گر هستند و جذابیت ورزش، حمایت رهبری از ورزش دانشجویی، قدمت، ساختار و نیز گستردگی مراکز دانشگاهی، عوامل زمینه ای به حساب می آیند. در نهایت، کاهش آسیب های اجتماعی، افزایش جمعیت تحت پوشش، افزایش منابع مالی و امکاناتی و همچنین افزایش بهره وری، پیامدهای مدل توسعة ورزش در دانشگاه های کشور هستند. بر اساس مدل ارائه شده، اموری همچون توسعة مدیریت مشارکتی، استقرار نظام مدیریتی و برنامه ریزی، ایجاد دغدغه در مسئولان، افزایش منابع مالی و نیز اولویت بخشیدن به ورزش همگانی، نقش مؤثری بر توسعة ورزش در دانشگاه ها دارند.

عنوان، یکی از کلیدی ترین رکن های متن ادبی به شمار می رود. نشانه و نورافکنی که اگر درست و حساب شده گزینش شده باشد، از دو جهت می تواند در زمینه و ساخت متن ادبی، خود را نمودار سازد. یکی از جهت زیبایی شناسی متن ادبی که گزینش عنوان خوب، ساختار منسجم متن را برجسته می سازد؛ دو دیگر، جهت درک معنا و دستیابی به محتوای اثر، که عنوان می تواند به مثابه چراغی، تاریکی های احتمالی را از پیش پای مخاطب بردارد و به کشفی ساده تر منجر گردد. هرچه عنوان هنری تر، چکیده تر و زیبنده تر باشد، به همان نسبت، ابلاغ معنا، محتوا و خاصیت فرم ادبی، ساده تر خواهد بود. در تاریخ نظم فارسی، با این که نویسندگان ایرانی، از خاصیت «عنوان گذاری» بی خبر نبودند، بیشتر سروده های خویش را بدون عنوان تنظیم می کردند. حجم بسیار زیادی از سروده ها و آثار منظوم فارسی تنها با عنوان دیوان و کلیات یاد شده است. همچنین، در دیوان های شاعران، به جای عنوان بسیاری از اشعار، نوع ادبی آنها (قصیده، غزل، قطعه و ...) ذکر شده است. بخشی از مقالة حاضر، به آن دسته از عنوان هایی می پردازد که به احتمال بسیار، نسخه نویسان و یا منتقدان بعدی به بسیاری از قصیده ها، قطعه ها و دیگر شکل های ادبی موجود در دیوان ها بخشیده اند. بخش دیگر مقاله، سیر عنوان و عنوان گذاری در طول تاریخ ادبی زبان فارسی را بررسی و وضع عنوان را در دوره های گوناگون از دوره صفوی گرفته تا قاجار، پهلوی و دوره معاصر، تحلیل و بررسی کرده است.

اضطراب امتحان پدیده ای شایع و مهم آموزشی است که تأثیر فراوانی بر عملکرد افراد و میزان پیشرفت آنها در سنین مختلف دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش ابعاد کمال گرایی و جهت گیری هدف در پیش بینی اضطراب امتحان است. پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است. جامعة آماری پژوهش شامل تمام دانش آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه، دبیرستان های دولتی عادی است که در سال تحصیلی 1393-94 در استان کرمانشاه مشغول به تحصیل بوده اند. نمونة این پژوهش شامل 134 دانش آموز (70 دختر و 64 پسر) است که با استفاده از روش نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب شدند. نتایج نشان می دهد بین کمال گرایی منفی و اضطراب امتحان رابطة مثبت معنادار وجود دارد (001/0 < P). همچنین بین مؤلفه های تسلط– اجتناب و عملکرد– اجتناب با اضطراب امتحان نیز رابطة مثبت معناداری وجود دارد. در مقایسة بین دخترها و پسرها، تفاوت معناداری در ارتباط بین متغیرها مشاهده نشد. همچنین یافته های تحلیل رگرسیون گام به گام نشان می دهد متغیر های کمال گرایی و جهت گیری هدف به همراه متغیر کمکی جنسیت نزدیک به 50 درصد تنوع نمره های اضطراب امتحان را پیش بینی می کنند. می توان چنین نتیجه گرفت با آگاهی رسانی دربارة ارتباط این متغیر ها با یکدیگر و تأثیرگذاری این عوامل در ایجاد و تداوم اضطراب امتحان و همچنین با ارائة شیوه های مناسب آموزشی و رویکرد های نوین یادگیری، زمینه را برای کاهش این سازة منفی در امر یادگیری و افزایش میزان پیشرفت تحصیلی فراهم ساخت.

یکی از مشکلات عمده ای که افراد جامعه امروزی را تهدید می کند، عدم برقراری ارتباط صحیح و درک همدلانه است. آموزش در سال های نخست زندگی به عنوان دوران اساسی پی ریزی شخصیت، نقشی مهم و وافر در یادگیری و تثبیت رفتار دارد. بدون شک کودکان برای مقابله با تنش های زندگی و حفظ سلامت روانی خود به مهارت هایی نیاز دارند. آموزش مهارت های ارتباطی ضمن اینکه یک مولفه ی اصلی زمینه ساز توسعه صلح و دوستی در بین افراد است. همواره می تواند بستر مناسبی برای آماده سازی کودکان برای غلبه بر تنش های زندگی را فراهم کند. حال با توجه به اینکه در نظام آموزش و پرورش، دوره ابتدایی یکی از مهم ترین دوره ی تحصیلی افراد به شمار می آید. تحقیق حاضر، با هدف بررسی مؤلفه های مهارت های ارتباطی در کتب تعلیمات اجتماعی دوره دبستان در سال تحصیلی 1395-1394 انجام شد. روش پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتواست. جامعه آماری کتب مطالعات اجتماعی کلاس چهارم، پنجم و ششم ابتدایی، بخش مدنی است. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد که بیشترین فراوانی مربوط به مؤلفه های رفتن به سوی جمع، استفاده از مهارت های کلامی و غیرکلامی است. و به سه مؤلفه ی معرفی خود، نحوه ی انتخاب دوست و ضرورت دوست یابی توجه گردیده است. در پایان به مؤلفه های نامه نویسی، سلام کردن و آموزش عیادت نیز توجه شده است. حال آنکه در کتاب ششم ابتدایی مؤلفه معرفی خود، نسبت به 2 کتاب چهارم و پنجم کمتر مورد توجه قرار گرفته است. بر همین اساس و با توجه به تغییرات اخیر در مواد درسی و ادغام این درس با دروس جغرافیا و تاریخ، اهمیت این مساله چندین برابر می گردد و به مسئولان و متولیان نهاد آموزش و پرورش به عنوان مؤثرترین نهاد در اجتماعی کردن افراد جامعه پیشنهاد می شود که ضمن بازنگری کارشناسی شده، در این درس مفاهیم اجتماعی بیشتری را بر مبنای آموزش مهارت زندگی کردن به فرد و با در نظر گرفتن زمینه های فرهنگی و اجتماعی بگنجاند. چرا که عملکرد اشتباه این نهاد تاثیر مستقیم بر روی سایر نهادهای جامعه خواهد داشت. اگر مدارس کار کرد اجتماعی کردن افراد را به درستی انجام ندهند، افرادی به جامعه تحویل می دهند که نه تنها یک شهروند وظیفه شناس برای جامعه نخواهد بود بلکه به وظائف خود در آینده به عنوان پدر و مادر آگاه نیست و موجبات نابسامانی اجتماعی را فراهم می سازد.

درک ذات خداوند و دریافت کیفیت صفات او، از مسائل پیچیده ای است که انسان با شعور و آگاه در همة دوران ها به آن اندیشیده و در جستجوی فهم آن برآمده است. این نکته در قرن های بسیار، هستة اصلی بحث های عارفان، فیلسوفان و متکلمان شرقی و غربی بوده است. آنان در آثار خود کوشیده اند تا از این راز سربه مهر پرده برگیرند که خدا چگونه وجودی است و از چه راهی با او ارتباط عمیقی می توان برقرار کرد. در میان عارفان شرقی، مولانا جلال الدین بلخی از بزرگ ترین کسانی است که در آثار خود خداوند را توصیف کرده است. او در آثار خود با استفاده از آموزه های قرآنی، دربارة خداوند و کیفیت ذات و صفات او، بسیار سخن گفته است. بخش درخور توجهی از اندیشه های او در غزل ها و در مثنوی، به گونة مستقیم و در قالب شخصیت های دیگر، دربارة تحلیل و توصیف خداوند است؛ درواقع خداوند هستة اصلی در اندیشه های کلیدی مولاناست. رودلف اُتو نیز از دین پژوهان غربی و یکی از بزرگ ترین پدیدارشناسان دین و پیشگامان روان شناسی دین است که در کتاب پرآوازة خود، مفهوم امر قدسی،با نگاهی پدیدارشناسانه به تفسیر «تجربة دینی» می پردازد و جنبه هایی از «پدیده های شهودی» و «تجربه های دینی» را با نام های ویژه ای مانند «نومینوس» یا «امر مینوی» برجسته می کند. اندیشه های رودلف اُتو، به ویژه دربارة امر قدسی، به برخی از اندیشه های مولانا دربارة شهود بسیار نزدیک است.