مهرداد نوابخش

مهرداد نوابخش

مدرک تحصیلی: استاد جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۱۳۲ مورد.
۴۱.

چگونگی مفصل بندی دلالت های فرهنگی سیاسی در گفتمان امام خمینی (ره)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مجلس و راهبرد سال بیست و پنجم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۹۶ 131 - 156
تعداد بازدید : ۶۴۱ تعداد دانلود : ۴۴۹
امام خمینی (ره) در برابر اندیشه هایی که شعارهای نوگرایی، تحول پذیری، تجددطلبی، مطلق گریزی و ابطال پذیری را بیان می کردند، مدل نوینی از نظام سیاسی مطرح ساخت که بنیان و ساختار اسلامی را به همراه داشت و پایه های ساختارهای بین المللی را تغییر داد. این امر به روی کار آمدن نسل چهارم نظریه پردازان در عرصه بین المللی منجر شد که بر عامل فرهنگی تمرکز داشتند و در برابر نسل سوم نظریه پردازان که نسلی ساختارگرا و جبری بود، قیام کردند. این مقاله با استفاده از نظریه و روش تحلیل گفتمان با خوانش لاکلا و موفه به دنبال بررسی چگونگی مفصل بندی دال های سیاسی فرهنگی در گفتمان امام خمینی (ره) است. ادعای مقاله آن است که مفصل بندی بدیع دال های شناور در نظام های معانی مختلف و تلفیق دیدگاه های سنتی و مدرن و قرار دادن اندیشه های اسلامی مردم سالار به عنوان دال مرکزی باعث هژمونی گفتمان امام خمینی (ره) شده است. نتایج تحلیل حاکی از آن است که در مرکز گفتمان امام خمینی (ره)، اسلام یک دین متعالی و مردم سالار بود که همه فضاها و زوایای زیستمانی بشری را دربرگرفته و دال های کلیدی چون تحول فرهنگی، فرهنگ پیشرو، آموزش، خودباوری و پیشرفت، آزادی، برابری، مشارکت همگانی، وحدت، امت واحده اسلامی، قانون، نقد غرب، روابط انسانی، انتظار مثبت و ولایت فقیه را آبستن معنا کرده است.
۴۲.

بررسی گفتمان ملی گرایی در جریان نوسازی نظام آموزشی ایران در دوره پهلوی اول(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اجتماعی ایران سال پانزدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 50 - 71

کلید واژه ها: تحلیل گفتمان انتقادی گفتمان ملی گرایی یکسان سازی نوسازی آموزش و پرورش شورای عالی معارف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۳ تعداد دانلود : ۳۸۴
در دوره پهلوی اول ساختار سیاسی در ایران بهسمت ایجاد دولت مدرن و تسلط گفتمان تمرکزگرایی حرکت کرد و در این زمینه با تأسیس و تقویت نهادهای مختلفی مانند شورای عالی معارف و آموزش و پرورش مدرن، ملی گرایی باستان گرا مبتنی بر زبان فارسی مسلط شد. مقاله حاضر با روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف، مصوبات این شورا را از خلال مراحل توصیف، تفسیر و تبیین متون مور دتحلیل قرار داده و با افشای لایه های پنهان و ایدئولوژیک این مصوبات، به تحلیل گفتمان مل یگرایی در جریان نوسازی نظام آموزش و پرورش پرداخته و مؤلف ههای ملی گرایی فرهنگی مبتنی بر یک نژاد و زبان را بررسی کرده است. براساس نتایج تحقیق م یتوان گفت که نوسازی نظام آموزشی با سیاست ترویج زبان فارسی و درپیش گرفتن استراتژی فرافکنی وحدت به گذشته از طریق تاریخ سازی و با بهره گیری از مفاهیمی مانند باستان گرایی و نژادگرایی از طریق استراتژ یهای طرد و ادغام تلاش کرد تا وحدت ملی مدنظر مل یگرایان را در شکل یکسان سازی محقق سازد و کثرت فرهنگی موجود در ایران را انکار و تنوع قومی و زبانی را تضعیف کند.
۴۳.

بررسی جامعه شناختی تبلیغات تلویزیونی و تاثیر آن بر نگرش کارکنان زن سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی در مصرف کالای خانگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن و جامعه سال دهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۴۰) 261-274

کلید واژه ها: تبلیغ مصرف رسانه مصرف کننده کالا توسعه فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۶ تعداد دانلود : ۴۹۹
امروزه رسانه های جمعی از جمله رادیو، تلویزیون، روزنامه، ماهواره و اینترنت در امر تبلیغات نقش اساسی دارند. در این پژوهش با عنوان "بررسی تاثیر تبلیغات رسانه ای (تلویزیون) بر نگرش کارکنان زن سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی بر مصرف کالای خانگی"، در مطالعات اکتشافی به اسناد و مدارک، کتاب ها، مجله ها و اینترنت مراجعه شد. هدف این پژوهش بررسی تاثیر تبلیغات تلویزیونی بر انتخاب کالاهای خانگی، تاثیر تبلیغات بر افزایش تمایل به خرید و مصرف و همچنین بررسی رابطه میزان تحصیلات و متوسط درآمد و توجه به تبلیغات بوده است. برای روش پژوهش، از روش پیمایشی استفاده شده است. برای ابزار پژوهش از پرسشنامه ای با طیف لیکرت استفاده شده است. جامعه آماری از کارکنان زن سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی تشکیل شده و حجم نمونه با جدول مورگان تعداد 317 نفر و برای اعتبار بیشتر 350 نفر درنظر گرفته شد. از این تعداد ۱۴۴ نفر زن و ۱۰۶ نفر مرد بودند. همچنین در تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های آماری پارامتریک و ناپارامتریک استفاده شد. نتایج بررسی های انجام شده نشان داد که فرضیه های پژوهش در سطح کاملا معنی دار تایید شدند، با توجه به نتایج بدست آمده تاثیر تبلیغات بر مصرف کالای خانگی از نظر پاسخگویان مورد تایید قرار گرفت.
۴۴.

ناهماهنگی های بصری در سیمای شهر اهواز و تأثیر آن بر رفتار اجتماعی شهروندان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: مطالعات علوم اجتماعی ایران سال چهاردهم بهار ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۵۲)

کلید واژه ها: ناهماهنگی های بصری سیمای شهر رفتار اجتماعی شهروندان اهواز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۵ تعداد دانلود : ۴۱۵
اغتشاش و ناهماهنگی بصری در چهره شهر امروز ایرانی به وضوح قابل ملاحظه است. در این میان اهواز با وجود قدمت تاریخی، امکانات فراوان نفتی، طبیعت زیبا و قابل توسعه، جریان رود کارون از وسط شهر و ... از مشکلات و ناهمانگی های مضاعفی در بعد بصری رنج می برد. در این پژوهش از دیدگاه های صاحب نظرانی همچون کویین لینچ، دیوید هاروی، یان گل و همین طور نظریه کنش متقابل نمادین و نشانه شناسی به ویژه نشانه های شهری بهره برده ایم. همچنین در این مطالعه بر آنیم تا ضمن نشان دادن پاره ای از این ناملایمات  بصری، با رویکرد کمی و کیفی و با استفاده از نگاه صاحب نظران حوزه شهری گامی هرچند کوچک در جهت برون رفت ارائه نماییم. جامعه آماری ما افراد 15سال به بالای شهر اهواز بوده که در بعد کمی با استفاده از پرسشنامه و در بعد کیفی با عده ای از نخبگان و مطلعین منطقه مصاحبه حضوری داشته ایم. آنگاه با استفاده از نرم افزار SPSS به تحلیل مجموعه داده های کمی پرداخته و در نهایت و پس از تجزیه و تحلیل اطلاعات فراهم شده نتیجه حاصله نشان داد که بین ناهماهنگی های بصری و رفتار اجتماعی یک رابطه معنادار وجود دارد ضمن اینکه در بعد کیفی نخبگان و مطلعین منطقه نیز بر این مهم صحه گذاشته که در بخش نتیجه گیری و پیشنهادات به بررسی و تحلیل آن پرداخته ایم.  
۴۵.

تحلیل جامعه شناختی گفتمان سیاست زبانی در دوره پهلوی اول (با تأکید بر مصوبات شورای عالی معارف)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران سال ۳۱ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۵۱ (پیاپی ۱۴۱) 169 - 195

کلید واژه ها: تحلیل گفتمان فرکلاف گفتمان سیاست زبانی یکسان ساز تمرکزگرایی شورای عالی معارف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۷ تعداد دانلود : ۵۹۲
نوسازی در دولت رضاشاه، داشتن سیاست زبانی مشخص در حوزه های اداری و آموزش وپرورش را ضروری کرد. سیاست زبانی انتخابی در این دوره استفاده از زبان فارسی و به حاشیه راندن زبان های دیگر ایران بوده است. مقاله حاضر به این سؤال می پردازد که استراتژی گفتمانی جهت تثبیت سیاست زبان واحد در دوره پهلوی اول چه بوده است. برای تحلیل این مسئله، دیدگاه های نظری با ساختار مفهومی زیر بیان شد: دولت رضاشاه با «بحران در نظم اخلاقی جامعه»، «بسیج منابع» و «زنجیره های تعامل روشنفکران» درصدد بود گفتمان مدنظر را تثبیت کند. این تحقیق با روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف، مصوبات شورای عالی معارف را تحلیل کرده است. یافته های حاصل از تحلیل متن مصوبات نشان می دهد که نظم گفتمانی در موضوع سیاست زبانی، متمرکز و یکسان ساز بوده است و با توجه به بافت و شرایط اجتماعی در این دوره، ناسیونالیسم فرهنگی مبتنی بر زبان فارسی مسلط شده است. نتایج پژوهش بیانگر این واقعیت است که دولت اقتدارگرای رضاشاه با اجرای پروژه مدرنیزاسیون، شبکه تعامل روشنفکران را تقویت، منابع و امکانات موجود را بسیج و زمینه بی ثباتی در نظم اخلاقی و فرهنگی پیشین را ایجاد کرد و گفتمان سیاست زبانی یکسان ساز را تحکیم بخشید.
۴۶.

تبیین جامعه شناختی انحرافات جنسی در زنان(مطالعه مورد زنان دارای سابقه زندان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن و جامعه سال دوازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۴۶) 1 - 15

کلید واژه ها: روابط نامشروع فروپاشی زندان زنان کجروی جنسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۷ تعداد دانلود : ۳۵۵
این پژوهش با رویکرد نظریه بنیانی، به مطالعه کیفی پدیده تن فروشی و شیوع روابط نامشروع و بی بندباری جنسی در جامعه که منجر به پدیده «فروپاشی» گردیده و بررسی شرایط علًی، شرایط مداخله گر، زمینه ها، استراتژی ها و پیامدهای استراتژی های بکار رفته، می پردازد. چیرگی و استیلای انحرافات جنسی بنا بر نظر اندیشمندان علوم اجتماعی، از مهم ترین عوامل گرایش به جرم و بزهکاری می باشد. هدف از این پژوهش، بررسی زمینه های وقوع جرم، استراتژی ها و پیامدهای استراتژی های بکار رفته، توسط زنان زندانی در زندان مرکزی تهران می باشد.روش : با استفاده از روش گرندد تئوری و تکنیک مصاحبه نیمه ساخت یافته، با 14 زن که سابقه بازگشت مجدد به زندان داشته اند، از طریق نمونه گیری هدفمند، مصاحبه عمیق صورت گرفت. بعد از مصاحبه دهم، اشباع مفهومی حاصل گردید. برای اطمینان خاطر، انجام مصاحبه تا نفر چهاردهم، ادامه یافت. داده ها با استفاده از مدل پارادایمی اشتروس و کوربین، مقوله بندی و سپس مدل پارادایمی آن ترسیم گردید.یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که، نارضایتی از ازدواج، گرایش به دوست ناباب و تنگناهای مالی، از جمله علل انحراف در این زنان می باشد. فقر، محیط نامناسب خانوادگی، خلأهای عاطفی، آسیب های عمیق دوران کودکی و فقر فرهنگی از عوامل مداخله گر در این انحراف، می باشند که راهبردهایی چون، همانندسازی انحرافی، کجروی برای بقا، ازدواج درمانی و قتل نفس  را در پی دارد. برخی از پیامدهای این راهبردها، از هم پاشیدگی خانوادگی، طرد اجتماعی و فروپاشی می باشد.
۴۷.

بررسی جامعه شناختی تأثیر سبک زندگی بر پرخاشگری و وندالیسم شهری نوجوانان و جوانان استان لرستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه پژوهی فرهنگی سال دهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۳۲) 1-28

کلید واژه ها: سبک زندگی پرخاشگری وندالیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۷ تعداد دانلود : ۵۰۷
پدیده وندالیسم یکی از عوامل نوظهور تأثیرگذار بر رشد مسائل اجتماعی و آسیب های شهری است که به مفهوم داشتن نوعی روحیه ی بیمارگونه به کار رفته و مبین تمایل به تخریب آگاهانه اموال و متعلقات عمومی است. در پژوهش حاضر با رویکردی جامعه شناختی رابطه سبک زندگی با پرخاشگری و وندالیسم مورد مطالعه قرار گرفته است که به روش پیمایشی و با پرسشنامه محقق ساخته انجام شده است. جامعه آماری مورد مطالعه زنان و مردان 29-15 ساله شهرهای خرم آباد، بروجرد و ازنا می باشد که از این میان تعداد 714 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده اند. داده های پژوهش با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون، رگرسیون، تحلیل واریانس یک طرفه تحلیل شدند. نتایج به دست آمده حاکی از آن بود که بین مؤلفه های سبک زندگی با پرخاشگری و وندالیسم رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. براساس نتایج تحلیل رگرسیون، مهمترین عامل در بروز رفتارهای پرخاشگرانه و وندالیسم، قرار گرفتن در موقعیت های نابهنجار است که بیشترین میزان بتا 28/0 را داشته است و سپس به ترتیب مصرف فرهنگی 26/0، سبک زندگی 21/0 و مدیریت بدن 18/0 بیشترین تأثیر را بر پرخاشگری و وندالیسم داشته اند. نتایج حاصل از تحلیل مسیر نشان داد که 26 درصد رفتارهای پرخاشگرانه و وندالیستی توسط مجموع متغیرهای مستقل قابل تبیین است.
۴۸.

تحلیل جامعه شناختی ذائقه های دینی مردم ایران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: مطالعات علوم اجتماعی ایران سال شانزدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۶۳ 1 - 19

کلید واژه ها: دین ذائقه ی دینی اجتماعات دینی رفتار دینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۷ تعداد دانلود : ۳۸۷
این مقاله پژوهشی اکتشافی است که در صدد تبیین نقش ذوق یا سلیقه در اعمال و رفتارهای دینی مردم جامعه ایران می باشد؛ به این منظور، ضمن مطالعه ی اسنادی، با استفاده ازنمونه گیری غیراحتمالیِ هدفمند و گزینشی، با 15 نفر از اساتید مبرز حوزه های علمیه ی تهران و قم نیز مصاحبه ی عمیق و نیمه ساخت یافته به عمل آمده و داده های گردآوری شده با استفاده ازروش تحلیل محتوای کیفی مورد واکاوی قرار گرفته است. برخی ازیافته های این پژوهش عبارت است از: آداب و رفتار اسلامی، مشحون از سلیقه ی دینداران است، به گونه ای که افراد با توجه به ذوق و تمایلات درونی خود، در فضا و اجتماعات دینی قرار گرفته و ضمن افزایش سرمایه ی دینی خود، بتوانند با انتخاب اعمال و رفتار دینی که با ذوق و ترجیحات درونی آنان نیز تناسب دارد، تکالیف دینی خود را با خرسندی اداء نموده و ارزش های دینی را در جامعه منعکس نمایند. بنابراین، رفتاری که درحیطه ی مستحبات و اعمال دینی افراد می گنجد، همان آداب اسلامی است که نمودی اجتماعی داشته و از منظر جامعه شناختی نیز عینیت یافته ی ذوق و سلیقه ی افراد می باشد. از دیگر یافته های این پژوهش نیز می توان به شناساییِ ویژگی ها، الزامات، عوامل مؤثر در شکل گیری و تقویت سلیقه ی دینی و هم چنین، شناسایی مصادیق سلیقه ی دینی برتر در قرآن کریم اشاره نمود.
۴۹.

رانتیریسم و توسعه سیاسی جمهوری اسلامی ایران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: تغییرات اجتماعی - فرهنگی سال هفدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۶۶ 22 - 36

کلید واژه ها: رانت دولت رانتیر رانتیریسم توسعه سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۵ تعداد دانلود : ۳۴۳
امروزه اهمیت نفت بر کسی پوشیده نیست و پیامدهای ناشی از درآمدهای حاصل از آن در همه حوزه های مختلف زندگی اجتماعی کشورهای صادر کننده تأثیر می گذارد، بررسی این پیامدها بدون در نظر گرفتن شرایط سیاسی- اجتماعی مرتبط با دولت بیهوده می باشد. ایران کشوری است که اقتصاد آن همواره متکی به نفت بوده و از همین رو در این پژوهش سعی شده است با یک روش دلفی به بررسی رانتیریسم و توسعه سیاسی جمهوری اسلامی ایران با چهار هدف شناسایی تهدیدها، فرصت ها، نقاط ضعف و نقاط قوت پرداخته شود که با استفاده از روش دلفی به میدان تحقیق رفته و از صاحبنظران طی مراحل دلفی سوالاتی پرسیده شد تا توافق نظر صورت پذیرد، که اهم نتایج این تحقیق بدین شرح می باشد: فرصت های رانتیریسم: تقویت بنیه نظامی، فراهم شدن راه های خروج از وابستگی سیاسی و اقتصادی و امکان برقراری روابط بین المللی مناسب از طریق درآمدهای ناشی از فروش نفت، تهدیدهای رانتیریسم: مداخله گسترده کشورهای خارجی،کاهش امنیت ملی و عدم تعامل با اقتصاد جهانی نقاط قوت رانتیریسم: شکل گیری طبقه متوسط، نهاد سازی اجتماعی، نظم و دولت مدرن، نقاط ضعف رانتیریسم: عدم جدیت در دریافت مالیات، تمرکز منابع در دست دولت، عدم تشکیل گروه های مستقل.
۵۰.

بازنمایی مردانگی در آگهی های تبلیغاتی مجلات خانوادگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه پژوهی فرهنگی سال دهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۳۳) 79-99

کلید واژه ها: سبک زندگی کلیشه های جنسیتی نشانه شناسی مدیریت بدن ابژه جنسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۸ تعداد دانلود : ۴۳۶
هدف از این پژوهش مطالعه سبک زندگی مردان در آگهی های تبلیغاتی مجلات خانوادگی می باشد. از اینرو با استفاده از نظریه گیدنز در حوزه سبک زندگی و روش نشانه شناسی بارت در پی پاسخ به این پرسش است که: آگهی های تبلیغاتی مجلات خانوادگی معاصر سبک زندگی مبتنی بر کلیشه های جنسیتی مردانه را روایت می کنند؟ در این راستا هویت فردی، هویت اجتماعی، کالا پرستی، مدیریت بدن و شور و شعف به عنوان مولفه های نظری سبک زندگی در مجلات خانوادگی می باشد میدان پژوهش مجلات خانوادگی و واحد مشاهده تصاویر تبلیغاتی موجود در این مجلات می باشد. یافته های پژوهش بر مبنای نمونه آماری که همانا چهار نشریه سیب سبز، زندگی ایده ال، زندگی ایرانی و زندگی مثبت است، دلالت بر آن دارد که آگهی های تبلیغتاتی سبک های زندگی نوینی از مردانگی بر مبنای مصرف برساخت می کنند. مردان بیشتر در حالت خرید و اوقات فراغت بازنمای می شوند، محصولات ارایشی و بهداشتی مصرف می کنند و تلاش می کنند که به نقش های که تا پیش از این در حوزه سبک زندگی زنان قرار داشت، نزدیکتر شوند. در این میان مفهوم نوین مردانگی با بدن مردانه درهم آمیخته شده است.
۵۱.

جایگاه و هویت زن در جدال گفتمان های ایرانی(با تاکید بر گفتمان امام خمینی)

نویسنده:
منبع: زن و فرهنگ سال نهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۳۵ 7-22

کلید واژه ها: هویت زن جامعه شناسی گفتمان ایرانی امام خمینی(ره)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۶ تعداد دانلود : ۵۲۲
هدف از پژوهش حاضر بررسی و تحلیل تفاوت هویت و جایگاه دال زن در گفتمان امام خمینی(ره) با گفتمان های پیشین در تاریخ ایران از عصر باستان تاکنون می باشد. جامعه آماری پژوهش متون تاریخی مربوط به هر دوره می باشد که بصورت هدفمند انتخاب شده و براساس نظریه گفتمان ارنستو لاکلا و شنتال موفه تحلیل شده اند. یافته ها نشان داد که گفتمان باستان هیچ هویت و شان انسانی برای زنان قائل نبوده و زن را به مثابه اشیاء مایملک مردان تصور می کرد. گفتمان سنتی با استناد به تفاوت نظام طبیعی در خلقت، وضعیت فرودست زنان نسبت به مردان را توجیه می کرد. گفتمان مشروطه بر اندیشه برابری زن و مرد تاکید کرده و سنت و مذهب در ایران را عامل عقب ماندگی زنان می پنداشت. نگرش گفتمان پهلوی به جایگاه زن، نگرشی ابزاری بود و فرهنگ مردسالار این گفتمان مانعی جدی برای تحقق وضعیت آرمانی زنان محسوب می شد. در گفتمان امام خمینی(ره) بر هویت انسانی زنان و مردان تاکید شده و این گفتمان خواهان جایگاه برابر و متناسب برای زنان از فرصت های اجتماعی است.
۵۳.

ارائه مدل از عوامل تاثیر گذار بر مشارکت سیاسی- اجتماعی شهروندان در اجرای طرح های توسعه پایدار نواحی شهری (مطالعه موردی شاغلین دستگاه های اجرایی شهر اراک)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال سیزدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۵۰) 506 - 526

کلید واژه ها: اجتماعی فرهنگی اقتصادی سیاسی توسعه پایدار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۷ تعداد دانلود : ۴۰۴
مقاله حاضر با هدف ارائه مدل عوامل مؤثر بر مشارکت سیاسی-اجتماعی شهروندان در اجرای طرح های توسعه پایدار نواحی شهری به اجرا درآمد. در این تحقیق توسعه شهری کلانشهر اراک به عنوان مطالعه موردی مورد توجه بوده است. جامعه آماری را شاغلین دستگاه های اجرایی شهر اراک در سال ۱۳۹۸ تشکیل داده است. حجم نمونه به موجب جدول نمونه گیری مورگان ۳۶۱ نفر بوده است که به شیوه ی طبقه بندی سهمیه ای تصادفی گزینش گردید. ابزار جمع آوری داده ها را مصاحبه با خبرگان دانشگاهی و پرسشنامه مجریان دستگاه های اجرایی تشکیل داد. روایی و پایایی پرسشنامه از طریق آزمونهای تحلیل عاملی و کرونباخ تایید گردید، کسب ضریب بالای 70/0 در هر دو مورد گویای ثبات اندازه گیری آنها بوده است. روش تجزیه و تحلیل داده ها عبارتند از: بهره برداری از شاخص های آمار توصیفی، آزمون های معادلات ساختاری، آزمون سوبل. در این راستا از نرم افزار PLS برای آزمون مدل تحقیق و فرضیه ها استفاده گردید. نتایج تحقیق حاکی از آن بود که هر یک از مجموعه عوامل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی با میانجیگری مشارکت سیاسی-اجتماعی با توسعه پایدار شهری رابطه وجود داشته است. ولی بین عوامل سیاسی با میانجیگری مشارکت اجتماعی-سیاسی با توسعه پایدار شهری رابطه وجود نداشته است. در عین حال مجموعه عوامل مؤثر بر مشارکت های سیاسی-اجتماعی بر توسعه پایدار شهری تاثیر مثبت داشته، مدل این اثرگذاری نیز آزمون و ارائه گردید.
۵۴.

بررسی عوامل مؤثّر بر ماندگاری نخبگان (نخبه داری) و کاهش فرار مغزها از کشور با کاربرد روش کیفی داده بنیاد(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (دانشگاه آزاد خلخال) سال چهارم پاییز ۱۳۸۷ شماره ۳ (پیاپی ۱۸)
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۴ تعداد دانلود : ۲۶۲
نخبگان در توسعه ی علمی و اقتصادی کشور نقش به سزایی ایفا می کنند. . سند چشمانداز جمهوری اسلامی ایران تاکید دارد کشور درافق 1404 ازنظر علمی وفناوری در منطقه رتبه ی اول را دارد که این مهّم با بهره گیری از نخبگان تسریع خواهد شد. بدین ترتیب، فراهم ساختن شرایط مناسب برای نخبگان از پیششرطهای افق 1404 درکشور میباشد. با این وجود، همه ساله فرار مغزها موجب خالی شدن کشور از این سرمایه ی عظیم می شود و  به اقتصاد کشور ضرر وارد می شود. تحقیق فوق سعی کرده تا با هدف مطالعه ی عمیق، جامع و تعاملی مقوله های تاثیر گذار بر موضوع، با استفاده از روش داده بنیاد (گراندد تئوری)، عوامل مؤثّر بر کاهش فرار مغزها و افزایش احتمال ماندگاری نخبگان در کشور را بررسی و بر آن اساس راه کارهایی را در قالب استراتژی های بهبود ارائه کند. این تحقیق نشان داده است که مجموعه ای عوامل به صورت تعاملی منجر به بهبود وضعیت ماندگاری نخبگان شده است و یک یا چند عامل محدود و جدا از هم نمی تواند چندان تأثیر گذار باشد. همچنین شایسته سالاری با مجموعه تأثیراتی که بر سایر مقوله های مؤثّر به صورت مستقیم و غیر مستقیم دارد، به عنوان متغییر اهرمی اثر گذار عمل می نماید. بدین ترتیب، هرگونه تلاشی برای بهبود وضعیت ماندگاری نخبگان، بدون توجه به این متغییر اهرمی بی فایده و یا کم اثر خواهد بود.
۵۵.

پیامدهای اجتماعی سیلاب خوزستان با تاکید بر رفاه اجتماعی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مطالعات محیطی سال نهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳۵ 61 - 76

کلید واژه ها: شبکه معابر روستایی استانداردهای طراحی و توسعه شبکه معابر آزمون t تک نمونه ای شهرستان شاهین شهر و میمه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۱ تعداد دانلود : ۳۳۰
در کشورهای توسعه یافته یکی از هدف های مهم سیاستگذاران اقتصادی ارتقای سطح رفاه اجتماعی در جامعه است. در کشورهای در حال توسعه نیز فقط رشد اقتصادی هدف تلقی نمی شود، بلکه این کشورها همگام با کشورهای توسعه یافته افزایش رفاه اجتماعی را هم یکی از هدف های اصلی و از معیارهای توسعه یافتگی در نظر می گیرند. پژوهش حاضر با هدف بررسی پیامدهای اجتماعی سیلاب با تاکید بر رفاه اجتماعی انجام شد. جامعه آماری این تحقیق جمعیت سیل زدگان 15 سال به بالاتر شهرهای شوش، حمیدیه، کارون، بستان، شادگان، رفیع، سوسنگرد، بخشی از اهواز و روستاهای اطراف اهواز) به تعداد 49607 نفر می باشد برای انتخاب حجم نمونه در بین افراد جامعه آماری از فرمول عمومی کوکران استفاده گردید. بدین ترتیب بر طبق فرمول کوکران تعداد 600 نفر به عنوان حجم نمونه به دست آمد. یافته های پژوهش نشانگر این بودند که بین متغیر مستقل وقوع سیلاب با متغیرهای وابسته احساس محرومیت، احساس امنیت، عدالت اجتماعی و حمایت اجتماعی رابطه معنی داری وجود دارد.
۵۶.

مقایسه حضور ابعاد اجتماعی کیفیّت زندگی در برنامه های توسعه کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های برنامه و توسعه سال اول زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ 121 - 152

کلید واژه ها: کیفیت زندگی ابعاد اجتماعی برنامه های توسعه تحلیل محتوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۰ تعداد دانلود : ۱۸۲
هدف اصلی در مقاله «مقایسه ابعاد اجتماعی کیفیت زندگی در هر یک از برنامه های توسعه کشور» می باشد. روش تحقیق تحلیل محتوا بوده و واحد تحلیل مضمون و یا مفهوم موجود در متن احکام برنامه های توسعه بوده است. یافته های اصلی: در برنامه اول توسعه، امنیت اقتصادی- اجتماعی بیشترین توجه را به خود اختصاص داده است و پس از آن بعد توانمندسازی اجتماعی در اولویت قرار گرفته است. سایر ابعاد دراین برنامه از مقادیر کمی برخوردارند. در برنامه دوم نیز، امنیت اقتصادی- اجتماعی بیشترین توجه را به خود اختصاص داده است و پس از آن بعد تداوم پذیری اجتماعی در اولویت قرار گرفته است. در برنامه سوم بازهم، امنیت اقتصادی- اجتماعی در اولویت اول و سپس بعد ادغام اجتماعی، در رتبه پس از آن قرار می گیرد. در برنامه چهارم، امنیت اقتصادی- اجتماعی جای خود را به توانمندسازی اجتماعی می دهد. بعد همبستگی اجتماعی برای اولین بار در برنامه ها از توجه معتنابهی برخوردار است. در برنامه پنجم، بعد توانمندسازی اجتماعی و بلافاصله پس از آن بعد ادغام اجتماعی، و سپس بعد تداوم پذیری از موقعیتی بالا برخوردارند. امنیت اقتصادی- اجتماعی در مرتبه چهارم قرار گرفته و بعد همبستگی اجتماعی نسبت به برنامه چهارم کاهش نشان می دهد. در برنامه ششم توسعه، مجدداً شاهد اوج بعد امنیت اقتصادی- اجتماعی و حفظ موقعیت بعد ادغام اجتماعی به مانند برنامه پنجم هستیم. با آنکه بعد همبستگی اجتماعی به ابعادی مانند توانمندسازی و تداوم پذیری اجتماعی نزدیک می شود اما هنوز هم در موقعیت پایینی در این رده بندی قرار دارد.
۵۷.

تحلیل جامعه شناختی پیامدهای فرهنگی توسعه ی شهرهای متوسط در ایران در سال 1396-1397 (مطالعه ی موردی: مرند)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال نهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳۱ 33 - 58

کلید واژه ها: توسعه ی شهری مسائل شهری جامعه ی شهری مرند آسیب های اجتماعی پیامدهای فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۲ تعداد دانلود : ۵۳۱
در راستای تحقق توسعه ی پایدار شهری باید شرایطی فراهم شود تا امکان بسترسازی توسعه ی پایدار انسانی و بهبود رفاه اجتماعی شهروندی، فراهم گردد که در این بستر می توان به برقراری عدالت اجتماعی، طراحی اقلیمی هماهنگ با محیط زیست انسانی، تقویت ساختارهای همبستگی اجتماعی همچون تعهد و مسؤولیت پذیری، تقویت بنیان های اجتماعی و خانوادگی و احیای محیط زیست همگانی و ایجاد انتظام ساختاری در فضای شهری برای ادراک زیباشناختی و خوانایی شهری و بهبود بهره گیری از فضاهای شهری و افزایش رضایت شهروندی و یکپارچگی بخشی به ساختار بصری محیط و منظر شهری اشاره کرد .هدف این مطالعه، تحلیل جامعه شناختی پیامدهای فرهنگی توسعه ی شهرهای متوسط در ایران طی ده سال گذشته و مطالعه ی موردی مرند است که طی سالهای 96 و 97 مورد پژوهش واقع شده است. جامعه آماری این پژوهش افراد بالای 15 سال ساکن شهر مرند در طی سالهای 96-97  بودند. روش نمونه گیری، نمونه گیری مختلط یعنی طبقاتی و خوشه ای چندمرحله ای بود. در مجموع، 2600 پرسش نامه تکمیل شد که برای تمامی مقاصد آماری کفایت می کرد. در این تحقیق بر روی شاخص های نیازهای ساکنان تحلیل عاملی در هشت عامل انجام شد. آزمون بارتلت با معیار کایزر معادل 840/0 و معنادار بود؛ این امر حاکی از اعتبار این آزمون است. تحلیل عاملی انجام شده کاملاً با شاخص بندی محقق با توجه به مطالعات اسنادی هماهنگ بود که نتایج آن آورده می شود. نتایج آزمون فریدمن نشان می دهد در سطح نیازهای کالبدی و اجتماعی در شهر ، در مجموع، نیازهای زیر برای ساکنان دارای اولویت بوده اند: نیاز به تعاملات اجتماعی ساکنان با یکدیگر و نیاز به امکانات و تسهیلات رفاهی، به ترتیب با متوسط رتبه 34/7 و 18/7 در صدر قرار داشته اند و نیاز به امنیت و احساس تعلق به شهر به ترتیب با متوسط رتبه 26/4 و 74/2 در رتبه های آخر بوده اند. بقیه نیازها در سطح بینابینی قرار گرفته اند.در کل، نتایج نشان می دهد ایجاد فضاهای عمومی به عنوان بستری برای تعاملات اجتماعی یک درخواست مبرم است.
۵۸.

بررسی عوامل مؤثر بر انسجام اجتماعی شهر اندیمشک (مطالعه موردی؛ شهروندان اندیمشک در سال 1399-1398)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال دوازدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۴۲ 74 - 108

کلید واژه ها: انسجام اجتماعی قومی گرایی رسانه های اجتماعی و فضای مجازی رخدادهای سیاسی طبقات اجتماعی و مراسم مذهبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۵ تعداد دانلود : ۱۷۸
هدف اصلی تحقیق حاضر تبیین جامعه شناختی انسجام اجتماعی در بین شهروندان اندیمشک با روش پیمایش نوع توصیفی و تبیینی است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه شهروندان مرد و زن بین سن 15 تا 65 شهر اندیمشک هستند. با توجه به جمعیت ساکن در شهر اندیمشک (135000 هزار نفر) محاسبه فرمول کوکران با تعداد 384 نفر با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای و تصادفی ساده صورت گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته است که ابعاد مختلف (انسجام اجتماعی، قوم گرایی، طبقات اجتماعی، اجتماعات مذهبی، رخدادهای سیاسی و رسانه های اجتماعی و فضای مجازی) را مورد سنجش قرار داده است.از ضریب آلفای کرونباخ (برابر با 0.798) نیز برای محاسبه سازگاری درونی گویه های مربوط به هر شاخص و به عبارتی پایایی پرسشنامه استفاده شد. یافته های تحقیق نشان داد که از دیدگاه شهروندان، قوم گرایی، توانایی تبیین 2/43%، مراسم مذهبی، توانایی تبیین 3/38%، رسانه های اجتماعی و فضای مجازی، توانایی تبیین 7/21% و رخدادهای سیاسی توانایی تبیین 6/22%، طبقات اجتماعی توانایی تبیین 722/0 از تغییرات انسجام اجتماعی را داشت.
۵۹.

موانع فرهنگی توسعه ی سرمایه داری در ایران (مطالعه موردی شهر شیراز)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (دانشگاه آزاد خلخال) سال چهارم بهار ۱۳۸۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۶)

کلید واژه ها: روحیه ی سرمایه داری تقدیرگرایی کنش سنتی کنش عقلانی پایگاه اجتماعی حسابگری گرایشات مذهبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۰ تعداد دانلود : ۲۲۱
این تحقیق از دو بخش مجزّا ولی مرتبط با یکدیگر تشکیل شده است. در این راستا تلاش اصلی بر این بوده است که ساختار اقتصادی، اجتماعی ایران پیش از سرمایه داری را که به لحاظ تاریخی و با رویکردهای مختلف مورد بررسی قرار گرفته و نظریه پردازی شده است را پس از نقد علمی، با روش پیمایشی به محک تجربه بکشد و آنرا آزمون نماید، تا روشن گردد که آیا روحیه ی تولّد و قوام یافته ناشی از ساختار تاریخی، اجتماعی، اقتصادی و اقلیمی ایران پیش از سرمایه داری همچنان به عنوان یک ساختار فرهنگی بر نگرش و کنش نمونه ی مورد بررسی چنان حاکم گردیده است که خود توسعه نیافتگی را بازتولید می نماید.روش تحقیق ما از یکسو تاریخی و از سوی دیگر پیمایشی بوده و با انتخاب نمونه ای به حجم 436 نفر از سرپرستان خانوار در شهر شیراز روحیه سرمایه داری را در بین آنها از طریق ساختن مقیاس مناسب مورد سنجش قرار گرفته است.یافته های این تحقیق بیانگر ضعیف بودن روحیه سرمایه داری در نمونه مورد بررسی در شیراز می باشد. علیرغم این موضوع روحیه سرمایه داری با توجه به ویژگیهای فردی، اجتماعی و فرهنگی افراد مورد بررسی تغییرپذیر می باشد. به گونه ایی که مؤلفه های فرهنگی همچون تقدیرگرایی، گرایشات مذهبی، کنش سنتی و غیرعقلایی در تضعیف این روحیه و عواملی همچون سطح سواد، کنش عقلانی، حسابگری، درآمد و پایگاه اجتماعی بالا در تقویت این روحیه مؤثر دیده شده است
۶۰.

نقش قوم گرایی و اجتماعات مذهبی در انسجام اجتماعی(مورد مطالعه؛ شهر اندیمشک)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جامعه شناختی سال چهاردهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۵۰) 61 - 84

کلید واژه ها: انسجام اجتماعی گروه های قومی اجتماعات مذهبی شهر اندیمشک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۹ تعداد دانلود : ۲۵۸
هدف این پژوهش تحلیل جامعه شناختی انسجام اجتماعی در بین شهروندان اندیمشک در سال 1398-99 است، که با استفاده روش پیمایش نوع توصیفی و تحلیلی می باشد. جامعه آماری تحقیق شامل دو گروه از متخصصین و مسؤلین(50 نفر شامل استاندار، فرماندار، شهردار، نماینده مجلس) که از طریق نمونه گیری در دسترس و هدفمند انتخاب گردیدند، وگروه دوم که شامل کلیه شهروندان مرد و زن واقع در سن 15 تا 65 سال ساکن در شهر اندیمشک بود. با توجه به میزان جمعیت ساکن در اندیمشک(135000 هزار نفر) محاسبه فرمول کوکران به تعداد 384 نفر با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای و تصادفی ساده صورت گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات این پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته بود که ابعاد مختلف (انسجام اجتماعی و قوم گرایی) را مورد سنجش قرار داده بود. یافته های تحقیق نشان داد که از دیدگاه مسئولین با توجه به مقدار ضریب بتا استاندارد شده می توان گفت گروه های قومی با ضریب بتا 578/0 رابطه معنیدار بیشتری را نسبت به اجتماعات مذهبی با ضریب بتا 506/0 با انسجام اجتماعی دارد. از دیدگاه شهروندان، گروه های قومی با ضریب بتا 484/0 رابطه معنیدار بیشتری را نسبت به اجتماعات مذهبی با ضریب بتا 451/0 با انسجام اجتماعی دارد. هرچه میزان قومگرایی بیشتر باشد به همان اندازه تمایل به یک آسیب خاص وجود دارد لذا این متغیر با توجه به زمینه تأثیر گذاری آن باید تعدیل شود هرچند در این تحقیق به افزایش درجه انسجام در مناطق شهری اندیمشک کمک می کند به هر طریق نیازمند تحقیق بیشتر می باشد تا کارکردها و دژکارکردهای آن مشخص شود.  

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان