حمیرا مشیرزاده

حمیرا مشیرزاده

مدرک تحصیلی: دانشیار دانشگاه تهران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۷۵ مورد.
۲۱.

دوستی در روابط بین الملل و نگاهی بومی به آن: درس هایی از سعدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم سیاسی سال سیزدهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۵۰) 117 - 156

کلید واژه ها: روابط بین الملل دوستی اندیشه سیاسی سعدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۸ تعداد دانلود : ۵۲۴
دوستی از مفاهیمی است که با نقد جریان مسلط در عرصه روابط بین الملل، تقویت رویکردهای هنجاری و نیز نگاه جامعه انگارانه به روابط میان دولت ها مطرح شده و می تواند با ظهور آنچه در سال های اخیر «چرخش احساسی» در علوم اجتماعی نام گرفته مورد توجه بیشتری قرار گیرد. در عین حال، همچون سایر مفاهیمی که در روابط بین الملل مطرحند، عمده مباحث پیرامون آن ریشه در اندیشه و تاریخ غرب دارد. در تلاش برای طرح نگرش های غیرغربی که می توانند همگام با کثرت گرایی موجود در رشته، الهام بخش مفهوم پردازی ها و نظریه پردازی های روابط بین الملل باشند، این مقاله با بررسی تفسیری- تحلیلی آثار شیخ مصلح الدین سعدی نشان می دهد که هرچند سعدی اندیشه های خود را بیشتر برای عرصه خصوصی افراد و یا روابط دولت با مردم مطرح ساخته اما با تعمق در آثار او و با توجه به طیف وسیع مضامین دوستی مورد توجه وی، می توان مولفه هایی برای دوستی در سطح بین الملل نیز استخراج کرد که طیفی وسیع را از نگرش ابزاری یا حداقل حزم اندیشانه و واقع گرایانه به دوستی تا تساهل و مدارا در اخلاق جهانی و حتی بخشش یکجانبه برای غلبه بر خشونت و دشمنی را در بر می گیرد و در ابعادی با مفهوم بندی های جاری در مورد دوستی در روابط بین الملل همپوشانی هایی نیز دارد.
۲۲.

تحول در جنگ های نیابتی در دوران پساجنگ سرد و مدلول های آن برای رشته روابط بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش سیاست نظری پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲۴

کلید واژه ها: جنگ جنگ نیابتی رشته روابط بین الملل کارگزاران جنگ نیابتی دولت حامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷۸ تعداد دانلود : ۷۲۲
جنگ نیابتی به عنوان جنگی که در آن عملیات جنگی به کنشگرانی احاله می شود که به نمایندگی یا به نفع کنشگران دیگر عمل می کنند، از پدیده های رایج در روابط بین الملل محسوب می شود که دانشوران روابط بین الملل از ابعاد مختلف به آن توجه داشته اند و به دلیل تفاوت هایی که با جنگ های متعارف دارد، توجه رشته روابط بین الملل را به طور خاص جلب کرده است. اما تأثیر این پدیده بر رشته روابط بین الملل به صورت نظام مند بررسی نشده است. استدلال اصلی این مقاله آن است که هم خود این جنگ و هم تغییراتی که در این پدیده در دوران پس از جنگ سرد شکل گرفته، باعث شده زمینه برای ظهور تغییرات مفهومی و نظری در رشته روابط بین الملل فراهم شود. به علاوه تفاوت های میان دو دوره نشان می دهد که چگونه جنگ نیابتی نوین بسیاری از مفروضات پایه جریان اصلی روابط بین الملل را به چالش می کشد که از آن جمله می توان به آثار ناشی از تکثر کنشگران درگیر در جنگ، کمرنگ شدن مرز میان داخل و خارج، و سطوح تحلیل درهم تنیده اشاره کرد. همچنین تنوع رویکردها در تبیین جنگ نیابتی نشان می دهد که چگونه این پدیده برای نظریه های اصلی روابط بین الملل حداقل به شکلی بالقوه، زمینه ای نوین برای غنای بیشتر نظری فراهم ساخته است.
۲۳.

تکوین «دیگری» در میان دانش پژوهان روابط بین الملل در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست جهانی دوره ششم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۲۰) 7 - 31
تعداد بازدید : ۱۲۶ تعداد دانلود : ۱۱۸
. زیربنای تفکر بین المللی کشورها در حوزه روابط بین الملل، نحوه نگاه به «دیگری» است. طبعاً تفکر بین المللی در ایران نیز رابطه نزدیکی با ادراکات از «دیگری» دارد.  این مقاله به این موضوع می پردازد که دانش پژوهان روابط بین الملل در ایران چگونه استعاره را به عنوان یک رویه تأثیرگذار زبانی، برای صورت بندی مقوله «دیگری» به کار می گیرند. این مقاله با تکیه بر چارچوب تحلیلی و روش تحلیلِ استعاری به بررسی سازه های استعاری درباره مقوله «دیگری» در متون دانشگاهی روابط بین الملل ایرانی می پردازد. محققان روابط بین الملل در سال های اخیر تلاش کرده اند تحقیقات نوینی را با هدف کشف و بررسی مفاهیم و اظهارات استعاری در قلمرو متون دانشگاهی انجام دهند. در این مقاله با الهام از روش تحلیل استعاری جاکل، مصادیق مقوله «دیگری» به عنوان قلمرو مقصد از دل متون برگزیده دانشگاهی روابط بین الملل استخراج شده و مورد تحلیل قرار گرفته اند. مقاله نشان می دهد که استعاره های توزیع کنندگی، پزشکی/ بدن، بازی و موجودات غیرانسانی بیش از آنکه تلاشی برای ارائه توصیف «دیگری» باشند، نسبت «خود» را با «دیگری»ها در بستر سیاست بین الملل مشخص می کنند. در مقابل، از استعاره های نظامی، دینی و روان شناختی برای تولید معنای مستقیم درباره مصادیق «دیگریِ» خصم یعنی آمریکا و اسرائیل استفاده می شود. 
۲۴.

سنت واقع گرایی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۷ بهار ۱۳۹۶ شماره ۱ 201 - 220

کلید واژه ها: ایران سنت واقع گرایی واقع گرایی واقع گرایی انتقادی واقع گرایی تسلیم طلبانه واقع گرایی عمل گرایانه واقع گرایی منطقه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹۱ تعداد دانلود : ۵۸۷
یکی از پایه های تدوین نظریه های بومی روابط بین الملل، توجه به سنت های فکری و عملی در طول تاریخ روابط خارجی یک کشور است. البته ایرانیان در طول تاریخ چه در سطح نخبگان سیاسی و چه در سطح نخبگان علمی و فرهنگی تصور و فهم ثابتی از سیاست جهانی نداشته اند و برداشت هایشاندر نتیجه شرایط خاص تاریخی چه در داخل و چه سطح منطقه ای و بین المللی دچار تحول شده است. استدلال اصلی این مقاله آن است که می توان تداوم عنصری واقع گرایانه را در بسیاری از این تصورات و برداشت های متفاوت دید. کاوش در این فهم ها و ضعف ها و قوت های آنها می تواند راه را برای تولید نوعی نظریه «واقع گرایانه ایرانی» در مورد روابط بین الملل با اتکا بر فرهنگ ایرانی و تجارب تاریخی هموار کرده و به فهم رفتار سیاست خارجی ایران در دوره های مختلف کمک کند. این پژوهش در تلاش برای روشن ساختن خصوصیات سنت واقع گرایی در ایران نشان می دهد کهچهار تقریر اصلی از «واقع گرایی ایرانی» را می توان تشخیص داد که عبارت اند از: منطقه ای، انقیادی یا تسلیم طلبانه، عمل گرایانه و انتقادی/مواجهه جویانه. این تقریرات بیشتر براساس نگاه سیاستمداران و دولتمردان و تا حدی براساس عملکرد سیاست خارجی ایران استخراج شده اند.
۲۵.

تکثرگرایی در روابط بین الملل و امکان ارائه نظریه های غیرغربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهیافت های سیاسی و بین المللی سال هشتم بهار ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۴۹)

کلید واژه ها: روابط بین الملل نظریه غربی تکثر نظری بازاندیش گرایی چشم اندازگرایی نظریه بومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۹ تعداد دانلود : ۱۱۶۶
دانش روابط بین الملل از ابتدا در قلمرو مغرب زمین پدیدار شده و همین واقعیت با اعطای منزلت رهبری به محافل فکری و دانشگاهی غرب شرایطی را رقم زده است که ماهیت غرب محور این دانش طی چند دهه از طریق ایجاد حصارهایی به گرد آن و وضع و تحمیل برخی ضوابط نظریه پردازی همچنان محفوظ نگاه داشته شود. مقاله حاضر با هدف زمینه سنجی برای ارائه نظریه های بومی، این مدعا را مطرح می سازد که از اواخر قرن بیستم تاکنون، بر اثر ظهور رهیافت بازاندیش گرایی ، رواج تعاریف موسّع تر از نظریه، فراخ شدن گستره موضوعات بین المللی و نیز نقش آفرینی جدی تر کنش گران غیرغربی، حصارهای فرانظری و نظریِ ایجادشده پیرامون دانش روابط بین الملل شکسته شده است و اکنون این دانش، با خروج تدریجی از انحصار غربی، در وضعیت تکثر و عدم امکان چیرگی یک پارادایم، فرانظریه، نظریه و رهیافت واحد قرار دارد. وضعیت کنونیِ تکثر و هم زیستیِ پارادایم ها و رهیافت ها در کنار تحولات جریان ساز محیط جهانی، فرصت مغتنمی را برای تولید نظریه های بومی توسط اندیش مندان غیرغربی فراهم می سازد.
۲۶.

تحلیلی استعاره ای از ساخت ایران در روزنامه های مهم ایالات متحده (2013-2001)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۷ پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ 773 - 790

کلید واژه ها: استعاره مفهومی ایران آمریکا تحلیل استعارهای رسانه های ایالات متحده خود و دیگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۳ تعداد دانلود : ۴۲۶
 ایران از راه های مختلف به ویژه از طریق متون رسانه ای، به عنوان "دیگری دشمن"در ایالات متحده برساخته شده که این امر از نظر برداشت از ایران در سطوح و عرصه های مختلف و نوع برخورد با آن واجد مدلولات و تبعات مهمی بوده است. سؤالی که این مقاله درصدد پرداختن به آن است، چگونگی ساخت ایران بر مبنای استعاره سازی است (انتقال جنبه هایی از یک قلمرو به قلمرو دیگر به نحوی که از قلمرو دوم به گونه ای سخن گفته می شود که گویی قلمرو مبدأ است). استدلال اصلی مقاله این است که کاربرد انواع خاصی از استعاره های درباره ایران از یک سو، و پیوندیابی های گفتمانی صورت گرفته از سوی دیگر، به ساخت ایران به عنوان یک "دشمن" در رسانه های ایالات متحده منجر شده است. در این مقاله با تکیه بر شاخه خاص از نظریه و روش تحلیل گفتمان، یعنی تحلیل استعاره ای، نقش محوری استعاره ها در برساختن ایران به عنوان "دیگری دشمن"در گفتمان مطبوعاتی ایالات متحده با تکیه بر متون خبری سه روزنامه مهم این کشور (نیویورک تایمز، واشینگتن پست و وال استریت ژورنال) در یک دوره حدوداً دوازده ساله (از یازده سپتامبر 2001 تا سال 2013) بررسی شده و شواهد و داده هایی برای نشان دادن چگونگی استفاده از استعاره های مفهومی اصلی برای ایجاد و خلق روایتی از ایران به عنوان دشمن و نیز چگونگی تداخل گفتمانی و شباهت میان ساخت معنایی در هر سه روزنامه ارائه شده است.
۲۷.

احیای حوزه تحلیل سیاست خارجی: تحلیلی چند متغیره(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم سیاسی سال دهم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۳۹)

کلید واژه ها: روابط بین الملل تحلیل سیاست خارجی تحولات رشته روابط بین الملل مقالات سیاست خارجی تحولات پساجنگ سرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸۱ تعداد دانلود : ۷۷۱
تحلیل سیاست خارجی یکی از حوزه های مهم در مطالعات بین المللی است که نه تنها در ایران بلکه در کل به نسبت سایر حوزه های روابط بین الملل کمتر مورد توجه قرار داشته است. در عین حال، این حوزه در دهه های 1950 تا 1970 میلادی بسیار رو به رشد بود و گمان می رفت به مرزهای قابل قبول مفهومی و نظری دست می یابد. اما با زیر سئوال رفتن رفتارگرایی و اثبات گرایی حاکم بر رشته و نیز به زیر سئوال رفتن دستاوردهای آن تلاش های نظری مهم در حوزه آن کاهش یافت. اما از دهه 1990 مجدداً این حوره مطالعاتی رو به رشد گذاشت. مسئله ای که در این پژوهش تلاش شده به آن پرداخته شود تبیین احیای این رشته مطالعاتی از دهه 1990 است. یافته های این پژوهش که هم بر مبنای روش های تحلیل کمّی و هم کیفی با مطالعه مقالات علمی مرتبط با سیاست خارجی انتشاریافته در بازه زمانی پیش و پس از دهه ی 1990 صورت گرفته حاکی از آن است که مهمترین عوامل مؤثر در احیای این حوزه مطالعاتی عبارتند از: پایان جنگ سرد و پاسخگو نبودن نظریه های کلان روابط بین الملل به تحولات منجر به آن و نیز پس از آن، ظهور چارچوب های تحلیلی و نظری نوینی در روابط بین الملل که فراتر از حوزه خاص نظام بین الملل بودند و توان دربرگیری مطالعات سطح واحدها را داشتند، و سرانجام ظهور امکانات جدید در حوزه تحلیل.
۲۸.

زمینه های ساختاری نظریه پردازی ایرانی در روابط بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۵ تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ 337 - 355

کلید واژه ها: ایران بومی سازی روابط بین الملل نظریه ایرانی روابط بین الملل نظریه پردازی بین المللی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۰ تعداد دانلود : ۳۷۵
با رؤیت اولین طلیعه های شکل گیری ادبیاتی درباره نظریه پردازی ایرانی در زمینه روابط بین الملل، نویسندگان این مقاله درصدد آن اند به ارزیابی زمینه های ساختاری تحقق بومی سازی نظریه پردازی روابط بین الملل بپردازند. در این چارچوب، نویسندگان برای رسیدن به درکی واقع بینانه از امکان یا امتناع نظریه(های) ایرانی در روابط بین الملل، اساسی ترین این عوامل ساختاری را ذیل پنج عنوان بررسی کردند که عبارت اند از: موقعیتبین المللی؛ منابع پایه؛ پویایی جامعه دانشگاهی؛ زمینه های سیاسی؛ استقلال فکری. با بررسی و ارزیابی این زمینه های ساختاری در ایران، نویسندگان به این نتیجه رسیدند که اگرچه ایرانی کردن نظریه روابط بین الملل ممکن و مطلوب است، نخستین گام در این راه، به رسمیت شناختن جایگاه و تأثیر موانع ساختاری در شکل گیری هر نظریه محتمل ایرانی است.
۲۹.

تأثیر ساختار نظام بین الملل بر گسترش روابط هند و آمریکا در دوره جورج بوش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال هفتم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲۵

کلید واژه ها: هند آمریکا کشمیر ساختار نظام بین الملل برنامه هسته ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۱۳ تعداد دانلود : ۷۱۲
هند و آمریکا از آغاز تاکنون روابط پرفراز و نشیبی را طی کرده اند با این حال این روابط پس از پایان جنگ سرد و به ویژه در دوره جورج بوش روبه گرمی گذاشت و تا سرحد روابط راهبردی ارتقاء یافت. پرسش مطرح در این مقاله اینست که ""تحول ساختار نظام بین الملل پس از جنگ سرد چه تأثیری بر گسترش روابط هند و آمریکا گذاشته است؟"" فرضیه مورد بررسی برای پاسخ به این پرسش عبارتست از:""ساختار نظام بین الملل نقش تعیین کننده ای در گسترش روابط دو کشور نداشته است""..هدف این مقاله بررسی نقش عوامل کلان نظام بین الملل در روابط دوجانبه هند و آمریکا است و تحقیق حاضر با روش کیفی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و با رویکردی تحلیلی-تاریخی صورت پذیرفته است.براساس یافته های تحقیق ساختار نظام بین الملل تأثیر تعیین کننده ای بر روابط دوجانبه هند و آمریکا نداشته است و تنها به عنوان یک عامل فرعی بر روابط دوجانبه دو کشور اثرگذار بوده است.
۳۰.

مطالعه سازه انگارانه سازمان های بین المللی و امکانات پژوهشی

نویسنده:
منبع: سازمان های بین المللی سال دوم بهار ۱۳۹۳ شماره ۵ 7-35

کلید واژه ها: سازه انگاری روابط بین الملل سازمان های بین المللی نهادهای بین المللی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۲ تعداد دانلود : ۲۶۳
نگرش های نظری به سازمان های بین المللی زمینه های اصلی را برای طرح پرسش های مناسب و تحقیقات معنادار و منتظم فراهم می سازند. رویکرد سازه انگاری به عنوان چارچوبی تحلیلی و مفهومی، یکی از زمینه های مناسب برای مطالعه سازمان های بین المللی است. این مقاله با تمرکز بر مبانی نظری سازه انگاری و برنامه پژوهشی آن نشان می دهد که چگونه این رویکرد می تواند هدایتگر تحقیقات در زمینه سازمان های بین المللی باشد. سازه انگاری با توجه به بحث هایی چون قوام متقابل کارگزار و ساختار ، بیناذهنیت ، رابطه میان قواعد و قیادت ، قاعده آفرینی ، بازتولید و تغییر قواعد ، هویت سازی و فرهنگ سازمانی می تواند زمینه هایی برای پژوهش در سازمان های بین المللی بگشاید. این نوشته نشان می دهد که چگونه برخی از این امکانات پژوهشی در عمل زمینه تحقیقات تجربی شده اند و در عین حال تا چه حد زمینه های ناب برای مطالعه سازمان های بین المللی وجود دارد. واژگان کلیدی:
۳۱.

پژوهش های سیاست خارجی در ترازو: تحلیل مقالات علمی درباره سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روابط خارجی سال ششم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۴

کلید واژه ها: روش شناسی ایران سیاست خارجی روابط بین الملل مقالات علمی نظریه پردازی بومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲۸ تعداد دانلود : ۶۷۰
یکی از شاخص های مهم در شناسایی وضعیت علمی و پژوهشی رشته روابط بین الملل و حوزه مطالعاتی مهم تابع آن یعنی سیاست خارجی در هر جامعه ای، شناخت ابعاد مختلف تولیدات علمی آن است. مقالات علمی، به عنوان مهم ترین دستاورد پژوهشی و مفهوم سازی-نظریه پردازی، از جایگاهی خاص برخوردارند. هدف این مقاله آن است که این وضعیت را در ایران بسنجد و به این سئوال بپردازد که تولیدات علمی در زمینه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران (به عنوان یکی از مهم ترین حوزه های تحقیقات در سیاست خارجی در ایران)، از نظر روش شناختی و موضوعی واجد چه ویژگی هایی است. با توجه به جنبه توصیفی اولیه این پژوهش، فرضیه ای ارائه نمی شود و تلاش می شود تصویری کمی از مقالات فارسی نگاشته شده در حوزه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در سال های 1388 تا 1392 ارائه شود. 135 مقاله در دسترس از فصلنامه های علمی-پژوهشی معتبر مورد مطالعه قرارگرفته و یافته های پژوهشی به صورت نموداری، درصدی و آماری ارائه شده اند و تلاش شده در جهت تبیین هر ویژگی توضیحاتی انتقادی ارائه شود. غلبه رویکرد اثبات گرایانه، سلطه نسبی چهارچوب های نظری جریان اصلی و غلبه منطق فرضی-قیاسی و روش کتابخانه ای در جمع آوری داده ها، برخی از یافته های پژوهش است که به شکل مبسوط ارائه شده و تلاش شده تبیینی ابتدایی نیز از زمینه های آن ارائه شود
۳۲.

مطالعات بین المللی در ایران: مطالعه موردی مقاله های مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۴ بهار ۱۳۹۳ شماره ۱ 139 - 158

کلید واژه ها: ایران پژوهشگران دانش بومی دانش پژوهشی روابط بین الملل مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران مقاله ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۵ تعداد دانلود : ۴۲۵
بررسی و ارزیابی رشته روابط بین الملل همواره نگاه اندیشمندان و پژوهشگران این رشته را در سراسر جهان به خود جلب کرده است. از ابعاد مهم این ارزیابی، تولید دانش بومی روابط بین الملل است که افزون بر اندیشمندان این حوزه، توجه سیاست گذاران را هم به خود معطوف داشته است. در ایران نیز در سال های اخیر لزوم توجه به دانش بومی روابط بین الملل احساس شده است. هدف این مقاله، بررسی وضعیت پژوهش در رشته روابط بین الملل در ایران است و البته چارچوب داده های آن، محدودتر از کل تولیدات و محدود به آثار منتشرشده در مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران در فاصله زمانی سال های 1349 تا 1390ش است. پژوهش حاضر با بررسی مقاله های منتشرشده در مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، در پی یافتن تصویری کلی از وضعیت مقاله های منتشرشده در دو بخش خصوصیات دانش پژوهی و ویژگی های پژوهشگران است. یافته های این مقاله نشان می دهد که حوزه ویژه ای از دانش و دسته خاصی از پژوهشگران در آثار منتشرشده در مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران سهم بیشتری دارند.
۳۳.

رویکردهای معنایی در روابط بین الملل و تأثیر آنها در تحلیل سیاست خارجی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهیافت های سیاسی و بین المللی سال پنجم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۴ (پیاپی ۳۸)

کلید واژه ها: تحلیل سیاست خارجی سازه انگاری پساساختارگرایی تحلیل گفتمان بیناذهنیّت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۴ تعداد دانلود : ۴۴۲
بیش از دو دهه است که حوزه تحلیل سیاست خارجی پس از یکی دو دهه حاشیه نشینی به تدریج اهمیت خود را بازیافته است. استدلال این مقاله آن است که با حرکت جریان نظری به سمت رویکرد های سازه انگارانه اعم از متعارف و رادیکال با تأکیدی که آنها بر ساخت معنایی واقعیت، و در نتیجه، نقش عوامل معنایی، فرهنگ، بیناذهنیت، و مانند اینها در برابر مادی گرایی حاکم بر جریان اصلی داشتند و نیز این امر که رویکردهای مزبور فی نفسه تمرکز بر سطح تحلیل ساختار بین الملل ندارند و می توانند حتی در بحث های ساختاری توجه خود را معطوف به ساختارهای معنایی داخلی دولت ها کنند، زمینه نظری برای توجه بیشتر به سیاست خارجی فراهم شده است.  همچنین با ارائه نمونه هایی از آثار مرتبط با سیاست خارجی که متکی بر این دو رویکرد هستند غنای این نگرش به سیاست خارجی نشان داده شده است. در نتیجه گیری نیز برآوردی از موقعیت این دو رویکرد در حوزه تحلیل سیاست خارجی در ایران ارائه و نکاتی آسیب شناختی درباره آن مطرح شده است.
۳۴.

سیاست خارجی مصر در دوره انور سادات و « برداشت از نقش ملی » حسنی مبارک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال سوم بهار ۱۳۹۳ شماره ۱۲ (پیاپی ۴۲)

کلید واژه ها: حسنی مبارک سیاست خارجی مصر برداشت از نقش ملی انور سادات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳۳ تعداد دانلود : ۶۹۳
بررسی سیاست خارجی مصر به عنوان کشوری عربی، اسلامی و آفریقایی و کشوری تأثیرگذار در خاورمیانه اهمیتی خاص دارد. عوامل سازنده، تغییر دهنده، استمرار و تغییر سیاست خارجی مصر، شباهتها و تفاوتهای آن با دیگر کشورهای منطقه همواره مورد توجه صاحب نظران بوده است . برداشت » پرسش اصلی مقاله حاضر این است که چگونه سیاست خارجی سادات و مبارک بر مبنای شکل گرفت. مقاله حاضر با استفاده از ابزارهای تحلیلی که نظریه نقش در سیاست « از نقش ملی خارجی ارائه میدهد، سیاست خارجی سادات و مبارک را بررسی می کند و با استفاده از روشِ ردیابی فرآیند که در آن توالی علّی رویدادهای سیاست خارجی و تکوین برداشت از نقش ملی نشان داده میشود، برآن است که برداشت از نقش ملیِ متفاوت رؤسای جمهور مصر به اجرای سیاست خارجی متفاوتی توسط آنها منجر شده است. یافته اصلی مقاله این است که تکوین نقشِ فرعونگرایانه در دوره سادات و نقشِ دولت پاسدار همبستگی اعراب در دوره مبارک به اجرای نقش متفاوتی در عرصه سیاست خارجی توسط سادات و مبارک انجامید.
۳۵.

جهان اسلام/ دیگری بنیادگرا و اسطوره آرمان امریکایی در سیاست خارجی امریکا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روابط خارجی سال پنجم بهار ۱۳۹۲ شماره ۱

کلید واژه ها: هویت سیاست خارجی بنیادگرایی ایالات متحده آرمان امریکایی «خود و دیگری»

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۳۳ تعداد دانلود : ۱۱۳۹
به دنبال حادثه 11 سپتامبر و تحولات پس از آن، تمرکز بر بنیاد گرایی در سیاست خارجی امریکا صورت آشکارتری یافته و قطبیسازی مانوی جهان به دو محور خیر و شر مبنای دستورکار مبارزه با تروریسم قرار گرفته است. در این دستورکار، جهان اسلام به عنوان دیگری بنیادگرا برساخته می شود و با فرض وجود کنشگر بنیادگرایی که تهدیدکننده منافع و هویت امریکایی است، موضع گیری در برابر آن هدایت می شود. با توجه به محوریت مسائل هویتی در تعیین الگوهای دوستی و دشمنی یا «خود» و «دیگری»، پرسش اصلی مقاله حاضر این است که اسطوره آرمان امریکایی چگونه در برساختن دیگری بنیادگرا تاثیر داشته است. دعوی اصلی مقاله آن است که «آرمان امریکایی» به عنوان نماد اسطوره ای در هویت سیاست خارجی امریکا می تواند از یک سو هویت ملی و بازنمایی هویت و تفاوت را ساخته و پرداخته کند و از سوی دیگر، خط مشیهای سیاست خارجی را هدایت کند یا رویدادی را بازنمایی کند. در این چهارچوب، دیگری بنیادگرا و آرمان امریکایی می تواند به حفظ هویت و وضع موجود کمک کند، محور رویه های گفتمانی قرار گیرد و یا فرایندهای درون گذاری و برون گذاری را بر مبانی هویت و منافع ملی امریکا برسازد. این مقاله با بررسی اسناد امنیتی/راهبردی امریکا نشان می دهد که بازنمایی دیگری بنیادگرا/مسلمان و اسطوره آرمان امریکایی، سرچشمه های هویتی دارد و بر مبنای نوعی نقشه نگاری استعاره ای است که با طرح واره اسطوره آرمان امریکایی، همخوانی دارد.
۳۶.

نقش جنبش های فراملی در تدبیر جهانی امور زیست محیطی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۳ بهار ۱۳۹۲ شماره ۱ 199 - 215

کلید واژه ها: محیط زیست تدبیر جهانی امور جنبش های فراملی اجتماعی بسیج منابع چارچوب بندی گفتمان صلح سبز دوستان زمین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۰ تعداد دانلود : ۳۵۶
در چند دهه گذشته بحران ها و مشکلات زیست محیطی تشدید شده و به مسائلی بدل شده اند که ابعاد جهانی دارند و آثارشان تمام نقاط جهان را دربر می گیرد. در این چارچوب تلاش های جهانی در قالب تدبیر جهانی امور زیست محیطی برای مواجه با این مسائل رشد پیدا کرده است و کنشگران گوناگونی همچون دولت ها، سازمان ملل، اتحادیه اروپا، سازمان های غیرحکومتی، جنبش های اجتماعی و شرکت های فراملی در آن دخیل هستند. در این نوشتار چگونگی نقش آفرینی   جنبش های اجتماعی فراملی (به رغم محدودیت منابع قدرت آنها) در تدبیر جهانی امور در ابعاد مختلف آن بررسی می شود.
۳۷.

هند و پاکستان: مدیریت منازعه پس از 199(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهیافت های سیاسی و بین المللی سال پنجم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۳۶)

کلید واژه ها: منازعه هند و پاکستان مدیریت منازعه جنگ محدود کارگیل بن بست بزرگ 2002 2001 مواجهه ناتمام 2

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۲ تعداد دانلود : ۴۱۳
چکیده منازعه هند و پاکستان به عنوان یکی از پایدارترین مسایل نظام بین الملل بعد از جنگ دوم جهانی، با آزمایش های هسته ای این دو کشور در سال 1998 وارد دوران جدیدی شده که ویژگی آن مدیریت تعارضات است. مسئله ای که اکنون مطرح می شود این است که چگونه دو کشور در این وضعیت شکننده، منازعه خود را مدیریت کرده و از ورود به جنگ پرهیز کرده اند. هدف مقاله حاضر، پاسخ به این سؤال است و طی چند گام به آن پرداخته می شود. پس از مرور رویکردهای موجود و ترسیم فضای کلی روابط دو کشور، تلاش می شود تا چارچوب نظری مدیریت منازعه و ابزارهای آن تب یین شود. سپس بر اساس این چارچوب، منازعه آنها و چگونگی مدیریت آن در سه نقطه بحرانی بررسی می شود. این سه نقطه عبارتند از: جنگ محدود کارگیل، بن بست بزرگ 2002 - 2001 و مواجهه ناتمام 2008 . طبیعی است که مدیریت منازعه آنها در دوره های بین این نقاط نیز در جریان بوده و مورد توجه واقع خواهد شد.
۳۸.

نظریه سازه انگاری متعارف و پژوهش در روابط بین الملل و استلزامات پژوهشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش سیاست نظری پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۱۲

کلید واژه ها: سیاست بین الملل سازه انگاری سیاست خارجی روابط بین الملل پژوهش و تحقیق تجربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۰۵ تعداد دانلود : ۱۶۰۴
ظهور و گسترش سازه انگاری(1) (constructivism) به عنوان یکی از چارچوب های مهممفهومی و نظری در روابط بین الملل در دو دهه اخیر با افزایش علاقه به تحقیقاتتجربی در این چارچوب همراه بوده است. پژوهش در چارچوب این رویکرد استلزامات خاصیدارد که متأسفانه در بسیاری از تحقیقات و پژوهش های جاری، به ویژه در پایان نامه هاو رساله های دانشجویی، کمتر رعایت می شود. به علاوه بسیاری از دانش پژوهان جوانروابط بین الملل که علاقه نظری به سازه انگاری دارند در اینکه چه دامنه ای ازموضوعات را می توانند از این منظر مورد تحقیق تجربی قرار دهند به تردید دچار می شوند.هدف این مقاله آن است که نشان دهد پژوهش سازه انگارانة متعارف چه استلزاماتی داردو چه حوزه های موضوعی ای را می تواند شامل شود. روش گردآوری داده ها در این مقالهکتابخانه ای و با اتکا به متون نظری و فرا نظری و نیز تحقیقات تجربی پیشین بودهاست و نشان می دهد که چگونه سازه انگاری می تواند پایه نظری پژوهش تقریباً در همهحوزه های موضوعی در روابط بین الملل باشد.
۳۹.

مورگنتا: فراسوی تجددگرایی و پسا تجددگرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۲ تابستان ۱۳۹۱ شماره ۲ 193 - 209

کلید واژه ها: اخلاق مسئولیت تجدد روابط بین الملل معرفت شناسی مورگنتا هستی شناسی واقع گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۸ تعداد دانلود : ۳۴۱
در بسیاری از برداشت های متعارف از مورگنتا، وی متفکری در قالب کلی تجدد گرایی قلمداد می شود. در این چارچوب، واقع گرایی مورگنتایی نوعی تلاش جهت ارائه الگویی علمی از رفتار سیاسی انسان دانسته می شود؛ در حالی که مورگنتا خود از منتقدان اصلی الگوسازی جهت تبیین و پیش بینی رفتار انسان است. در این مقاله بر آن هستیم تا با بیان ریشه های فلسفی تفکر مورگنتا کژتابی هایی را بیان کنیم که درباره اندیشه های او شکل گرفته است. در واقع، برداشتی بدیل از مورگنتا منجر می شود به این که تقسیم بندی دووجهی مبتنی بر تضاد میان فلسفه هنجاری و دیدگاه های علم گرا شکسته شود. زیرا از یک سو، مورگنتا آرمان گرایی را رد می کند و از سوی دیگر دیدگاه های علم گرا را خام اندیشانه می داند. در این ارتباط، ابتدا برداشت متداول از مورگنتا و سپس دیدگاه بدیل در قالب معرفت شناسی، هستی شناسی و روش شناسی وی با تأکید بر ریشه های فکری او بیان می شود.
۴۰.

گفتمان سیاست اروپایی بریتانیا تحلیلی استعاره ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره چهارم پاییز ۱۳۹۱ شماره ۱۲ 1 - 39

کلید واژه ها: بریتانیا وحدت اروپا سیاست خارجی هویت گفتمان تحلیل استعاره ای شک گرایی اروپایی Euroskepticism)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۹ تعداد دانلود : ۱۱۸
رابطه بریتانیا و اتحادیه اروپا به دلیل رویکرد منفی این کشور نسبت به همگرایی و وحدت اروپا همواره یکی از موضوعات مهم و چالش برانگیز در عرصه سیاست داخلی این کشور در طول 50 سال گذشته بوده است. مسئله ای که این مقاله به آن می پردازد، این است که چگونه این رویکرد بدبینانه و پرتنش بریتانیا نسبت به وحدت اروپا امکان پذیر شده و چه شرایطی در شکل گیری چنین نگرشی دخیل بوده است؟ این مقاله بر آن است تا با تمرکز بر «نظریه ادراکی-شناختی» لاکوف و جانسون و روش تحلیل استعاره های اسنادی میلیکن و با بررسی زبان مورد استفاده در سخنرانی ها و بیانیه های سیاستمداران و وزرای خارجه بریتانیا در رابطه با همگرایی اتحادیه اروپا، به استخراج و تحلیل استعاره ها، نشانه ها، گزاره ها، نمادها و نظام-های دلالت موجود در گفتمان پرداخته و چگونگی امکان پذیری این رویکرد سیاست خارجی، فرایند برساخته شدن هویت بریتانیایی و اروپایی و نیز عرف همگانی این کشور نسبت به سیاست های اروپایی و پویایی های موجود در این گونه دریافت را تبیین کند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان