احسان مصباح

شناسائی مؤلّفه های دیپلماسی کلاسیک و تکوین آن را در ایران هدف این مقاله است. بدین منظور، مسیر رسیدن این مفهوم به کمال خود، یعنی دیپلماسی کلاسیک، را با شکل-گیری و تغییر دیپلماسی در یونان باستان، رُم، بیزانس و قرون وسطی نشان می دهد. تغییرات شگرف دیپلماسی در دوره ی رنسانس را که این مفهوم را به کمال خود رساند، می توان مؤلّفه-های دیپلماسی کلاسیک دانست. تلاش این است در بخش واپسین این مقاله، این مؤلّفه ها را در دیپلماسی ایران یافت تا نحو ه ی شکل گیری دیپلماسی کلاسیک در ایران نشان داده شود.

از نگاه بسیاری از دانش پژوهان، جریان اصلی روابط بین الملل و سیاست خارجی، کنش های کنشگران در راستای رسیدن به اهدافی مادی مثل قدرت، امنیت یا منافع است. جریان غیرمتعارف در این رشته هم با واکنش به این رویکرد، هم خود را در نشان دادن چگونگی تکوین مفاهیم قدرت، امنیت و منافع گذاشته اند. در این بین تلاشی صورت گرفته است تا اهداف کنشگران را با مفاهیمی دیگر تبیین کند. یکی از این مفاهیم عبارت از «احیاء اعتبار» است. با در نظر گرفتن این فرضیه که برنامه هسته ای ایران تلاشی برای احیاء اعتبار این واحد سیاسی است، این پرسش مطرح می شود که این احیاء اعتبار از چه روش هایی دنبال شده است؟ این مقاله در راستای پاسخ به این پرسش، دو فرایند احیاء اعتبار ناشی از احساس شرم و ناشی از احساس توهین را متمایز و مؤلفه های هرکدام را مشخص می کند و در ادامه مصادیق آن را در دو دوره تلاش بر سر این برنامه نشان می دهد

نوع نگاه جمهوری اسلامی ایران به اسرائیل و تلقی از این رژیم سیاسی به عنوان واحدی نامشروع نگاه و تلقی خاص و منحصر به فردی است. گرچه می­توان گفت در طول زمان تضاد با اسرائیل برقرار مانده است طیفی از اشکال متفاوت این دشمنی و تضاد وجود داشته است. هدف این مقاله ارایه تفسیری گفتمانی از چگونگی این پویش در دو دوره از سیاست خارجی جمهوری اسلامی است. به این منظور، مقاله ضمن نشان دادن چگونگی اثر گفتمان مسلط «مظلوم­محور» در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بر نگاه به رژیم صهیونیستی، سربرآوردن دو خرده گفتمان «قانون - گفتگو» و «عدالت -مبارزه» در چارچوب گفتمان مسلط را موجب ایجاد انعطاف در این گفتمان می­داند که پی­آمدهای آن پویشی در تضاد جمهوری اسلامی ایران با اسرائیل به وجود می­آورد