حمیرا مشیرزاده

حمیرا مشیرزاده

مدرک تحصیلی: دانشیار دانشگاه تهران

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۷۵ مورد.
۴۱.

قدرت هژمون و دولت های انقلابی: مطالعه موردی امریکا و جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی سیاست خارجی ایران مسایل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران آمریکا
  2. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مطالعات منطقه ای منطقه آمریکای شمالی و حوزه دریای کارائیب
  3. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مطالعات منطقه ای منطقه خاورمیانه
تعداد بازدید : ۲۸۹۱ تعداد دانلود : ۱۳۹۲
با وجود گستردگی بحث در مورد قدرت هژمون، ویژگی ها، اهداف و شیوه عملکرد آن در نظریه روابط بین الملل و تأکید بر نقش آن در حفظ نظم متناسب با منافع خود، رابطه آن با دولت های انقلابی که تلاش دارند این نظم را به چالش بکشند، کمتر مطمح نظر بوده است. هدف این مقاله ارائه شمایی از نوع رابطه هژمون و دولت های انقلابی و نیز سازوکارهای این رابطه مقابله جویانه از طریق مطالعه موردی ایالات متحده امریکا با جمهوری اسلامی ایران است. این مقاله نشان می دهد که چگونه تصور هژمون از دولت انقلابی و عوامل داخلی در دولت هژمون در تعیین و/یا تغییر سیاست های آن مؤثر بوده و چگونه دیپلماسی فشار و تحریم، مهم ترین سازوکار مورد استفاده هژمون است.
۴۳.

دانش نظری دانشجویان روابط بین الملل: مطالعه ای آسیب شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایران تدریس دانشجویان روابط بین الملل نظریه های روابط بین الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۲ تعداد دانلود : ۴۱۶
ضعف نسبی دانش نظری دانشجویان رشته روابط بین الملل که مورد تأیید خود آنها هم کم و بیش هست، نه تنها خود را در کلاس های درسی مقاطع تحصیلات تکمیلی نشان می دهد بلکه در بسیاری از رساله ها و پایان نامه ها به صورت ناتوانی در ایجاد ارتباط مناسب میان نظریه و پژوهش تجربی نمایان می شود. هدف از پژوهشی که در این مقاله یافته های آن آمده، یافتن عوامل احتمالی مؤثر بر این وضعیت است. سه مجموعه از عوامل (کمیت و کیفیت تدریس، کمیت و کیفیت منابع نظری به زبان فارسی و علاقه مندی و نگرش دانشجویان نسبت به نظریه ها) به عنوان عوامل مؤثر در دانش نظری دانشجویان در نظر گرفته شده اند که در قالب 9 فرضیه مورد وارسی قرار گرفته اند.
۴۴.

تحولات جدید نظری در روابط بین الملل: زمینه مناسب برای نظریه پردازی بومی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: سازه انگاری روابط بین الملل عمل گرایی نظریه بین المللی پسااستعمارگرایی نظریه بومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۳۹ تعداد دانلود : ۲۱۷۰
چکیده: معمولاً از اینکه روابط بین الملل رشته ای ""امریکایی"" یا ""غربی"" بوده است سخن می رود. در مقابل، در برخی از کشورهای غیرغربی و به ویژه در ایران لزوم نظریه پردازی بومی در برابر نظریه غربی یا در کنار آن مطرح بوده است. اما این احساس نیاز یا ضرورت با تلاش های جدی در جهت ارائه نظریه ای بومی به اجتماع بین المللی علمای رشته روابط بین الملل همراه نشده است. بحث این نوشته آن است که فضای نظری در اجتماع جهانی علمای روابط بین الملل برای طرح و پذیرش نظریه های بومی پیش از این فراهم نبوده است اما طی سال های اخیر توجه به رشته روابط بین الملل در جهان غیرغربی و به تبع آن نظریه پردازی غیرغربی در روابط بین الملل جلب و زمینه نظریه پردازی بومی فراهم شده است. استدلال اصلی این مقاله آن است که آنچه تا حدی می تواند این گشایش جدید را توضیح دهد، تحولات نظری صورت گرفته در دهه اخیر و به طور خاص ظهور برداشت های ترکیبی در روابط بین الملل، عمل گرایی در نظریه پردازی، اندیشه های پسااستعماری و رجوع به فیزیک کوانتومی در مباحث سازه انگارانه بوده است.
۴۵.

موضوع اسرائیل در گفتمان سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۸۴ تعداد دانلود : ۱۴۳۵
نوع نگاه جمهوری اسلامی ایران به اسرائیل و تلقی از این رژیم سیاسی به عنوان واحدی نامشروع نگاه و تلقی خاص و منحصر به فردی است. گرچه می­توان گفت در طول زمان تضاد با اسرائیل برقرار مانده است طیفی از اشکال متفاوت این دشمنی و تضاد وجود داشته است. هدف این مقاله ارایه تفسیری گفتمانی از چگونگی این پویش در دو دوره از سیاست خارجی جمهوری اسلامی است. به این منظور، مقاله ضمن نشان دادن چگونگی اثر گفتمان مسلط «مظلوم­محور» در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بر نگاه به رژیم صهیونیستی، سربرآوردن دو خرده گفتمان «قانون - گفتگو» و «عدالت -مبارزه» در چارچوب گفتمان مسلط را موجب ایجاد انعطاف در این گفتمان می­داند که پی­آمدهای آن پویشی در تضاد جمهوری اسلامی ایران با اسرائیل به وجود می­آورد
۴۶.

نظریه و پژوهش در روابط بین الملل در ایران: مطالعه موردی رساله های دکتری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پژوهش بین الملل نظریه روابط بین الملل رساله دکتری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۵۳ تعداد دانلود : ۱۳۲۹
توجه به ایجاد رابطه مناسب میان نظریه و پژوهش یکی از عوامل موجد پیشرفت رشته های علمی و تولید دانش در رشته های مختلف و از جمله علوم اجتماعی و به طور خاص روابط بین الملل است. یکی از حوزه های تولید علم در همه کشورهای جهان، رساله های دکتری تخصصی هستند که در آنها تلاش می شود دستاورد علمیِ درخوری حاصل شود؛ در نتیجه وجود رابطه مناسب میان چهارچوب های نظری و مطالعات تجربیِ رساله های دکتری از شرایط توفیق در تولید علم محسوب می شود. هدف از این پژوهش به عنوان تحقیقی کاوشی و توصیفی، دستیابی به تصویری کلی از وضعیت رابطه میان نظریه و پژوهش در رساله های دکتریِ رشته روابط بین الملل در سه دانشگاه مهم دولتیِ ارائه کننده برنامه های دکتری در این رشته است. یافته های پژوهش حاکی از وجود مشکلات جدی در فهم و برقراری عملیِ رابطه میان نظریه و پژوهش است. یافته های پژوهش نشان می دهد نه پژوهش به شکل مستقیم متکی بر گزاره ها و فرضیه های نظریه است و نه در جهت تکمیل نظریه گامی برداشته می شود، نه تعیین شرایط صدق و کذب نظریه ها مد نظر است، نه به محک زدن نظریه یا گزاره های خاصی در آن توجه می شود، و نه توجهی به نظریه پردازی زمینه مند (نیل به نظریه از طریق مطالعه تجربی) وجود دارد.
۴۷.

مسکو و جمهوری های پیرامونی در دوران شوروی: چارچوبی تحلیلی برای درک روابط و اقدامات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مارکسیسم نوسازی اتحاد شوروی مرکز-پیرامون استعمارگری تمامیت‌گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۲۲ تعداد دانلود : ۱۱۷۱
رابطه حکومت مرکزی در مسکو با جمهوری‌های پیرامونی در اتحاد شوروی از مسائل مورد توجه و بحث‌برانگیز بوده است. پیچیدگی این رابطه و نیز پیامدهای خاص آن با وجود این که در دوران اتحاد شوروی تا حدودی مشخص شده بود اما در دوران پس از فروپاشی بود که با ظهور مشکلات و بحران‌های مختلف در سطوح متفاوت محلی، ملی و منطقه‌ای دامنه و اهمیت آن به ویژه در منطقه آسیای مرکزی و قفقاز آشکار شد. استدلال اصلی این مقاله این است که با تکیه بر یک چارچوب تحلیلی مبتنی بر سه مفهوم اصلی تمامیت‌گرایی، نوسازی و استعمارگری می‌توان هم وضعیت دوران شوروی و روابط مرکز و پیرامون آن دوران و اقدامات انجام شده را تحلیل کرد و هم از این چارچوب برای درک وضعیت کنونی مناطقی چون آسیای مرکزی که "خارج نزدیک" روسیه قلمداد می‌شوند، استفاده کرد.
۴۸.

هویت و حوزه های مفهومی روابط بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قدرت اخلاق امنیت سازه انگاری حقوق بشر حاکمیت دیپلماسی رشته روابط بین الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۸۱ تعداد دانلود : ۱۶۱۵
در سال های اخیر هویت از جایگاهی مهم در علوم اجتماعی برخوردار شده است. در روابط بین الملل نیز به طور خاص از دهه 1990 تاکنون مباحث متعدد و دامنه دار حول هویت مطرح شده است. سوال اصلی این مقاله این است که هویت یا به بیانی بهتر، نگرش هویت‌محور چه تاثیری بر مقوله های بنیادین روابط بین الملل دارد. به این منظور ابتدا در مقدمه بحث به اهمیت هویت در دهه اخیر و مباحث فرانظری و نظری درباره آن در روابط بین‌الملل می‌پردازیم. سپس مفهوم هویت را به طور خاص مد نظر قرار داده، می‌کوشیم دقایق بحث در باره آن را مشخص سازیم.
۵۰.

جنگ آمریکا علیه عراق و ساختار معنایی نظام بین‌الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: مکتب انگلیسی ساختار معنایی ایالات متحده جنگ عراق سازهانگاری جامعه بین‌الملل قواعد نظام بین‌الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۹۸ تعداد دانلود : ۱۱۲۴
در شرایطی که انتظار می‌رفت جهان پس از جنگ سرد جهانی متکی بر نهادهای بین‌المللی و رشد چندجانبه‌گرایی باشد، تهاجم ایالات متحده به عراق به شکلی کم و بیش یکجانبه و بدون اخذ مجوز از نهادهای بین‌المللی ذی‌صلاح و مبتنی بر آموزه نوین جنگ پیشدستانه یا پیشگیرانه انجام گرفت. این اقدام در سطوح مختلف از جمله در سطح دولت ها و گروه های اجتماعی با واکنش‌های منفی بسیار رو به رو شد. پرسشی که در این مقاله به آن پرداخته می‌شود، این است که چرا این اقدام ایالات متحده با مخالفت های گسترده رو به رو شد؟ فرضیه مورد بررسی نیز این است که مغایرت اقدام آمریکا با ساختار بیناذهنی حاکم بر جامعه بین‌المللی، دلیل مخالفت ها بوده است. در این مقاله تلاش می‌شود با تأکید بر ابعاد هنجاری و معنایی نظم بین‌المللی، این رویداد از این منظر و با اتکا بر آموزه های دو نظریه مکتب انگلیسی و سازه‌انگاری بررسی شود. پس از ارائه چارچوبی مفهومی بر اساس این دو نظریه، مقاله به بررسی اصول بنیادین تعریف‌کنندة ساختار معنایی نظام بین‌الملل می‌پردازد و سپس مغایرت اقدامات آمریکا با قواعد این ساختار نشان داده می‌شود.
۵۱.

چرخش در سیاست خارجی ایالات متحده و حمله به عراق: زمینه‌های گفتمانی داخلی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: گفتمان آمریکا سیاست خارجی عراق ام‍پ‍رات‍وری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۱۵ تعداد دانلود : ۷۹۹
بسیاری بر آنند که حمله آمریکا به عراق سرفصل نوینی در روابط بین‌الملل و همچنین سیاست خارجی ایالات متحده محسوب می‌شود. این حمله نمودی است از تغییر در سیاست خارجی ایالات متحده از یک سیاست مبتنی بر «هژمونی‌جویی» به یک سیاست «امپراتوری‌جویانه». به‌رغم اینکه سیاست ایالات متحده با واکنش منفی زیادی در سطح جهان روبه‌رو شد، اما در داخل ایالات متحده، حداقل تا مدتی، از آن استقبال می‌شد. آنچه در اینجا حائز اهمیت است این نکته می‌باشد که چگونه چنین چرخشی در چارچوب سیاستگذاری خارجی ایالات متحده امکان‌پذیر شد. این مقاله تلاشی است برای نشان دادن چگونگی تکوین این سیاست در بستر گفتمانی مناسب در داخل آمریکا. استدلال اصلی آن نیز این است که از به هم پیوندخوردن موفقیت‌آمیز چند گفتمان این بستر مناسب گفتمانی فراهم شد. اینها از یک سو شامل چند گفتمان بنیادی سیاست خارجی آمریکا یعنی لیبرالیسم، استثناگرایی، و گفتمان امنیت ملی هستند که زمینه شکل‌گیری گفتمان جدید امپراتوری را برساختند و از سوی دیگر گفتمان امنیت‌سازی که عراق را به عنوان آماج اصلی عمل در چارچوب این گفتمان نوین به هدفی مشروع تبدیل کرد. با وجود این، وجود گفتمان‌ها و خرده گفتمان‌های بدیل می تواند به‌رغم این تغییرات، راه را برای مقاومت در برابر تداوم سیاست جدید هموار سازد.
۵۲.

تکثر معنایی و تحول مفاهیم در روابط بین الملل

نویسنده:

کلید واژه ها: روابط بین الملل تحول مفهومی شکل گیری مفاهیم تکثر مفاهیم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۳۹ تعداد دانلود : ۲۱۴۰
استدلال اصلی این مقاله این است که تنوع و تکثر معانی و دگرگونی مفاهیم، از ویژگی های اصلی رشته روابط بین الملل است. در ابتدا با بررسی جایگاه مفاهیم در علم به طور کلی و علوم اجتماعی و روابط بین الملل به طور خاص، این استدلال مطرح می شود که نمی توان مفاهیم را دال هایی فرازمانی و فرامکانی و فارغ از زمینه مندی دانست. بنابراین، انتظار می رود گستره معنایی مفاهیم به تبع زمینه های زمانی و مکانی خاص متحول باشد و همچنین در گفتمان ها و پارادایم های مختلف، مفاهیم به اشکال متفاوتی تعریف شوند. بر همین اساس، در دو بخش بعدی مقاله رابطه تحول مفاهیم در رشته روابط بین الملل با تحول در روابط بین الملل به عنوان حوزه کنش انسانی و نتیجه رویه های کنش‏گران بین المللی، و سپس تاثیر تنوعات و تحولات نظری در تکثر معنایی و تحول مفهومی در این رشته بررسی می شود. سرانجام با نگاهی به مقالات این مجموعه برخی از مهمترین تحولات مفهومی در روابط بین الملل مورد اشاره قرار می گیرد .
۵۳.

مطالعه گفتمان در روابط بین الملل: نقد پژوهش و روش(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گفتمان روش شناسى پژوهش مطالعات گفتمانى روابط بین الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۱۹ تعداد دانلود : ۱۷۶۸
با افزایش نفوذ پساساختارگرایى و پساتجددگرایى در حوزه ى روابط بین الملل طى دو دهه اخیر، مطالعه گفتمان، مورد توجه فزاینده اى قرار گرفته است. اما این مطالعات همیشه از سوى جریان اصلى روابط بین الملل به این متهم شده اند که فاقد روش هاى نظام یافته مطالعاتى هستند، به واقعیت هاى تجربى توجه نمى کنند و نتوانسته اند به یک برنامه پژوهشى شکل دهند. به نظر مى رسد مخالفت هاى دانش پژوهانى که به این نوع مطالعات علاقه مند هستند با علم مدرن و روش هاى علمى و نگاه انتقادى آن ها به تلاش هایى که براى نظم بخشى به جهان بى نظم صورت مى گیرد، جایى براى پاسخ مثبت آن ها به این تقاضاى جریان اصلى باقى نمى گذارد. اما در این مقاله نویسنده مى کوشد مطالعات گفتمانى را به یک برنامه پژوهشى همراه با روش شناسى نظام یافته تبدیل کند که موضوع مطالعه تجربى نیز دارد و نوعى «علم بهنجار» را به معناى کوهنى آن در چارچوب اجتماع گفتمان یعنى اجتماع دانش پژوهان متعهد به مجموعه تعهداتى که لازمه این گونه مطالعات است (تلقى از گفتمان به عنوان نظام دلالت، مولد دیدن گفتمان و نقش رویه ها) سامان بخشد. در بررسى هر یک از این تعهدات، نویسنده روش هایى را براى انجام مطالعات و تحقیقات عرضه مى کند که مى توانند براى پژوهشگران علاقه مند به این چشم انداز کلیدهاى راهنماى خوبى باشند.
۵۶.

نظریه انتقادی روابط بین الملل و گفت و گوی تمدنها

نویسنده:

کلید واژه ها: هستی شناسی نظریه انتقادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۲۲ تعداد دانلود : ۱۸۲۰
اگرچه گفت وگوی تمدن ها مفهومی کاملاً جدید نیست ؛ با طرح مجدد آن از سوی سیدمحمد خاتمی ، رئیس جمهوری اسلامی ایران ، در اواخر دهه 1990 میلادی مورد توجه جدی قرار گرفت . این مفهوم در روابط بین الملل دارای مدلولات مهم نظری در سطوح مختلف هستی شناختی ، معرفت شناختی ، جامعه شناختی و هنجاری است و در عین حال ، به اندازه کافی مداقه نظری نشده است . به نظر می رسد که از میان نظریه های روابط بین الملل ، نظریه به اصطلاح انتقادی، یکی از بهترین بسترهای نظری برای فهم و مفهوم بندی جایگاه نظری گفت وگوی تمدن ها است . شهرت نظریه انتقادی به دلیل تأکید آن بر گفت وگو و گفتمان و نقش آن در شکل دادن به بنیان حقیقت ، غیبت و اجماع است . اینها می توانند در سطح بین الملل پیامدهای مهمی در ابعاد نظری و فرانظری داشته باشند. این مقاله نشان می دهد که چگونه این انگاره می تواند در سطح هستی شناسی، برداشت دولت محور را از روابط بین الملل متحول سازد. از لحاظ معرفت شناختی می تواند به عنوان بنیانی برای برداشت هایی غیر اروپا محور از روابط بین الملل عمل کند و در سطح جامعه شناختی ، راهی به سمت شکل گیری اجتماع اخلاقی است. سرانجام اینکه از نظر هنجاری معطوف به سیاست جهانی عادلانه تری است که کمتر جنبه برون گذارانه دارد. استدلال این مقاله آن است که همه این ابعاد کم وبیش با تعهدات فرانظری ، نظری و اخلاقی نظریه بین المللی انتقادی همخوانی دارند.
۵۸.

مبانی فرانظری مکتب انگلیسی در روابط بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: مکتب انگلیسی جامعه بین الملل حلقه وین سازه انگاری هستی شناسی نظام بین الملل جامعه امنیتی کثرت گرا جامعه دولتها سنت خردگرایی فرانظریه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷۹۹ تعداد دانلود : ۶۲۰۲
مباحث فرانظری یکی از ابعاد نظریه پردازی در روابط بین الملل است که به طور ویژه در دهه های هشتاد و نود، با رشد جریان انتقادی یا بازاندیش گرا در این حوزه مورد توجه نظریه پردازان روابط بین الملل قرار گرفت. مکتب انگلیسی یا سنت خردگرایی به مجموعه آثار و نویسندگانی اشاره می کند که در برداشت از روابط بین الملل، آن را یک جامعه مرکب از دولتها می داند و قایل به اهمیت اهداف، قواعد، ارزشها و هنجارهای مشترک در آن است. یکی از ابعاد مهم در مکتب انگلیسی هستی شناسی است که جوهره سیاست بین الملل به عنوان عرصه ای خاص از عمل سیاسی است. هستی شناسی تعیین مرجع انضمامی یک گفتمان تبیینی است. هستی شناسی وجه تبیینی یک نظریه را هر چند تعیین نمی کند اما در آن محدودیت ایجاد می کند، در مباحث هستی شناسی، چیستی واقعیت اجتماعی، سرشت کنشگران، نوع واحدهای کنشگر و رابطه میان کنشگران و زمینه کلان اجتماعی که در آن عمل می کنند مورد مطالعه قرار می گیرد. در این مقاله، نگارنده قصد دارد تا ابعاد هستی شناسی را به طور مبسوط، تشریح نماید. مکتب انگلیسی نمایانگر تلاشی برای نظریه پردازی عملی است که هم با مسائل مرتبط با واقعیت تجربی سرو کار دارد و هم به اندیشه در مورد خیر بشری می پردازد. مکتب انگلیسی با تکیه بر ابعاد غیرمادی و گفتمانی روابط بین الملل، تاکید بر نقش فرهنگ، هنجارها و قواعد، نگاه تاریخی و تفسیری به واقعیت بین المللی، پرهیز از شیء انگاری در مطالعه روابط بین الملل و توجه به ابعاد هنجاری حیات سیاسی بین المللی، به موضعی میانه در مباحث فرانظری شکل می دهد که بستر مناسبی را برای مطالعات نظری در پژوهش در حوزه روابط بین الملل فراهم می سازد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان