کوروش فتحی واجارگاه

هدف از پژوهش حاضر چگونگی تحقق برنامه درسی بین المللی برای یک رشته علمی (مورد رشته فرهنگ و ادب ایران) در دانشگاه الزهرا (س) می باشد. برای پاسخگویی به پرسش پژوهش، از رویکرد پژوهشی کیفی و روش مصاحبه استفاده شده است. جامعه پژوهش شامل اساتید و متخصصانی است که در حوزه زبان و ادبیات فارسی و نیز برنامه ریزی درسی فعالیت علمی و یا اجرایی دارند. روش نمونه گیری، هدفمند از نوع "نمونه گیری گلوله برفی" می باشد. از بین متخصصان و اساتید 22نفرآن ها با توجه معیارهای ذکر شده برای مشارکت و ارائه اطلاعات انتخاب شدند. جمع آوری اطلاعات با استفاده از ابزار مصاحبه انجام گرفته است . از میان انواع مصاحبه، از روش مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شده است. برای تحلیل ، از روش «تحلیل محتوای مضمونی »، استفاده شده است. براساس مجموع نظرات حاصل از پاسخ پرسش ها و نیز مبانی نظری رشته، چارچوب مفهومی برنامه درسی بین المللی در دانشگاه الزهرا با تمرکز ویژه بر رشته فرهنگ و ادب ایران مطرح شد. عوامل و مولفه های بدست آمده از مصاحبه ها قرابت و نزدیکی با عناصر مطرح شده از سوی شوآب دارد که در نهایت چارچوب مفهومی در قالب چهار کامان پلیس شوآب(شرایط ، استاد، دانشجو و محتوا) توضیح داده شد.

مراقبین، موقعیت منحصربه فردی در ارتباط با رشد کودکان دارند و این موضوع زمانی که مخاطبان آنان کودکان ساکن در مراکز نگهداری شبانه روزی باشند، اهمیت بیشتری نیز پیدا می کند. هدف از این مطالعه، پرداختن تجارب مراقبان در نگهداری از کودکان ساکن مراکز نگهداری شبانه روزی بوده است. در این پژوهش پدیدارشناسی توصیفی (1401)، 19 مراقب با استفاده از نمونه گیری هدفمند با حداکثر تنوع وارد مطالعه شدند. محیط پژوهش متناسب با پژوهش کیفی، مراکز نگهداری شبانه روزی خصوصی و دولتی استان تهران در نظر گرفته شدند. برای گردآوری داده ها از مصاحبه های ساختارنیافته درباره تجربه مراقبان در نگهداری از کودکان استفاده شد. مصاحبه ها ضبط، دست نویس و مطابق روش "کلایزی" تحلیل شدند. مقوله های به دست آمده، غرق شدگی در کار (مقوله های فرعی تسری احساسات والدگری بیدار شده به همه وجود و رنج کشیدن از دردهای کودکان)، مجال رشد یافتگی (مقوله های فرعی فرصت رشد معنویت، مراقبت به مثابه پرورش دهندگی کودکان، فرصت رشد فردی و جدی تلقی نمودن مراقبت کنندگی)، مقوله مشکلات سیستم های بالادستی (مقوله های فرعی مشکلات ناشی از سیستم کلان اجتماعی و مشکلات ناشی از سیستم سازمان بهزیستی) و مشکلات ناشی از ماهیت کار (مقوله های فرعی کار با کودکان آسیب دیده و دشواری مدیریت ارتباطات) را شامل شد. تجارب مراقبان مشارکت کننده در این پژوهش نشان داد شغل مراقبت بخصوص با چنین مخاطبانی موقعیتی حساس بوده و به راحتی از حیطه شغلی فراتر رفته و تمامی ابعاد زندگی مراقب را درگیر می کند؛ از این رو حمایت از ایشان امری اجتناب ناپذیر است.

آموزش عالی با توجه به ویژگی هایی مانند گستردگی اهداف؛ عدم وجود مکانیسم های اعمال فشار و کنترل از بالا، اثر قوی بر تعیین اهداف سایر حرفه های علمی، مدیریت و هدایت مؤسسات شناخته می شود. برخی معتقدند که مفهوم مفرد حرفه دانشگاهی (علمی) ممکن است یک تصور غلط باشد و حرفه آکادمیک به سختی می تواند با تنش های زندگی دست و پنجه نرم کند، و از این رو در معرض خطر است؛ در مقابل بعضی بر پویایی آن تأکید می کنند. بحث ها در خصوص حرفه علمی به صورت روشن با توده ای شدن آموزش عالی و گرایش به جامعه "یادگیرنده مادام العمر" یا جامعه اطلاعاتی گره خورده است. تغییر ماهیت و نقش دانش در جامعه به نظر می رسد که با تغییر در آموزش عالی (و تعامل با جامعه) و حرفه علمی همراه بوده است. بحث های بسیاری در خصوص ماهیت حرفه دانشگاهی مطرح است و در دو دهه گذشته با تغییر نگاه به علم و فنّاوری، حرفه علمی نیز دچار تحول شده است. در مقاله ای که پیش رو دارید، ضمن مرور شکل گیری حرفه دانشگاهی، بحران ها و چالش های پیش رو مورد تحلیل قرار گرفته است.

یکی از مهمترین چالشهای آموزش عالی در کشورهای در حال توسعه، بین المللی سازی دانشگاهها است بنابراین آنچه که مسأله اصلی پژوهش حاضر را تشکیل می دهد، ارائه الگوی بین المللی سازی دانشگاه و موسسات آموزش عالی مستقر در 7 منطقه آزاد کشور (کیش، قشم، انزلی، ارس، ماکو، اروند، چابهار) می باشد.پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش کیفی و با استفاده از رویکرد مبتنی بر نظریه داده بنیاد انجام شد. مشارکت کنندگان بالقوه شامل اعضای هیأت علمی دارای آثار نوشتاری مرتبط با بین المللی سازی، مدیران دفاتر همکاری های علمی بین المللی، روسای دانشگاه های معتبر ایران و دانشگاه های مستقر در مناطق آزاد کشور بودند که در مجموع 27 نفر به روش هدفمند و براساس اصل اشباع نظری به عنوان مشارکت کنندگان انتخاب شدند، برای گردآوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختاریافته بهره برده شد. جهت تعیین روایی از معیار لینکلن و گوبا و جهت تعیین پایایی از روش حسابرسی فرایند و توافق درون موضوعی استفاده شد. پس از انجام مصاحبه ها و جمع آوری اطلاعات، کدهای به دست آمده در بخشهای مختلف، با استفاده از رهیافت نظام مند استراوس و کوربین و مدل پارادایمی (کدگذاری باز، محوری و انتخابی) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.حاصل تجزیه و تحلیل داده ها پس از انجام مراحل سه گانه کدگذاری شامل 328 کد باز در قالب 106 کد محوری و 39 کد انتخابی است. مدل نهایی از مجموع  8 بعد به عنوان مقوله محوری، 8 عامل به عنوان شرایط علّی و زمینه ای تأثیرگذار بر بین المللی سازی، 8 مانع ایجاد دانشگاه بین المللی به عنوان شرایط مداخله گر، ۵ راهبرد بین المللی سازی و 10 پیامد حاصل از بین المللی سازی آموزش عالی در مناطق آزاد کشور تشکیل شده است. استراتژی بین المللی سازی دانشگاه های مناطق آزاد نیاز به بازبینی مجدد دارند و توسعه آموزش عالی بین المللی در این مناطق نیازمند عزم جدی و اجرای الگوی بین المللی سازی است. اجرای الگوی پیشنهادی، بر اساس تأثیر مجموعه ای از عوامل بیرونی و درونی و در کنار تلاش همه کنشگران و ذینفعان اصلی، می تواند به یکی از مهمترین کاتالیزورهای توسعه سیستم آموزش عالی بین المللی تبدیل شده و رقابت پذیری آن را در بازار جهانی خدمات آموزشی افزایش دهد

هدف این پژوهش طراحی الگوی سیاست گذاری برنامه درسی برای نظام آموزش و پرورش ایران است. پژوهش حاضر از لحاظ نوع داده کیفی و از لحظ روش، تحلیل محتوا با رویکرد کیفی عرفی است. داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته با 11 نفر از متخصصان سیاست گذاری برنامه درسی در سالتحصیلی 1399-1398جمع آوری گردید.جامعه آماری متشکل از متخصصان دانشگاهی، دارای تجربه سیاست گذاری بود. شیوه انتخاب مشارکت کنندگان با روش نمونه گیری گلوله برفی بود.ابزار پژوهش، مصاحبه نیمه ساختار یافته بر اساس تکنیک 5w1h بود. روایی محتوایی مصاحبه با استفاده از نظر5 نفر از متخصصین تعلیم و تربیت تایید گردید. داده ها طی فرایند کدگذاری، نام گذاری،مقوله بندی و تحلیل گردید. جهت تحلیل اولیه داده های کیفی از نرم افزار 2018 Maxqdaاستفاده شد.اعتبار یافته ها با استفاده از روش ارزیابی لینکلن و گوبا تایید-گردید. با بررسی یافته ها، الگوی سیاست گذاری برنامه درسی برای نظام آموزش و پرورش ایران در سه بعد رسمی ، فنی و محتاطانه و در سه سطح supra، macro و micro طراحی شد.نتایج نشان داد سیاست گذاری برنامه درسی در نظام آموزش و پرورش ایران دارای 4 مولفه سیاست-گذاری در خصوص اهداف برنامه درسی، فرصتهای یاددهی و یادگیری،محتوای سیاست ها و ارزشیابی سیاست ها است.با توجه به یافته ها برای اصلاح سیاست های برنامه های درسی ایجاد چرخه فعال با هدف پایش و بهسازی چرخه نیاز است. این یافته ها می تواند با تبیین فرایندسیاست-گذاری برنامه درسی در نظام آموزش و پرورش ایران جهت تحقق سیاست بوم شناختی برنامه درسی در ایران مورد استفاده قرار گیرد.

توسعه مربیان ورزشی هر کشوری دارای اهمیت فراوانی می باشد و موفقیت در حوزه ورزش نتایج مهم فرهنگی، تربیتی و اقتصادی را به همراه خواهد داشت. اهمیت این موضوع زمانی بیشتر می شود که فدراسیون جهانی رشته مورد مطالعه در داخل کشور باشد و متولی اصلی مدیریت این رشته در سطح بین المللی متعلق به کشور ایران باشد. توسعه مربیان می تواند منجر به تحول و ارتقاء در حوزه ورزشی گردد. تربیت و توسعه مربیان در همه سطوح دارای اهمیت است و از لحاظ اعتبار جهانی این گروه دارای بیشترین تأثیر را در کسب افتخارت بر عهده دارند. هدف از انجام این مطالعه، تعیین نیازهای آموزشی مربیان ورزشی در رشته های مرتبط با فدراسیون پهلوانی می باشد. برای تحقق چنین هدفی پژوهشی با رویکرد ترکیبی (آمیخته) انجام شد. در بخش کیفی با استفاده از روش اکتشافی و با دو ابزار دیکوم (تعداد مشارکت کنندگان 9 نفر) و مصاحبه نیمه ساختاریافته (تعداد مشارکت کنندگان 12 نفر و انتخاب شده با رویکرد گلومه برفی) و روش تحلیل آزمون با مدل آتراید و استیرلینگ، نیازهای مرتبط با مربیان فدراسیون پهلوانی استخراج گردید و سپس با روش پیمایش (و به کارگیری آزمون های تی تگ گروهه، تحلیل واریانس یک طرفه یا آنوا و همچنین آزمون فریدمن) نیازهای آموزشی تعیین و اولویت بندی شد. نیازهای آموزشی پس از بررسی و تحلیل در قالب پنج گروه اصلی توانایی های اخلاقی، توانایی های بین المللی، توانایی های تخصصی، توانایی های نرم و توانایی های همراستایی سازمانی طبقه بندی و ارائه گردید.

غیراثربخش بودن آموزش ها یکی از عمده ترین نقدهایی است که توجه بسیاری از منتقدان آموزش عالی را به خود جلب کرده است. یادگیری زائد مفهومی است که می تواند فصل جدیدی در پژوهش های تعلیم و تربیت باز نماید. هدف این پژوهش، بررسی و تحلیل این مفهوم و راهکارهای کاهش آن در نظام آموزش عالی ایران است. در پژوهش حاضر با هدف دست یابی به اجماع نظر متخصصان، از روش دلفی در سه مرحله استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش را متخصصان و صاحب نظران برنامه درسی و آموزش عالی تشکیل می دهند. نمونه آماری این پژوهش مشتمل بر چهل نفر متخصص بود که به روش گلوله برفی شناسایی شدند و در نهایت سی نفر به همکاری پاسخ مثبت دادند. تحلیل نهایی در بررسی این مفهوم با استفاده از نرم افزارهای (SPSS) و (NVivo) نشان داد که یادگیری زائد عبارت است از غیرکاربردی بودن درس ها، نامتناسب بودن محتوا و برنامه درسی ناکارآمد. همچنین توانمندسازی اعضای هیأت علمی، تأکید بر یادگیری مادام العمر، آزادی آکادمیک، بازنگری و ارزیابی مستمر برنامه های درسی نیز به عنوان مهم ترین راهکارهای کاهش یادگیری زائد ارائه شده است. 

هدف: هدف اصلی این پژوهش بررسی تحلیلی روند بازنگری برنامه درسی در نظام دانشگاهی ایران است تا با بررسی پیشینه و تحلیل وضعیت موجود، بازنگری برنامه درسی ترسیم شود تا زمینه ای برای ارائه چهارچوبی جهت اصلاح و انسجام روند بازنگری برنامه های درسی در راستای بهبود مستمر در عمل باشد.روش پژوهش: روش پژوهش مورد استفاده در این پژوهش روش کیفی با شیوه مطالعه اسنادی می باشد. پژوهشگر با جمع آوری و تجزیه و تحلیل اسناد و مدارکی که مربوط به موضوع پژوهش بوده سعی بر یافتن پاسخی قابل قبول برای مساله پژوهشی خود داشته است. ضمن توصیف وضعیت موجود بازنگری برنامه های درسی و تحلیل تجربیات ملی، نمایی از آنها به تصویر کشیده شده است. جامعه آماری پژوهش مذکور شامل اسناد و مدارک موجود و روند بازنگری در دانشگاه های  دارای تجربه در این حوزه ( دانشگاه های اصفهان، صنعتی امیرکبیر، شهیدبهشتی، فردوسی مشهد، علم و صنعت، الزهرا، خوارزمی، سمنان، گیلان، علوم پایه و بهداشت، پزشکی اصفهان) بر اساس اسناد و مدارک مورد بررسی بوده است. در جهت جمع آوری اطلاعات و داده ها و پوشش تمامی دانشگاه های دارای دانش و تجربه در این حوزه از داده ها و اطلاعات به دست آمده از منابع کتابخانه ای و پایگاه های اینترنتی رسمی و معتبر استفاده شده است.یافته ها: در این پژوهش با بررسی روند تغییرات و تحولات برنامه درسی با نظر به بازنگری و بررسی ساختار و فرایند بازنگری در دانشگاه های دارای تجربه، مولفه های بازنگری در چهار بخش معیارها و شاخص ها ، اهداف، سطح و ترکیب و فرایند بازنگری استخراج و مورد بررسی ، تفسیر و تحلیل قرار گرفت.نتیجه گیری: عدم نظام جامع تضمین کیفیت در آموزش عالی ، اهمیت تدوین برنامه های درسی با توجه به بازنگری دوره ها و رشته های آموزشی ، نیاز به بازنگری آیین نامه واگذاری اختیارت بر اساس شرایط موجود، از نتایج بدست آمده در پژوهش می باشد.

هدف پژوهش حاضر، شناسایی چالش های کیفیت ارزشیابی برنامه درسی دوره آموزش مجازی است. به این منظور از روش تحقیق توصیفی پیمایشی استفاده شد. جامعه آماری 48 نفر از اعضای هیئت علمی آموزش مجازی بود که 42 نفر با توجه به جدول مورگان و با روش تصادفی طبقه ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. روایی محتوایی پرسشنامه با نظرات استادان و کارشناسان حوزه برنامه درسی و آموزش الکترونیکی، تأیید و پایایی پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرانباخ 89/0 محاسبه شد. برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شد. نتایج نشان داد که کیفیت ارزشیابی برنامه درسی آموزش الکترونیکی در ابعاد مدیریتی- اجرایی (36/2 M:) و تعریفی- حرفه ای (51/2M:) با چالش مواجه است. کیفیت ارزشیابی برنامه درسی آموزش مجازی دانشگاه شهید بهشتی با چالش هایی مواجه است که مدیران آموزش مجازی دانشگاه شهید بهشتی می توانند با اتخاذ تصمیمات منطبق با نتایج پژوهش و اجرای نظام نظارت و ارزشیابی مؤثر به حل موانع موجود اقدام کنند.

هدف از اجرای پژوهش حاضر، توصیف برنامه های رشد و توسعه حرفه ای اعضای هیئت علمی بود. این پژوهش، مطالعه ای تطبیقی از نوع توصیفی است. برنامه های 53 دانشگاه ایران، آمریکا، کانادا، استرالیا، انگلستان، هنگ کنگ، به شیوه فرا ترکیب کیفی در MAXQDA10  کدگذاری خط به خط شد. مؤلفه های شناسایی شده به صورت قیاسی، تلفیق و توصیف شدند. بر اساس یافته های پژوهش، شیوه های ارائه برنامه ها عبارت اند از: برگزاری کارگاه، ارشادگری، درس های بلندمدت، سمینار، کارورزی زیر نظر ارشادگر، جلسات گفتگو، معارفه، نقد تدریس های نمونه ، مشاوره فردی، شرکت در جلسات دانشگاه، شبکه سازی تجارب، نقد همتایان، گروه های مطالعاتی، دوره های کوتاه مدت، مشارکت اجتماعی، سایه استاد، کارپوشه تدریس، مصاحبه با اعضای هیئت علمی، مشاوره گروهی، کار گروهی، خودآموز، در باز کلاس درس. محتوای دوره ها عبارت اند از: موضوعات مرتبط با تعلیم وتربیت، مدیریت، شایستگی های بین فردی اجتماعی، نگارشی، پژوهش اخلاق پژوهش، آینده پژوهی، آشنایی با نقش های سازمانی، شایستگی های فردی، ارائه خدمات، اخلاق حرفه ای، تأیید جامعه علمی. موضوعات با مخاطب عام به صورت مرکزی، عموماً در مرکز تحصیلات تکمیلی و با همکاری مراکز فناوری، کتابخانه ها، دانشکده های همکار مانند دانشکده مدیریت و موضوعات با مخاطب خاص در دانشکده های موضوعی ارائه می شوند. شیوه های ارائه دوره با توجه به هدف ها، امکانات و فرهنگ حاکم بر مؤسسه و محتوای دوره ها با توجه به هدف های مؤسسه تعیین می شوند. به منظور طراحی و اجرای موفق دوره ها لازم است نیازهای اعضای هیئت علمی و فرهنگ یادگیری آنها شناسایی شود.   

در این پژوهش موانع آموزش و بهسازی اعضای هیأت علمی مورد کاوش قرار گرفت. برای این منظور با 19 نفر از سیاست گذاران در عرصه آموزش عالی، مدیران دانشگاهی، خبرگان حوزه آموزش و بهسازی اعضای هیأت علمی در زمینه پژوهش مصاحبه شد و داده ها از مصاحبه ها استخراج شد. به منظور تحلیل داده های حاصل از مصاحبه از روش کیفی گرانهیم و لوندمن استفاده شد. نتایج تحلیل داده ها طی سه مرحله، کدگذاری باز، محوری و انتخابی و در قالب دو مقوله کلی شامل: موانع برون دانشگاهی شامل (فقدان استقلال دانشگاهی، حاکمیت نگاه سیاسی، نبود سیاست ها و خط مشی های کلان در حوزه آموزش و بهسازی اعضای هیأت علمی و وجود نگاه کمی به توسعه دانشگاه ها و اعضای هیأت علمی) و موانع درون دانشگاهی (شامل موانع کالبدی و مالی، موانع سازمانی، موانع اجرایی و موانع مربوط به اعضای هیأت علمی) ارائه شده اند. در نهایت پیامدهایی که عدم آموزش و بهسازی اعضای هیأت علمی می تواند به دنبال داشته باشد در قالب پیامدهای فردی و سازمانی ارائه شده است. 

هدف پژوهش حاضر، شناسایی و اولویت بندی مشکلات اساتید تازه کار در این زمینه می باشد تا در نهایت با دستیابی به پاسخ های واقعی رهنمودی برای دست اندرکاران و برنامه ریزان دانشگاهی باشد. از لحاظ روش شناسی، در پژوهش حاضر از روش تحقیق پیمایشی- توصیفی استفاده شده است. بر اساس بررسی ادبیات پژوهش، پرسشنامه ای مقدماتی تنظیم و روایی آن از طریق نظرخواهی از پاره ای متخصصان مورد بررسی قرار گرفت و اعتبار آن نیز با اجرای آزمایش ابزار و آزمون آلفا کرونباخ 67/81% محاسبه گردید. نتایج پژوهش، مشکلات هیئت علمی تازه استخدام شده را در شش زمینه آموزش، پژوهش، قوانین و مقررات اداری، ارتباطات، محیط کار و خدمات رفاهی / معیشتی طبقه بندی می کند. 

هدف: شناسایی مفاهیم چالش برانگیز و تعیین سطح دشواری آن در محتوای دروس تخصصی برنامه درسی رشته زیست شناسی دانشگاه تعلیم و تربیت کابل است.روش پژوهش: این پژوهش ازلحاظ هدف کاربردی و ازلحاظ گردآوری داده ها به روش توصیفی- پیمایشی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش شامل ۱۰ نفر اساتید و ۱۳۶ نفر دانشجو (۷۲ دختر و ۶۴ پسر) بودند که در بهار سال 1401 شرکت کردند. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه ساختاریافته استفاده شد. پس از جمع آوری داده ها، تجزیه وتحلیل آن در ۲ سطح آمار توصیفی شامل جداول و فراوانی مفاهیم و آمار استنباطی جهت نرمال بودن از آزمون کولموگوروف- اسمیرنوف و از آزمون سطح معنی داری یک دنباله راست استفاده شده است.یافته ها: محتوای دروس تخصصی رشته زیست شناسی در تحلیل توصیفی از دیدگاه دانشجویان با دریافت 03/53 درصد پاسخ های دشوار و 97/46 درصد پاسخ های قابل فهم و ازنظر اساتید 10 مفهوم دشوار شناسایی شده است.نتیجه گیری: یافته ها با استفاده از آزمون سطح معنی داری یک دنباله راست، حاکی آن است که به تعداد 18 مفهوم بافاصله اطمینان 95 درصد اختلاف معنی داری با عدد 3 دارای سطح دشواری بیشتر، 21 مفهوم دارای سطح دشواری در حد متوسط و مفاهیم دیگر در حد قابل درک و فهم بودن دانشجویان قرارگرفته است.