زهرا کرمی

هدف از پژوهش حاضر چگونگی تحقق برنامه درسی بین المللی برای یک رشته علمی (مورد رشته فرهنگ و ادب ایران) در دانشگاه الزهرا (س) می باشد. برای پاسخگویی به پرسش پژوهش، از رویکرد پژوهشی کیفی و روش مصاحبه استفاده شده است. جامعه پژوهش شامل اساتید و متخصصانی است که در حوزه زبان و ادبیات فارسی و نیز برنامه ریزی درسی فعالیت علمی و یا اجرایی دارند. روش نمونه گیری، هدفمند از نوع "نمونه گیری گلوله برفی" می باشد. از بین متخصصان و اساتید 22نفرآن ها با توجه معیارهای ذکر شده برای مشارکت و ارائه اطلاعات انتخاب شدند. جمع آوری اطلاعات با استفاده از ابزار مصاحبه انجام گرفته است . از میان انواع مصاحبه، از روش مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شده است. برای تحلیل ، از روش «تحلیل محتوای مضمونی »، استفاده شده است. براساس مجموع نظرات حاصل از پاسخ پرسش ها و نیز مبانی نظری رشته، چارچوب مفهومی برنامه درسی بین المللی در دانشگاه الزهرا با تمرکز ویژه بر رشته فرهنگ و ادب ایران مطرح شد. عوامل و مولفه های بدست آمده از مصاحبه ها قرابت و نزدیکی با عناصر مطرح شده از سوی شوآب دارد که در نهایت چارچوب مفهومی در قالب چهار کامان پلیس شوآب(شرایط ، استاد، دانشجو و محتوا) توضیح داده شد.

پژوهش حاضر به دنبال معرفی عوامل مؤثر در افزایش جذابیت بصری در جهت تأمین کیفیت محیط مسکونی و بررسی خلق وخوی افراد در مواجهه با منظر شهری است. مطالعات نشان می دهد که ارتقای کیفیت محیط مسکونی، از طریق ایجاد فضای جذاب بصری در منظر روزانه می تواند نشاط را به شهرها بازگرداند. توجه به عنصر جذابیت به عنوان یکی از مؤلفه های کیفیت زندگی شهری در پژوهش های اخیر کمرنگ بوده و مطالعات کمی در مورد احساسات مردم در فضاهای سبز شهری در ایران انجام شده است. روش مورد استفاده در پژوهش به صورت ترکیبی از روش های کمی و کیفی است. ابتدا با استفاده از پیمایش، 5 مؤلفه با 49/0CVR> به عنوان مؤلفه های اصلی جذابیت بصری انتخاب شدند. سپس با استفاده از تست خود ارزیاب SAM از 12 شرکت کننده غیر مرتبط با معماری، حالت روحی آن ها بررسی شد. یافته های پژوهش نشان داد که مؤلفه های دید و منظر، گشایش دید، رمز و راز، مراودات اجتماعی و پیاده مداری بیش ترین اولویت را در ایجاد و ارتقا ی جذابیت بصری در منظر روزانه به عهده دارند و همچنین همه این مؤلفه ها به طور معناداری حالت روحی افراد را تغییر می دهند. نوآوری این مطالعه در استفاده از تست خود ارزیاب SAM در بررسی حالت روحی افراد در مواجهه با منظر روزانه است.

از بین شاعران هنجارگریز، نظامی گنجوی را می توان ازجمله کسانی به شمار آورد که از این راه می کوشد کلام خود را برجسته کند. در شعر نظامی، استفاده از زبان استعاری بیشترین کاربرد را دارد. با وجود این، استفاده از دیگر ظرفیت های زبانی را در آثار او نمی توان نادیده گرفت. هنجارگریزی هایی مانند هنجارگریزی موسیقایی، دستوری، واژگانی و امثال آن در همه اشعار نظامی نمایان است. وی بسیار هنرمندانه از زبان معیار زمان خویش فاصله می گیرد و با به کارگیری انواع آشنایی زدایی ها توجه خواننده را به شعر خود جلب می کند. او افزون بر آنکه می کوشد هنجارگریزی را همانند وسیله ای برای تحریک هرچه بیشتر ذهن خوانندگان اشعار خود به کار برد، افزونی ها و کاستی های اوزان اشعارش را نیز با این شیوه برطرف می کند. در هنگام بررسی هنجارگریزی در آثار شاعران متقدم، ضروری است زبان رایج در روزگار همان شاعران، معیار سنجش قرار گیرد؛ زیرا معیار قراردادن زبان هنجاری که پژوهشگر بدان زبان سخن می گوید، وی را در رسیدن به نتیجه درست دچار خطا خواهد کرد. در هنگام بررسی هنجارگریزی آوایی در آثار نظامی نیز به این اصل مهم توجه شده است.

ایدئولوژی شناختی استعاری یکی از عمده رویکردهای مطالعاتی تئون و ن دایک (1995) است. او معتقد است که ایدئولوژی، نظامی از باورها و انگیزه ها است. این نظام در حقیقت صورتی اجتماعی و کارکردی شناختی دارد. ازآنجاکه ایدئولوژی به دلیل ماهیت پدیداری و ساختار معنایی، نیازمند ظهور و بروز خاص است؛ در شاکله ای از نظام استعاری می گنجد. استعاره لزوماً یکی از مهم ترین پدیده های معنایی محسوب می شود که از پیکره ابزاری صرفاً بلاغی خارج شده و نقش بازنمایی مفاهیم ذهنی انسان را ایفا می کند. استعاره اصولاً حقیقتی مدرکانه زبانی است که به طور پنهان، گستره ای از افکار و فرآیندهای تجربی زیستی بشر را به همراه دارد. این مقاله با تکیه بر مفاهیم علمی و با روش مطالعه کتابخانه ای به شیوه تحلیلی درون متنی، رمان «جزیره سرگردانی» سیمین دانشور را بررسی کرده است و در پی جویی این مسئله علمی است که استعاره های مفهومی این رمان با چه کیفیت و در چه قالب کارکردی ظهور یافته اند؟ به طورکلی یافته های این پژوهش نشان داد که استعاره های رمان جزیره سرگردانی با کارکردهایی در قالب های شباهت آفرینی، تمثیل شدگی، کنایه اندیشی و ساختار تلمیحی و گاه با ابعاد روان ادراکی برجسته سازی و آشنازدایی متبلور شده اند.

هدف از این پژوهش، نقش طراحی آموزشی، بر توسعه حرفه ای کارورزان رشته زبان و ادبیات فارسی است. برای رسیدن به مقصود، از رویکرد پژوهش کیفی و روش مطالعه موردی، با ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته و متن گزارش کارورزان استفاده شد. نمونه گیری به روش هدفمند بود. مشارکت کنندگان، هشت نفر از دانشجویان دختر ورودی سال های 91 و 92 مرکز آموزش عالی شهید باهنر دانشگاه فرهنگیان بودند. اطلاعات به دست آمده، پس از پیاده سازی، با روش «تحلیل محتوای مضمونی» تحلیل شدند. نتایج نشان داد طراحی های آموزشی از نظر محتوا، در افزایش سطح کیفی محتوایی موضوعات زبانی، ادبی و نگارش، و بالابردن میزان توانایی دانش آموزان در بازشناسی مفاهیم، مؤثر بودند؛ همچنین، از لحاظ مهارت های حرفه ای، با کاربست بهینه شیوه های آموزشی، انتخاب رسانه متناسب، نوآوری در تکالیف و انگیزه بخشی در فرآیند آموزشی مناسب با موضوعات رشته، در طراحی ها، بر افزایش کیفیت اجراهای آموزشی دانشجویان تأثیر گذاشتند؛ اما برای کسب شایستگی در محتوای آموزشی، در زمینه تلفیق محتوا و مهارت های حرفه ای، به دلیل عدم تطابق طرح ها با اجراها، دانشجویان ضعف هایی در طراحی آموزشی دارند. در مجموع، پژوهش نشان می دهد کارورزان رشته زبان و ادبیات فارسی در طراحی آموزشی باید از فرصت های بیش تری برای آمیختن محتوا و مهارت های حرفه ای بهره ببرند؛ زیرا در بخش برنامه ریزی و اجرا، نیازمند کفایت و مهارت های بالاتری برای رسیدن به شایستگی های حرفه ای هستند. 

هدف از این مقاله، تحلیل برنامه درسی کارورزی رشته زبان و ادبیات فارسی با درنظر گرفتن مهارت نومعلمان در طراحی های آموزشی نگارش است. برای رسیدن به مقصود، از روش پژوهش کیفی با ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته و متن گزارش های کارورزان استفاده شد. نمونه گیری به صورت هدفمند بود. شرکت کنندگان، 8 نفر از نومعلمان دختر (دانشجویان ورودی سال 91 و 92 مرکز آموزش عالی شهید باهنر دانشگاه فرهنگیان تهران) بودند. ابتدا متن مصاحبه ها، پیاده و داده ها استخراج شد؛ از گزارش کارورزان نیز داده ها خارج گردید. سپس مجموعه اطلاعات، با روش تحلیل محتوای مضمونی بررسی شدند. یافته های گردآوری شده از منابع اطلاع رسان، به گونه ای در نظر گرفته شد که در سطح محتوا و سطح مهارت های حرفه ای و در ترکیب این دو سطح، قابل تفکیک باشند. نتایج این پژوهش نشان داد دانشجویان زبان و ادبیات فارسی، در دوره کارورزی توجه و علاقه اندکی به طراحی موضوع نگارش داشتند. همچنین آنها در طول دوره کارورزی، در طراحی های آموزشی مبحث نگارش، کاملاً به شایستگی های لازم نرسیدند. دلایل مختلفی برای آن می توان ذکر کرد. در برنامه درسی رشته: کاربردی نبودن برخی واحدهای درسی، ناهماهنگی فرآیند درسی با دروس آموزشی مدارس و نامناسب بودن شیوه و راهبرد آموزشی دروس. در برنامه درسی کارورزی: نارسایی فعالیت های آموزشی، نپرداختن به دانش ها و روش های متناسب با تدریس این موضوع درسی و در طراحی آموزشی مباحث نگارشی: ضعف در سازماندهی مراحل طراحی، عدم تسلط دانشجو برتلفیق دانش محتوایی و مهارت تدریس، کم توجهی دانشجویان به طراحی و اختصاص زمانی کوتاه برای شناخت مسایل حوزه نگارش می باشد.

هدف پژوهش حاضر بررسی تفاوت های جنسیتی در انگیزش تحصیلی و معنای تحصیل در بین دانشجویان رشته های آموزش علوم پایه دانشگاه فرهنگیان بود. بدین منظور 84 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی رشته های علوم پایه دانشگاه فرهنگیان تهران ( 52دختر و 32 پسر) با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای نسبتی انتخاب شدند و به پرسشنامه های پژوهش پاسخ دادند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه معنای تحصیل هندرسون-کینگ و اسمیت و پرسشنامه انگیزش تحصیلی والرند و همکاران بود. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس(آنوا) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که انگیزش تحصیلی در بین دانشجویان دختر و پسر دارای تفاوت معناداری است و دختران انگیزش تحصیلی بالاتری نسبت به دانشجویان پسر دارند. همچنین در بین مولفه های معنای تحصیل تنها در مولفه استقلال بین دانشجویان دختر و پسر تفاوت معناداری مشاهده شد. پیشنهاد می شود، تدابیری برای بهبود نگرش و شناخت دانشجویان رشته های آموزش علوم پایه، نسبت به تحصیل در دانشگاه فرهنگیان، اتخاذ شود و تحقیقات کیفی در این راستا صورت گیرد.

هدف این مطالعه بررسی رابطه شیوه های فرزندپروری و سازگاری تحصیلی با واسطه گری صبر در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شیراز بود. روش این تحقیق، همبستگی بود. جامعه آماری تمام دانشجویان علوم پزشکی دانشگاه شیراز و 235 دانشجو (95 پسر و 140 دختر) با روش نمونه گیری طبقه ای نسبی مشخص شد. اطلاعات با استفاده از پرسشنامه های شیوه های فرزندپروری بامریند، صبر خرمایی، فرمانی و سلطانی، و سازگاری تحصیلی باکر و سیریک جمع آوری شد. نتایج پژوهش نشان داد که اثر غیر مستقیم شیوه های فرزندپروری مستبد (4/06 = t) و مقتدر (4/84 = t) بر سازگاری تحصیلی به ترتیب برابر با 0/07 و 0/08 و در سطح 0/01 معنار بوده است. هم چنین اثر غیر مستقیم شیوه فرزندپروری آسانگیر (2/33= t) برابر با 0/05 و در سطح 0/05 معنادار بوده است. نتایج تحلیل مسیر نشان داد که صبر در رابطه با شیوه های فرزندپروری و سازگاری تحصیلی، نقش واسطه ای را ایفا می کند. شاخص نیکویی برازش الگو نیز برازش الگوی پیشنهادی پژوهش را تأیید کرد. نتایج پژوهش مؤید این است که شیوه های فرزندپروری به صورت مستقیم و غیر مستقیم با واسطه صبر بر سازگاری تحصیلی تأثیر دارد؛ لذا ضروری است در نظام تعلیم و تربیت به شیوه های فرزندپروری و صبر به عنوان عوامل مؤثر در سازگاری تحصیلی بیش از پیش توجه شود.  

هدف از پژوهش حاضر ، بررسی تطبیقی دلایل گرایش دانش آموزان دختر و پسر مقاطع دبیرستانی منطقه 3  تهران به استفاده از شبکه های اجتماعی موبایلی (تلگرام، وایبر، واتس اپ و تانگو) است تا بتوان به واسطة آن از وضعیت تمایل دانش آموزان به شبکه های اجتماعی موبایلی در جامعة آماری مورد مطالعه، آگاهی یافت. تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و از حیث روش تحقیق، توصیفی پیمایشی و به صورت مقطعی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیة دانش آموزان دختر و پسر مقطع دبیرستانی (شاخه نظری) منطقه 3 تهران، در سال تحصیلی 94 95 به تعداد 3697 نفر است. پژوهش بر اساس داده های جمع آوری شده از 348 تن از آزمودنی ها، بر اساس فرمول کوکران با روش نمونه گیری طبقه ای از جامعه مورد نظر انجام شده است. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه جمع آوری و از طریق نرم افزار SPSS  مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. همچنین برای بررسی فرضیه های پژوهش از آزمون کولموگروف اسمیرنوف، آزمون T مستقل، آنالیز واریانس یک طرفه ( آماره F و آماره welch ) و آزمون فریدمن استفاده شده است. یافته های پژوهش در ارتباط با فرضیه های پژوهش نشان می دهد، بین ابعاد گذران وقت، هیجان فضای مجازی ، تقویت روابط اجتماعی و ارضاء نیازهای شخصی در گرایش به شبکه های اجتماعی موبایلی، در دانش آموزان دختر و پسر تفاوت معنادار وجود دارد؛ اما بین ابعاد جریان آزاد اطلاعات و آموزش در گرایش به شبکه های اجتماعی موبایلی، در بین دانش آموزان دختر و پسر تفاوت معنادار وجود ندارد. پس فرضیه های اول، دوم، چهارم و پنجم پژوهش تأیید و فرضیه های سوم و ششم، رد می شوند. در فرضیه های هفتم و هشتم هم، نتایج نشان داد، بین رشته تحصیلی و پیشرفت تحصیلی با میزان گرایش به شبکه های اجتماعی موبایلی، در دانش آموزان دختر و پسر، رابطه معنادار وجود دارد. پس فرضیه های هفتم و هشتم پژوهش، تأیید می شوند. در پایان با توجه به نتایج حاصل، به منظور استفاده معقول و منطقی دانش آموزان از شبکه های اجتماعی موبایلی ، پیشنهادهای کاربردی و قابل اجرا ارائه شده است.

هدف اصلی پژوهش بررسی نقش رویکرد برنامه درسی استادان در توسعه حرفه ای آن ها و رضایت و پیشرفت تحصیلی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه بوعلی سینا همدان است. روش تحقیق توصیفی است. جامعه آماری پزوهش شامل استادان دو دانشکده ادبیات و اقتصاد و علوم اجتماعی دانشگاه بوعلی سینا و دانشجویان همان استادان در دوره های تحصیلات تکمیلی در نیمسال دوم سال 92 بود. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند یازده عضو هیات علمی و 140 دانشجوی همان استید انتخاب شد. داده ها با استفاده از مصاحبه ساختمند، پرسشنامه سنجش رضایت دانشجویان و نمرات پیشرفت تحصیلی دانشجویان منتخب جمع آوری شد. برای تحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی و آزمون های استنباطی (آزمون تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی LSD) استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که با تغییر رویکرد استاد در برنامه درسی از انتقال دهنده برنامه درسی به برنامه ساز درسی، توسعه حرفه ای او افزایش یافته است. رضایت دانشجویان استادان با رویکرد برنامه ساز درسی بیشتر از دانشجویان استادان با رویکرد برنامه ریز درسی و انتقال دهنده برنامه در سیاست. به علاوه پیشرفت تحصیلی دانشجویان استادان با رویکرد برنامه ریز درسی نسبت به دانشجویان استادان با رویکرد برنامه ساز درسی و انتقال دهنده برنامه درسی ، بیشتر است.

هدف از نگارش این مقاله، تحلیل محتوای چندرسانه ای های آموزشی فیزیک سال دوم متوسطه بر اساس اصول چندرسانه ای ها، ساختار و محتوا می باشد. این اصول، شامل اصل مالتی مدیا، هم جواری، گفتار، کثرت و شخصی سازی می باشد. این پژوهش به روش کیفی انجام شد. نمونه مورد بررسی، گزیده ای از نرم افزارهای آموزشی درس فیزیک سال دوم دوره متوسطه می باشد. به علت اندک بودن جامعه آماری، کل نرم افزارهای چندرسانه ای (11 نرم افزار) انتخاب و به روش تحلیل محتوا بررسی شدند. در مجموع، 15 مقوله و 97 کد از ابعاد و ویژگی های زمینه ای، ساختاری و محتوایی نرم افزارهای آموزشی شناسایی و بررسی شدند. مطابق یافته ها، کلاً در چندرسانه ای های مورد بررسی ویژگی زمینه ای مورد توجه بیشتری واقع شده است. در مقوله ساختاری، توجه بیشتر روی بخش مقدماتی و توجه کمتر به مقوله جنبی شده است. در مقوله محتوای اصلی که اصول چندرسانه ای مورد بررسی قرار گرفت، اصل های کثرت و گفتار دارای اهمیت بیشتر و اصل شخصی سازی دارای اهمیت کمتری می باشد. هرکدام از این مقوله های شناسایی شده که کمتر به آنها اهمیت داده شده است، می توانند به عنوان موضوعاتی مستقل در پژوهش های آینده به پژوهشگران یاری رسانند و زمینه ساز رفع مشکلات چندرسانه ای های آموزشی و هم چنین، شناسایی ابعاد جدید شوند.

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی رویکردهای مورد استفاده ی استادان دانشگاه برای مشارکت در فرایند برنامه ریزی درسی است. روش تحقیق کیفی و راهبرد آن تئوری زمینه ای است. جامعه ی آماری این پژوهش را اساتید دانشگاه بوعلی سینا و دانشجویان همان استادان در دوره های تحصیلات تکمیلی در نیم سال دوم سال ۱۳92 تشکیل می دهد. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند از نوع نمونه گیری موارد ویژه، یازده عضو هیئت علمی دانشکده های ادبیات و علوم انسانی، اقتصاد و علوم اجتماعی و دانشجویان همان اساتید انتخاب شدند. داده ها با استفاده از مصاحبه ی نیمه ساختمند با استادان، مشاهده ی کلاس درس و مصاحبه ی گروه کانونی با دانشجویان منتخب جمع آوری شد. تحلیل داده ها بر اساس تئوری زمینه ای و طی سه مرحله ی کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد. بدین ترتیب که ابتدا داده ها مفهوم پردازی و در طبقات عمده کدگذاری شده و سپس مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که رویکردهای مورد استفاده ی استادان برای مشارکت در فرایند برنامه ریزی درسی از مجری محض برنامه درسی به برنامه ساز درسی محدود در نوسان است. بدین صورت که رویکردهای مورد استفاده ی آنان شامل مجری محض برنامه درسی، انتقال برنامه درسی با حداقل تغییرات، برنامه ریز درسی با انطباق محدود، برنامه ریز درسی با حداکثر تغییرات و برنامه ساز درسی محدود می باشد. همچنین رویکرد برنامه درسی غالب بین استادان مشارکت کننده در پژوهش، رویکرد برنامه ریز درسی با انطباق محدود است. 

افراد به طور معمول با محیط پیرامون خود به مذاکرة هویت می پردازند و با انباشتی از یافته های حاصل از این مذاکره ها، هویت خود را شکل می دهند. در شرایطی که فرد در زندگی خود تغییراتی مثل مهاجرت یا روی آوردن به دینی جدید را تجربه کند، این مذاکرات به منظور انطباق با شرایط جدید شدت می یابد و به انتخاب راهبردهایی برای سازگاری با این تغییرات و رسیدن به هویت جدید منجر می شود. حال سؤال این است که تازه مسلمانان ساکن در ایران در خصوص مؤلفه های هویتی ای چون نام گذاری، حجاب، تفریح و سرگرمی، ارتباطات (با دوستان و اقوام)، احکام و عبادات و مسائل مالی، چه راهبردهایی را برای دستیابی به هویت جدید خود انتخاب می کنند؟ هویت تازه مسلمانانة آنها چه وجوه متمایزی نسبت به هویت قبل از اسلام آنها پیدا کرده است، در چه ابعادی هویت سابق خود را استمرار داده اند و چه ابعاد خاص گرایانه ای دارند؟ در این تحقیق طی دو مرحله مصاحبه هایی با مجموعه ای از این افراد صورت گرفته است که با مقوله بندی این مصاحبه ها، راهبردهای نه گانه ای در خصوص مذاکرة هویت تازه مسلمانان با جامعة ایران استخراج شده است.

منصور بیرامی-منصور حرفه دوست-زهرا کرمی-پریسا فرنودیان