محمد عظیمی

مقاله حاضر درصدد تحلیل محتوای کتاب های درسی پایه پنجم ابتدایی بر اساس مؤلفه های برنامه درسی آموزش فلسفه برای کودکان مبتنی بر هوش معنوی است. روش پژوهش توصیفی، شامل تحلیل اسنادی و تحلیل محتوا و رویکرد آن کاربردی بوده و منابع مورد تحلیل جهت شناسایی ابعاد و مؤلفه ها، متن اسناد کتابخانه ای و کلیه کتاب های پایه پنجم ابتدایی بوده است. ابزارهای اندازه گیری، فرم فیش برداری و همچنین سیاهه تحلیل محتوای محقق ساخته بوده و روایی تحقیق از نظر صاحب نظران و متخصصان فلسفه برای کودکان و برنامه ریزی درسی مورد تأیید واقع گردید و پایایی آن نیز از طریق محاسبه ی آلفای کرونباخ 93٪ بیان گشت. در تحلیل محتوا و با استفاده از آنتروپی شانون مؤلفه پیامدهای فردی تفکر فلسفی با ضریب اهمیت 564/0 بیشترین و مؤلفه چیستی فلسفه با ضریب اهمیت 027/0، کمترین توجه را به خود اختصاص داده است.

 پژوهش حاضر به شیوه توصیفی شامل تحلیل اسنادی و تحلیل محتوا، با هدف تبیین مؤلفه های تربیت حرفه ای مبتنی بر شایستگی و تحلیل جایگاه آن در کتاب های درسی دوره دوم متوسطه فنی انجام گرفت. جامعه آماری کتاب های مربوط به شایستگی های غیر فنی دوره متوسطه فنی در سال 98-97 بودند. ابزار جمع آوری اطلاعات در بخش تحلیل اسنادی، برگه های فیش برداری از اطلاعات و در بخش تحلیل محتوا چک لیست محقق ساخته بود. داده اسنادی به شیوه کیفی و داده های تحلیل محتوا با استفاده از شاخص های آمار توصیفی در فرایند آنتروپی شانون تجزیه و تحلیل شد. نتایج حاصل بیانگر آن است که چارچوب مفهومیِ تربیت حرفه ای را می توان در سه مؤلفه دانش، نگرش و مهارت تدوین کرد که خرده مؤلفه های خلاقیت و نوآوری، وسخت کوشی با فراوانی بیشتر در رتبه های اول و خرده مؤلفه های درک موقعیت و سازگاری با فراوانی کمتر در رتبه های آخر قرار گرفتند. همچنین، میزان توجه به مؤلفه ها در کتاب های درسی متفاوت است، به طوری که بیشترین تأکید بر مولفه دانش (35/91 درصد) و کمترین تأکید برمولفه نگرش (30/88 درصد) شده است. با توجه به تحولات آموزش وپرورش در عصر جدید، استفاده از برنامه درسی مارپیچی برونر در تدوین و طراحی برنامه درسی و بازنگری در ویراست های آتی در راستای توجه بیشتر به مقوله های کمتر توجه شده، ضروری به نظر می رسد.

آموزش مفاهیم اخلاقی، در شکل گیری هویت و ﺑﻬﺒﻮد ارﺗﺒﺎﻃﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ دانش آموزان اهمیت بسیاری دارد. بااین وجود، مطالعات انجام شده نشان می دهد ارزش های اخلاقی آنچنان که باید در وجود آنان نهادینه نشده است و دانش آموزان دﭼﺎر ﺑﺤﺮان ﻫﻮﯾﺖ، ﻣﻌﻨﻮﯾﺖ و اﺧﻼق ﺷﺪه اند. ازاین رو، لازم است مؤلفه های رشد اخلاقی که بتواند نیازهای آموزش مفاهیم اخلاقی را در آنان برطرف سازد، تبیین شود. لذا هدف از پژوهش حاضر، تبیین مؤلفه های رشد اخلاقی برای دانش آموزان دوره اول متوسطه، در چهارچوب فلسفه تعلیم وتربیت اسلامی است. پژوهش حاضر، با روش توصیفی، کتابخانه ای و استنادی صورت گرفت. جامعه موردبررسی در این پژوهش، اسناد مکتوب، تجارب جهانی، مبانی نظری و پیشینه های موجود در ارتباط با رشد اخلاقی و تعلیم وتربیت اسلامی بود و روش نمونه گیری به صورت هدف مند بوده و تا رسیدن به اشباع نظری داده ها ادامه یافت. یافته ها نشان می دهد با بررسی مبانی نظری مربوط به رشد اخلاقی و تعلیم وتربیت اسلامی، 388 مؤلفه رشد اخلاقی به دست آمد و با تحلیل و ادغام این تعداد مؤلفه، 7 مؤلفه اصلی و 14 مؤلفه فرعی رشد اخلاقی استخراج شد. ازجمله: 1. مؤلفه بازشناسی امور خوب از بد و کشاندن به سوی ارزش ها شامل مؤلفه های انتخاب و تصمیم گیری، بایدها و نبایدها و... بود، 2. مؤلفه استدلال گرایی و قضاوت درست شامل رسیدن به بینش، ایجاد درک درست و ... بود. 3. مؤلفه شکفتن قابلیت ها شامل تعالی وجود، 4. مؤلفه اصول عام و فراگیر شامل اصول اخلاق قراردادی، 5. مؤلفه خودسازی و خودباوری شامل شهودگرایی و...، 6. مؤلفه حکمت عملی شامل رفتارهای انسانی، و 7. مؤلفه قانون مداری شامل توجه به قوانین و مقررات بود. نتایج به دست آمده نشان می دهد از میان مؤلفه های فرعی به دست آمده، مهم ترین نیاز، افزایش توجه به مؤلفه" اصول اخلاق قراردادی" است.

هدف پژوهش حاضر تدوین شاخص های ارزیابی عملکرد نظام آموزش و پرورش در اجرای سند تحول بنیادین است. روش پژوهش ترکیبی از نوع اکتشافی(کیفی- کمی) بوده است. در بخش کیفی جامعه آماری پژوهش شامل همه اسناد منتشر شده (گزارش های پژوهشی، مقاله ها، مصاحبه ها، آیین نامه ها و غیره) و از محل داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ، کنفرانس ها ، ﻫﻤﺎﯾش ها، ﻧﺸﺮﯾﺎت، ﮐﺘﺎﺑﻬﺎ، ﭘﺎﯾﮕﺎهﻫﺎی اﯾﻨﺘﺮﻧﺘﯽ در زﻣﯿﻨﻪ ارزیابی عملکرد آموزش و پرورش بود که از تعداد 53 مقاله مرتبط، 21 مقاله به عنوان نمونه انتخاب شد و در بخش کمی 30 نفر از خبرگان به عنوان نمونه انتخاب شده بودند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، چک لیست تحلیل محتوای کیفی و پرسشنامه بود. روایی محتوایی ابزارها توسط اساتید حوزه مربوطه مورد تایید واقع شد. برای تعیین پایایی چک لیست از فرمول اسکات استفاده شد که میزان 73/0 به دست آمد. پایایی پرسشنامه نیز بر اساس ضریب آلفای کرونباخ 85/0 براورد شد. برای تجزیه و تحلیل یافته ها از روش فراترکیب و برای اولویت بندی شاخص ها از روش سوارا با استفاده از نرم افزار MAXQDA استفاده شده است. بر اساس نتایج به دست آمده، مناسب بودن تخصص و تجربه ریاست آموزش و پرورش برای مدیریت و رهبری، تعداد اعضای هیئت علمی و کارشناسان خبره، میزان نوآوری، ابتکار و خلاقیت در فرایندهای اجرای سند، برگزاری دوره ها و کارگاه های آموزشی بر اساس نیازسنجی و استفاده از رویه ای روشن، نظام مند و علمی برای نیازسنجی جز شاخص های اول تا پنجم ارزیابی عملکرد نظام آموزش و پرورش در اجرای سند تحول بنیادین است

آموزش بهداشت و ارتقای سلامت به عنوان یک منبع مهم در توسعه ی اقتصادی ، اجتماعی و فردی مطرح می شود ، توجه به این امر خطیر از وظایف مهم دولت ها به شمار می رود و همه ی انسان ها برای دستیابی به این هدف ارزشمند ، یعنی کسب سلامت ، نیازمند آموزش هستیم . در این پژوهش از روش تحلیل محتوا "آنتروپی شانون" می باشد که پردازش داده ها را در بحث تحلیل محتوا با نگاه جدید و به صورت کمی و کیفی مطرح می کند. آنتروپی در تئوری اطلاعات ، شاخصی است برای اندازه گیری عدم اطمینان که به وسیله، یک توزیع احتمال بیان می شود. محتوای طرح از نظر پاسخگو( متن کتب دوره اول ابتدایی) و دوازده مؤلفه اصلی و 58 مولفه فرعی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت مورد بررسی قرار گرفت . نتایج تحلیل محتوای آنتروپی شانون نشان داد که بررسی کل 4 کتاب پایه اول ابتدایی مولفه ی مربوط به سلامت تغذیه با 130 مورد بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده، و کمترین مقدار مربوط به معلولیت با 1 فراوانی است..یافته های حاصل از فراوانی مولفه ها نشان داده است که مولفه های نظام سلامت از توزیع نرمال برخوردار نیستند به طوری که متاسفانه در حد که در محتوای کتب دوره اول ابتدایی به برخی از مولفه های آموزش بهداشت کمتر توجه است

هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی آموزش مبتنی بر الگوی مفهوم محور بر تفکر خلاق و خود تنظیمی یادگیری بود. روش مطالعه شبه آزمایشی و با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان پایه ششم دوره ابتدایی در دبستان های شهر کامیاران در سال تحصیلی 98-1397 بودند که با روش نمونه گیری تصادفی، نمونه منتخب در دو گروه تقسیم شدند (24 نفر گروه آزمایش و 21 نفر گروه کنترل). آموزش الگوی تدریس مفهوم محور در قالب 8 جلسه نیم ساعته در 4 هفته (هر هفته 2 جلسه) به گروه آزمایش داده شد و گروه کنترل، تدریس سنتی و مرسوم را دریافت نمودند. ابزارهای گردآوری داده ها نیز شامل پرسشنامه تصویری سنجش خلاقیت تورنس(2002) فرم الف و پرسشنامه راهبردهای یادگیری خود تنظیمی سواری و عرب زاده(1392) بودند. نتایج تحقیق با تحلیل کوواریانس چند متغیره نشان داد، دانش آموزانی که از طریق الگوی مفهوم محور آموزش دیده بودند نمرات تفکر خلاق و یادگیری خود تنظیمی بالاتری در مقایسه با دانش آموزانی که این آموزش را دریافت نکرده بودند کسب کردند(001/0>p). با توجه به اثربخشی آموزش الگوی مفهوم محور، باید در دوره ابتدایی به خصوص در درس علوم تجربی بیش از پیش به این روش توجه نمود و به معلمان اینگونه روش ها را توصیه کرد.

برنامه ی کارورزی در دانشگاه ها برای سطوح مختلف آموزش ابتدایی، راهنمایی و متوسطه تأمین و تربیت معلمانی است کارآمد که علاوه بر داشتن صلاحیت های عمومی و علمی دارای قابلیت ها و توانایی های حرفه ای نیز باشند تا بتوانند از عهده ی وظایف خطیر حرفه ی معلمی برآیند. تحقیق حاضر به بررسی راهبردهای تدریس و ارزشیابی درس کارورزی دانشگاه فرهنگیان پردیس علامه طباطبایی اردبیل از دیدگاه دانشجو معلمان و اساتید می پردازد. روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی می باشد. نمونه ی آماری دانشجویان به تعداد 103 نفر به شیوه ی نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شد و نمونه ی آماری اساتید به روش تصادفی ساده و به تعداد 11 نفر انتخاب شد. به منظور گردآوری داده ها از دو پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. در این پژوهش از آزمون تی برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج آماری نشان می دهد که بین عناصر راهبردهای تدریس و ارزشیابی درس کارورزی از دیدگاه اساتید و دانشجویان تفاوت معناداری وجود دارد. لذا با 095/0 اطمینان می توان گفت بین میانگین نمرات دو گروه دانشجویان با اساتید تفاوت معناداری وجود دارد. بنابراین دانشجویانی که تجربه یک کارورزی یک برنامه ریزی شده و خلاق را داشته باشند تجربه عملی و حرفه ای کسب کرده و نقاط قوت خود را کشف می کنند و مهارت های خود را به خوبی بهبود می بخشند تا بتوانند برای پست های حرفه ای در آینده آماده شوند.

هدف از پژوهش حاضر بررسی پیشران ها و پیامدهای حاصل از پدیده ناهماهنگی شناختی در رفتار مصرف کننده در بین شهروندان منطقه 12 شهر تهران می باشد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی پیمایشی هست. جامعه آماری پژوهش حاضر شهروندان منطقه 12 تهران می باشند که حداقل برای یک بار از یکی از سوپرمارکت های منطقه مسکونی خود خرید کرده باشند. روش نمونه گیری از نوع نمونه گیری تصادفی ساده می باشد و طبق فرمول کوکران برای جوامع نامحدود تعداد 384 پرسشنامه جمع آوری شد. برای سنجش روایی از نظر خبرگان و برای سنجش پایایی از آلفای کرونباخ استفاده گردید. تجزیه وتحلیل داده ها با تکنیک مدل سازی معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزار SPSS و PLS انجام گردید. نتایج نشان دهنده تأثیر مستقیم رفتار خرید آنی و مصرف لذت جویانه بر ناهماهنگی شناختی می باشد و همچنین تأثیر معکوس ناهماهنگی شناختی بر رضایت، وفاداری رفتاری و وفاداری نگرشی مورد تأیید قرار گرفت. بین مصرف  لذت جویانه، آنی گرایی و رفتار خرید آنیآنی رابطه مستقیمی مشاهده گردید. در ضمن رابطه بین رضایت و وفاداری مثبت و معنادار به دست آمد.

تجربه ی روزانه، روابط ما با خودمان و دیگران و کیفیت زندگی ما را تعیین می کند توانایی تنظیم توجه هسته ی اصلی و موضوع مشترک  اختلال نارسایی توجه و بیش فعالی و توجه آگاهی است. اختلال نارسایی توجه و بیش فعالی یکی از شایع ترین اختلالات روانپزشکی در کودکی است که اغلب تا بزرگسالی ادامه پیدا می کند لذا  پژوهش حاضر  در نظر دارد اثر بخشی درمان مبتنی بر توجه آگاهی بر روی مشکلات  دانش آموزان مبتلا به اختلال نارسایی توجه و بیش فعالی مورد بررسی قرار دهد . روش این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از لحاظ شیوه ی جمع آوری نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون بوده است.جامعه ی این تحقیق کلیه ی دانش آموزان مبتلا به اختلال نارسایی توجه و بیش فعالی بوده است و نمونه ی مورد نظر 30  نفر از دانش آموزان مبتلا به اختلال نارسایی توجه و بیش فعالی بودند که از روش نمونه ی در دسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه درجه بندی رفتاری کارکردهای اجرایی، توسط جرارد و همکاران  میباشد. برای مقایسه ی پیش آزمون و پس آزمون از آزمون تی زوجی و یا وابسته استفاده شد که نتایج یافته ها نشان دادند می گردد نمره کارکردهای اجرایی دانش آموزان در پیش آزمون 60/15 بود که در پس آزمون به 90/18  افزایش یافته است و این افزایش از نظر آماری (004./0p=).نیز معنادار می باشد.

زمینه و اهداف:برنامه درسی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت در ارتقای آگاهی  و توسعه فرهنگ بهداشتی دانش آموزان اهمیت بسیاری دارد برای توجه به اهمیت مسائل بهداشتی درروند سلامت دانش آموزان لازم است یک برنامه آموزشی که بتواند کلیه نیازهای ضروری آموزش بهداشت را در خود جای دهد بایستی تدوین شود.

زمینه و اهداف: تلاش برای شناسایی موانع موجود در لایه های برنامه ریزی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت در جامعه به عنوان یک ضرورت مطرح است . لذا هدف از پژوهش حاضر بررسی موانع و راهکارهای  موجود در لایه های برنامه ریزی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت باتجربه متخصصین تعلیم و تربیت و آموزش بهداشت است . روش بررسی: مطالعه کیفی حاضر با رویکرد پدیدارشناسی در تابستان 1395 بر روی 15 متخصص تعلیم و تربیت و آموزش بهداشت به روش نمونه گیری هدفمند و تا اشباع داده ها ، با رعایت محرمانه بودن اطلاعات و امکان ترک مطالعه در هر زمان که مایل بودند ، ادامه یافت . روش جمع آوری داده ها از طریق مصاحبه عمیق باز و نیمه ساختاریافته انجام گرفت . یافته ها: با تحلیل و ادغام مؤلفه های اصلی ، 3 مؤلفه اصلی شناسایی و با تحلیل مؤلفه های اصلی ، 20 مؤلفه فرعی استخراج گردید . مؤلفه اصلی موانع در لایه برنامه ریزی شامل  مفاهیم بهداشتی در کتاب های درسی، زمان کم آموزش اطلاعات و...  قرارگرفته اند . مؤلفه اصلی موانع در لایه اجرا شامل عدم معلم متخصص، زمان کم ، عدم استفاده از فعالان بهداشتی و... بود. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده نشان می دهد که  از میان مؤلفه های فرعی  به دست آمده  از تحلیل پاسخ های متخصصین تعلیم و تربیت و آموزش بهداشت ، مهم ترین مانع  موجود در لایه های برنامه ریزی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت ، عدم وجود معلمان متخصص  و علاقه مند  می باشد.

زمینه و اهداف: با عنایت به اهمیت آموزش بهداشت و ارتقای سلامت که به عنوان یک منبع مهم در توسعه ی اقتصادی ، اجتماعی و فردی مطرح می شود ، این مطالعه به بررسی تجزیه و تحلیل محتوای طرح تحول بنیادین آموزش وپرورش بر اساس مفروضه های نظام سلامت با تأکید بر آموزش پرداخته است . روش بررسی: در این تحقیق از روش تحلیل محتوا ""آنتروپی شانون"" می باشد که پردازش داده ها را در بحث تحلیل محتوا با نگاه جدید و به صورت کمی و کیفی مطرح می کند. آنتروپی در تئوری اطلاعات ، شاخصی است برای اندازه گیری عدم اطمینان که به وسیله، یک توزیع احتمال بیان می شود. محتوای طرح ازنظر پاسخگو(طرح تحول بنیادین آموزش وپرورش ) و دوازده مؤلفه اصلی و 58 مؤلفه فرعی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت در سال 1395 مورد بررسی قرار گرفت

هدف این تحقیق، بررسی تاثیر هوشمندسازی مدارس در تعامل با نگرش به فناوری اطلاعات و ارتباطات بر ارتقاء فرآیند یاددهی یادگیری و خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان پایه سوم متوسطه بوده است. روش تحقیق توصیفی از نوع علی- مقایسه ای است. جامعه آماری، شامل کلیه مدارس هوشمند و عادی شهر تبریز بود. و که به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای تعداد 12 مدرسه که 6 مدرسه عادی و 6 مدرسه هوشمند به تعداد 346 نفر به صورت نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از سه پرسشنامه فرآیند یاددهی یادگیری، نگرش به فناوری اطلاعات و ارتباطات و خودکارآمدی تحصیلی استفاده شد. که دارای روایی و پایایی قابل قبولی بودند، برای تحلیل داده ها از روش تحلیل واریانس چند متغیره (MANOVA)، و t مستقل و تحلیل واریانس استفاده شده است. نتایج نشان داد: که بین فرآیندهای یاددهی و خودکارآمدی تحصیلی مدارس هوشمند و عادی تفاوت وجود دارد. هم چنین بین اثر تعامل مدرسه و نوع نگرش به فناوری بر خودکارآمدی تحصیلی تفاوت وجود دارد. اما بین فرآیند یادگیری در مدارس و اثر تعامل مدرسه و نوع نگرش به فناوری فرآیند یاددهی یادگیری در مدارس هوشمند و عادی تفاوت معنی داری از نظر آماری وجود ندارد.

هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه فرسودگی تحصیلی و انگیزش پیشرفت با عملکرد تحصیلی دانش آموزان دوره متوسطه شهرستان اردبیل در سال تحصیلی 92- 91 می باشد. نمونه پژوهش شامل 379 نفر دانش آموز دختر وپسر بوده و به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای از میان 162 دبیرستان انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها برای سنجش فرسودگی تحصیلی پرسشنامه برسو و برای انگیزش پیشرفت پرسشنامه انگیزش پیشرفت هرمنس و برای عملکرد تحصیلی معدل کل نیم سال اول بوده است. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین ابعاد فرسودگی تحصیلی وعملکرد تحصیلی رابطه منفی وجود و بین انگیزش پیشرفت وعملکرد تحصیلی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. در تحلیل رگرسیون مشاهده شد که نسبت به انگیزش پیشرفت، فرسودگی تحصیلی بیشترین واریانس عملکرد تحصیلی را پیش بینی می کند.همچنین تحلیل 2 tهتلینگ نشان داد که تفاوت معنی داری بین ترکیب دو متغیر وابسته در دو گروه دانش آموزان دختر و پسر وجود دارد. تحلیل های تک متغیری آزمون t مستقل نشان داد که دانش آموزان دختر و پسر فقط در متغیر عملکرد تحصیلی تفاوت معنی داری با هم دارند.