امین گلشن

هدف این پژوهش، بررسی نقش خودکارآمدی فردی، انتقال دانش و کیفیت زندگی کاری در توانمندسازی معلمان دوره ابتدایی بود. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی، از لحاظ ماهیت، توصیفی- همبستگی و از لحاظ روش گردآوری داده ها، میدانی و کتابخانه ای بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه معلمان ابتدایی(452زن و 251مرد) شهرستان مرند بودند. از این جامعه، نمونه ای به حجم 248 نفر(160 نفر معلم زن و 88 نفر معلم مرد) برابر جدول مورگان با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای نسبتی انتخاب شدند. در پژوهش حاضر جهت گردآوری اطلاعات از پرسشنامه صلاحیت های حرفه ای معلمان ملایی نژاد(1391)(پرسشنامه توانمندسازی معلمان)، پرسشنامه کیفیت زندگی کاری ایلگان و همکاران(2014)، پرسشنامه خودکارآمدی فردی شرر(1982) و پرسشنامه انتقال دانش وی و خی یان(2006) استفاده شد؛ سپس، روایی پرسشنامه ها مورد تایید اساتید قرار گرفت و پایایی پرسشنامه ها بر اساس ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب 97/0، 73/0، 96/0 و 95/0 به دست آمد. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون رگرسیون خطی ساده و رگرسیون چندگانه و نرم افزار SPSS انجام شد. تجزیه و تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که از بین سه متغیر، متغیر خودکارآمدی فردی با بتای 037/1 در توانمندسازی معلمان دوره ابتدایی نقش دارد. همچنین تجزیه و تحلیل رگرسیون های خطی ساده نیز نشان داد که خودکارآمدی فردی با بتای 514/0؛ انتقال دانش با بتای 502/0 و کیفیت زندگی کاری با بتای 226/0 در ارتقای توانمندسازی معلمان نقش دارد. می توان چنین برداشت کرد که خودکارآمدی فردی به عنوان پایه و اساس برای توانمند شدن است؛ چرا که در صورت وجود خودکارآمدی مولفه های دیگر مثل انتقال دانش و کیفیت زندگی کاری بر توانمندسازی معلمان موثر خواهند بود.

مقدمه و هدف: یکی از مهم ترین و اساسی ترین عنصرهای انتقال پیام های آموزشی در زمینه تعلیم و تربیت، کتاب های درسی هستند. از جمله مهم ترین ویژگی های کتاب های درسی، سازگاری محتوای آن با وضعیت رشد شناختی مخاطبین پایه خاص خود است. هدف این پژوهش، ارزیابی و سنجش سطح خوانایی کتاب درسی تفکر و پژوهش ششم ابتدایی با استفاده از روش آنتروپی شانون است. پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و جامعه پژوهش، محتوای کتاب درسی تفکر و پژوهش پایه ششم ابتدایی است. روش شناسی پژوهش: در این مطالعه از روش تحلیل محتوا، بر اساس ماهیت از روش های عینی - کمی و از روش «آنتروپی شانون» برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد، متن هایی که بر اساس روش های مک لافلین و گانینگ فوگ مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند، از نظر سطح توانایی کلاسی در سطحی بالاتر از پایه ششم ابتدایی قرار دارند؛ همچنین یافته های پژوهش نشان داد که در کتاب تفکر و پژوهش پایه ششم ابتدایی بیشترین ضریب اهمیت مربوط به شاخص فصل چهارم(269/0) و کمترین آن ها مربوط به شاخص فصل اول(233/0) است. نتیجه گیری: از این روی؛ جهت بهبود کارایی و اثربخشی کتاب های درسی و دستیابی به هدف های آموزشی، باید محتوای آن را مورد ارزیابی و سنجش قرار داد.

هدف پژوهش، واکاوی و تبیین مؤلفه های تربیت اخلاقی در محتوای دروس تاریخ کتابهای مطالعات اجتماعی دوره دوم ابتدایی با استفاده از روش آنتروپی شانون است. پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و جامعه پژوهش، محتوای کتابهای درسی مطالعات اجتماعی پایه های چهارم، پنجم و ششم ابتدایی است. در این مطالعه از روش تحلیل محتوا و از «آنتروپی شانون» برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد در محتوای دروس تاریخ کتاب مطالعات اجتماعی چهارم ابتدایی بیشترین ضریب اهمیت مربوط به مؤلفه عادات خوب (584/0) و کمترین آن ها مربوط به مؤلفه تفکر و تعقل (0) است. در محتوای دروس تاریخ کتاب مطالعات اجتماعی پنجم ابتدایی بیشترین ضریب اهمیت مربوط به مؤلفه عادات خوب (441/0) و کمترین آن ها مربوط به مؤلفه همدلی (152/0) است. در محتوای دروس تاریخ کتاب مطالعات اجتماعی ششم ابتدایی بیشترین ضریب اهمیت مربوط به مؤلفه دین داری (510/0) و کمترین آن ها مربوط به مؤلفه تفکر و تعقل (0) است.

یکی از مسائل مهم در آموزش و پرورش، تربیت اخلاقی است؛ چون آموزش و پرورش نقش مهمی در تربیت اخلاق مدار در دوران کودکی و بعد از آن ایفا می کند و سبب رشد شخصیت دانش آموزان، نگرش و آگاهی آنان می شود. هدف این پژوهش، بررسی و تحلیل محتوای کتاب هدیه های آسمان پایه دوم ابتدایی از منظر توجه به مؤلفه های تربیت اخلاقی است. پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و جامعه پژوهش، محتوای کتاب درسی هدیه های آسمان پایه دوم ابتدایی است. در این مطالعه از روش تحلیل محتوا و از روش «آنتروپی شانون» برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد که در کتاب هدیه های آسمان پایه دوم ابتدایی بیشترین ضریب اهمیت مربوط به مؤلفه دینداری (394/0) و کمترین آنها مربوط به مؤلفه های تفکر و تعقل و احترام (0) است. با توجه به یافته های پژوهش در محتوای این کتاب، به برخی از مؤلفه های تربیت اخلاقی کمتر توجه شده است. توجه به مؤلفه های اخلاقی و آموزش آن به دانش آموزان دوره ابتدایی، می تواند نگرش ها، عادت ها و رفتارهای مناسبی را در آنان ایجاد نماید و ارزش های اخلاقی و معنویت را در وجودشان نهادینه سازد.

کتاب درسی از عناصر اصلی انتقال پیام های آموزشی در تعلیم و تربیت است. از ویژگی های کتاب های درسی این است که محتوای تدوین شده برای هر پایه تحصیلی با شرایط رشد شناختی مخاطبین خویش هماهنگ باشد. هدف این پژوهش، ارزیابی و سنجش سطح خوانایی محتوای کتاب درسی مطالعات اجتماعی پایه ششم ابتدایی بر اساس دو فرمول تحلیل محتوای مک لافلین و گانینگ فوگ است. پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و جامعه پژوهش، محتوای کتاب درسی مطالعات اجتماعی پایه ششم ابتدایی است. در این مطالعه از روش تحلیل محتوا، بر اساس ماهیت از روش های عینی – کمی و از روش «آنتروپی شانون» برای پردازش کلمات دشوار ابتدای فصل ها، درس ها و مجموع تعداد کلمات دشوار فصل ها، در محتوای کتاب درسی مطالعات اجتماعی پایه ششم ابتدایی استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان داد، متن هایی که بر اساس روش های مک لافلین و گانینگ فوگ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند، از نظر سطح توانایی کلاسی در سطحی بالاتر از پایه ششم ابتدایی قرار دارند. ارزیابی محتوای کتاب های درسی، علاوه برکمک به افزایش کارایی و اثر بخشی آن ها، می تواند تحقق اهداف آموزشی را به دنبال داشته باشد.

کتاب درسی ابزاری است که معلم آن را برای برانگیختن دانش آموزان و دادن حداکثر آگاهی، درک و فهم درباره یک مسئله یا موضوع مورد استفاده قرار می دهد؛ بنابراین کتاب درسی یکی از عناصر اصلی انتقال پیام های آموزشی در فرایند تعلیم و تربیت است. از ویژگی های اساسی کتاب های درسی این است که محتوای تدوین شده برای هر پایه تحصیلی با شرایط رشد شناختی مخاطبین خویش هماهنگ باشد. یکی از روش های تحلیل محتوای کتاب های درسی استفاده از فرمول های خوانایی است. فرمول های خوانایی به تجزیه و تحلیل محتوای یک نوشته یا متن برای اندازه گیری درجه خوانایی آن می پردازند این تجزیه و تحلیل با استفاده از فرمولی خاص، درجه سختی متن را تعیین می کند. همچنین، درجه تناسب نوشته ها را با سن و سطح کلاسی یا سطح توانایی خواندن دانش آموزان مشخص می سازد. هدف این پژوهش، ارزیابی و سنجش سطح خوانایی کتاب درسی علوم تجربی پایه ششم ابتدایی بر اساس سه فرمول تحلیل محتوای مک لافلین،گانینگ فوگ و هارتلی است. در این مطالعه از روش تحلیل محتوا و بر اساس ماهیت از روش های عینی – کمی استفاده شده است. پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و جامعه پژوهش، محتوای کتاب درسی علوم تجربی پایه ششم ابتدایی است. یافته های تحقیق نشان داد، متن هایی که بر اساس روش های مک لافلین و گانینگ فوگ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند، از نظر سطح توانایی کلاسی در سطحی بالاتر از پایه ششم ابتدایی قرار دارند.بر اساس روش هارتلی، محتوای کتاب علوم تجربی پایه ششم ابتدایی با پایه تحصیلی و سن فراگیران مناسب نیست و دارای سطحی ساده است.

پداگوژی حوزه ی وسیعی در علوم تربیتی است که در فرایند یاددهی و یادگیری تأثیر بسزایی دارد. این حوزه ی مطالعاتی در نیمه ی دوم قرن بیستم بعد از تحولات زیادی که مدیریت آموزشی طی کرد، همراه با پیشرفت دانش و فناوری به رهبری آموزشی تبدیل شد. مقاله حاضر باهدف بررسی تجارب نومعلمان فارغ التحصیل دانشگاه فرهنگیان از پداگوژی دانش محتوا در کلاس درس مدارس ابتدایی انجام شده است. روش پژوهش کیفی از نوع تحلیل مفهومی بوده است. جامعه آماری این پژوهش شامل نومعلمان رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان اردبیل که در سال های تحصیلی 1397-1395 فارغ التحصیل تحصیل شده بودند، هست. تعداد حجم نمونه 25 نفر از نومعلمان پسر و دختر که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند، بوده است. حد کفایت نمونه نیز اشباع نظری و اطلاعاتی بود. ابزار اندازه گیری پژوهش از نوع فن مصاحبه عمیق بود که نحوه تجزیه وتحلیل داده ها بر مبنای کدگذاری عرفی بود. برای روایی و اعتبار پژوهش نیز ازنظر متخصصان و خود مصاحبه شوندگان کمک گرفته شد که نتایج مورد تائید آن ها بود. بر اساس یافته ها تدریس یک رویداد پداگوژیک تلقی می شود که پیشایندهای آن (تفکرات و ادراکات معلم)، چگونگی آموزش در قالب کنش ها و تعاملات انسانی در کلاس درس (نحوه عمل) و بروندادهای ناشی از آموزش (نتیجه تفکرات و عمل معلم) را دربرمی گیرد که بر اساس دیدگاه های فلسفی، روان شناختی و سواد چندگانه معنا پیدا می کند. درنتیجه، می توان گفت که پداگوژی دانش محتوا به عنوان تلفیق علم و هنر موردنیاز همه معلمان و مربیان تعلیم و تربیت در کشور محسوب می گردد.