علیرضا نظری

با گسترش روزافزون اینترنت و بسترسازی گسترده فضای مجازی، اجتماعاتی درون این فضا شکل گرفته که بسیاری از پدیدههای انسانی را تحت تأثیر قرار داده است. از این مفاهیم مهم و اساسی، میتوان به جامعه مدنی اشاره کرد و تغییراتی که در زمینه ارتباطات و رسانه به وجود آمده باعث شده تا جامعه مدنی شکل نوینی از تجربهها را خلق کند؛ از جمله این تجربهها روزنامهنگاری آرمانی است. در این مقاله تلاش شده است، ضمن تبیین جامعه مدنی و تأثیرات فضای مجازی در طول سالهای اخیر بر آن، روزنامهنگاری آرمانی تبیین شود. این نوع روزنامهنگاری، با اشاره به پیشینه آن در کشورهای اروپایی و نظریههای اندیشمندانی چون هابرماس، در بحث حوزه عمومی چارچوببندی نظری شده است. با استفاده از روش اسنادی و کتابخانهای مشکلاتی که در مسیر روزنامهنگاری آرمانی وجود دارد، بررسی شده؛ مشکلاتی چون قوانین ناکارآمد، عدم دسترسی گسترده و نبود دولت الکترونیک به معنای عام آن، پارهای از این مشکلات در ایران است. در پایان ضمن برشمردن معایب و مزایای فضای مجازی، روزنامهنگاری آرمانی در ایران، بهرغم مشکلاتی که وجود دارد، قابل حصول و دسترسی تشخیص داده شد و میتوان آن را به عنوان شیوهای از روزنامهنگاری به حساب آورده از مزایای آن سود برد.

حذف از جمله پدیده های زبانی است که در حوزه های مختلفی هم چون نحو و بلاغت قابل بررسی است. «هالیدی» و «حسن»، حذف را در کنار برخی عوامل دیگر به عنوان عوامل انسجام متن مطرح کرده اند؛ بدین صورت که با حذف یک عنصر زبانی، شکافی در متن ایجاد می گردد که ذهن مخاطب آن را با توجه به عنصری پیشین پرمی نماید؛ چنین پدیده ای باعث انسجام و پیوستگی اجزای متن می گردد. در خطبه های نهج البلاغه نیز با حذفهای گوناگون حرف، اسم، فعل، جمله و شبه جمله مواجه ایم که خالی از کارکرد انسجامی نیستند، بلکه در مواقعی حذف یک فعل یا حرف به عنوان برجسته ترین عامل اتصال اجزای متن عمل می کند به گونه ای که متن افقی را می توان با تکیه بر عامل حذف به متنی عمودی بدل کرد، هم چنین کارکرد انسجامی حذف در تعامل و تعاون این عامل با برخی عوامل دیگر هم چون موازات نحوی، تکرار و ارجاع و به طور کلی در ایجاد انسجام آوایی بیشتر به چشم می آید. این تحقیق به شیوه ی توصیفی، موضوع کارکردهای انسجامی آن را در سی خطبه بلند نهج البلاغه تحلیل می نماید.

تکدی گری یکی از آسیب های اجتماعی است که در بروز و ترویج بسیاری از مسائل دیگر موثر است و این امر در جامعه می تواند در بروز و افزایش اعتیاد، حمل مواد مخدر، شیوع بیماری های پر خطر، سرقت، فحشا و سایر بزه های اجتماعی تاثیرگذار باشد. با توجه به اهمیت بحث از تکدی گری، پژوهش حاضر با استفاده از روش میدانی، تکنیک پیمایش و ابزار تحقیق پرسشنامه به دنبال پاسخ به این سؤال اصلی می باشد که آیا بین بین دینداری با گرایش به رفتارهای متکدیانه زنان در شهر شیراز ارتباط وجود دارد؟ جامعه آماری پژوهش حاضر تمامی زنان و دختران متکدی و شبه متکدی ۱۲ سال به بالای شهر شیراز می باشد که تعداد ۳۸۴ نفر از آنها به عنوان حجم نمونه مورد بررسی قرار گرفته و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS و معادلات ساختاری AMOS Graphic استفاده شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که بین دینداری (۳۶/۰P= ) و شاخص های آن یعنی بعد اعتقادی (۲۶/۰P= )، بعد پیامدی (۳۳/۰-P= )، بعد مناسکی (۴۲/۰-P= )، بعد تجربی (۳۶/۰-P= ) و بعد عاطفی (۳۷/۰-P= )، با گرایش به رفتارهای متکدیانه زنان ارتباط منفی و معکوس و معنادار وجود دارد. بنابراین تمامی فرضیه های پژوهش تأیید می شوند. همچنین نتایج حاصل از مدل معادله ساختاری (AMOS) نیز نشان می دهد که دینداری بر گرایش به رفتارهای متکدیانه تأثیر منفی و متوسط (۴۲/۰-) دارد.

هدف این پژوهش، بررسی خطاهای فارسی آموزان عربی زبان در کاربرد تکواژهای زبان فارسی است. این پژوهش بر پایه انگاره چهارتکواژ صورت گرفته است و با به کارگیری روش توصیفی- تحلیلی به پیش بینی مشکلات و خطاهای تکواژهای فارسی توسط فارسی آموزان عربی زبان می پردازد. نمونه آماری این پژوهش، 50 فارسی آموز عربی زبان مرکز زبان فارسی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) بودند که داده ها از 50 برگ نوشته آزمون نگارش نیمسال اول سال تحصیلی 9۸-9۷ گردآوری شده است. تکواژها در انگاره چهارتکواژ به تکواژ محتوایی و تکواژهای نظام مند متقدم و تکواژهای نظام مند متأخر(بیرونی، پیوندی متأخر) دسته بندی می شود. با استخراج وگروه بندی خطاها، مشخص شد که فارسی آموزان عربی زبان در کاربرد تکواژهای نظام مند متأخر (مانند نشانه را) نسبت به تکواژهای نظام مند متقدم (مانند تکواژ جمع)، خطاهای بیشتری مرتکب می شوند و بر آنها دیرتر تسلط پیدا می کنند. هم چنین خطاهای نوشتاری آنها بر اساس سه منشأ درون زبانی، بینازبانی و مبهم مورد بررسی قرار گرفته است. بعد از تحلیل و بررسی خطاها بر اساس منشأ، مشخص شد که بیشتر خطاهای فارسی آموزان عربی زبان درون زبانی است. با مقایسه داده های این پژوهش با پژوهشهای پیشین مشخص شد که الگوی ترتیب یادگیری تکواژها به صورت تکواژ جمع، فعل، حروف اضافه، نشانه را و نشانه اضافه (ی میانجی) است. بنابراین مدرسان آموزش زبان فارسی، تهیه کنندگان برنامه و محتوای درسی و طراحان آزمون، لازم است در آموزش، طراحی متون درسی و آزمونهای تشخیصی و بسندگی برای فارسی آموزان عربی زبان به این موضوع بیشتر توجه کنند.

هدف این پژوهش طراحی و اعتبارسنجی مدل فضیلت سازمانی در سازمان های ورزشی بود. پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی، از حیث ماهیت توصیفی- همبستگی بود. جامعه ی آماری پژوهش کلیه مدیران و کارکنان ادارات ورزش و جوانان غرب کشور بودند که نمونه آماری به صورت هدفمند انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که روایی صوری پرسشنامه توسط صاحب نظران (14 نفر)، تائید شد. همچنین پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ (83/0) و پایایی ترکیبی تأیید شد. جهت تجزیه وتحلیل داده ها و بررسی برازش مدل از مدل سازی معادلات ساختاری در نرم افزار LISREL-SPSS24 استفاده شده است. نتایج نشان داد که ابعاد ساختار سازمانی (76/0)، عدالت سازمانی (74/0)، اخلاق کاری (72/0)، معنویت در کار (73/0)، سرمایه روان شناختی (69/0)، هوش معنوی (75/0)، کیفیت روابط (91/0)، سرمایه گذاری آموزشی (92/0)، نظم و انضباط (90/0)، فضایل اخلاقی (91/0)، بهزیستی رفتاری (80/0)، شایستگی اجتماعی (96/0) و رفتار شهروندی (92/0) نقش معنی داری در تبیین سازه فضلیت سازمانی داشتند. به صورت کلی بر اساس مدل می توان گفت که ادارات ورزش و جوانان، با تأکید بر نظم و انضباط فردی و سازمانی، توجه ویژه به برگزاری دوره های آموزشی، اقدام در جهت ارتقا شایستگی های اجتماعی و بهبود فضایل اخلاقی می توانند گام مؤثری در جهت ترویج هرچه بهتر فضیلت سازمانی خود بردارند.

روایه «أولاد حارتنا» لنجیب محفوظ، روایه رمزیه تعید کتابه تاریخ حیاه البشر علی محوریه حیاه الأنبیاء الکبار فی قالب سردی ولکنها فی الحقیقه أقرب الی بیان فلسفی، خاصهً فی الجزء الأخیر منها حیث تدخل شخصیه «عرفه» فی الروایه وتدور کل الأحداث حولها رمزا للعلم الحدیث. قام محفوظ بتوظیف هذه شخصیه لعرض فکره الفلسفی حول العلم الحدیث وصراعه مع الدین وخضوعه أمام حکم السلطه وتکمن ضروره البحث فی أن هذا الفکر الفلسفی حول العلم هو فکر غربی فی بدایته فکیف أثّر علی کثیر من منوری الأفکار و الکتّاب فی العالم الإسلامی وصاروا مبلغین لهذه الفکره مستخدمین الفنون الأدبیه ولذلک یهدف هذا البحث بالمنهج الوصفی التحلیلی و باستقراء تام لعناصر القصه فی قسم عرفه، تسلیط الضوء علی هذا الجانب من الروایه لتبیین المظاهر الغربیه للعلم والتی رمز بها محفوظ فی عرفه ولنبیّن أنّ محفوظ یمثّل فی شخصیه عرفه فکرا فلسفیا خاصا بالنسبه للعلم من حیث موطنه وتضاده بالدین و استخدامه السیئ من قبل السلطات الحاکمه وقد أصبح عرفه فی خطاب محفوظ السردی، أفضل تمثیل للعلم الذی نهض بخلوص لیخدم البشریه بسحره مغایرا بعض الأحیان ما جاء فی الأدیان السماویه، فالنتیجه التی یصورها محفوظ لهذا القیام لیست الّا العلمانیه القائله بموت الإله وخضوع العلم أمام السلطویه وتضحیه العواطف البشریه.

التماسک أو الربط المعنوی مصطلح یرتبط بلسانیات النص عامه والنصوصیه خاصه. إن دوبوغراند ودریسلر عند تعریفهما لأدوات النصیه أو خصائص تجعل مجموعه من الجملات کنص مقبول، یشیران إلى سبعه عوامل منها الاتساق والتماسک کعاملین أساسیین للنصیه أو النصوصیه. یتشکل التماسک فی مستوى المعنى أی البنیه التحتیه للنص على أساس عناصر مختلفه یمکن أن نعتبر السببیه أهم هذه العناصر. إن السببیه یشکل سلسله من الترابط الشدید بین وحدات النص الصغیره لإیجاد البنى المعنویه فی مستوى أعلى وتختلف أهمیتها ونسبه ورودها من نص إلى آخر. المقال هذا یبحث عن هذه الأدوات المهمه للتماسک فی قصه معاصره على المنهج الوصفی التحلیلی باستخدام أسلوب إحصائی ویتناول نسبه ورود السببیه وکیفیه ظهورها فی نص سردی معاصر؛ ونتائج التحلیل تشیر إلى أن السببیه تقل نسبتها وأهمیتها فی الأجزاء الوصفیه للقصه ولکنها تکثر نسبه ورودها فی أجزاء القصه ذات أحداث وتزداد أهمیتها فی مستویات التحلیل المختلفه.

إن الأسلوبیه إحدى المناهج الخاصه المستخدمه فی تحلیل النص. ومن أنواعها هی الأسلوبیه الإحصائیه التی ترکز على الإحصاء ونسبه ورود المفردات بصدد الوصول إلى نتائج قیمه ومتینه فی التحلیل اللسانی والأدبی. ومن أهم الطرق الإحصائیه هی مقاربه جونسون المهتمه بالثروه المعجمیه فی النص، حیث یقوم بإحصاء المفردات المتفرده (کلمات غیرمکرره) فی النصوص. إن هذه الطریقه قد وسع استخدامها فی أسلوبیه النصوص والمقارنه بینها. وبما أنّ النص القرآنی یعتبر نصاً أدبیاً، علاوه على ما فیه من الجوانب الدینیه والعقائدیه، فیساعدنا تحلیله فی ضوء المناهج الجدیده فی کشف بعض الجوانب اللسانیه فیه. وبناء على ذلک، یقوم هذا البحث بالاعتماد على المنهج الوصفی التحلیلی، بإحصاء الثروه المعجمیه فی السور المکیه والمدنیه والمقارنه بینهما، یهدف إلى تبیین الفرق بین هذا القسمین من السور مع وجود الفرق فی المضمون؛ وأما النتیجه الرئیسه فهی أنّه لیس هناک فرق ملحوظ بین السور المکیه والمدنیه على أساس السور المدروسه، من حیث الثروه المعجمیه على رغم من المواضیع المتفاوته.

اعتراضات دی ماه سال ۹۶ نمونه ای از شگل گیری جنبشهای نوین اجتماعی در ایران است. ویژگی این جنبش ها، غیر ایدئولوژیک بودن، فقدان رهبری واحد، پراکندگی، داشتن ساختاری شبکه ای در اعضا و نیز استفاده از شیوه های نوین ارتباطی بر بستر فضای مجازی است. این اعتراضات در مدت زمان کوتاهی ده ها نقطه از کشور را در برگرفت و موجب شد تا صدا و سیما ظرف دو روز از شروع ناآرامی ها در بخش خبری ۲۰:۳۰ به آن واکنش نشان دهد. در این تحقیق از روش تحلیل محتوای کیفی بهره برده ایم. روش کیفی بر مبنای الگوی جان فیسک در مطالعه متون تصویری، الگویی ترکیبی برای تحلیل متون ارائه میشود که مرکب از الگوهای کِیت سلبی، ران کادوری، رولان بارت، نورمن فرکلاف و تئو ون دایک است. نتایج این تحقیق نشان میدهد که تصویری که از معترضان در پر مخاطب ترین بخش خبری سیمای جمهوری اسلامی نشان داده میشود، با شیوه هایی همراه است که از خلال آنها، معترضان به مثابه «دیگریِ» سازمان یافته به دست دشمنان نمایش داده می شوند. بازنماییِ مطالبات صورت گرفته در این اعتراضات نیز در روند تقلیل و طبیعی سازی قرار گرفته و عملاً نمی تواند موضوعی برای گفتگو و نزدیکی معترضان و مسئولان شود.

در حوزه مطالعات ترجمه، صرفنظر از نظریهپردازی، نقد و بررسی ترجمههای موجود بر مبنای نظریات مطرح، هم به تحکیم یا تضعیف میزان کارآمدی این نظریات میانجامد و جایگاه آنها را در این حوزه مشخص میکند وهم به صورت کاربردی به نقاط ضعف وقوت ترجمههای موجود و تبیین جایگاه هر یک از این ترجمهها کمک میکند. لذا با چنین راهبردی، ترجمه نهج البلاغه مرحوم دشتی با توجه به جایگاه آن، با تکیه بر نظریات ترجمه معاصر اهمیت و ضرورتی دوجانبه دارد. دیدگاه لادمیرال در کلیت آن رویکردی مقصدمحور است و میزان کارآمدی یک ترجمه در این دیدگاه به میزان بینیازی از متن مبدأ و میزان تناسب آن با فرهنگ و فضای ذهنی مخاطب بستگی مستقیم دارد. از این رو این مقاله با روش توصیفی تحلیلی، به دنبال بررسی ده خطبه نهجالبلاغه  به عنوان پیکره تحقیق بر مبنای مقصدمحوری ترجمه دشتی و میزان هماهنگی و کارآمدی آن بر مبنای مؤلفههای دیدگاه لادمیرال از جمله حق انتخاب، تفسیر حداقلی، جابجایی، آنتروپی و دیگر مقولههای مندرج در این دیدگاه است و نتیجه حائز اهمیت تناسب ترجمه دشتی با عنصر جابجایی، بازآفرینی عبارات با تکیه بر روانسازی متن بر مبنای مقصدمحوری لادمیرال است.

زبان شناسی متن، شاخه ای نو در زبان شناسی است که با هدف توسعه واحد بررسی زبان از سطح جمله به متن مورد توجه قرار گرفته است. در میان مباحث زبان شناسی، انسجام، از جمله ویژگی های متن وارگی است که در کنار پیوستگی به متن تعلق دارد. امروزه یافتن سرنخ ها و نشانه هایی از مقوله های انسجام در متون تفسیری قران کریم ضروری می نماید که علاوه بر آنکه اصالت و پیشینه این مبحث را در پیش از اعلام این نظریه توسط نظریه پردازان غربی نشان می دهد تأثیر انسجام قران کریم بر تفسیر و نقد انسجام محور را مجسم می سازد. مسأله اینجاست که رویکرد انسجام که به تبیین مؤلفه های انسجامی متن و چگونگی ارتباط میان اجزای متون در سطح معنایی و به تبع آن در سطح رویین می پردازد، در میراث نقدی ادبیات عربی از جمله تفسیر التحریر والتنویر قابل ردیابی است. این مقاله درصدد است با روش توصیفی تحلیلی، رویکرد ابن عاشور در تفسیر خود از منظر متن محورانه و اشاره به نقش عناصر انسجامی را که قرابت نزدیکی با فعالیت های زبان شناسان متن دارد، مورد تحلیل قرار دهد. نتیجه نشان می دهد، ابن عاشور در تفسیر خود از اهمیت انسجام و کاربرد آن آگاه بوده است و در تحلیل آیات، پیش از نظریه پردازان غربی به اهمیت انسجام و سازوکارهای مختلف آن در آیات به طور آگاهانه پرداخته است و توانسته است اشارات علمی و متن نگرانه به کارکرد و اهمیت برخی عناصر زبانی داشته باشد

بناء علی أهمیه البناء الصرفی فی اللغه العربیه لفهم معنی الکلمات والکلام سنقوم بدراسه مقارنه لمفردات ذات جذور واحده للبحث عن تأثیر اختلاف أو عدم اختلاف المبانی علی اختلاف المعانی فی القرآن حیث یمکن أن یتبع اختلاف المعانی فی القرآن الکریم اختلاف البنیه الصرفیه وفهم المعنی الکلی للکلام أو الدلاله العامه للجمله والکلام فی مستوی البراغماتیه یستلزم الوقوف علی الأبنیه الصرفیه ویُمثل مدی أهمیتها فی ادراک النص القرآنی وکشف أسراره البلاغیه. فی حدود موضوع هذا البحث نرید أن نفهم لماذا استعمل القرآن الکریم بنیه خاصه فی آیهٍ واستعمل غیرها فی آیه أخری ومدی تأثیر الفرق بینهما فی المعنی التخاطبی. یسعی البحث استناداً علی المنهج الوصفی-التحلیلی إلی دراسه تمایز المعانی المقصوده التی تطابق الأبنیه الصرفیه ومن النتائج التی توصلنا إلیها أنّ کل صیغه صرفیه تحمل فی طیّها دلاله لا تحمله صیغه أخری تمثل الدقه والوضوح فی التعبیر عن الدلاله القرآنیه وما یستلزم صیغه غیر أخری هو المنظور التخاطبی والتأثیر البلاغه والجمالی للکلام.