علی محمد مزیدی شرف آبادی

مطبوعات در سال های اخیر و تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند مجازی شدن ساختارهای فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی از یک طرف و محدودیت های موجود از طرف دیگر، با ریزش مخاطب مواجه بوده اند. نتیجه این فرآیند فاصله گزینی مردم از مطبوعات بوده است. پژوهش حاضر دلایل، فرآیندها، راهبردها و پیامدهای این مسئله را بررسی کرده است. این پژوهش با روش تحقیق نظریه زمینه ای (رویکرد سیستماتیک) انجام شده است. مشارکت کنندگان پژوهش، متخصصان ارتباطات و رسانه های ارتباطی و افرادی بودند که حداقل 7 سال سابقه فعالیت در زمینه مطبوعات داشتند. بر این اساس و با روش نمونه گیری هدفمند 29 نفر انتخاب شده و با روش مصاحبه نیمه ساختاریافته با آن ها مصاحبه انجام گرفت. داده های به دست آمده با استفاده از روش کدگذاری سه مرحله ای نظریه زمینه ای (کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی) تحلیل شدند. یافته های پژوهش نشان داد که شرایط علی تأثیرگذار بر فاصله گزینی مطبوعات را می توان در سه بخش تقسیم بندی نمود: عوامل فرهنگی-اجتماعی (سنت شفاهی ایرانی، دیجیتالیزه شدن فرهنگ، مینیمالیستی شدن زندگی و بی اعتمادی نهادی)، عوامل سیاسی (محدودیت های سیاسی و سیاست زدگی رفتاری) و عوامل اقتصادی (فقر اقتصادی، تورم و گرانی). شرایط زمینه ای تأثیرگذار بر فاصله گزینی مردم از مطبوعات عبارت اند از: اقتصاد سیاسی و مجازی سازی. همچنین شرایط مداخله گر تأثیرگذار بر فاصله گزینی مردم از مطبوعات شامل دو مورد بود: ضعف محتوایی و ضعف ساختاری. راهبردها و استراتژی های مواجه با فاصله گزینی مردم از مطبوعات عبارت اند از: نوسازی محتوایی، نوسازی ارتباطی و نوسازی ساختاری. در صورت تحقق این راهبردها، مهم ترین پیامد برای مطبوعات، کاهش فاصله گزینی مردم از مطبوعات و نزولی شدن روند کاهش مخاطبان مطبوعات است.

هدف: هدف از پژوهش حاضر، تدوین مدل کارکردهای شبکه های اجتماعی در کنترل بحران امنیت روانی خانواده (مرحله پس از بحران مطالعه موردی سیل خوزستان) بود. روش پژوهش: این پژوهش در دو بخش کیفی و کمی انجام شد. در بخش کیفی، توسط مصاحبه و روش گراندد تئوری، مولفه های مدل کارکردهای شبکه های اجتماعی موثر بر کنترل بحران امنیت روانی خانواده در مرحله پس از بحران در 6 شبکه داده بنیاد شامل پدیده محوری، شرایط علّی، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر، راهبردها و پیامدها دسته بندی شدند. جامعه آماری در بخش کیفی، خبرگان شامل اساتید دانشگاهی متخصص در زمینه مدیریت بحران و کارکردهای شبکه های اجتماعی و همچنین خبرگان تجربی در زمینه مدیریت بحران سیل استان خوزستان که مشغول به فعالیت در این زمینه می باشند (مانند مدیران سازمان مدیریت بحران) هستند. روش نمونه گیری در بخش کیفی، از نوع سطح اشباع و هدفمند برابر 20 نفر بدست آمد. در بخش کمی، توسط پرسشنامه و روش معادلات ساختاری، مدل کیفی ارائه شده در بخش قبل آزمون گردید. جامعه آماری در بخش کمی، کارشناسان و کارکنان سازمان مدیریت بحران در ایران می باشند. نمونه گیری در بخش کمی به روش نمونه گیری تصادفی ساده برابر 384 نفر بدست آمد. یافته ها: بر اساس نتایج بخش کیفی، کدهای شناسایی شده، در 6 شبکه اصلی، 16 مولفه اصلی و 87 مولفه فرعی دسته بندی شدند. بر اساس نتایج بخش کمی، شرایط علی با بار عاملی 588/0 بر پدیده محوری تاثیرگذار است. پدیده محوری، شرایط زمینه ای و شرایط مداخله گر به ترتیب با بارهای عاملی 515/0، 309/0 و 419/0 بر راهبردها تاثیرگذار هستند و راهبردها با بار عاملی 558/0 بر پیامدها موثر است.

گردشگری سلامت در ایران با وجود کیفیت بالای خدمات درمانی و قیمت ارزان، به دلیل نبردن بهره مناسب از ابزارهای رسانه ای و ارتباطی و نیز برخی عوامل دیگر، هنوز نتوانسته است جایگاه خود را در بازار به دست آورد؛ البته در مورد ماهیت گردشگری سلامت، پژوهش های قابل توجه و به نسبت گسترده ای تاکنون انجام شده اما موضوع شناسایی نقش رسانه ها در جذب گردشگر سلامت از نظر دور مانده، موضوعی که در پژوهش حاضر به آن پرداخته شده است. به این منظور، مصاحبه های عمیقی با متخصصان حوزه سلامت و رسانه انجام شده و با بهره گیری از روش تحلیل محتوای کیفی و جم ع آوری داده ها از طریق پرسشنامه، در نهایت، نتایج با استفاده از روش تحلیل عاملی تأییدی، تحلیل شده است. عامل های اصلی در این پژوهش، در 4 گروه، نوع پیام، مخاطبان، کانال های ارتباطی و انتقال دهنده پیام مبتنی بر مدل ارتباطی، طبقه بندی و زیر مؤلفه هایی با تشریح بیشتر و بر اساس مسائل روز در قالب مدل گردشگری حوزه سلامت ارائه شده اند. نتایج نشان داده است که عامل مخاطبان، مهم ترین عامل برای توسعه گردشگری حوزه سلامت در کشور محسوب می شود و پس از آن، عوامل کانال های ارتباطی، نوع پیام و انتقال دهنده پیام به ترتیب، در رتبه های سوم و چهارم قرار دارند.