رسول جعفریان

رسول جعفریان

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۶۱ تا ۲۸۰ مورد از کل ۳۲۹ مورد.
۲۶۱.

نسخه خوانی (21): پرسش و پاسخ هایی در باب مسئله اخباری- اصولی، غنا و تصوف از دوره اخیر صفوی بر اساس یک متن تازه یاب

نویسنده:

کلید واژه ها: غنا تصوف دوره صفوی حاجی حسین زاوانی منازعه اخباری اصولی پرسش و پاسخ اخباریگری جریان اخباری اصولیان اخباریان صوفیه اجتهاد اصول گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۵ تعداد دانلود : ۴۶۳
متن پیش رو، بخشی از نسخه ای دو قسمتی است که نویسنده بخش اول آن را مورد مداقه قرار داده است. بخش مذکور، شامل یادداشت هایی درباره مسائل اخباری اصولی، تصوف و غنا از مباحث اصلی و جاری نیم قرن آخر صفوی است. این متون توسط شخصی به نام حاجی حسین زاوانی تهیه و تنظیم شده و چندین قسمت را دربرمی گیرد. نویسنده در این جستار، مباحث مطرح شده در قسمت های مختلف این نسخه را بیان می کند. نخستین قسمت از بخش اخباری اصولی، بحثی نسبتاً مفصل درباره ترجیح اجتهاد و اصول گرایی بر اخباریگری بوده و خلاصه ای از مهم ترین ادله ای را که اصولی ها در نقد اخباریگری دارند، بیان می شود. دومین قسمت شامل متنی از محقق سبزواری که رساله فارسی ای است و به جهت متعلمان نوشته و درباره مبحث اجتهاد و تقلید است، نقد می شود. سومین قسمت، مربوط به سوال تازه ای است که حاجی حسین زاوانی درباره حدیث انما علینا ان نلقی الیکم الاصول و علیکم ان تفرعوا مطرح کرده و اینکه آیا معنای این حدیث، تجویز اجتهاد است یا خیر را تشریح می کند.
۲۶۳.

نسخه خوانی (23) از شِقّ بم تا سوق قم / حکایت یک تصحیف و ماجراهای بعدی

نویسنده:

کلید واژه ها: امامزاده ناصرالدین بم قم نسب نامه نسب امامزاده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۸ تعداد دانلود : ۳۸۸
نویسنده در نوشتار حاضر، بر اساس نسخه نسب نامه ای در کتابخانه مسجد اعظم، نسب امامزاده ناصرالدین در شهر قم را با امامزاده ای به همین نام در شهر بم، مورد واکاوی قرار می دهد.
۲۶۵.

نسخه خوانی (18)، درنگی در جُنگی؛ (مشتمل بر چندین فرمان از شاهان صفوی و شماری یادداشت تاریخی)

نویسنده:

کلید واژه ها: جنگ شماره 17238 کتابخانه مجلس زینه المجالس دوره صفوی فرمان شاهان گزارش تاریخی تاریخ ایران خراسان نیشابور ایل بیات شاه سلطان حسین هرات عصر صفوی آشوب های خراسان یادداشت های تاریخی شاهان صفوی دولت صفوی شاه عباس اول شاه عباس دوم فضعلی بیات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۵ تعداد دانلود : ۳۲۹
جنگ شماره 17238 کتابخانه مجلس، موسوم به زینه المجالس، شامل 369 فریم (730 صفحه)، از جنگهای خوب دوره صفوی است و مانند غالب آنها، حاوی اشعار فراوانی از شاعران در متن و حاشیه، و نیز شماری رساله و متن های کوتاه ادبی است. بعلاوه، تعدادی فرمان و نیز چند گزارش تاریخی در آن است که برای روشن کردن برخی از نکات تاریخ ایران مهم هستند. اصل این جنگ، باید حوالی سال 1107 تا 1134 در حوالی خراسان به ویژه در نیشابور و حوالی آن توسط شخصی از ایل بیات فراهم آمده باشد. به همین دلیل، فرامینی که در آن آمده، غالبا از شاه سلطان حسین و عمدتا در حوزه خراسان و هرات است. همین طور چند گزارش تاریخی حساس هم از پانزده سال پایانی عصر صفوی و درباره آشوب های خراسان است که جالب می نماید. نویسنده در گزارش پیش رو، مروری بر این جنگ و محتوای آن داشته و برخی از یادداشت های تاریخی و نیز چند فرمان از شاهان صفوی را ارائه داده است.
۲۶۷.

از نابته/ناصبه تا حشویه: بر اساس گزارش ها و تحلیل های تاریخی ابوعمرو جاحظ

نویسنده:

کلید واژه ها: نابته ناصبه حشویه مروانیه اهل حدیث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۷ تعداد دانلود : ۲۱۹
با توجه به دوران تسلط بنی امیه از سال 41 تا 132 هجری، آن هم در طول سه نسل، و این که اصولا اسلام در این دوره، پایه ای ترین مراحل را در شکل دهی به تاریخ تفکر پشت سر می گذاشت، شناخت جریان های فکری مذهبی بسیار اهمیت دارد. این کار در قالب تأسیس فرقه نابته ناصبه شکل گرفت و بعدها، بهترین تبیین را جاحظ از این مرام بدست داد. برخی از معتزله هم مانند ابوجعفر اسکافی نقش مهمی در تبیین آن داشتند، اما به نظر می رسد، همچنان اهمیت تاریخی با تأکید بر موقعیت حلقه ای آن برای شناخت تفکر اسلامی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در اینجا سعی خواهیم کرد بر اساس داده های منابع مختلف و با تأکید بر آنچه جاحظ در این باره آورده، گزارشی از آرای نابته و تصوری که از این جریان در میان مسلمانان بوده، بدست دهیم.
۲۶۸.

نسخه خوانی (2)

نویسنده:

کلید واژه ها: نسخه خوانی نسخه خطی خوانش متون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۲ تعداد دانلود : ۲۶۱
نویسنده در نوشتار حاضر متن چند نسخه در زمینه های مختلف را مورد بازخوانی قرار داده است. برخی از این متون بدین شرح اند: - متنی از قرن یازدهم از زبان طلبه ای که از مدرسه بیرونش کرده اند . - خبر محاصره مشهد در سال 1265 در انجامه کتاب سرورالعارفین - یادداشتی درباره وضع دانش نجوم در دوره تیموری - ماده تاریخ های سلطنت سلاطین صفوی و .. . - اشاره به زمان چند واقعه تاریخی در دوره اخیر صفوی - تاریخ ولادت، جلوس و درگذشت برخی از شاهان صفوی و ...
۲۶۹.

نسخه خوانی 6

نویسنده:

کلید واژه ها: نسخه خوانی نسخه خطی خوانش متون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۰ تعداد دانلود : ۶۰۹
نویسنده در نوشتار حاضر در قالب ششمین سلسله انتشارات با عنوان نسخه خوانی، متن چند نسخه را مورد مداقه قرار داده است. این متون بدین شر حاند: - روایت یک خواب شگفت درباره حضور امام باقر ع در کربلا - جنگ و جدال متشرعه و شیخیه در سال 1315 ق. در همدان - فاجعه سقوط اصفهان در سال 1135 هجری - گزارش ملاقات ناصرالدین شاه با علمای منطقه سرابی در اطراف نهاوند در سال 1309 ق - آشپز شاه عباس، رفتن به حج و هوس نگارش رساله ای در طباخی - فرمان شاه عباس بر ضد اسراف و پوشیدن لباس حریر و طلاباف - تحلیلی متفاوت از علت شکست ایران در جنگ های ایران و روسیه - چند ماده تاریخ باارزش از دوره صفوی - ادب تعزیه نامه نوشتن - فرمان تعیین شیخ الاسلام بحرین در دوره صفوی - کشف سکه های صدر اسام در کاشان زمان شاه عباس، انتقال به اصفهان و خواندن آ نها.
۲۷۰.

از سفر حج تا عرفان حج (نظیری نیشابوری)(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: نظیری نیشابوری هند گجرات قصیده مکه معظمه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۸ تعداد دانلود : ۷۶۹
«نظیری» نیشابوری و گاه معروف به نظیری مشهدی از شاعران برجسته نیمه دوم قرن دهم و دو دهه نخستِ قرن یازدهم هجری است. مکان تولدش روشن نیست اما وفاتش را میان 1020 تا 1023 نوشته اند. وی سالها در ایران بود، به نقاط مختلف سفر کرد و عاقبت به هند نزد اکبرشاه و جهانگیر رفت. وی در سال 1002 به حج رفت و برگشت و سالهای پایانی عمر را در گجرات برای تجارت زندگی را سپری کرد. از اشعارش چنین بر می آید که هرچند بر مذهب امامی است، اما در هند آن هم در دربار اکبر شاه و جهانگیر، تقیه می کرده و اشعاری برای خلفا سروده است. نظیری، قصیده ای دارد که در ایام عزیمت به مکه معظمه سروده است.
۲۷۱.

ملاحظات و نیازهای یک مسافر حج در میانه دوره قاجار(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: زائر حج خصلت قطعه ملبوس مأکول مرکب مکاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۷ تعداد دانلود : ۱۸۲
مباحث  نوشته حاضر که متنی از دوره قاجار است، در دو بخش یا به گفته نگارنده در دو خصلت بیان شده است؛ خصلت نخست در نیازهای زائر حج است؛ مانند لباس و غذا و مرکب و بقیه مسائل؛  خصلت دوم، در باره نوع سلوک زائر است با مسائل مختلف. در خصلت اول چهار عنوان یا قطعه آورده  است که:  قطعه اوّل در ذکر بیان ملبوس حاجیان است؛  قطعه دوم در ذکر بیان مأکولی آنان؛  قطعه سوم در ذکر مجملی از اجزای متفرقه سفر و قطعه چهارم در ذکر بیان مرکب سواری خود. و در خصلت دوم نیز از چهار قطعه سخن گفته شده: قطعه اول در سلوک و رفتار مکاری با سرنشین، و ترجیح مال کرایه است از مال داشتنِ خود؛  قطعه دوم در بیان سلوک بار کردن  و بین راه رفتن؛  قطعه سوم در بیان سلوک و رفتار ورود به منزل است الی زمان کوچ مسافر و بالاخره قطعه چهارم در بیان ذکر سلوک و رفتار مسافرر است و در خصوص مذمّت امانت گرفتن و قرض دادن در بین راه. همچنین نویسنده در هر بخش، مسائل کلی مورد نیاز را بیان نموده و در ضمن حکایتی را نیز نقل می کند.  
۲۷۲.

درآمدی بر عوامل تحول روشهای سیرهنگاری در شبهقاره هند در قرن های نوزدهم و بیستم میلادی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: سیره نگاری تاریخ نگاری اسلامی شبه قاره هند مبلغان مسیحی فرق اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۳ تعداد دانلود : ۱۶۳
پس از استقرار مسلمانان در شبه قاره هند، سیره نگاری به تدریج در این منطقه مورد توجه قرار گرفت و متأثر از تحولات تاریخی، دگرگونی هایی به خود دید. پژوهش پیش رو، با روش وصفی تحلیلی در پی بررسی عوامل دگرگونی های سیره نگاری در قرن های نوزده و بیستم میلادی در شبه قاره هند است. یافته های پژوهش، نشان دهنده آن است که ضمن رشد قابل توجه سیره نگاری در شبه قاره هند در این دوره، عوامل خارجی از جمله مبلّغان مسیحی، و عوامل داخلی از جمله فرقه های انحرافی، تأثیرات قابل توجهی بر روش های آن به جا گذاشته است.
۲۷۳.

نسخه خوانی (29)

نویسنده:

کلید واژه ها: نسخه خوانی نسخه خطی خوانش متون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۲ تعداد دانلود : ۲۲۲
نویسنده در نوشتار حاضر در قالب بیست و نهمین سلسله انتشارات با عنوان نسخه خوانی، متن چند نسخه را مورد مداقه قرار داده است. این متون بدین شرح اند:   یا که اندر عبارت ترکی / بش یوز آلتون دویست دینار است! اعتنای حاکمان خراسان دوره قاجار به تاریخ بیهقی یادداشتی از یک جرجانی در باره اورنگ زیب و اورنگ آباد در سال 1054 پزشکی سنتی حیوانی: خواص پزشکی اجزاء بدن شیر زندگینامه خودنوشت استاد محمود شهابی خراسانی تواریخ زندگی شیخ ابراهیم زنجانی گواهی فقیر بودن یک شخص و درخواست کمک از مومنان برای او تجربه همکاری و همراهی روحانیت با فتحعلی شاه قاجار
۲۷۴.

پاره ای از اجتماعیات زمانه در پرسش و پاسخ های فقهی با علامه حلی

نویسنده:

کلید واژه ها: پرسش و پاسخ های فقهی علامه حلی پرسش های اجتماعی پرسش های مدنی مهنا علوی حسینی مجموعه های فقهی اجوبه المسائل المهنائیه استفتاءهای فقهی – کلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۰ تعداد دانلود : ۲۰۵
مجموعه «اجوبه المسائل المهنائیه» از جمله مجموعه های فقهی است که دربرگیرنده پرسش های مهنا بن سنان علوی حسینی و پاسخ های علامه حلی به این پرسش هاست. نویسنده در نوشتار حاضر، کنکاشی در نوع پرسش ها و پاسخ ها در مجموعه فقهی مذکور داشته و به اجمال، از پرسش های اجتماعی و مدنی این مجموعه، سخن به میان آورده است.      
۲۷۵.

مصباح الظلمات فی تفسیر التورات: تفسیری شیعی بر اسفار خمسه(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۲۹۸ تعداد دانلود : ۱۳۴
در کتابخانه آستان قدس رضوی مجموعه ای شامل سه نسخه خطی با عنوان «ترجمه تورات» نگهداری می شود که تاکنون پژوهشی روی آن ها انجام نگرفته و با توجه به افتادگی برگ های نخست آن مجموعه، مؤلفش ناشناخته مانده بود. مقدمه جداشده این اثر اخیراً در کتابخانه آیت الله گلپایگانیِ قم با عنوان مصباح الظلمات فی تفسیر التورات کشف شده است. در این مقاله برخی از ابعاد ناشناخته مجموعه آستان قدس با تحلیل درون متنی تبیین شده است. در این بررسی روشن شده که مؤلف مجموعه مذکور، عالم شیعی، زین العابدین بن محمد است که در کاظمین می زیسته و این تفسیر را در فاصله سال های 1225-1226ق به درخواست میرزا عیسی قائم مقام (د. 1237ق) از طرف نایب السلطنه عباس میرزا (د. 1249ق) که به آشنایی با مضامین تورات علاقه مند شده بود، نوشته است. در مقاله حاضر، نویسندگان پس از ارائه ادله ای در تأیید پیوند مقدمه کشف شده و مصباح الظلمات و بیان ویژگی های این متن، برخی شرایط اجتماعی گذار از ردّیه نویسی به تفسیر کتاب مقدس را بررسی کرده اند.
۲۷۶.

نسخه خوانی (4)

نویسنده:

کلید واژه ها: نسخه خوانی نسخه خطی خوانش متون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۵ تعداد دانلود : ۳۷۷
نویسنده در نوشتار حاضر در قالب چهارمین سلسله انتشارات با عنوان نسخه خوانی، متن چند نسخه را مورد مداقه قرار داده است. این متون بدین شرح اند: - متنی پیرامون تاریخ چند طاعون و زلزله در منطقه آذربایجان و شهر مراغه در فاصله سال های 1194 تا 1261 ق. - یادداشتی درباره قحطی، سیل و مرگ و میر از سال 1247 ق و حوالی آن. - صفحه ای مربوط به مقایسه جنایات و کشتار چنگیز با دیگر حوادث خونبار تاریخ و بیان واقعه مغول به عنوان بدترین واقعه تاریخ. -گزارش یک منشی دوره قاجاری در مقدمه کتابی با عنوان چاره ساز در شرح برخی از فرمایشات امام علی ع و ارائه نکاتی درباره وضع منشی گری و منشیان دوره قاجاری -خاطره ای از علامه مجلسی درباره آمدن یکی از مرتاضان هندی به اصفهان -مطلبی درخصوص زمان حاجت روا شدن خواسته ها با نگاهی به نفوذ منجمان در میان سیاستمداران صفوی در کتاب حل المسائل اثر قطب الدین لاری -متن وقف نامه دو جلد یک کتاب مصباح از سال 1118 ق. توسط حاجی نسیم.
۲۷۷.

المهدویه ودورها فی تأسیس سلطه الشرفاء (السعدیین والعلویین) فی المغرب الإسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۲۹۱ تعداد دانلود : ۳۸۲
إن المغرب الإسلامی بسبب موقعه الطبیعی والجغرافی الهام والملائم، کان مهیئاً طوال التاریخ لاستقبال الشخصیات المعتقده بفکره المنقذ، وملائماً لاحتضان المفاهیم الموعودیه، وقد انتشرت فکره المنقذ الموعود فی هذه البلاد فی عصر ما قبل الإسلام، کما أنّ حضور بعض التیارات السیاسیه - الدینیه لاسیما مجموعات من الشیعه والعلویین بعد الإسلام قد عزز ونمّا فکره الإعتقاد بالمهدویه. وقد استخدمت تیارات عدیده هذه العقیده بغیه نیل أهدافها السیاسیه. ونظراً إلی أسماء وألقاب مؤسسی وبعض ملوک سلاله السعدیین والعلویین من الشرفاء الحسنیین وتطابقها مع ألقاب المهدی الموعود - فی أحادیث الشیعه والسنه - فإنّه یبدو أنّ هذه المجموعه من الشرفاء لم تکن غافله عن الإهتمام بالفکر المهدوی ونفوذه لدى المغاربه. لذلک فإنّ هذا البحث یرمی من خلال الأسلوب الوصفی - التحلیلی إلی تسلیط الضوء على هذا التساؤل وهو: هل اضطلع الفکر المهدوی بدور فعّال فی تأسیس سلطه الشرفاء السعدیین والعلویین؟ والفرضیه التی تطرح نفسها هی أن الفکر المهدوی شکل أحد العوامل المهمه فی نشأه سلطه الشرفاء لاسیما السعدیین.
۲۷۸.

«رساله اثبات وجود صاحب الزمان (ع)» نوشته شیخ بهایی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۲۹۲ تعداد دانلود : ۱۲۹
شیخ بهایی از عالمان شیعی نام آشنای دوران صفوی است. از جمله آثار وی رساله ای تحت عنوان «اثبات وجود صاحب الزمان علیه السلام» است که نسخه ای کامل از آن تاکنون در دسترس نبوده است. اخیراً نسخه ای خطی از این رساله در کتابخانه شخصی آیت اللّه هادی مدرس طهرانی (متوفای 1294ق) یافت شده است. در این مقاله پس از اثبات صحت انتساب نسخه نویافته به شیخ، برای نخستین بار متن و ترجمه کامل آن ارائه می شود.
۲۷۹.

فقه مِلل بر اساس کتاب احکام الملل و النحل ابوبکر خلاّل (م 311)

نویسنده:

کلید واژه ها: فقه مِلل و نِحَل احکام فقهی بین رشته ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۵ تعداد دانلود : ۱۷۰
فقه ملل، بحثی دو جانبه و بین رشته ای در میان دو موضوع «فقه و ملل و نحل شناسی» است، امری که همیشه مورد توجه بوده و به ویژه در کتاب های فقهی به آن پرداخته شده است. در شکل بسیار ساده، موضوع این بحث، احکامی است که در ارتباط با معتقدین و متدینین به سایر ادیان، یا همان «ملل» از زوایای مختلف در فقه آمده است. برخی از این نمونه ها بسیار روشن و شناخته شده است؛ مانند احکام اهل ذمّه که در ابواب مختلف فقه آمده است. برای نمونه، حکم ذبیحه اهل کتاب، نجس و پاکی آنان، مالیاتی که به عنوان جزیه باید بپردازند، حکم بناهای دینی متعلق به آنها، مسأله نکاح، ارث، و بسیاری از مسائل دیگر که به نوعی، ذیل رابطه فقه و ملل جای می گیرند.
۲۸۰.

نسخه خوانی (3)

نویسنده:

کلید واژه ها: نسخه خوانی نسخه خطی خوانش متون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۶ تعداد دانلود : ۲۸۰
نویسنده در نوشتار حاضر متن چند نسخه را مورد مداقه قرار داده است. این متون بدین شرح اند: -         اشعاری درباره کشته شدن ناصرالدین شاه از کتاب سرالبلاد حسن بن یعقوب انجدانی -         اختلاف مذاهب در شعر معروف حافظ با عنوان «جنگ هفتادو دو ملت همه را عذر بنه/ چون ندیدند حقیقت ره افسانه زدند» -         نسخه ای مربوط به تاریخ های یک زندگی از 1222 تا 1252 ق. -         نمونه ای از پیشگویی های منجمانه و مستخرج از رمل، برای شاه طهماسب دوم در سال 1141 -         وقف نامه یک عالم دینی برای همه کتاب ها و نوشت افزارهای خود -         سندی درباره وشاره، روستای محل تولد خواجه نصیرالدین طوسی در خلجستان قم -         پاسخ به سؤالی درباره حکم استفاده از قبله نما در عصر صفوی.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان