میثم شهبازی

تغییرات سریع محیطی و پیشرفت سریع فناوری در کنار گسترده تر شدن فضای ارتباطی و حجم زیاد اطلاعات موجب شده سازمان ها پیچیده تر از گذشته و نحوه مدیریت آن ها بسیار دشوارتر شود. هدف این مقاله در مرحله اول شناسایی مهم ترین گونه پیچیدگی های سازمانی و در مرحله دوم مشخص کردن رتبه بندی سازمان ها بر پایه میزان پیچیدگی از بین سه نوع سازمان خدماتی و کشاورزی و صنعتی بود. تحقیق حاضر از منظر روش تحقیقْ کمّی و جهت تحلیل داده ها به روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) است. جامعه آماری 16 نفر از خبرگان دانشگاهی بودند که در حوزه صنعت، خدمات، یا کشاورزی فعالیت داشتند. یافته ها نشان داد مهم ترین پیچیدگی ها به ترتیب اهمیت عبارت اند از: پیچیدگی محیط (491/0)، پیچیدگی ساختاری (201/0)، پیچیدگی فناوری (169/0)، و پیچیدگی اطلاعاتی (140/0). همچنین نتایج نشان داد پیچیده ترین سازمان ها به ترتیب عبارت اند از: سازمان های صنعتی (421/0)، سازمان های خدماتی (348/0)، سازمان های کشاورزی (231/0).

صنعت بانکداری جهانی، متأثر از فناوری های جدید و تغییر در رفتار مشتریان، ناگزیر از تحولات اساسی در طول تاریخ خود شده است. هم زمان که بانک ها مشغول تحولات و چالش نوآوری در فرایندهای خود هستند، شرکت های فین تک با بهره مندی از قابلیت های دیجیتال، خدمات نوآورانه و مشتری مدارانه عرضه می کنند. در دنیای کسب وکار، همکاری میان این دو نهاد، به شکل های گوناگونی انجام شده است. این موضوع، توجهات جامعه دانشگاهی را نیز به خود جلب کرده و مقالات و کتبی در این زمینه نگارش شده است. هدف مقاله حاضر، مرور این مقالات علمی و سؤال اصلی مقاله از این قرار است: ادبیات علمی چه دستاوردهایی در زمینه همکاری بانک و فین تک داشته است؟ برای پاسخ به این سؤال از روش مرور نظام مند بر ادبیات (منطبق بر بازبینه پریزما) استفاده شده و ضرورت، سیر تطور، چالش ها، پیشران ها، منافع، موانع و انواع همکاری بانک و فین تک در مقالات علمی بررسی شده است. مهمترین دستاوردهای علمی مقالات ذیل هر کدام از سؤالات فرعی مقاله بررسی شده و در نهایت، پس از بررسی انواع همکاری بانک و فین تک در ادبیات علمی، الگوریتم همکاری بانک و فین تک ارائه شده است. در پایان، خلاءهای پژوهش های پیشین و پیشنهادهایی برای پژوهش آینده بیان شده است.

نوآوری در بخش های گوناگون شرکت ها و سازمان ها به یکی از عوامل اصلی موفقیت تبدیل شده است. طی دهه های اخیر، با توجه به رشد نوآوری در دنیا و صنایع گوناگون، همچنین گسترش همه جانبه علوم، مدیران شرکت ها و سازمان ها دیگر قادر نیستند، چه از لحاظ منابع انسانی و چه از لحاظ منابع مالی و غیرمالی، صرفاً در مراکز تحقیق و توسعه داخلی به همه یا بخش زیادی از پیشرفت های نوآورانه روز در صنعت دست یابند؛ بنابراین، ناگزیرند برای بقا، حفظ سودآوری و عقب نماندن از روندهای نوآوری، با راهبردهای گوناگون، نوآوری های موردنظرشان را از طریق منابع خارجی کسب کنند. مدیران شرکت هایی که قصد اکتساب نوآوری دارند از راهبردهای گوناگونی اعم از مالکیت، همکاری مشترک، برون سپاری، اخذ مجوز و نوآوری باز استفاده می کنند و هریک از این راهبرد ها را به تأثیر از دسته های متعددی از عواملی انتخاب می کنند. همچون عوامل سازمانی، منبع نوآوری، فرایند اکتساب، عوامل مربوط به نوآوری، و عوامل محیطی. هریک از این دسته ها خود مجموعه ای از عوامل را دربر دارند. در این پژوهش، با مطالعه پژوهش های پیشین، به بررسی راهبرد های اکتساب نوآوری، شناسایی عوامل مؤثر در اکتساب نوآوری و تحلیل این عوامل پرداخته شده است.

توسعه محصول جدید رویکردی نوین برای مواجهه با تغییرات محیطی و مقدمه ای برای ورود به فضای رقابتی در شرایط چالشی است. شرکت ها می توانند با شناخت ابعاد حیاتی موفقیت توسعه محصول جدید و انتخاب مدلی سازگار از متغیرها در این ابعاد بستر منحصر به فردی برای توسعه محصول ایجاد نمایند، اما پیچیدگی های دنیای حاضر چه از نظر تعدد گزینه های تصمیم گیری و چه از نظر تعارض های ذاتی متغیرهای فضای پاسخ سبب ایجاد اختلال و کاهش اثربخشی در حوزه انتخاب و تصمیم گیری بهینه شده است. هدف از پژوهش حاضر شناسایی ابعاد حیاتی توسعه محصول جدید است. در این راستا با به کارگیری روش تحلیل جامع مورفولوژی به ارزیابی و جستجوی سازگارترین متغیرهای تصمیم برای یافتن راه حل های کاملاً سازگار و بهینه می پردازد. تحلیل مرفولوژیک از جمله ابزارهای نوین تحقیق در عملیات نرم در موقعیت مسئله پیچیده و کثرت گرا برای ساخت دهی به معضلات و ارائه راه حل است. نتایج پژوهش نشان از این امر دارد که تیم های شبدری، مدیریت مشاوره ای و متقاعدکننده و رویکرد توسعه محصول ناب بیشترین سازگاری را با دیگر ابعاد توسعه محصول دارند. این پژوهش سه پیکره بندی سازگار را به عنوان راه حل در استراتژی توسعه محصول ناب و یک پیکره بندی سازگار در توسعه محصول چابک ارائه می کند.

تغییرات هیدرولوژیک طبیعت به تدریج موجب تغییر موقعیت و مورفولوژی رودخانه ها می شود. یکی از این تغییرات، پیچان رود شدن رودخانه هاست. فرایندهای متفاوت حاکم بر پدیده پیچان رود شدن به ویژگی های زمین شناسی، خاک شناسی، مورفولوژیکی، هیدرولوژیکی، هیدرولیکی، پوشش گیاهی و اقلیمی، فیزیوگرافی و بسیاری از عوامل شناخته شده یا ناشناخته دیگر بستگی دارد. رودخانه دالکی از رودخانه های جاری در استان فارس و بوشهر است. این رودخانه، رودخانه ای همیشگی به طول ۲۲۵ کیلومتر و شیب متوسط آن ۸درصد است؛ بنابراین با توجه به ویژگی های منحصربه فرد رودخانه دالکی و فراوانی پیچان رودهای تشکیل شده در طول مسیر آن با بهره گیری از تکنیک سنجش از دور و GIS و تصاویر ماهواره ای در بازه 38ساله و ابزارهای فیزیکی پژوهش شامل نقشه های توپوگرافی 50000 و 250000، نقشه های زمین شناسی، خاک شناسی، نقشه شیب و ارتفاع حوضه، DEM منطقه، تصاویر ماهواره ای لندست، سنجنده های MSS و OLI در مرحله نخست در نرم افزار Arc GIS این نقشه ها تهیه شد؛ سپس با بهره گیری از نقشه های به دست آمده تمام عوامل مؤثر بر پیچان رود شدن رودخانه دالکی بررسی و درنهایت با تجزیه وتحلیل اطلاعات به دست آمده از مراحل پیش، بیشترین جابه جایی رودخانه شناسایی شد؛ نتایج نشان می دهد شیب و جنس سازندها، مهم ترین عوامل تغییرات و پیچان رود شدن رودخانه دالکی است؛ به طوری که افزایش و کاهش شیب و جنس سازندها، طبقه بندی کرونولوژیک - تاریخی این رودخانه را به سه قسمت رودخانه جوان، بالغ و مسن تقسیم می کند. در این رودخانه در بازه زمانی 38ساله تعداد پیچان رودها بیشتر شده و جابه جایی مسیر رودخانه نسبت به قبل بسیار افزایش یافته است.

جام جهانی فوتبال به دلیل جذابیت های ویژه آن به عرصه ای برای نشان دادن برتری های کشورها بر رقبای آنها تبدیل شده است. به همین دلیل شناسایی عوامل موفقیت کشورها در این مسابقات برای سیاستگذاران ورزشی حائز اهمیت است. با عنایت به ماهیت اکتشافی موضوع از روش پژوهش کیفی به منظور تعیین مهم ترین عوامل پیش بین بر موفقیت کشورها استفاده شد. نخست از طریق مطالعات اولیه، فهرست مقدماتی شاخص های مؤثر شناسایی شد. سپس مصاحبه های نیمه ساختاریافته با 24 = n نفر از نخبگان آگاه از موضوع پژوهش انجام گرفت. نتایج نشان داد 232 شاخص از جمله سرانه تولید ناخالص داخلی، جمعیت، ساختار سنی، مدت زمان تأسیس فدراسیون فوتبال در کشورها، مدت زمان پیوستن فدراسیون فوتبال کشورها به فیفا، میزبانی جام جهانی و هزینه نظامی می توانند پیش بینی کننده موفقیت کشورها در جام جهانی فوتبال باشند. تحلیل انجام گرفته شاخص ها را در پنج عامل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، فناوری و ورزشی (PEST+S) طبقه بندی کرد. همچنین با استفاده از مدل پیشنهادی دی بوسچر و همکاران (2006) عوامل مذکور در سه سطح خرد، متوسط و کلان دسته بندی شد. در نهایت برای مدیران این امکان فراهم می شود تا با توجه به امکانات و منابع بالقوه کشور و مقایسه با کشورهای دیگر سیاست ها و برنامه های مناسب اتخاذ کنند.

انتخاب بین «انجام کار در درون سازمان» یا «برون سپاری به منابع بیرونی» یکی از تصمیم هایی است که اغلب مدیران با آن مواجه می شوند. شواهد تجربی و نظری نشان می دهد تصمیم گیری درست در این رابطه، بر کارآیی و پاسخ گویی عملیات سازمان ها تأثیر شایان توجهی دارد. در این تحقیق با استفاده از روش های استخراج و مدل سازی دانش خبرگان، چارچوبی منطقی برای تصمیم گیری درباره برون سپاری در سازمان های حاکمیتی طراحی شده و بر اساس آن سیستم خبره ای توسعه داده شده است. این تحقیق از نظر هدف کاربردی است و داده ها و اطلاعات آن با روش توصیفی و مطالعه موردی جمع آوری شده است. اهداف، شرایط اجتناب ناپذیر، الزامات، شرایط زمینه ای و شرایط تسهیل کننده مؤلفه های اساسی شناسایی شده در فرایند تصمیم گیری درباره برون سپاری محسوب می شوند. این سیستم ضمن ارائه توصیه های منطقی درباره هر فعالیت از نظر برون سپاری، مجموعه فعالیت های ورودی را بر اساس میزان آمادگی برای برون سپاری مرتب می کند. در پایان، سیستم ارائه شده برای فعالیت های مدیریت فناوری اطلاعات و ارتباطات در یکی از سازمان های حاکمیتی نمونه به اجرا درآمد و خروجی ها و نتایج به دست آمده از آن تحلیل شد.

اهداف: هدف پژوهش حاضر، بررسی فعالیّت های تکتونیکی حوضة آبخیز اردستان با رویکرد کمّی است. نویسندگان سعی کردند از شاخص هایی استفاده شود که کمتر محاسبه شده باشد؛ بنابراین با توجّه به اعتبار شاخص های ژئومورفیک در مطالعات ژئومورفولوژی، برای ارزیابی فعالیّت های کواترنری پلایای اردستان، به محاسبة شاخص های شکل حوضه(BS)، حجم به سطح حوضه(VA)، تراکم سطحی آبراهه(P)، انشعاب پذیری(BR)، انتگرال هیپسومتری حوضه(HI) و سینوزیته جبهة کوهستان(smf) مبادرت شد. روش: در این پژوهش ابتدا با روش کتاب خانه ای و تحلیل منابع، 11 روش کمّی استخراج شد سپس متناسب با موقعیّت منطقه که در ناحیة خشک و بیابانی ایران مرکزی قرار گرفته، 6 شاخص سازگار و منطبق با مناطق خشک و اندیس هایی که با مورفولوژی حوضه و شبکة زه کشی ارتباط بیشتری داشتند، محاسبه شدند. سپس برای ارزیابی فعالیّت های تکتونیکی از شاخص های شکل حوضه(BS)، حجم به سطح حوضه(VA)، تراکم سطحی آبراهه(P)، انشعاب پذیری(BR)، انتگرال هیپسومتری حوضه(HI) و سینوزیته جبهة کوهستان(smf) استفاده شد. یافته ها/نتایج: نتابج این پژوهش که با شاخص Lat برآوردشده، نشان می دهد که بخش های شمال غرب و جنوب غرب محدودة مورد مطالعه از نظر تکتونیک بسیار فعّال تر از قسمت های مرکزی و شرقی حوضه است. به طوری که حوضه های باد- خالدآباد با 2Lat= و طرق- ابیازن با 83/1Lat= دارای فعالیّت تکتونیکی زیاد و حوضه های اردستان 33/2Lat= و دق سرخ با 5/2Lat= دارای فعالیّت زمین ساختی متوسّط هستند. نتیجه گیری: به نظر می رسد فعالیّت بخش های شمال غرب و جنوب غرب محدوده به عبورگسل های مهم قم - زفره و نطنز مربوط می شود؛ این در حالی است که به رغم نبود پیشینة لرزه خیزی قابل توجّه، مناطق فوق می تواند بیشترین توان حرکتی را در آینده داشته باشد.

عمران و آبادانی سواحل جنوب و جنوب شرقی کشور در امتداد دریای عمان (منطقه مکران) هم از لحاظ ارتقای کیفیت زندگی و سطح رفاه مردم ساکن در این مناطق و هم به دلیل پیوند محکم آن با منافع ملی در ابعاد سیاسی و اقتصادی، دارای اهمیت بسیاری است. در این مقاله با رویکرد برنامه ریزی استراتژیک و با استفاده از روش تجزیه و تحلیل SWOT دوسطحی، ابتدا بعضی از راهبردهای مؤثر در توسعه منطقه مکران شناسایی شده و سپس برای تحقق راهبردهای پیشنهادی، سبدی از طرح های راهبردی ارائه و تشریح شده است. اصلاح الگوی تقسیمات اداری در جنوب و جنوب شرق کشور، توسعه بندر چابهار و تسریع در اجرای طرح راه آهن چابهار مشهد، ایجاد یک مگاپورت در سواحل دریای عمان، احیای طرح ایران بندر بزرگ در چابهار، و تکمیل طرح نیمه تمام محرم برای انتقال نفت خام به جاسک، بخشی از طرح های راهبردی پیشنهادی در این پژوهش را تشکیل می دهند.

با توجه به اهمیت تنوع و سفارشی­سازی محصول در دهه­های اخیر، شرکت­های بزرگ تولیدی الگوهای مدیریتی را جستجو می­کنند که با کمترین تغییرات و نوسان­های ساختاری و فرایندی در درون زنجیرة تأمین، آن­ها را قادر به تولید و عرضة محصولات بسیار متنوع کند. به عبارت دیگر، آن­ها به دنبال افزایش سطح تنوع و سفارشی­سازی محصولات به منظور توسعة توان رقابتی از یک سو، و حفظ کارایی زنجیرة تأمین از سوی دیگر، هستند. در این تحقیق با اتخاذ رویکرد کیفی با استفاده از مشاهدات میدانی و مصاحبة­ با طراحان، تولیدکنندگان و مشتریان، موضوع تنوع و سفارشی­سازی در صنعت پوشاک بررسی شده است. زنجیره­های تأمین پوشاک داخل کشور که با مقیاس تولید صنعتی تولید می­کنند، جامعة هدف این تحقیق است. سه نتیجة مهم و متمایز این مطالعه نسبت به مطالعات پیشین عبارت­ است از ١. دسته­بندی مناسب ابعاد تنوع در صنعت پوشاک، ٢. توسعة مدلی از فرایند کاهش تنوع در زنجیرة تأمین صنعت پوشاک و ٣. توسعة مدل اقدام­­های مدیریتی برای کاهش شکاف تنوع در مراحل مختلف مدل پیشین و در سه سطح تصمیم­گیری راهبردی، عملیاتی و مشتری.

گسترش شهر و شهرنشینی، افزایش تدریجی تعداد شهرهای بزرگ در جهان به خصوص در کشورهای در حال توسعه از یک طرف، رشد شهرها، تمرکز و تجمع جمعیت و افزایش بارگذاری های محیطی و اقتصادی بر بستر آنها از طرف دیگر، ضمن توجه بیشتر به شهرها، منجر به پذیرش نقش ها و عملکردهای متعددی توسط آنها شده است. یکی از موضوعات مهمی که بیشتر شهرهای بزرگ جهان با آن روبرو هستند موضوع حوادث طبیعی است. با توجه به ماهیت غیرمترقبه بودن این حوادث و لزوم اتخاذ سریع و صحیح تصمیم ها و اجرای عملیات، مبانی نظری و بنیادی، دانشی را تحت عنوان مدیریت بحران به وجود آورده است. این دانش به مجموعه اقداماتی گفته می شود که قبل، حین و بعد از بحران جهت کاهش اثرات این حوادث و تقلیل آسیب پذیری آنها انجام می شود. با به کارگیری اصول و ضوابط شهرسازی و تبیین مفاهیم موجود در این دانش مانند بافت و ساختار شهر، کاربری اراضی شهری، شبکه های ارتباطی و زیرساخت های شهری، تا حد زیادی می توان تبعات ناشی از حوادث طبیعی را کاهش داد. یکی از شهرهای ایران که بیش از دیگر شهرها با این مشکل روبرو است، شهرکرد می باشد. این شهر به دلیل موقعیت جغرافیایی و قرار گرفتن در بین رشته کوه های مختلف و وجود مسیل های داخل و اطراف و گسل هایی با آسیب پذیری بالا که شهر را احاطه کرده اند با افزایش احتمال بروز بلایای طبیعی مواجه می باشد. از طرف دیگر، شهر بدون برنامه و هدف در حال گسترش بوده که در صورت بروز بحران های احتمالی، خطراتی از قبیل سیل، بخش های وسیعی از جنوب شهر را در بر خواهد گرفت. این پژوهش با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با بررسی میدانی، فرایند توانمندسازی مدیریت بحران به منظور کاهش بلایای طبیعی (زلزله و سیل) در شهرکرد را مورد مطالعه قرار می دهد. از یافته های این تحقیق می توان به کاهش اثرات و صدمات ناشی از حوادث طبیعی از طریق مدیریت صحیح اشاره نمود. در بررسی و تجزیه و تحلیل داده ها از روش AHP استفاده شده و با به کارگیری نرم افزار GIS سعی شد در جهت شناخت مسیر صحیح توسعه شهر در راستای مدیریت بحران در سال های آتی گام هایی برداشته شود

توسعه زیرساخت ها، یکی از الزامات مهم رشد اقتصادی و افزایش رفاه عمومی به شمار می رود. در این میان، زیرساخت های حمل ونقل، و به ویژه، شبکه حمل ونقل جاده ای، از اهمیت ویژه ای برخوردار است، زیربناهای حمل ونقل، علاوه بر بهبود شاخص های اقتصادی و اجتماعی در خود این بخش، نقش مؤثری در رونق دیگر بخش های اقتصاد دارد، به علاوه، بسترهای مناسب حمل ونقل و ترابری، ضمن ایجاد امکان بهره مندی از قابلیت های ترانزیت و حمل ونقل بین المللی، فرصت های ارزنده ای جهت اعمال نقش فعال در معادلات بین المللی فراهم می کند. همچنین نقش مؤثر زیرساخت های مناسب حمل ونقل در تقویت پدافند غیرعامل و مدیریت بحران های مختلف، قابل توجه است. محدودیت منابع دولتی و کارآیی پایین این بخش در اجرای پروژه ها، توجه کشورهای مختلف را به استفاده از توانمندی های بخش خصوصی جلب کرده است، در این راستا، ایجاد انگیزه مناسب در بخش غیر دولتی و کاهش مخاطرات و رفع نگرانی های این بخش، از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از زیرساخت های مهم حمل ونقل جاده ای، آزادراه است که در این مقاله، به معرفی و بررسی ابعاد مختلف مشارکت دولت و بخش خصوصی در توسعه آن، با رویکرد افزایش اطمینان بخش خصوصی پرداخته شده است. ترجیح قراردادهای BOO نسبت به BOT، ارائه تضمین از سوی دولت نسبت به بازگشت سرمایه با سود مناسب در دوره معین، مشارکت دولت با سهم معین بدون انتظار سود در دوره قرارداد، عدم مداخله دولت در قیمت گذاری، استفاده از همه ظرفیت های سرمایه گذاری، توجه به حفظ توجیه اقتصادی آزادراه احداث شده یا در حال احداث، در توسعه راه های موازی و موارد دیگر، پیشنهاداتی است که در این مقاله، برای ایجاد انگیزه بیشتر در بخش خصوصی جهت سرمایه گذاری، و در عین حال دستیابی دولت به اهداف توسعه ای و اجتماعی، ارائه شده است.