سند چشم ‏انداز بیست ساله‏ از نگاه رهبر معظم انقلاب‏ (مقاله پژوهشی حوزه)

جایگاه شایسته ملت ایران چشم‏انداز بیست ساله کشور - که امسال، سال شروع آن است - یک‏ کار اساسى و مهم است; افق آینده کشور را براى آحاد مردم روشن‏ ومشخص مى‏کند. در ضمن اجراى چند برنامه، این چشم‏انداز باید تحقق‏پیدا کند. امسال سال شروع برنامه چهارم هم هست، که باید بتواندسند چشم‏انداز را پنج سال جلو ببرد و از لحاظ زمان‏بندى، آن ر به‏اهداف خود در طول این پنج سال برساند. اینها اهمیت این سال‏ه رابراى ما معنا مى‏کند. ما نمى‏توانیم از عدالت اجتماعى فقط حرفى‏ بگوییم و بشنویم. ما نمى‏توانیم از صلاح اجتماعى فقط سخنى بگوییم‏ وبشنویم. باور دینى، ایمان انقلابى و باورهاى ملى باید عمق پید کند. کشور ما با ملت مؤمن خود - که در جهت علم و فناورى هم‏ پیشرفت مى‏کند - باید الگویى بشود از توانایى و اقتدار و پیشرفت، تا مسلمان‏هاى دنیا را تشویق و نام اسلام را بلند کند. شایسته ملت ایران‏ چنین جایگاه و چنین موقعیتى است. این مقطع تاریخى به این جهت‏ براى ما مهم است.
84/2/11 در اجتماع مردم کرمان
سند چشم‏انداز و اهداف واقع بینانه
دنبال آرمانهاى حقیقى در قالب و لباس عملى آن بگردید. نباید دنبال ایده آل هایى بود که عملى و اجرایى نیستند. نباید به کم قانع شد و از آن آرمان‏ها دور ماند. آنچه همواره باید مورد نظر باشد، چشم‏انداز بیست ساله است; این چشم‏انداز خیلى مهم است. به‏ شهادت افرادى که کارشناس و متخصص این کار هستند، این‏ چشم‏انداز کاملاً عملى است یعنى به هیچ وجه در آن بلند پروازى‏هاى‏ بیهوده و بى‏پشتوانه وجود ندارد. درست نگاه کنید، دقت کنید و چشم‏انداز بیست ساله را بخوانید. ما ملت ایران با این قانون اساسىِ‏ جامع و با این ارکان نظام (اگر خوب کار کنند و درست کار کنند) مى‏توانیم در ظرف بیست سال، کشور خود را به نقطه اوج و قلّه‏اى که‏ در این چشم‏انداز تصویب شده، برسانیم. سیاستها را در نظر داشته‏ باشید. سیاستها بر اساس این چشم‏انداز تنظیم شده است. قانون‏ه باید با سیاستها هماهنگ باشد; یعنى در دل سیاستها جا بگیرد و به‏ سمت این چشم‏انداز حرکت کند، آن چشم‏انداز هم بر پایه اسلام‏ است. باید همه وقت و همت و شغل را مصروف همین اهداف کرد و در واقع ذوب در این اهداف شد.
83/2/27 در دیدار با نمایندگان مجلس هفتم‏
رسیدن به اهداف بلند، در پرتو همت‏هاى والا
رسیدن به هدفهاى بلند نظام اسلامى، همتى مى‏خواهد به همان بلندى و پاى استوارى‏ مى‏خواهد تا بتواند این مسیر دشوار را تا رسیدن به قله‏ها طى کند و این جز با اتصال به منبع‏ قدرت، امکان‏پذیر نیست.
82/5/15 در دیدار مسؤولان و کارگزاران نظام‏
سند چشم‏انداز، براى رسیدن به عدالت
عدالت چیزى است که آسان بر زبان جارى مى‏شود; اما آسان به دست نمى‏آید. برنامه‏ریزیهاى بلند مدت لازم دارد. باید این برنامه‏ریزیها را بکنیم و چشم‏انداز خود ر چشم‏انداز عادلانه قرار دهیم; چیزى باشد که ما را به عدالت نزدیک کند.
82/8/23 خطبه‏هاى نماز جمعه تهران‏
سند چشم‏انداز و رسالت جوانان
شما جوانهاى عزیز من! سند چشم‏انداز را مطالعه کنید اگر کسى دقت نکند ممکن است خیال‏ کند افرادى نشسته‏اند و انشأ نوشته‏اند، ولى نه، بدانید انشأ نیست. کلمه کلمه این چشم‏انداز - ب تأکید مى‏گویم - محاسبه شده است. اینکه ما گفتیم در بیست سال آینده مى‏خواهیم کشور اول‏ منطقه در این خصوصیات باشیم و این شاخص‏ها را داشته باشیم - که در سند دو صفحه‏اى‏ چشم‏انداز ذکر شده - کلمه کلمه اینها بررسى و محاسبه و کارشناسى شده است. ما مى‏توانیم; منتها این توانستن شروطى دارد. ببینید عزیزان من! همه شما مثل فرزندان‏ من هستید. من یک یک شما جوان‏هاى عزیز را از ته دل دوست مى‏دارم و معتقدم هر کارى‏ در این مملکت باید بشود و بتوان کرد، باید به دست شماها انجام شود. البته هر کارى‏ سازوکار دارد. مایلیم صادقانه مطلب براى شما روشن شود. ما معتقدیم این چشم‏انداز تحقق‏ یافتنى است اما باید برنامه‏ریزى و راه حرکت را پیدا کرد، کسى هم که عامل و مباشر این کار است، نسل جوان است. اینکه من مى‏گویم: «ما مى‏توانیم»، یک تحلیل اسلامى - قرآنى دقیق‏ دارد. ما در اسلام و در تعبیرات دینى چیزى داریم به نام تقدیر، چیزى داریم به نام قضا، که‏ روى هم گفته مى‏شود: «قضا و قدر». ما به قضا و قدر اعتقاد داریم، هم‏ قَدَر حق است، هم قضا حق است. بعضى‏ها خیال مى‏کنند آدم اگر معتقد به قضا و قدر شد، نمى‏تواند اراده و قدرت انتخاب انسان ر مؤثر بداند. این همان بد فهمیدن معناى قضا و قدر است. نه خیر، ما کاملاً به قضا و قدر و حق انتخاب انسان معتقدیم، اینها مکمل‏ یکدیگرند.
83/10/17 در دیدار با جوانان، اساتید، دانشجویان و معلمان همدان‏
سند چشم‏انداز و مسؤولیت قواى سه‏گانه
درباره سند چشم‏انداز بیست ساله، آنچه اهمیت دارد این است که‏ مسؤولان به وظایف خود با چشم مسؤولانه نگاه کنند، و قواى سه‏گانه‏ آنچه را که چشم‏انداز بیست ساله برعهده آنان گذاشته است، آن را بار مسؤولیت عظیمى براى آینده کشور بدانند. اگر چه دوره مسؤولیت‏ه در دوران بیست ساله، دوره‏هاى کوتاه مدت و چهار ساله است ولیکن‏ هر کدام از این حلقه‏هاى چهار ساله تشکیل دهنده زنجیر، بسیار مهم‏ و تعیین کننده سرنوشت کشور در بیست سال آینده خواهد بود. بخصوص در سالهاى اول لازم است، زیر ساخت‏هاى این برنامه‏ مهم و چشم‏انداز روشن و ساز و کارهاى آن آنچنان تنظیم و چیده‏ شود، که بتوان براساس آن این بناى مستحکم را بالا برد و براى آینده‏ کشور و ملت جاده هموارى را براى پیشرفت فراهم کرد.
پیام نوروزى سال 1384
وظایف دولت در تحقق سند چشم‏انداز
دولت محترم و خدمتگزار با برنامه‏ریزى صحیح، به همان کیفیتى‏ که در سند چشم‏انداز بیست ساله تصویب شده و سیاست‏هایى که‏ اعلام شده است - که جهت این سیاست‏ها هم «عدالت، رفاه عمومى و توسعه علمى و فنى همه‏ جانبه و عدالت محور است - حرکت کند. دستیابى به این اهداف والا، دور از دسترس نیست. ب تلاش، با توکل به خدا، با تکیه به مردم، با استفاده از نیروهاى بانشاطى که در جامعه جوان ما - بحمدالله - فراوانند، مى‏توان به این هدفها دست یافت. استفاده از شیوه‏هاى علمى، کار لازمى‏ است. البته علم نباید با نسخه‏هاى وارداتى که اغلب آنها منسوخ است; چه در زمینه اقتصاد، چه در زمینه مسائل فرهنگى، چه در زمینه‏هاى گوناگون اشتباه بشود. بعضى‏ها دوست دارند ما نسخه‏هاى منسوخ و از دور خارج شده غربى‏ها را بار دیگر، در این جا دستورالعمل علاج به‏ حساب بیاوریم. نه، شیوه‏هاى پیشرفته، شیوه‏هاى نو و با تکیه به فهم و درک و نیاز ایرانى، استفاده‏ از علم و توجه به نیاز داخل و اقتضائات کشور مى‏تواند راه درست را به ما نشان دهد و ما را پیش‏ ببرد. ما در زمینه علم باید حرکت خود را جدّى کنیم; در پیوند علم و صنعت و فناورى کار کنیم; در پیدا کردن شیوه‏هاى توزیع عادلانه امکانات تلاش و فکر کنیم; بهترین و آسان‏ترین و عملى‏ترین شیوه‏ها را انتخاب کنیم و به طور جدى وارد شویم.
84/5/12 در مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهورى دکتر احمدى‏نژاد
سند چشم‏انداز و وظایف دانشگاه
یکى از نکاتى که به نظر من خیلى مهم است مسأله سند چشم‏انداز بیست ساله است. این‏ سند یک سند کارشناسى شده است. هر کس از کارشناسان اقتصادى وابسته به بخش‏هاى‏ مختلف، راجع به این سند اظهار نظر کرده، ستایش‏آمیز اظهار نظر کرده است. در خارج هم، ما بازتابش را در مذاکرات سیاسى، در اسناد سیاسى و در انطباع‏هاى سیاسى در ذهن مخاطبان‏ یافته‏ایم. جا دارد روى بخشهاى مختلف این سند تحقیق شود، پروژه‏هاى تحقیقى و علمى از این سند استخراج گردد و بعد با پیشرفت کار در ظرف یک سال، دو سال مقایسه شود و معلوم‏ گردد که ما در این بخش پیش رفته‏ایم یا نرفته‏ایم؟ این کار اساتید و دانشگاه‏هاست که بنشینند و روى این سند کار کنند، موانع را بسنجند. مسؤولان دولتى و مسؤولان کشور را کمک و راهنمایى کنند تا موانع برداشته شود، این یکى از کارهاى بسیار مهم است.
83/10/17 در دیدار وزیر علوم و رؤساى دانشگاه‏ها