تحلیل روند تغییرات شاخص گردوغبار (DSI) و ارزیابی ارتباط آن با خشک سالی در دامنه ی جنوبی البرز (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
یکی از عوامل مؤثر بر روند تغییرات پدیده ی گردوغبار، نوسانات پارامتر های اقلیمی و به تبع آن، خشک سالی است. تحقیق حاضر با هدف بررسی روند تغییرات شاخص تجربی طوفان گردوغبار (DSI) و رابطه ی آن با شاخص های خشک سالی بارندگی استانداردشده (SPI) و شاخص بارش-تبخیر و تعرق استانداردشده (SPEI) در دامنه ی جنوبی البرز صورت گرفت. پس از اخذ کدهای هواشناسی، شاخص تجربی طوفان گردوغبار (DSI) فصلی-سالیانه، ده ساله محاسبه و پهنه بندی گردید. سپس SPI و SPEI ماهانه ی ایستگاه های با دوره ی آماری سی ساله، محاسبه و استانداردسازی شد. روند تغییرات زمانی DSI را با استفاده از روش های آماری کندال و پیت بررسی کردیم و درنهایت همبستگی آن با شاخص های خشک سالی هواشناسی به روش پیرسون انجام گردید. نتایج نشان داد که از غرب به شرق، بر شدت گردوغبار افزوده شده و در فصل بهار با حداکثر شدت قابل مشاهده است. تغییرات سالیانه ی DSI (۲۰08-۲۰17) شکل نامنظمی از خود نشان داده و دارای روند نیست؛ به طوری که در سال ۲۰۰۸ شدت گردوغبار بالا بوده و در سال بعد کاهش محسوسی داشته و مشابه آن در ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ مشاهده گردید. همچنین روند تغییرات زمانی DSI نشان داد که ایستگاه های غربی و مرکزی دارای روند معنی دار بوده و هرچه به سمت شرق می رویم، تغییرات زمانی نامنظم تر و فاقد روند معنی دار است. از طرفی همبستگی معنی داری بین شاخص DSI و SPI وجود نداشته و بین شاخص های DSI و SPEI به جز قسمت غربی منطقه، یک رابطه ی منفی وجود داشته است که در برخی از ایستگاه ها با شدت بالا به صورت ارتباط معنی دار بوده و با استاندارسازی، این ارتباط نیز مشهودتر می گردد. به طورکلی، لحاظ نمودن بارندگی به همراه درجه حرارت و تبخیر-عرق، همبستگی بهتری با شاخص گردوغبار نشان داده که نتایج این تحقیق می تواند در بحث پایش و برنامه های بیابان زدایی و جلوگیری از گسترش بیابان و نیز آمادگی در برابر طوفان های گردوغبار مفید واقع شود.Analysis of Trend Dust Index Changes (DSI) and Evaluation of its Relationship with Drought in the southern slope of Alborz
One of the Factors affecting on the trend of changes in dust phenomenon, is the fluctuations of climatic parameters and consequently drought. The purpose of this study was to investigate the trend of changes in Dust Index (DSI) and its relationship with drought indices (SPI and SPEI) in the southern range of Alborz. After of receiving the meteorological codes, seasonally-annually ten years DSI was calculated and zoned. Then standardized monthly DSI, SPI and SPEI stations with thirty-year period and assessment DSI temporal changes trends, using of Man Kendall and Petit statistical methods and finally, its correlation with SPI and SPEI was performed by Pearson method. The results showed that from west to east, increased the intensity of the dust and in spring was observed with maximum intensity. Annual changes of The DSI (2017-2008) are irregular and do not have a trend, as in 2008, the intensity of dust high and the next year sensible a decline, similar to 2016 and 2017 seen. Also the trend of DSI time changes showed that the west and central stations had a significant trend and as we move eastward the temporal changes were irregular and without significant trend. On the other hand, there was no significant correlation between DSI and SPI indices and there was a negative relationship between DSI and SPEI except for the western part of the region which in some stations is high-intensity, this significant relationship, and with standardization, this relationship becomes even more evident. In general, considering precipitation with temperature and evapotranspiration has shown a better correlation with the dust index, as well as changes in socioeconomic factors as an influential factor on dust should be discussed and examined.
تبلیغات
