گفتمان اعتدال گرایی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
با آغاز به کار دولت یازدهم در 13 مرداد ماه 1392 خرده گفتمان دیگری در چارچوب کلان گفتمان اسلام گرایی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران ظهور کرد. این خرده گفتمان، براساس گفتمان عام این دولت، اعتدال گرایی نامیده می شود. بر مبنای منطق تحول و چرخه گفتمانی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران گفتمان اعتدال گرایی را می توان "آرمان خواهی واقع بینانه" یا "آرمان گرایی واقع بین" نامید. دال مرکزی گفتمان اعتدال گرایی تعادل و توازن است که برحسب توازن بین آرمان و واقعیت، انواع عقلانیت، مصالح اسلامی و منافع ملی، اهداف سیاست خارجی، اهداف و ابزار سیاست خارجی، عناصر قدرت ملی، اعمال قدرت و دیپلماسی، حق و تکلیف، سه اصل عزت، حکمت و مصلحت، ساختار سیاست خارجی و توسعه روابط خارجی تعریف می شود. عناصر و دقایق گفتمان اعتدال گرایی نیز عبارتند از: آرمان گرایی، واقع گرایی، عقل گرایی متوازن، تکلیف گرایی معطوف به نتیجه، تعامل گرایی سازنده، امنیت طلبی، منزلت طلبی، صلح طلبی، عدالت گرایی، تحول گرایی، کمال گرایی، توسعه گرایی متوازن و چندجانبه گرایی متوازن. با این تعاریف سئوال اساسی مقاله پیش رو این است که گفتمان اعتدال گرایی برحسب دقایق و اجزای خود چگونه می تواند به تحقق اهداف سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مساعدت نماید؟ در پاسخ به این پرسش، مقاله حاضر این فرضیه را مد نظر قرار می دهد که گفتمان اعتدال گرایی به عنوان یک خرده گفتمان در کلان گفتمان اسلام گرایی ظرفیت بالاتری را برای بهره گیری از واقع بینی در تحقق اهداف و منافع سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران به خدمت گیرد.Moderation Discourse in Foreign Policy of Islamic Republic of Iran
A new micro- discourse within the framework of Islamism macro-discourse emerged in the foreign policy of the Islamic Republic of Iran, as the eleventh administration took office on August 4 th , 2013. The Rouhani administration pursues an approach that centers as “moderation”. Based on the logic of discourse evolutions and discursive cycles, the moderation discourse can be described as “realist idealism” or in other words as “realistic idealism”. The central argument of moderation discourse is balance and equality, which is defined on the basis of a balance between idealism and realism, various kinds of wisdom, Islamic expediencies and national interests, foreign policy objectives, elements of national power, exerting power and diplomacy, rights and duties, three principles of “glory, wisdom and expediency”, foreign policy structure, and development of foreign relations. The elements and nuances of the moderation discourse are as followings: idealism, realism, balanced rationalism, results-focused task orientation, constructive cooperation, security seeking, prestige seeking, peace seeking, justice, evolutionism, perfectionism, balanced expansionism, and balanced multilateralism. The following research question guides this study: How the moderation policy of the government can serve foreign policy objectives of the Islamic Republic? The author attempts to respond to this question through proving the hypothesis that the moderation discourse as a new micro- discourse within the framework of Islamism macro-discourse has a higher capacity for exercising realism for achieving goals and interests of Islamic Republic of Iran’s foreign policy.