ارزش گذاری شاخص های ارزیابی پژوهش در حوزه های مختلف علوم در ایران (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
گرچه مقایسه عملکرد پژوهشی رشته های مختلف به دلیل متفاوت بودن شرایط آنها امکان پذیر نیست اما مراکز فعال در عرصه سیاستگذاری پژوهش و فناوری، همواره نیازمند مقایسه پژوهشگران و مؤسسه های پژوهشی هستند تا آنها را از ابعاد گوناگون از جمله توانمندی، کارایی، بهره وری، اثربخشی و مانند آن مورد ارزیابی قرار دهند. مقاله حاضر بر آن است تا با در نظر گرفتن وجود تفاوت های بین عملکرد پژوهشی حوزه های علمی مختلف و رشته های علمی مربوطه و از طریق وزن دهی و ارزش گذاری مؤلفه های مربوط به تولیدات علمی (انتشارات) این حوزه ها در شاخص های فعلی ارزیابی، این شاخص ها را جهت ارزیابی دقیق تر عوامل تولید علم در حوزه های گوناگون و برای مقایسه با یکدیگر تعدیل کند. پژوهش از نوع مطالعات علم سنجی بوده که با استفاده از روش های تحلیل محتوا و تکنیک ارزیابانه انجام شده است. جامعه این پژوهش متشکل از نمونه ای 106 نفره و مشتمل بر پژوهشگران، فناوران، مدیران پژوهشی و همچنین مدیران فناوری برتر کشوری است. به منظور مقایسه ارزش ها، داده های کمّی حاصل از تعداد عملکردهای پژوهشی افراد در جامعه مورد بررسی، با روش آنتروپی شانون وزن دهی شد. همچنین با استخراج وزن های مربوط به میزان اهمیت هر یک از تولیدات علمی بر اساس نظرات خبرگان (برگرفته از سایر پژوهش ها) و تعدیل آنها، یک وزن نهایی برای هر یک از تولیدات علمی به دست آمد. برای تعیین نسبت ها از ماتریس های دو به دو استفاده شد. طبق نتایج حاصله، در حوزه فنی و مهندسی "اختراعات (142/0)"؛ در حوزه علوم پایه "مقاله خارجی (074/0)"؛ در حوزه علوم انسانی و اجتماعی "کتاب (174/0)" و در علوم پزشکی نیز "مقاله خارجی (111/0)" بالاترین وزن را نسبت به سایر قالب های اطلاعاتی دارند. با تقسیم وزن های به دست آمده برای هر یک از شاخص های انتشاراتی، ارزش هر نوع از تولیدات علمی در یک حوزه نسبت به تولیدات علمی دیگر حوزه ها و سایر تولیدات همان حوزه نسبت به یکدیگر حاصل گردید. با استفاده از ارزش ها و نسبت های نرمال سازی شده شاخص های انتشاراتی حاصل از این پژوهش، می توان به نتایج دقیق و تعدیل شده ای دست یافت تا سیاستگذاری عینی بر اساس این نتایج امکان پذیر و مبتنی بر واقعیات باشد.Valuation of Research Evaluation Indicators in Different Scientific Fields in Iran
Because of different characteristics, the research performance comparison of different fields is not possible, but research and technology policy makers need to compare researchers and institutions and evaluate them from various aspects, including capability, performance, efficiency, productivity, and so on. The present work aimed to consider the differences between research performances of various fields and weighting and valuating of scientific production (publications) of that field, justify and normalize them. The method of research is scientometrics and performed with using literature review, content analysis and descriptive-survey techniques. A sample (n=106) of the productive researchers in the years 2008 to 2011 introduced by the Ministry of Science, Research and Technology in four areas: engineering, basic sciences, social sciences and humanities, and medical sciences. According to the questions of research, researchers’ CV (by researcher made checklist) was collected and analyzed. To determine the weight and ratio of publications, Shannon Entropy and AHP methods were used. According to the research findings in the field of engineering, inventions (0.142); in basic sciences , international papers (0.074); in humanities, books (0.174); and also in medical sciences, international papers (0.111) had the most weights rather than other formats. According to the amount and importance of formats in various fields, the weight of publications is different. The value of each format rather than the others, calculated with matrix and by division of obtained weights. With attention to the previous literatures and approved hypothesis of this research about differences between indicators of various field it is necessary to results of the research and weighted publication indicators use for evaluation, monitoring of research performance and assessing the productivity and efficiency of comparison of fields and related disciplines to achieve real results which is based on policy making. According to the changes of publication practices over time and changes in covering of evaluated databases, it is necessary to revise the values ??and the ratios constantly.
تبلیغات
