بررسی وضع موجود و مطلوب ارزیابی نظام علمی در ایران با تاکید بر بخش آموزش عالی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
تحولات جهانی ودگرگونی عظیم در ساختارها بویژه ظهور« فناوری اطلاعات وارتباطات» و« اقتصاد دانش» به مباحثات مربوط به کیفیت در نظام علمی را اهمیت خاصی بخشیده است. این در حالی است که نظام جامعی برای ارزیابی کیفیت در نظام علمی ایران که مورد اجماع دانشگاهیان وسیاستگذاران،ومطابق با اصول وهنجارهای علمی ودانشگاهی در سطح بین المللی ومتناسب با زمینه های ملی باشد،تا کنون استقرار نیافته است. در این مقاله ضمن نقد وبررسی فعالیت های صورت گرفته ووضعیت موجود ارزیابی در ایران ،با روش بررسی تاریخی وتحقیق کیفی وبا استفاده از نتایج مطالعات تطبیقی ،مدلی از افق مطلوب بر مبنای الگویی «نه وجهی» و«نظام اعتبار سنجی» (ارزیابی درونی وسپس ارزیابی بیرونی) ارائه شده است. با استفاده از الگوی «مسأله ها /راه حلها» ، چالشهای اساسی ارزشیابی علمی در ایران دسته بندی شده ونه گام اصلی برای مواجهه با این چالشها واستقرار نظام جامع ارزیابی آموزشی عالی پیشنهاد شده است که در چهار سطح 1.نظام اطلاعات دانشگاهی2.سیستم ارزیابی در دانشگاه3.ارزیابی بیرونی و اعتبار سنجی و4 .پایش ملی نظام علمی قابل سطح بندی هستند. افق مطلوب ارزیابی وارتقای کیفیت تنها از طریق نقش حمایتی وبسترسازِ دولت در توسعه زیر ساختهای لازم برای پایش ملی نظام علمی ،وبا ابتکارات درونزای دانشگاه ها ونهادهای علمی ،در فضایی رقابتی از محیط ملی و بین المللی ،دست یافتنی است.A Study of the Existing and the Desired State of the “Scientific Evaluation System” in Iran;Emphasizing the Higher Education Sector
communication technology (ICI) and knowledge economy have increased the importance of the quality debate in the Scientific System . However, there is no comprehensive system for evaluating of the quality of “knowledge prodution system established” in Iran .This requires the consensus of scholars and policy makers ,and should be based on international scientific and academic principles and norms, while being relevant to the national context. Anderson, Billing, Busters, Maassen, Tomusk, Vander Wende, Kouwenaar, Vlasceanu , Bazargan and many other researchers at the national and international levels have studied the components of the Scientific Systems and Higher Education Evaluation. By employing a historical , comparative and qualitative research method, This article has developed an appropriate model for a higher education accreditation system (including internal and external evaluation) based on a nonagon model. The historical study shows that quality in Iran’s higher education has always been faced with certain structural and ideo-political obstacles in the form of a huge governmental bureaucracy, a petro-political economy and weak institutions, so that rational and liberalization artivities were often feeble and vulnerable, generally encountering difficult structural challenges as unfinished projects. Using a problem/solution model of categorizing the main challenges of Scientific Evaluation System in Iran, this article proposes nine essential steps for encountering with the afore-mentioned challenges and establishing a comprehensive system for the evaluation of the quality in higher education this includes the four levels of 1. University information system ,2.evaluation system university,3.external evaluation and accreditation, and 4. monitoring the national scientific system .The desired objective of evaluation quality and improvement of the will be only obtained through government playing a supportive and facilitative role of the in developing the required infrastructures for national monitoring of the scientific system ;emphasizing internal initiatives of the universities and the scientific institutions themselves in a competitive sphere at both national and international levels.