قواعد فلسفی و چیستی شناسی توحید ربوبی درتفسیر المیزان (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
فلسفه از جمله علومی است که همواره مورد هجمه مخالفان یا تأیید موافقان بوده است. عده ای قواعد فلسفه را فاقد حجیت دانسته اند و عده ای آن را در عمق بخشیدن به فهم ما از آیات و روایات، دخیل می دانند. از جمله روش هایی که می تواند کاربرد این گونه قواعد را در تفسیر متون دینی به منصه ظهور برساند بررسی گستره این قواعد در تفاسیری است که با گرایش فلسفی نگاشته شده است و بررسی تفسیر المیزان که به قلم مفسری فیلسوف به رشته تحریر در آمده است می تواند کاربرد فلسفه را در عمق بخشیدن به فهم ما از آیات شریفه قرآن نمایان سازد. در این نوشتار به روش توصیفی تحلیلی کاربرد قواعد فلسفی در تقسیر آیات مربوط به توحید ربوبی مورد بررسی قرار می دهیم. دستاوردهای این پژوهش نشان می دهد که قواعد فلسفی تا چه میزان در تفسیر متون دینی کارایی دارد. ایشان در تفسیر آیه 73-84 انعام با طرح قاعده «نیاز معلول به علت در مرحله بقاء» استدلال ابراهیم علیه السلام بر توحید ربوبی را به تصویر کشیده اند. همچنین او از قاعده «معطی شیء نمیتواند فاقد شیء باشد» و قاعده «سنخیت بین علت و معلول» در تفسیر آیه 258 بقره و رد استدلال نمرود بر اینکه زنده می کند و می میراند، بهره جسته است. ایشان برای تبیین برهان تمانع در تفسیر آیه 22 انبیاء نیز دو قاعده فلسفی «منحصر در فرد بودن نوع مجرد» و «سنخیت بین علت و معلول» را به کار می گیرد.Philosophical Rules and Ontology of Monotheism in Al-Mizan Exegesis
Philosophy is one of those disciplines which have either been countered by critics and opponents or approved by proponents. Some have considered philosophical rules baseless while others have emphasized their role in giving depth to our understanding of Quranic verses and traditions. One way to demonstrate the use of these principles in the interpretation of religious texts is the study of Quranic commentaries which have a philosophic orientation. Al-Mizan exegesis written by a philosopher commentator can show the application of philosophy in deepening our understanding of the noble verses of the Qur'an. In the present article, we examine the application of philosophical rules in the interpretation of the verses related to divine monotheism in a descriptive-analytical method. The conclusion is that philosophical principles have a great role to play in the interpretation of religious texts. In his interpretation of verses 73-84 of An'am, Allameh Tabatabai has illustrated the argument of Ibrahim on the oneness of God by proposing the rule of "the need of cause to an effect in the conservation phase". He has also used the rule of "a giver cannot be without an object" and the rule of "the consonance between cause and effect" in the interpretation of verse 258 of Al-Baghareh, and the rejection of Nimrod's argument that he gives life and death. To explain the argument of restraint in the interpretation of verse 22 of Al-Anbiya, he has used "the uniqueness of the abstract type" and "the consonance between cause and effect".
تبلیغات
