طمأنینه محض: بررسی امکان وجود حالات نفسانی غیر التفاتی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
وجود حالات نفسانی محض و غیر التفاتی به ویژه آگاهی محض از مسائل محل تلاقی فلسفه ذهن و فلسفه عرفان است. غالب احوال و مقامات مطرح از سوی عارفان دارای متعلق هستند. اما در منازل عرفانی گاه سخن از به دست آوردن احوال و مقاماتی است که داشتن متعلق درباره ی آنها بی معناست و لزوماً در موردآن حال و مقام «به از» معنا ندارد. معتقدان به این دیدگاه صرفاً با بررسی حالت آگاهی محض، به عنوان یک حالت نفسانی غیر التفاتی که از سوی عارفان گزارش شده است، در جهت اثبات وجود این نوع حالات استدلال کرده اند. اما به نظر می رسد حالات نفسانی غیرالتفاتی دیگری نیز وجود دارد. یکی از این حالات نفسانی غیر التفاتی مقام عرفانی «طمأنینه محض» است. اما آیا حقیقتی به نام طمأنینه محض و بدون متعلق امکان پذیر و فهم پذیر است یا هر طمأنینه ای لزوماً دارای نسبت است و «به» متعلقی وابسته است؟ می توان گفت که عارف در مرتبه ای از سیر و سلوک در حالتی قرار می گیرد که بی آنکه به چیزی قرار و آرام بیابد در فراخنایی از طمأنینه خواهد بود. روح او صرفاً در اطمینان است نه آنکه مطمئن به چیزی باشد. دو استدلال از منظر عرفانی بر تحقق طمأنینه محض می توان ارائه کرد: تلازم علم و طمأنینه و پیوند طمأنینه با تقدیر عهد الست در عرفان اسلامی.Pure Tranquility (Tuma’nina): Investigating the Possibility of Non-intentional Mental States
The existence of pure and non-intentional mental states, especially pure consciousness, is one of the issues which can be located where philosophy of mind and philosophy of mysticism coincide. Most of states and stations proposed by mystics have adjuncts. However, there are also some mystical states and stations that do not necessarily have adjuncts. The proponents of this view have simply argued for the existence of these kinds of states, merely by examining pure consciousness as a non-intentional mental state reported by the mystics. It appears that there are further non-intentional mental states. One of these non-intentional states is the "mystical" state of pure tranquility. The question can be raised whether a state known as pure tranquility can be assumed and comprehended. If not then the alternative is that it has an adjunct and it is necessarily directed to an object. It can be said that the mystic, in his progress path to God, falls in a state of pure tranquility without being linked to an object as an adjunct of the tranquility state. His spirit is in a state of certainty without having to be certain of something. From a mystical point of view, two arguments can be put forward for the realization of pure tranquility: the entailment of knowledge and tranquility, and the interconnection of tranquility and the primordial covenant in Islamic mysticism.