ایجاد شاخصی برای عدم اطمینان مالی با استفاده از مدل پنج عاملی فاما و فرنچ در فضای حالت با الگوریتم فیلتر کالمن (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

هدف: با توجه به اینکه عدم قطعیت یکی از رویدادهای مهم در روند توسعه علم اقتصاد و مدیریت محسوب می شود، شایسته است که برای درک عمیق و دقیق آن وقت گذاشته شود. فعالان بازارهای مالی، همواره با عدم اطمینان های آینده مواجهند، به بیان دیگر، عدم اطمینان، بخش جدایی ناپذیر بازارهای مالی است و آشنایی با این مفهوم و درک آن برای تمامی فعالان بازار ضروری است. بنابراین هدف نخست پژوهش، کمّی سازی عدم اطمینان و هدف نهایی، تدوین شاخصی از عدم اطمینان مالی برای بورس اوراق بهادار تهران است. روش: در این پژوهش برای کمّی سازی عدم اطمینان، در گام نخست، برازش مدل پنج عاملی فاما و فرنچ به دو روش فضای حالت با الگوریتم فیلتر کالمن و روش حداقل مربعات معمولی با هم مقایسه شده است تا مدل مناسبی برای فیلتر کردن نوسان های شرطی از سری نوسان های بازدهی ارائه شود. یافته ها: برای مقایسه برازش مدل پنج عاملی فاما و فرنچ به دو روش فضای حالت با الگوریتم فیلتر کالمن و حداقل مربعات معمولی، از معیارهای اطلاعاتی همراه با رویکرد دیبولد و ماریانو استفاده شد. نتایج این مقایسه، از برتری تخمین به روش فضای حالت با الگوریتم فیلتر کالمن حکایت کرد. بعد از انتخاب مدل مناسب، نوسان های شرطی بازدهی هر پرتفوی از سری نوسان های بازدهی فیلتر شد تا معیار مناسب تری از عدم اطمینان به دست آید، در این راستا، از بازدهی 18پرتفوی استفاده شد که بر اساس طبقه بندی های صورت گرفته از متغیرهای عامل اندازه، عامل ارزش دفتری به ارزش بازاری، عامل سودآوری و عامل سرمایه گذاری به دست آمدند. نتیجه گیری: در آخر از مؤلفه های عدم اطمینان استخراج شده به صورت ماهیانه میانگین گرفته شد تا شاخص مدنظر به دست آید. این شاخص شرایط تحت عدم اطمینان به وقوع پیوسته در گذشته را به وضوح نمایان می کند.