بررسی روند تغییرات مکانی – زمانی پارامترهای دمایی ایران (مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

چکیده

در حال حاضر تغییر و نوسانات اقلیمی به همراه ناهنجاری های حاصل از آن یکی از مسائل مهم و مطرح جهانی است. آشکارسازی تغییرات دما و بارش به عنوان مهم ترین عناصر اقلیمی یک منطقه، به عنوان شاهدی اولیه تغییرات اقلیمی در بسیاری از مناطق جهان استفاده می شود. هدف این تحقیق بررسی روند دمای ایران در مقیاس های زمانی سال، فصل و ماه است. بدین منظور داده های میانگین حداقل، متوسط و حداکثر دما، برای 38 ایستگاه همدید کشور با پراکنش مناسب طی دوره 50 ساله (2010-1960)، از سازمان هواشناسی کشور دریافت و روند پارامترهای دمایی توسط آزمون ناپارامتریک من کندال بررسی گردید. نتایج تحقیق نشان داد که در اکثر ایستگاه ها روند کلی دما در مقیاس های مختلف زمانی افزایشی است که شدت آن از حداقل دما به حداکثر دما کاهش می یابد. در مقیاس ماهانه، ژوئن و جولای و در مقیاس فصلی تابستان افزایش دمای بیشتری دارند. هرچند برای پارامترهای حداکثر و متوسط دما، فراوانی ایستگاه ها دارای روند افزایشی در زمستان بیشتر است اما برای تعداد کمی از ایستگاه ها معناداری مشاهده گردید. درحالی که در فصول گرم سال به ویژه تابستان، فراوانی ایستگاه های داری روند افزایشی معنادار، بیشتر است. ازنظر مکانی نیز ایستگاه های واقع در دامنه های رشته کوه البرز، جنوب غرب و جنوب شرق ایران افزایش دمای بیشتری را نسبت به سایر نواحی کشور تجربه کرده اند و در ایستگاه هایی نظیر شهرکرد، ارومیه، خرم آباد و بندرعباس روند پارامترهای دما در مقیاس های مختلف زمانی عمدتاً کاهشی است.