زمینه و هدف: مسئله بازگشت زندانیان به زندان، همواره یکی از دغدغه های اصلی مسئولان قضایی و انتظامی و مدیران زندان ها بوده است. هدف اصلی تحقیق حاضر، مطالعه زمینه های اجتماعی مؤثر بر بازگشت زندانیان به زندان است. روش : پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی و از نظر نوع مطالعه از نوع تحقیقات کیفی مبتنی بر روش داده بنیاد است. جامعه آماری آن شامل همه زندانیان با سابقه بازگشت به زندان در زندان مرکزی کرمان می باشد. برای انتخاب نمونه از روش نمونه گیری هدفمند در دسترس استفاده شده است. مشارکت کنندگان در پژوهش را 34 نفر از زندانیان با سابقه جرم و بازگشت به زندان مرکزی شهر کرمان در سال 1399 تشکیل می دهند. از مصاحبه نیمه ساختاریافته به عنوان ابزار گردآوری داده ها استفاده شده و برای رسیدن به معیار قابلیت اعتماد از سه روش «کنترل یا اعتباریابی توسط اعضا، مقایسه های تحلیلی و استفاده از تکنیک ممیزی» بهره گرفته شده است. داده ها بر طبق رویه مبتنی بر نظریه زمینه ای در سه مرحله کُدگذاری باز، انتخابی و گزینشی (محوری) تجزیه وتحلیل شده اند. یافته ها: سرمایه اجتماعی درون گروهی، یادگیری جرم در زندان، عدم حمایت نهادی به عنوان شرایط علّی و مشغله های ذهنی، احساس محرومیت نسبی، یادگیری نامطلوب مهارت های زندگی، به عنوان بسترهای زمینه ساز و وابستگی به مصرف مواد مخدر، فرصت های مجرمانه، بی توجهی مدنی به عنوان شرایط مداخله گر، پشتیبانی حمایتی و عاطفی، متقاعدسازی پس از آزادی، تقویت کارآفرینی حمایتی و خدمات مشاوره به زندانیان پس از آزادی به عنوان راهبردها و از بین رفتن قبح ارتکاب به جرم، تعاملات بزهکارانه و تنهایی و طرد اجتماعی به عنوان پیامدها، شناخته و بررسی شد. نتیجه گیری: نتایج بررسی نشان می دهد که بازگشت مجدد زندانیان به زندان از عوامل متعددی تأثیر می گیرد که دارای منشأ اجتماعی است و با ساختارها و نظام اجتماعی ارتباط وسیع و تنگاتنگی دارد.
