مطالب مرتبط با کلیدواژه

زیست شناسی


۲۱.

تأثیرآموزش معکوس بر میزان انگیزش و یادگیری دانش آموزان در درس زیست شناسی: بررسی نقش جنسیت در میزان اثربخشی روشی نوین

نویسنده:
منبع: پویش در آموزش علوم انسانی سال هفتم بهار ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۶) 1 - 14

کلیدواژه‌ها: کلاس معکوس زیست شناسی آموزش انگیزش جنسیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۶ تعداد دانلود : ۲۱۷
هدف این تحقیق بررسی تأثیر آموزش به روش کلاس معکوس بر میزان انگیزش و یادگیری درس زیست شناسی و مقایسه آن بین دختران و پسران است. نمونه آماری پژوهش شامل 91 دانش آموز پایه یازدهم رشته علوم تجربی شهرستان آمل در سال تحصیلی 1399-1398، در چهار کلاس توسط یک دبیر در دو دبیرستان عادی پسرانه و دخترانه، به صورت سنتی (گروه های گواه) و کلاس معکوس (گروه های آزمایش) با روش پیش آزمون-پس آزمون تحت آموزش قرار گرفتند. تحلیل داده های حاصل از آزمون پیشرفت تحصیلی زیست شناسی محقق ساخته و پرسشنامه انگیزش، با آمار توصیفی و استنباطی و به کمک نرم افزار SPSS انجام شد. به طور کلی می توان نتیجه گرفت بین دانش آموزانی که تحت آموزش به روش کلاس معکوس قرار گرفته اند و دانش آموزان گروه گواه، از نظر انگیزه و پیشرفت تحصیلی تفاوت معنى دارى وجود دارد. آموزش به روش کلاس معکوس نسبت به روش سنتی منجر به افزایش یادگیری می شود و این افزایش در دختران نسبت به پسران بیشتر است. نتایج حاصل نشان داد کلاس معکوس موجب تقویت همکاری های گروهی و یادگیری و درک عمیق تر مفاهیم می شود. از بررسی پرسشنامه والدین نیز مشخص شد آنان نسبت به این روش تمایل دارند ولی عواملی مثل عدم اعتماد به مضامین دنیای مجازی و وجود سایه سنگین کنکور، از موانع موجود به شمار می روند.
۲۲.

تأثیر واقعیت مجازی بر یادگیری، یادداری و بار شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فناوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی سال دوازدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۴۸) 25 - 39

کلیدواژه‌ها: واقعیت مجازی یادگیری یادداری بار شناختی زیست شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۳ تعداد دانلود : ۲۳۰
پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر آموزش به روش واقعیت مجازی بر یادگیری، یادداری و بار شناختی در درس زیست شناسی بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر پایه دهم شهر اراک بود که به روش نمونه گیری خوشه ای دو مدرسه به تصادف انتخاب و روش جایگزینی کلاس ها در گروه آزمایش و کنترل به صورت تصادفی بود. برای اندازه گیری میزان یادگیری و یادداری از آزمون پیشرفت تحصیلی محقق ساخته و جهت اندازه میزان بارشناختی از مقیاس درجه بندی پاس و ون مرینبوئر استفاده شد. داده ها بااستفاده از تحلیل کوواریانس و اندازه گیری مکرر تجزیه و تحلیل شد. یافته ها نشان داد یادگیری و یادداری گروه واقعیت مجازی به صورت معناداری بیشتراز گروهی بود که به روش سنتی آموزش دیده بودند. دیگر یافته ها حاکی از کاهش چشمگیر بارشناختی گروه واقعیت مجازی نسبت به گروه کنترل بود. با توجه به یافته ها می توان نتیجه گرفت که استفاده درست از واقعیت مجازی در محیط یادگیری به کاربران اجازه می دهد یادگیری اثربخش و فراموشی کمتری داشته باشند. بنابراین توصیه می شود از پتانسیل های این فناوری در آموزش دروس مختلف استفاده شود.
۲۳.

بررسی انسجام محتوای برنامه درسی در کتاب های درسی زیست شناسی دوره دوم متوسطه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه درسی ایران سال هفدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۶۶ 211 - 258

کلیدواژه‌ها: انسجام محتوا سازماندهی محتوا برنامه درسی کتاب درسی زیست شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۰۴ تعداد دانلود : ۹۲۷
این مقاله با هدف بررسی انسجام محتوای برنامه درسی کتاب های درسی زیست شناسی دوره دوم متوسطه انجام گرفته است. بدین منظور چهار شاخص وسعت، تداوم، توالی و ادغام در کتاب های مذکور با استفاده از تحلیل محتوای کیفی بررسی شد. نمونه پژوهش عبارت بود از تمام کتاب های درسی و کتاب های راهنمای معلم زیست شناسی دوره دوم متوسطه در سال تحصیلی 99-1398. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که در شاخص وسعت، کتاب های پایه یازدهم و دوازدهم کاملاً استانداردهای محتوایی و عملکردی را رعایت کردند، اما پایه دهم از این استانداردها برخوردار نیست. در شاخص تداوم، محتوای دوره دوم متوسطه از وضعیت مناسبی برخوردار است و بیش از 90% مطالب دارای ارتباط از نوع تداوم هستند. در شاخص توالی، به عنوان نمونه کتاب پایه دوازدهم بررسی شد، مشخص گردید از هیچکدام از شیوه های توالی در ادبیات این حوزه تبعیت نمی کند. در شاخص ادغام نیز مشخص شد این شاخص چندان مورد توجه نیست.  
۲۴.

مقایسه اثربخشی آموزش مبتنی بر واقعیت افزوده، واقعیت مجازی، مولاژ و آموزش سنتی بر میزان بارشناختی دانش آموزان در درس زیست شناسی

نویسنده:
منبع: فناوری و دانش پژوهی در تعلیم و تربیت دوره ۲ بهار ۱۴۰۱ شماره ۳ 43 - 54

کلیدواژه‌ها: واقعیت افزوده واقعیت مجازی و مولاژ بار شناختی زیست شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۲ تعداد دانلود : ۲۰۷
هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی آموزش مبتنی بر واقعیت افزوده، واقعیت مجازی، مولاژ و آموزش سنتی بر میزان بارشناختی در درس زیست شناسی دانش آموزان دختر پایه دهم شهر اراک بود. روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با استفاده از روش پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری کلیه دانش آموزان دختر پایه دهم متوسطه شهر اراک بود که تعداد 113 نفر از آنان (در قالب چهار کلاس درس) به عنوان نمونه آماری به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب گردیدند و در نهایت جایگزینی کلاس ها در گروه های آزمایش و کنترل به صورت تصادفی صورت پذیرفت. برای اندازه گیری میزان میزان بارشناختی از مقیاس درجه بندی پاس و ون مرینبوئر استفاده شد.. داده ها با استفاده از آمار توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و آمار استنباطی (تحلیل کوواریانس یک راهه و نیز جهت مقایسه زوجی گروه ها از تصحیح بنفرونی) و نرم افزار spss نسخه  23 تجزیه و تحلیل شد. یافته های پژوهش نشان داد بین بارشناختی دانش آموزانی که با روش واقعیت افزوده، واقعیت مجازی، مولاژ و سنتی آموزش دیده بودند، تفاوت معناداری وجود داشت و از میان این روش ها بیشترین تأثیر در کاهش بار شناختی را واقعیت افزوده و کمترین اثر را روش تدریس سنتی داشت. به عبارتی دیگر استفاده از روش واقعیت افزوده، واقعیت مجازی و مولاژ در راستای هم و در نهایت آموزش سنتی به ترتیب کمترین میزان بار هنگام ورود اطلاعات به حافظه ی فعال را در دانش آموزان وارد می کرد. بنابر نتایج باید به معلمان آموزش های لازم در جهت استفاده از چنین فناوری های داده شود و واقعیت افزوده و واقعیت مجازی را در متدولوژی تدریس خود به کار گیرند و ضمن اینکه به دیگر امکانات در دسترس، مثل مولاژ ها بی توجه نباشند که در صورت به کارگیری صحیح چنین امکاناتی گاهی همتراز با فناوری ها می توان در کاهش بارشناختی از آن ها سود برد.
۲۵.

رویکردهای جدید در تدریس زیست شناسی

نویسنده:
منبع: پیشرفت های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش سال پنجم تیر ۱۴۰۱ شماره ۴۹ 303 - 309

کلیدواژه‌ها: زیست شناسی آموزش خلاقیت تدریس رویکرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۲ تعداد دانلود : ۱۲۲
آموزش مهمترین رکن یک کشور است که می تواند بر زندگی احاد مردم تأثیرگذاشته و نقش مهمی را برای داشتن آینده بهتر ایفا کند، هر تغییر بزرگی با افکارنو آغاز می شود و این افکار و ایده ها در طول آموزش بدست می آیند. مدارس جایگاه های اصل یآموزش در جامعه هستند و بی شک برای اجرا هرگونه تحول در سیستم آموزشی کشور نیاز به توجه بیش از پیش به مدارس وجود دارد. علم زیست شناسی به بررسی و مطالعه جانداران مختلف از نظر ساختاری، عملکردی و چگونگی تشکیل می پردازد و به نظر می رسد انتقال بهتر پدیده های زیستی در علم زیست شناسی نیاز به استفاده از روش های جدید و خلاقانه دارد. در این مقاله به معرفی مشکلات و موانع یادگیری درس زیست شناسی، راهکارهای مؤثر در آموزش خلاقانه زیست شناسی و ارائه چند راهکار برای پرورش خلاقیت می پردازیم.
۲۶.

مقایسه محتوای کتاب های درسی زیست شناسی نظام جدید(بعد ازسال1396) با نظام قدیم (قبل از سال 1395) با استفاده از روش تحلیل محتوای ویلیام رومی

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش علوم تجربی سال اول بهار ۱۴۰۱ شماره ۳ 56 - 70

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوا زیست شناسی کتاب درسی ویلیام رومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۷ تعداد دانلود : ۱۱۱
هدف از پژوهش حاضر، بررسی میزان فعال بودن متن، تصاویر و ضریب فعالیت محور بودنِ کتابهای نظام قدیم(زیست شناسی و آزمایشگاه1، چاپ 1394، زیست شناسی و آزمایشگاه2، چاپ 1395) و کتابهای درسی زیست شناسی نظام جدید(زیست شناسی1، چاپ 1396 و زیست شناسی2، چاپ 1396) بر اساس تکنیک ویلیام رومی است. جامعه آماری در پژوهش پیش رو کل کتاب زیست شناسی و آزمایشگاه1، چاپ 1394، زیست شناسی و آزمایشگاه2، چاپ 1395، زیست شناسی1، چاپ 1396 و زیست شناسی2، چاپ 1396 میباشد. نمونه آماری 60 درصد از متن و تصاویر هر یک از کتابهای فوق بوده است که بصورت تصادفی و با استفاده از تابع Random Between در محیطExcel انتخاب شده است. در ادامه با توجه به شاخصه های ارائه شده در تکنیک ویلیام رومی، متن، تصاویر و ضریب فعال بودن نمونه آماری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که در قسمت متن، هیچکدام از کتابهای مورد بررسی فعال محور نبوده و دانش آموز را درگیر محتوا نمیکنند، اما کتابهای نظام جدید نسبت به کتابهای نظام قدیم، از محتوای فعال تری برخوردار هستند. در بخش تصاویر در بین کتابهای مورد بررسی، تصاویر زیست شناسی۱، از محتوای فعالی برخوردار است، ولی سایر کتابها از محتوای فعال برخوردار نیست. تصاویر کتاب زیست شناسی۲، اگرچه از محتوای فعال برخوردار نیست، ولی ضریب فعال محور بودن تصاویر در آن نسبت به کتابهای نظام قدیم بیشتر است. نتایج آماری نشان میدهد که کتاب زیست شناسی2، فعالیت محور بوده ولی سایر کتابهای مورد بررسی فعالیت محور نمیباشند.
۲۷.

اثر بخشی آموزش با روش ایفای نقش بر یادگیری مبحث هورمون ها در کتاب زیست شناسی یازدهم رشته علوم تجربی

نویسنده:
منبع: پویش در آموزش علوم پایه دوره هشتم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۲۹) 50 - 60
تعداد بازدید : ۲۲۴ تعداد دانلود : ۱۱۱
هدف این تحقیق بررسی تأثیر آموزش به روش ایفای نقش بر میزان یادگیری و انگیزش درس زیست شناسی نسبت به روش سنتی و معلم محور است. این پژوهش با روش اجرای پیش آزمون و پس آزمون در دو گروه آزمایش و کنترل انجام و نتایج با هم مقایسه شد. نمونه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان پسر پایه یازدهم تجربی شهرستان مرودشت در سال تحصیلی 1401-1400بودند. از بین دبیرستان های پسرانه یک دبیرستان به تصادف انتخاب شد. این دبیرستان دارای 2 کلاس پایه یازدهم و 60 دانش آموز بود. این دو کلاس به طور تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. با استفاده از نمرات نیمسال درس زیست شناسی به عنوان پیش آزمون اختلاف سطح معنی داری دو گروه آزمایش و کنترل مورد بررسی قرار گرفت. روش ایفای نقش در در مبحث هورمون ها در گروه آزمایش انجام شد. در گروه کنترل اقدامی صورت نگرفت. از هردو گروه پس آزمون گرفته شد. نتیجه پژوهش نشان داد که دانش آموزان گروه آزمایش نمرات بهتر و یادگیری کامل تر و مفهومی تری داشتند و اختلاف معنی داری را نشان می دهند. بنابراین الگوی تدریس با روش ایفای نقش می تواند در مباحثی از زیست شناسی که قابلیت اجرا داشته باشد.
۲۸.

بررسی سیر تکوینی نقش رایانش در الگوسازی از فرآیندهای شکل گیری پدیده های طبیعی در تولید فرم معماری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معماری و شهرسازی ایران دوره ۱۳ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲۴ 73 - 88
تعداد بازدید : ۱۷۳ تعداد دانلود : ۱۸۹
ایده تعمیق در طبیعت و توجه به نحوه رشد و شکل گیری پدیده های زیستی بجای تقلید از لایه های سطحی و شکلی، سابقه ای طولانی دارد. لیکن در عمل، توانایی علمی و فنی کافی برای اجرای آن وجود نداشته است. شاید بتوان دلیل آن را انتخاب سطحی موضوعات پیچیده و غیر قابل احاطه به لحاظ ضعف در زمینه های علمی و یا نبود امکانات فنی برای اجرا دانست. حال با عنایت به تحولات فنی و علمی در چند دهه اخیر امکان پذیری چنین رویکرد ماهیتی، دور از ذهن نمی باشد. ظهور نظریات و روش های رایانشی نوین بر گرفته از سیستم های زیست شناختی، در طی چند دهه اخیر، تعمیق در اصول و قواعد فرآیند تولید فرم را امکان پذیر نموده است. هدف مقاله حاضر بررسی چگونگی الگو سازی از فرآیندهای رشد و شکل گیری پدیده های زیستی در روشمند سازی فرآیند تولید فرم در حوزه معماری می باشد. یکی از الگوهای مطرح در فرآیند رشد پدیده های زیستی، الگوی رشد دیفرانسیلی می باشد. روش تحقیق در پژوهش پیش رو، بصورت توصیفی تحلیلی بوده و اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه ای و اسناد و مدارک، گردآوری شده اند. پس از مرور سوابق نظری و عملی رایانشی ملهم از اصول زیست شناختی و بررسی سیر تکوینی آن ها، با استفاده از روش تحقیق شبیه سازی با راهبرد استدلال منطقی، الگوی رشد دیفرانسیلی، در یک فرآیند تولید فرم معماری مورد آزمایش و بررسی قرار گرفت. به نحوی که طی یک آزمایش شبیه سازی، مدلی از الگوهای رشد در تولید فرم رایانشی ارایه گردید. نتایج آزمایش ها نشانمی دهد که شبیه سازی الگوریتمیک الگوهای رشد و شکل گیری پدیده های زیستی از مجرای رایانشی، در خلق روش های نوین فرآیند تولید فرم معماری می تواند مؤثر واقع گردد. 
۲۹.

تاثیر آموزش «سازگار با مغز» بر یادگیری شناختی، مهارتی و عاطفی دانش آموزان در درس زیست شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روانشناسی شناختی دوره ۱۰ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۳۲) ۱۰۰-۸۷

کلیدواژه‌ها: آموزش سازگار با مغز پیشرفت تحصیلی یادگیری مهارتی یادگیری عاطفی زیست شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۵ تعداد دانلود : ۱۲۵
هدف این پژوهش، بررسی تأثیر روش آموزش« سازگار با مغز» بر میزان یادگیری درس زیست شناسی در حیطه های شناختی، مهارتی و عاطفی دانش آموزان بود. روش این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با دو گروه کنترل و آزمایش بوده است. جامعه ی آماری شامل دانش آموزان دختر پایه یازدهم متوسطه منطقه 13 تهران در سال تحصیلی 99-98 است. تعداد 52 نفر از افراد جامعه ی آماری به شیوه ی نمونه گیری هدفمند انتخاب و به شکل تصادفی در دو گروه قرارداده شدند. ابزار اندازه گیری متغیرها آزمون محقق ساخته شناختی- مهارتی و پرسشنامه ی محقق ساخته نگرش سنج بود. روایی ابزار محقق ساخته با استفاده از نظرات معلمان متخصص و پایایی آن ها به شیوه ی بازآزمایی تعیین شد. برای ارزیابی و تجزیه و تحلیل فرضیه ها از نرم افزار آماری SPSS26 و آزمون های آماری (تی تست، من ویتنی و شاخص کای اسکوآر) استفاده شد. نتایج نشان داد که آموزش به شیوه ی یادگیری« سازگار با مغز» در مقایسه با روش معمول سبب افزایش نمرات دانش آموزان در حیطه های شناختی و مهارتی و در حیطه ی عاطفی سبب بهبود نگرش آنان در درس زیست شناسی و در سطح آماری 5 درصد گردیده است(05/0>P). این نتایج نقش و اهمیت روش آموزش « سازگار با مغز» را در یادگیری نشان می دهد.
۳۰.

مقایسه میزان اثربخشی آموزش زیست شناسی به روش کلاس معکوس در دانش آموزان دختر مدارس تیزهوشان و عادی

نویسنده:
منبع: آموزش پژوهی دوره ۹ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۳۳) 51 - 61

کلیدواژه‌ها: کلاس معکوس زیست شناسی آموزش انگیزش یادگیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵ تعداد دانلود : ۱۵۸
هدف این تحقیق بررسی تأثیر آموزش به روش کلاس معکوس بر میزان یادگیری و انگیزش درس زیست شناسی است. نمونه آماری شامل 86 دانش آموز دختر شهرستان آمل در سال تحصیلی 1398-1399، در چهار کلاس توسط یک دبیر در دو دبیرستان عادی و تیزهوشان به صورت سنتی و کلاس معکوس با روش شبه آزمایشی تحت آموزش قرار گرفتند. تحلیل داده های حاصل از آزمون پیشرفت تحصیلی و پرسشنامه انگیزش با آمار توصیفی و استنباطی به کمک نرم افزارSPSS انجام شد. یافته ها نشان داد گروه های آزمایش و گواه در همه متغیرهای مورد مقایسه دارای تفاوت معنی دار می باشند، اما در گروه های آزمایش تغییر محسوس تری مشاهده شده است. به طور کلی می توان نتیجه گرفت بین گروه آزمایش و گروه گواه، از نظر انگیزه و پیشرفت تحصیلی تفاوت معنى دارى وجود دارد. کلاس معکوس موجب تقویت همکاری های گروهی و یادگیری عمیق مفاهیم می شود. از بررسی پرسشنامه والدین مشخص شد آنان نسبت به این روش تمایل دارند ولی بعضی عوامل از موانع به شمار می روند. همچنین میزان اثربخشی این روش در مدارس عادی بیشتر از تیزهوشان بود که ممکن است به علت انتظارات خانواده و عوامل آموزشی در مدارس تیزهوشان ، تمایل دانش آموزان به کاربرد شیوه های نوین را کاسته باشد.
۳۱.

مقایسه روش تدریس مشارکتی و روش تدریس سنتی در یادگیری درس زیست شناسی دانش آموزان دختر

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش علوم تجربی سال دوم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۶ 56 - 64

کلیدواژه‌ها: تدریس مشارکتی تدریس سنّتی یادگیری زیست شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵ تعداد دانلود : ۱۰۳
سابقه و هدف: همراه با پیشرفت و توسعه علوم و فناوری تغییراتی در محتوا و شیوه های آموزشی روی داده است. این پژوهش با هدف مقایسه تأثیر روش تدریس مشارکتی و روش تدریس سنتی در یادگیری درس زیست شناسی دانش آموزان دختر مناطق شش و هفت تهران انجام شد. روش بررسی: جامعه آماری این تحقیق، کلیه دانش آموزان دختر سال دوم متوسطه مناطق شش و هفت در سال 1400-1401 می باشد. نمونه گیری به صورت تصادفی خوشه ای چند مرحله ای است. بنابراین دانش آموزان دو کلاس دوم متوسطه پس از موازنه سازی آزمودنی ها یکی به شکل یادگیری سنتی به تعداد 30 نفر و دیگری به شیوه تدریس مشارکتی به تعداد 30 نفر در درس زیست شناسی مورد بررسی قرار گرفتند. برای اندازه گیری میزان یادگیری گروه ها از آزمون پیشرفت تحصیلی استفاده گردید. برای تعیین روایی محتوایی پرسشنامه از نظر متخصصان و معلمان استفاده شد. برای تحلیل داده های آماری در مورد هر یک از فرضیه های پژوهشی از آزمون تحلیل کوواریانس استفاده گردید. یافته ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که در مقایسه بین دو روش تدریس مشارکتی و روش تدریس سنتی، در پیشرفت تحصیلی تفاوت معناداری وجود دارد، اما میان آن دو در انگیزه پیشرفت تفاوت معناداری وجود ندارد. نتیجه گیری: به نظر می رسد روش تدریس مشارکتی در افزایش یادگیری دانش آموزان تأثیرگذاشته و نسبت به روش سنتی تدریس اثر بخش تر بوده است.
۳۲.

ارزشیابی محتوای زیست شناسی برنامه درسی علوم تجربی مقطع متوسطه اول بر اساس برنامه درسی اجرا شده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پویش در آموزش علوم پایه دوره ۹ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۳۱) 50 - 60

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی ارزشیابی زیست شناسی علوم تجربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴ تعداد دانلود : ۷۱
پژوهش حاضر با هدف ارزشیابی بخش زیست شناسی برنامه درسی علوم تجربی متوسطه اول براساس برنامه درسی اجرا شده انجام شد. این پژوهش توصیفی و از نوع پیمایشی است. نمونه پژوهش به صورت نمونه گیری تصادفی ساده شامل 55 نفر از معلمان علوم تجربی شهرستان بروجن در سال تحصیلی 1401-1400 بودند. پایایی ابزار پژوهش (پرسشنامه محقق ساخته 32 گویه ای) با مقدار آلفای کرونباخ %85 مورد تأیید قرار گرفت. نتایج با استفاده از آزمون های تی مستقل و فریدمن بوسیله نرم افزار 20spss تحلیل شد. بر اساس یافته ها، میزان آشنایی معلمان با فلسفه و اهداف برنامه درسی زیست شناسی، قابلیت اجرای آزمایش ها و فعالیت های پیش بینی شده، روش های ارزشیابی معلمان از یادگیری، میزان تحقق اهداف حیطه دانشی و حیطه نگرشی با اختلاف میانگین بدست آمده در حد مطلوب است. همچنین روش های ارزشیابی معلمان از یادگیری با میانگین رتبه 52/3 از بالاترین اهمیت بر خوردار است. بنابراین تا رسیدن به حد بسیار مطلوب فاصله زیادی وجود دارد. از آنجا که زیست شناسی از بخش های مهم علوم تجربی می باشد، انتظار می رود تولید برنامه درسی بروز، کارآمد و متناسب با نیازهای جامعه، تدوین راهکارهای آموزشی و ایجاد فرصت های ارتقای شغلی معلمان از دغدغه های نظام آموزشی کشور باشد.
۳۳.

تأثیر کاربرد روش اسکمپر بر میزان پیشرفت تحصیلی و خلاقیت دانش آموزان در آموزش مجازی درس زیست شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبردهای نوین تربیت معلمان سال ۸ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱۵ 48 - 31

کلیدواژه‌ها: اسکمپر آموزش مجازی پیشرفت تحصیلی خلاقیت زیست شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳ تعداد دانلود : ۱۰۳
هدف از این تحقیق بررسی تأثیر کاربرد روش اسکمپر بر میزان پیشرفت تحصیلی و خلاقیت دانش آموزان دختر در آموزش مجازی درس زیست شناسی پایه دهم دبیرستان طالقانی شهرستان رودهن در سال تحصیلی 1400-1399 است. از جامعه آماری دو کلاس به صورت تصادفی با  64 نفر دانش آموز انتخاب شد که یک کلاس با روش اسکمپر و کلاس دیگر به روش سنتی توسط یک دبیر تحت آموزش مجازی به صورت آنلاین قرار گرفتند. پژوهش به صورت نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون - پس آزمون انجام شد. برای بررسی اثر روش اسکمپر بر خلاقیت از پرسش نامه خلاقیت تورنس استفاده شد. به منظور بررسی فرضیه های تحقیق و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد دو گروه آزمایش و گواه در متغیر پیشرفت تحصیلی، دارای تفاوت معنی داری نمی باشند؛ اما در متغیر خلاقیت، تفاوت معنادار است. به طورکلی نتایج نشان داد آموزش مجازی درس زیست شناسی به روش اسکمپر از نظر درک مفهومی مطالب و پیشرفت تحصیلی بدون تأثیر است و مداخله آن در تدریس فقط موجب افزایش میزان خلاقیت در دانش آموزان می شود.
۳۴.

بررسی تاریخی تغییرات کتاب های درسی تاریخ طبیعی مدارس با تأکید بر موضوع تکامل جانوران و انسان از دوره قاجاریه تا کنون(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ علم دوره ۲۰ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۳۳) 31 - 65

کلیدواژه‌ها: چارلز داروین زیست شناسی کتاب های تاریخ طبیعی مدارس جدید نظریه تکامل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶ تعداد دانلود : ۹۰
روند گسترش مدارس جدید در دوره قاجار در پیوند با مسائل سیاسی و فرهنگی و اجتماعی بوده است. هرگز نمی توان اعزام گروه های دانشجویی به اروپا، جنگ های مداوم ایران و روس و نهایتاً پیروزی انقلاب مشروطه را، در تکوین مدارس جدید نادیده گرفت. با آغاز به کار مدارس جدید نیاز به تولید کتاب های متناسب با آن نیز احساس شد و اهالی فرهنگ در هر دوره کوشیدند این امر مهم را سامان دهند. این مقاله می کوشد تاریخ تدوین یکی از این کتاب ها را بررسی  و تغییرات ایجاد شده را در آن آشکار کند. این پژوهش بیشتر به کتاب های «تاریخ طبیعی» نظر دارد و از آن میان نیز انگشت تأکید بر نظریه تکامل و چگونگی ورود و بسط آن به کتاب های درسی از آغاز تا کنون گذاشته است. با بررسی اسناد می توان نشان داد، علی رغم چالش جدی برخی از جریان ها در ایران با نظریه تکامل، این موضوع بیش وکم در کتاب ها آمده است، هر چند روایت های هر دوره خود بازتابی از شرایط سیاسی و فرهنگی حاکم بر نهادهای علمی و فرهنگی دارد.
۳۵.

زیست شناسی؛ رکن جدیدی در مهندسی شیمی گذار از «مهندسی شیمی» به «مهندسی شیمی و زیست شناسی» بخش 1: ضرورت، محتوای آموزشی و مباحث پژوهشی

نویسنده:
منبع: آموزش مهندسی ایران سال ۱۹ تابستان ۱۳۹۶ شماره ۷۴ 1 - 22
تعداد بازدید : ۸۹ تعداد دانلود : ۵۴
پیشرفت زیست شناسی شاخه های جدیدی مانند «مهندسی زیست پزشکی» و «زیست فناوری» را در عرصه مهندسی به وجود آورده است. توسعه شاخه های مذکور که همگی میان رشته ای هستند، در گرو فعالیتهای مهندسان شیمی آشنا با علم زیست شناسی است. لزوم فعالیت مهندسان شیمی در حوزه های مهندسی مرتبط با زیست شناسی؛ و اجتناب ناپذیربودن استفاده از ابزار زیست شناسی در مواجهه با چالشهای زیست محیطی، اقتصادی و صنعتیِ پیش روی مهندسان شیمی نشان می دهد که در عصر جدید، آشنایی با شیمی به تنهایی، پاسخگوی نیازهای مهندسان شیمی و صنعت نیست، و علم زیست شناسی باید در کنار علم شیمی به عنوان یکی از ارکان اصلی ساختار آموزش مهندسی شیمی مدرن در نظر گرفته شود. برخلاف کشورهای پیشرفته، که این مهم را در ساختار نظام آموزشی مهندسی شیمی اعمال می کنند و حتی عنوان این رشته را به «مهندسی شیمی و زیست شناسی» و نظایر آن تغییر داده اند، در ایران به جز تعداد محدودی، که در مقاطع تحصیلات تکمیلی در گرایش خاصی از حوزه مذکور تحصیل کرده اند، مهندسان شیمی از دانش زیست شناسی برای مواجهه با چالشهای جدید بی بهره اند. این پژوهش با هدف آگاهی رسانی درباره ضرورت گذار از «مهندسی شیمی» به «مهندسی شیمی و زیست شناسی»، که متخصصان آن مهندسان شیمی آشنا با زیست شناسی هستند، انجام شده و در این راستا به بررسیِ کلیات برنامه آموزشی رشته «مهندسی شیمی و زیست شناسی» و مباحث روز آن پرداخته و پیشنهاد می کند که با به روزرسانی برنامه درسی مهندسی شیمی، و یا تأسیس چنین رشته هایی، زمینه فعالیت در حوزه های جدید مهندسی و همچنین مواجهه هرچه مؤثرتر با چالشهای روز فراهم شود.
۳۶.

زیست شناسی؛ رکن جدیدی در مهندسی شیمی گذار از «مهندسی شیمی» به «مهندسی شیمی و زیست شناسی» بخش 2: آموزش، تحصیلات تکمیلی و موقعیت صنعتی

نویسنده:
منبع: آموزش مهندسی ایران سال ۱۹ پاییز ۱۳۹۶ شماره ۷۵ 1 - 21
تعداد بازدید : ۵۶ تعداد دانلود : ۵۹
در ادامه بخش پیشین که درباره هم پوشانی حوزه های زیست شناسی و مهندسی شیمی بحث و بررسی شد و از ضرورت تربیت مهندسان شیمی آشنا با زیست شناسی یا «مهندسان شیمی و زیست شناسی» سخن به میان رفت، در این نوشته به بررسی شرایط تحصیل، برنامه های آموزشی، دانشگاه های پیشرو، روند تولید علم، و موقعیت صنعتی رشته «مهندسی شیمی و زیست شناسی» پرداخته شده است. در این پژوهش از گرایش دانشکده های مهندسی شیمی آمریکا به رشته مذکور گفته شده است. همچنین، گزارشی درباره روند روبه رشد چاپ مقالات و همچنین تعداد همایش های مرتبط با این رشته (که نشان از کاربردی بودن «مهندسی شیمی و زیست شناسی» دارد) ارائه شده است. گفته شد که در کشورهای پیشرفته، توسعه حوزه های مهندسی مرتبط با زیست شناسی، و تمسک صنایع مختلف به زیست شناسی برای مواجهه با چالش های روز، موجب شده است که بازار کار به مهندس «شیمی و زیست شناسی» نیازمند باشد و سرمایه گذاری های کلانی در زمینه صنایع مرتبط با مهندسی «شیمی و زیست شناسی» صورت پذیرد. همچنین درخصوص بیگانه بودن مهندسان شیمی ایرانی، به جز عده اندکی، که در مقطع تحصیلات تکمیلی در گرایشهای مرتبط با زیست شناسی ادامه تحصیل می دهند، بحث شده است. این پژوهش پیشنهاد می کند که باتوجه به فراگیرشدن موج توسعه زیست شناسی و حوزه های مهندسی مرتبط با آن، و نیز باتوجه به چالش های زیست محیطی، صنعتی و اقتصادی؛ اصلاح نظام آموزش مهندسی شیمی و پرورش مهندسان شیمی آشنا با زیست شناسی در برنامه کاری مسئولان امر قرار گیرد.
۳۷.

آموزش مهندسی زیستی

نویسنده:
منبع: آموزش مهندسی ایران سال ۶ زمستان ۱۳۸۳ شماره ۲۴ 49 - 57
تعداد بازدید : ۹۶ تعداد دانلود : ۵۸
مهندسی زیستی یکی از علوم بین رشته ای نوین است که در این علم ارتباط مباحث علمی پژوهشی متقابل و کارآمدی از تداخل گرایش های مختلف مهندسی و زیست شناسی ایجاد می شود. اخیراً در اکثر کشورهای پیشرفته تمایل فراوانی برای اصلاح یا ایجاد برنامه های تحصیلی دروه های مهندسی زیستی پیدا شده است. مهندسی زیستی دارای مفاهیم و ساختارهای بسیار گسترده از دو جنبه زیست شناسی و مهندسی است. بعضی مواقع در ظاهر مفاهیم اساسی مهندسی و زیست شناسی با یکدیگر ناهماهنگ هستند که با ایجاد دوره های کارشناسی در این رشته نوین امکان درک متقابل رشته های زیست شناسی و مهندسی و استفاده از آن در حل ابداعانه مسائل صنایع مختلف کشور فراهم می آید. در این دوره تحصیلی موضوعات مهندسی، موضوعات علم حیات و دوره های ترکیبی این دو مورد بحث قرار می گیرد و در این مقاله مختصری از برنامه های تحصیلی مهندسی زیستی در کشورهای مدرن ارائه و ایجاد این رشته در آموزش عالی کشور پیشنهاد می شود.
۳۸.

زیست فناوری و مهندسی شیمی

نویسنده:
منبع: آموزش مهندسی ایران سال ۸ بهار ۱۳۸۵ شماره ۲۹ 1 - 15
تعداد بازدید : ۱۰۵ تعداد دانلود : ۷۶
در این مقاله ابتدا زیست فناوری تعریف و سپس تاریخچه مختصری از آن ارائه شده است. همچنین، رابطه بین علوم مختلف مهندسی و پایه با این فناوری بین گرایشی بیان شده است. پس از آن نقش مهندسی شیمی در این فناوری ذکر شده و کاربردهای روش های بیولوژیکی در توسعه برخی فرایندهای شیمیایی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در خاتمه، تعدادی از سازمان ها و مؤسسات فعال در زمینه زیست فناوری در ایران معرفی شده است. این مقاله می تواند راهنمایی برای آشنایی مقدماتی داوطلبان تحصیل در رشته زیست فناوری باشد.
۳۹.

واکاوی پدیده تدریس برای آزمون در درس زیست شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تدریس پژوهی سال ۱۱ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ 113 - 84

کلیدواژه‌ها: تدریس برای آزمون آزمون سراسری برنامه درسی تدریس آزمون زیست شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳ تعداد دانلود : ۶۳
زمینه و هدف: هرساله داوطلبان زیادی برای ورود به رشته های پزشکی، داروسازی و دندان پزشکی در گروه تجربی آزمون سراسری (به عنوان مهم ترین آزمون ورودی به آموزش عالی) شرکت می کنند و موفقیت در آزمون برای آن ها از اهمیت و اولویت بسیار بالایی برخوردار است. ماهیت آزمون، فرایند آمادگی داوطلبان و اهمیت و اولویت آن، پدیده ای به نام تدریس برای آزمون را در نظام آموزش متوسطه رایج کرده است. بر این اساس هدف پژوهش حاضر واکاوی پدیده تدریس برای آزمون در درس زیست شناسی می باشد. روش تحقیق: روش پژوهش حاضر روش کیفی از نوع پدیدارشناسی تفسیری است. مشارکت کنندگان از بین معلمان نواحی شش گانه و مدرسان آموزشگاهی درس زیست شناسی شهر اصفهان با روش نمونه گیری هدفمند گلوله برفی و به تعداد 15 نفر انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری مصاحبه نیمه ساختاریافته است که با استفاده از دانش نظری مرتبط با موضوع طراحی و ساخته شده است. برای تحلیل، مصاحبه معلمان به متن تبدیل و با استفاده از روش دیکلمن، آلن و تنر، ابتدا مفاهیم اولیه و سپس درون مایه های فرعی و نهایتاً درون مایه های اصلی استخراج شدند. یافته ها: نتایج این مطالعه نشان داد تدریس برای آزمون پدیده ای رایج در نظام آموزش متوسطه است به نحوی که تمامی فعالیت های آموزشی مدرسه بر آزمون متمرکز می شود و تلاش معلمان و دانش آموزان بر موفقیت در آزمون قرار می گیرد. این پدیده ضمن ایجاد اختلال در فرایند تدریس و یادگیری منجر به رواج تدریس سطحی مفاهیم و موضوعات درسی و تمرکز بر تکنیک تست زنی می شود.  نتیجه گیری: آزمون سراسری به دلیل حساسیت زیاد و اثرگذاری بر آینده داوطلبان، روش های یاددهی _یادگیری معلمان و سبک یادگیری دانش آموزان را تحت تأثیر قرار می دهد و این اثرگذاری منجر به رواج پدیده تدریس برای آزمون در دروس دوره متوسطه خصوصاً درس زیست شناسی شده است.
۴۰.

مقایسه روش های سنتی و نوین تدریس در آموزش زیست شناسی بر دانش آموزان پایه یازدهم شهر شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پویش در آموزش علوم پایه دوره ۹ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۳۳) 28 - 34

کلیدواژه‌ها: معلم محور دانش آموز محور زیست شناسی پایه یازدهم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳ تعداد دانلود : ۳۵
هدف مقاله حاضر، مقایسه روش های سنتی و نوین تدریس در آموزش زیست شناسی دانش آموزان پایه یازدهم شهر شیراز بود. این مطالعه با روش پژوهش شبه آزمایشی روی دانش آموزان دختر پایه یازدهم در ناحیه سه و چهار شیراز انجام گرفت. از هر ناحیه یک دبیرستان دخترانه به صورت تصادفی انتخاب و از هر مدرسه یک کلاس به عنوان گروه آزمایشی و یک کلاس به عنوان گروه کنترل (دو گروه آزمایشی و دو گروه کنترل) درنظر گرفته شدند و مباحث یکسانی از درس زیست به آنها تدریس گردید و در پایان با آزمون های محقق ساخته مورد پس آزمون قرار گرفتند. استاندارد بودن آزمون ها توسط دبیران مدارس تایید شد. پس از تجزیه و تحلیل داده ها، نتایج حاکی از آن بود که: 1) گروه های آزمایشی (دانش آموز محور) در هر دو ناحیه نمرات بالاتری را نسبت به گروه های کنترل (معلم محور) در آزمون ها کسب کردند 2) ابزارها و امکانات مورد استفاده در روش نوین بیشتر از سنتی بود 3) مدت زمان تدریس در گروه های آزمایشی بیشتر از گروه های کنترل بود 4) میزان سخنرانی معلم و سکوت فراگیران در روش سنتی و میزان پرسش و پاسخ، کار گروهی، جهت دهی به بحث، بررسی فیلم و مشارکت فراگیران در روش نوین بالاتر بوده و تفاوت معنی داری وجود دارد.