گردشگری

مناطق مرزی از جمله فضاهای جغرافیایی هستند که با وجود ظرفیت های بالایی که دارا می باشند گاهی متناسب با شرایط خاصی که دارند این ظرفیت ها نادیده گرفته شده اند. در طی سال های اخیر، گردشگری مناطق مرزی از جمله این ظرفیت ها است که تا حدی به آن توجه شده است و به همراه خود مزیت رقابت گردشگری این مناطق را نیز شکل داده است. گردشگری ازلحاظ اقتصادی، بدون شک یکی از مهم ترین شکل های نیروی در جهان است که اهمیت بسیاری برای کشورهای در حال رشد دارد. ازاین رو هدف این پژوهش بررسی سطح رقابت پذیری گردشگری شهرستان پاوه است. روش توصیفی – تحلیلی و هدف کاربردی است. تحقیق حاضر در دو بعد صورت گرفته است. در مرحله اول داده ها و اطلاعات موردنیاز از طریق مطالعه اسنادی و کتابخانه ای ازجمله اسناد مرتبط با گردشگری مطالعه گردید. سپس، اهداف، استراتژی های مهم رسیدن به اهداف و قابلیت های گردشگری شهرستان پاوه وارد نرم افزار Meta-SWOT گردید، نتایج به دست آمده نشان می دهد که مهم ترین مزیت های گردشگری شهرستان داشتن تنوع آب وهوایی، بافت و معماری خاص و منحصربه فرد و نیروی انسانی تحصیل کرده است، و ضعف دپیلماسی کشور، درگیری بین کشورهای منطقه، مدیریت کلان کشور، کمبود زیرساخت های مناسب به عنوان بزرگ ترین موانع توسعه گردشگری در شهرستان پاوه بر اساس نظرات کارشناسان بوده اند.

گردشگری پزشکی یا توریسم پزشکی انگلیسی: Medical Tourism) ) شاخه ای از گردشگری سلامت است که در آن شخص از کشوری به سایر نقاط دنیا با امکانات پیشرفته تر بهداشتی و درمانی سفر می کند تا از خدمات پزشکی کشور مقصد در مراکز درمانی بهره مند شود. در اغلب موارد، هدف از توریسم پزشکی بهره مندی از قیمت پایین خدمات پزشکی یا دریافت سریع تر و بهتر خدمات در سایر نقاط دنیاست. توریسم پزشکی با سفرهای معمولی پزشکی متفاوت است. در سفرهای معمول، شخص از کشوری کمتر توسعه یافته برای دریافت خدمات پزشکی به کشورهای پیشرفته می رود و دلیل آن نبود خدمات مشابه در کشورش است. در حالی که در توریسم پزشکی خدمات مشابه ارائه می شود ولی توریست کشور دیگر را ترجیح می دهد.خدمات ارائه شده در توریسم پزشکی متفاوت و بستگی به انتخاب گردشگر دارد. از خدمات بیسیک و ساده دندان پزشکی تا عمل جراحی های پیشرفته همچون تعویض زانو، جراحی قلب یا جراحی های زیبایی قابل ارائه بوده و محدودیتی نیست. گردشگری پزشکی به مسافرت افراد برای دریافت خدمات پزشکی در کشورهای دیگر در قالب گردش گر اطلاق می شود. هرچند شهر اردبیل در این صنعت از قابلیت های زیادی برخوردار است. اما نبود زیر ساخت های لازم در بیمارستانهای دولتی و بخش خصوصی و کاهش ارزش پول کشور آذربایجان موجب کاهش گردشگران شهروندان آذری به اردبیل شده است. در این پژوهش داده های آماری از طریق پرسشنامه و مصاحبه و مراجعه به بیمارستانها و مستندات موجود در ادارات و سازمان های متولی، جمع آوری گردیده است. بعد از جمع آوری اطلاعات اولیه110نسخه پرسشنامه بعد ترجمه به زبان لاتین آذربایجانی در دو بخش سوالات عمومی و ارزشی در بیمارستان های دولتی، خصوصی، هتل بیمارستان و مطب- های خصوصی و همچنین در محل اسکان اتباع آذری توزیع که در نهایت 77 نفر از افرادی که دارای سواد کافی بودند به پرسشنامه ها پاسخ دادند و 33مورد فاقد ارزش بوده که در نهایت 25 نفر زن و 52 نفر از پاسخ دهندگان مرد بودند.بیشترین فراوانی برای مطب ها وکلینیک ها می باشد که 61% افراد پاسخ گو را شامل می شود کمترین فراوانی نیز برای بیمارستان های خصوصی است که کمتر از 7% نمونه را شامل می شود. با توجه به اهداف و سوالات تحقیق، آمار توصیفی مربوط به سن، تحصیلات، جنسیت، بیمارستان مورد مراجعه، محل اسکان، وسیله ایاب و ذهاب و تحلیل توصیفی متغیرها به طور کامل بیان شد. بعد از بررسی نرمال بودن متغیرها با استفاده از آزمون کلموگروف، به تحلیل استنباطی فرضیات پرداخته شد. استنتاج تجزیه و تحلیل داده های پژوهش و خروجی بررسی فرضیات هم با همبستگی و آزمون ویلکاکسون بررسی شده میزان برآورد شده ضریب همبستگی اسپیرمن بین دو متغیر هزینه خدمات پزشکی و رضایت مندی برابر با 0.56 است. این همبستگی یک مقدار مثبت می باشد که موید همبستگی مثبت بین این دو متغیر است و مقدار آن در سطح 05/0معنی دار است زیرا مقدار p-value کمتر از 05/0است. همچنین بنابر خروجیSPSS وجود زیرساخت های گردشگری پزشکی در شهر اردبیل از نظر بیماران و در سطح بیش از 60% رد می شود این امر بدان مفهوم است که زیرساختهای لازم در زمینه گردشگری پزشکی در سطح استاندارد وجود ندارد. که در نتیجه مشخص شد بین هزینه خدمات پزشکی و افزایش توریسم پزشکی در اردبیل ارتباط معنی داری وجود دارد و همچنین زیر ساختهای توریسم پزشکی در شهر اردبیل در حد نرمال نمی باشد.

رقابت پذیری یکی از مؤلفه های اساسی توسعه گردشگری شهرها است که می تواند به توسعه عمومی گردشگری کشور نیز منجر شود. هدف این پژوهش تبیین مدلی برای رقابت پذیری گردشگری شهرهای توریستی در ایران است. بدین منظور ابتدا مدل مفهومی اولیه پژوهش با بررسی ادبیات تدوین شد. سپس از پرسشنامه مورد تأیید خبرگان استفاده شده و مدل مفهومی پژوهش با نظرات راهنمایان گردشگری مجرب در خصوص 184 شهر مورد آزمون قرار گرفت. آزمون مدل مفهومی پژوهش با روش تحلیل مسیر مبتنی بر PLS و با استفاده از نرم افزار Smart-PLS انجام پذیرفت. به منظور تحلیل یافته های پژوهش، اعتبارسنجی مدل اندازه گیری، مدل ساختاری و مدل کلی پژوهش انجام گرفت و مدل روابط ساختاری بومی شده شهرهای توریستی ایران تدوین شد. یافته های پژوهش نشان داد که مدیریت مقصد بیشترین تأثیر را بر رقابت پذیری گردشگری شهرهای توریستی ایران داشته است. سایر عوامل تأثیرگذار به ترتیب عبارت از خدمات گردشگری، عوامل و شرایط حمایتی، شرایط تقاضا، منابع و جاذبه های اصلی و زیرساخت ها بوده اند.

توسعه پایدار توریسم ساحلی در جزایر مرجانی، نیازمند رعایت ملاحظات زیست محیطی، کاهش هزینه ها در تأمین انرژی و ایجاد شرایط آسایش برای گردشگران است. از آنجا که در توسعه کالبدی سواحل توریستی، ساختمان ها، بیشترین مصرف کننده انرژی و نیز تولیدکننده ذباله، فاضلاب و آلودگی های محیطی هستند، ارایه راهکارهای مناسب در جهت اصلاح الگوی مصرف و کاهش آلایندگی ضروری می باشد. در این پژوهش با بررسی زیست بوم جزیره مرجانی هندورابی و توجه به پارامترهای اقلیمی و محیطی آن، الگویی بهینه برای طراحی ساختمان های اقامتی و عمومی با رویکرد کاهش هزینه های انرژی مصرفی و آلاینده ها ارایه شده است. روش تحقیق براساس تحلیل زیست اقلیمی و انرژی و نیز رابطه ساختمان و محیط براساس مشاهدات میدانی و شبیه سازی بوده است. با استفاده از نرم افزار تحلیل گر محیطی Design Builder در شرایط غیر پویا میزان نیاز به انرژی در داخل و خارج بررسی و تحلیل گردیده است. نتیجه این پژوهش نشان داده که روش های غیر فعال، می تواند بخش مهمی از میزان انرژی مورد نیاز را از طریق تعامل با محیط تأمین کند و مقادیر آن را کاهش دهد. همچنین با استفاده از سایبان های ترکیبی افقی و عمودی، ایجاد حفاظ های تهویه پذیر بر روی پنجره ها، رواق ها پیوسته، مصالح سبک، و عایق های همگن و پلیمری، بهره گیری از آترویم و چرخش به سمت بادهای ساحلی،    می توان هزینه تولید انرژی را تا 75 کیلووات ساعت بر مترمربع در سال کاهش داد و همچنین بار سرمایشی مورد نیاز را به طور قابل ملاحظه ای کم کرد. در نتایج تحقیق مشخص شده است که اجرای راهبردهای ارایه شده به طور غیر مستقیم منجر به کاهش تولید گازهای گلخانه ای تا 126 تن در سال برای نمونه شبیه سازی شده می گردد.

با همه گیری کووید 19، جهان با چالشی بسیار فراتر از جنگ جهانی دوم روبرو شده است. بحرانی که علاوه بر به خطر انداختن سلامت جامعه، تهدیدی اساسی علیه اقتصاد جهانی است. با گسترش این ویروس و عدم وجود واکسن و داروی مشخص تا زمان انجام پژوهش (آگوست 2020)، بسیاری از کشورها از مداخلات غیر دارویی مانند قرنطینه و اعمال محدودیت ها بهره می برند. همین موضوع باعث شده تا فشار روانی ناشی از نگرانی ابتلا به بیماری، بحث قرنطینه و تعطیلی برخی از فعالیت های اقتصادی نظیر گردشگری، بر عموم مردم افزایش یابد. بدین منظور، ضروری است تا با بهره مندی از فرصت ها بر تهدیدها غلبه کرده و بتوان اقتصاد جوامع را احیا نمود. یکی از پارادایم های کاربردی در این زمینه تخریب خلاق می باشد. تخریب خلاق با استفاده از منابع، دانش و مهارت افراد، به اشکال جدیدی از تقاضاها پاسخ گفته و فرصت کارآفرینی خلاق را گسترش می دهد. این پژوهش از نوع کاربردی و به روش اسنادی-پیمایشی صورت گرفته است. جامعه موردمطالعه، ساکنان بافت تاریخی شهر یزد می باشد که 308 نفر به عنوان نمونه از طریق فرمول کوکران انتخاب شده و داده های موردنیاز با استفاده از پرسشنامه گردآوری و با استفاده از Smart PLS مورد تحلیل قرار گرفت. با توجه به نتایج، ضریب مسیر 402/0 و ضریب T 621/9 بیانگر تأثیر مثبت و معنادار اضطراب ناشی از پاندمی کرونا بر تخریب خلاق در بافت تاریخی شهر یزد می باشد. بر این اساس باوجود پاندمی کووید 19، ساکنان به خاطر اضطراب ناشی از آن سعی در جبران فرصت های ازدست رفته داشته و در تلاش هستند تا به نحوی با خلاقیت و نوآوری این تهدید را به فرصت تبدیل کرده و فعالیت های اقتصادی خود در راستای گردشگری را به شکل جدیدی احیا نمایند.

پدیده مشارکت عمومی- خصوصی در صنایع مختلف به دلیل عدم توانایی بخش دولتی در تأمین نیازهای عمومی و دسترسی محدود آن به منابع مختلف، موضوعی قابل بحث در صنایع متفاوت به شمار می رود. اما در برخی از صنایع خدماتی ازجمله گردشگری، این موضوع به مراتب از جایگاه ویژه تری برخوردار می باشد. چرا که لازمه موفقیت صنعت گردشگری- با ماهیت ازهم گسسته و تعدد ذینفعان از هر دو بخش دولتی و خصوصی- شکل گیری مشارکت هایی ازاین دست می باشد. بدین جهت، مطالعات متعددی در زمینه مشارکت عمومی- خصوصی انجام شده است. بااین وجود، هنوز خلأ پژوهشی که با شیوه ای نظام مند مطالعات پیشین را مرور کرده و به احصاء ابعاد مختلف این مطالعات به خصوص در زمینه عوامل مؤثر بر مشارکت عمومی- خصوصی بپردازد، احساس می شود. ازاین جهت، مطالعه حاضر، این مهم را در کانون هدف اصلی پژوهش، قرار داد. پس ازآنتخاب مقالات بر اساس سازوکاری دقیق و از پیش تعیین شده، 40 مقاله منتخب بر اساس شاخص های موقعیت پژوهش، حیطه مشارکت، نوع تحقیق بر اساس هدف، شیوه گردآوری داده، ابزار گردآوری، زمان، جامعه تحقیق و روش نمونه گیری و عوامل مؤثر بر مشارکت عمومی- خصوصی در گردشگری، مورد غربال گری قرار گرفتند. خروجی پژوهش، ما را در شناخت الگوی پژوهشی رایج در مطالعات مشارکت عمومی- خصوصی در گردشگری یاری می رساند. الگویی که از یک سو می تواند مبنایی برای انجام این گونه مطالعات در داخل کشور قرار گیرد و از سوی دیگر، با تغییر در الگوی مزبور، به خلاقیت های پژوهشی در این زمینه منجر گردد. در زمینه عملیاتی نیز، توجه به ابعاد شناسایی شده مرتبط با مشارکت عمومی- خصوصی در گردشگری- از سوی هر دو گروه فعالین بخش عمومی و بخش خصوصی- می تواند موفقیت هرچه بیشتر این گونه مشارکت ها در صنعت گردشگری کشور را تضمین نماید.

صنعت گردشگری یکی از صنایع پردرآمد در جهان است درحالی که مناطق گردشگری ایران ازجمله بندر چابهار با داشتن پتانسیل های فراوان نتوانسته از این ظرفیت به خوبی استفاده کند. هدف از پژوهش حاضر، شناسایی ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های توسعه گردشگری جهت ارائه الگوی گردشگری در بندر چابهار می باشد، این پژوهش از روش کیفی نظریه تئوری داده بنیاد استفاده شده است که مبنای اصلی جمع آوری اطلاعات در این روش، انجام مصاحبه های نیمه ساختاریافته با خبرگان در حیطه موضوعی موردنظر است. نمونه گیری مورداستفاده در این پژوهش، نظری با استفاده از روش های غیر احتمالی هدفمند و گلوله برفی بوده است که بر مبنای آن، 18 مصاحبه با خبرگان و اساتید دانشگاه صورت گرفت. پس از انجام مصاحبه ها و جمع آوری اطلاعات، کدهای به دست آمده در بخش های مختلف، با استفاده از رهیافت نظام مند استراوس و کوربین و مدل پارادایمی، تجزیه وتحلیل شده و پس از انجام مراحل سه گانه کدگذاری باز، محوری و انتخابی، مدل نهایی توسط پژوهشگر به دست آمده است. بر این اساس نتایج پژوهش حاضر منجر به شناسایی 128 مقوله فرعی و 27 مقوله اصلی شد که در قالب مدل پاردایمی شامل توسعه گردشگری به عنوان مقوله محوری و شرایط علی (کیفیت درک شده، ویژگی های مقصد، رضایت، واکنش رفتاری)، عوامل زمینه ای (محیط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، حقوقی، سیاسی، جغرافیایی و فیزیکی)، شرایط مداخله گر (جاذبه های گردشگری، زیرساخت های گردشگری، منابع انسانی، منابع مالی و تبلیغات و اطلاع رسانی)، راهبردها (منابع انسانی و مالی، هوشمندی کسب وکار، ارائه خدمات مطلوب به گردشگران، توسعه زیرساخت ها گردشگری) و پیامدها (سودآوری بخش خصوصی، توسعه شهری، کاهش بیکاری، توسعه گردشگری، افزایش سرمایه و رشد اقتصادی) قرار گرفت.

علی رغم اهمیت گردشگری به عنوان یکی از صنایع مهم و پربازده در توسعه، شهرها تاکنون نتوانسته اند به جایگاه شایسته و بهره مندی از فرصت های موجود در این زمینه دست یابند. یک از دلایل می تواند ضعف در شناخت و بهره گیری از ژئومارکتینگ در زیرساخت های گردشگری باشد. این ابزار قدرتمند اطلاعاتی شامل موقعیت جغرافیایی، آدرس، محدوده و منطقه سرویس دهی، محل های فروش و مسیرهای گردشگری و ... را به گردشگر عرضه کند که تاکنون به صورت جدی موردتوجه قرار نگرفته است. ازاین رو هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش ژئومارکتینگ و ارزش آفرینی آن بر توسعه زیرساخت های گردشگری شهری (در بستر شهر مشهد به عنوان محدوده موردمطالعه) است. این پژوهش ازنظر هدف، توسعه ای-کاربردی و ازنظر روش، توصیفی پیمایشی می باشد و در دسته تحقیقات آمیخته (ترکیبی) قرار می گیرد. در بخش کیفی تحقیق مبتنی بر نظریه پردازی داده بنیاد بوده و برای گردآوری اطلاعات از مصاحبه های نیمه ساختاریافته استفاده شد و تجزیه وتحلیل اطلاعات به روش اشتراوس و کوربین و مدل پارادایمی انجام گرفت نمونه گیری به روش نمونه گیری نظری بود و با بهره مندی از تکنیک های هدفمند (قضاوتی) 26 نفر از خبرگان و مدیران با سابقه صنعت گردشگری انتخاب شدند. نتایج تحلیل داده های به دست آمده از مصاحبه ها طی فرایند کدگذاری باز، محوری و انتخابی، به ایجاد طراحی و تبیین مدل منجر شد. در بخش کمی، با استفاده از جدول مورگان حجم نمونه 86 برآورد شد.. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از روش معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار Smart pls استفاده شد. نتایج بخش کمی نشان داد ویژگی های محیطی با ضریب مسیر 527/0، هویت ژئومارکتینگ با ضریب مسیر 206/0، ساختار گردشگری با 139/0 به ترتیب بر پتانسیل گردشگری بیشترین تأثیر داشته است و ویژگی های محیطی با ضریب مسیر 491/0، پتانسیل گردشگری با ضریب 290/0، ساختار گردشگری با 197/0 بر ارزش آفرینی معنادار بوده و در همین راستا ارزش آفرینی نیز با ضریب 832/0 تأثیر معناداری بر توسعه گردشگری شهری داشته است. بنابراین می توان نتیجه گرفت که معیارهای ژئومارکتینگ بر زیرساخت های و توسعه گردشگری تأثیرگذاری با شدت قابل قبول دارد.

رقابت پذیری مقصد اگرچه به خوبی در ادبیات موضوع گردشگری جاافتاده است، اما پر از ناسازگاری ها و تناقض ها در مفهوم، سنجش و مشروعیت آن به عنوان یک موضوع پژوهشی است. این وضعیت موجب شده است که علی رغم تلاش بسیاری از پژوهشگران، امکان ارائه یک مجموعه جهان شمول شاخص های رقابت پذیری که قابل کاربرد برای همه مقصدها در همه زمان ها باشد، وجود نداشته باشد. بنابراین، هدف از این تحقیق، تعیین ابعاد یا مؤلفه های رقابت پذیری مقصدهای گردشگری شهری و شاخص های سنجش آن ها به گونه ای بوده است که بر اساس آن بتوان به اندازه گیری و سنجش رقابت پذیری مقصدهای گردشگری پرداخت. در راستای پاسخگویی به مسئله اصلی تحقیق، گام های سه گانه پژوهش تعیین شده اند. در گام اول به احصای مؤلفه های رقابت پذیری و شاخص های سنجش آن ها و اعتبارسنجی آن ها با استفاده ازنظر خبرگان پرداخته شده است. در گام دوم تحقیق با استفاده از ابزار پرسشنامه آنلاین و نظرسنجی از 320 خبره گردشگری در سطح 12 مقصد گردشگری منتخب، علاوه بر سنجش میزان رقابت پذیری، میزان تأثیرگذاری هریک از مؤلفه های رقابت پذیری تعیین شده است. در گام سوم تحقیق، با استفاده از آزمون تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون توکی، تفاوت بین میزان رقابت پذیری مقصدهای گردشگری شهری منتخب در کل و به تفکیک مؤلفه ها تحلیل شده است. بر اساس نتایج تحقیق هشت مؤلفه و چهل ودو شاخص برای سنجش رقابت پذیری تعیین شدند. نتایج تحقیق نشان داد که چهار مؤلفه زیرساخت های عمومی، مدیریت مقصد، سیاست و برنامه ریزی گردشگری و عوامل تقویت کننده و حمایت کننده که به ترتیب در رتبه های اول تا چهارم میزان تأثیرگذاری بر رقابت پذیری مقصدهای گردشگری شهری قرارگرفته اند، نقش بسیار کلیدی در تبدیل مزیت های موهبتی یا طبیعی مانند منابع و جاذبه های کلیدی به مزیت رقابتی مقصدهای گردشگری شهری بر عهده دارند.

تبیین موضوع: در حال حاضر موضوع بازآفرینی فضای شهری در گردشگری کلانشهرها از نظر برنامه ریزان شهری و سیاست گذاران از اهمیت زیادی برخوردار است. هدف این مقاله، ارزیابی شاخص های تأثیرگذار در بازآفرینی گردشگری کلانشهر تهران می باشد.  روش: مقاله حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی - تحلیلی می باشد. برای بی مقیاس سازی شاخص های بازآفرینی از روش آنتروپی شانون استفاده شده است. سپس شاخص های بازآفرینی، با استفاده از مدل تاپسیس و آزمون تی تک نمونه ای اولویت بندی می شوند. یافته ها: یافته ها نشان می دهد با استفاده از مدل تاپسیس از نظر کارشناسان شاخص عملکردی، زیبایی شناختی، زیست محیطی با وزن 0/63 بیشترین سهم و شاخص اجتماعی با وزن 0/38 و همچنین شاخص اقتصادی با وزن 0/12 کمترین سهم را در بازآفرینی فضای گردشگری شهری در مناطق مورد مطالعه دارا هستند. همچنین با توجه به آزمون تی تک نمونه ای از دید خبرگان و کارشناسان، نتایج این آزمون نیز نشان می دهد که با در نظر گرفتن آلفای 0/05 در سطح اطمینان 99 درصد در هر سه عامل عملکردی، زیبایی شناختی، زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی به عنوان متغیر مستقل کمتر از 0/05 بوده است. نتایج: نتیجه آزمون تی تک نمونه ای نیز گویای امتیازات دقیق شاخص های بازآفرینی فضای گردشگری تأییدکننده نتایج حاصل از پیاده سازی تکنیک TOPSIS می باشد. در نهایت در این فرضیه تأکید بر آن است که عوامل عملکردی، زیبایی شناختی، زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی در بازآفرینی فضای گردشگری مناطق مورد مطالعه مؤثر بوده اما به نظر می رسد که عامل عملکردی، زیبایی شناختی، زیست محیطی از سهم و نسبت بیشتری در بازآفرینی فضای گردشگری مناطق مورد مطالعه برخوردارند.

شهرها معمولاً بسته به موقعیت جغرافیایی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی و متناسب با جامعه شهروندی از یک سری امکانات و خدمات نظیر پایانه های مسافربری هوایی، زمینی، ریلی و دریایی، مراکز تفریحی، فروشگاهها، مراکز درمانی و... برخوردار بوده و در صنعت گردشگری در بیشتر موارد به عنوان مبادی ورودی و خروجی و تامین اقامت گردشگران مورد توجه هستند، حال آنکه امروزه شهرها با بهره مندی از انواع جاذبه ها و رویدادها و همجواری با یک سری جاذبه های پیرامونی امکان تبدیل به یک مقصد گردشگر پذیر را داراهستند، هدف اصلی این پژوهش ارائه الگوی ژئومارکتینگ مبتنی بر توسعه زیرساخت های گردشگری شهری تهران می باشد که با استفاده از ابزار سیستم های اطلاعات جغرافیایی(ژئومارکتینگ) مکان یابی هدفمند و جانمایی مناسب برای ایجاد و توسعه زیرساخت های گردشگری شهری تهران و در نتیجه تسهیل و تقویت روابط گردشگر(مشتری) و جامعه میزبان(فروشنده) را ممکن و مدیران شهری را نیز در اتخاذ تصمیم گیری های کلان شهری و یاری می نماد. روش تحقیق به صورت کیفی و مبتنی بر نظریه پردازی داده بنیاد است. برای گردآوری داده ها از مصاحبه های نیمه ساختاریافته استفاده شده و تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز به روش استراوس و کوربین و مدل پارادایمی انجام گرفته است. نمونه گیری به روش نمونه گیری نظری و با بهره مندی از تکنیک های هدفمند (قضاوتی) انجام شده است. جامع ه آماری مطابق با الگوی نظام مند نظری ه داده بنی اد، از میان خبرگان و مدیران با سابقه فعال در بخش های دولتی و خصوصی گردشگری و مدیریت شهری انتخاب شدند. نتایج تحلیل داده های به دست آمده از مصاحبه ها طی فرایند کدگذاری باز، محوری و انتخابی منتج به شناسایی الگوی مربوطه بر مبنای نظریه پردازی داده بنیاد گردید، یافته های این پژوهش حاکی از آن است که برای تبدیل شهر تهران به یک مقصد گردشگری شهری ضمن توجه به تمامی مقوله ها و زیرمقوله های شناسایی شده در این پژوهش، با استفاده از مدل ارایه شده و اطلاعات و داده های ژئومارکتینگ، برای برنامه ریزی اراضی شهری و مکان یابی نیازهای شهری و گردشگری، طراحی و اجرای تمامی پروژه ها را ملزم به داشتن پیوست گردشگری پایدار نموده و دسترسی به آنها از طریق نقشه های دیجیتالی ممکن باشد.

امروزه رقابت برای بهبود کیفیت خدمات به عنوان یک مسئله راهبردی کلیدی برای سازمانهایی که در بخش خدمات فعالیت می کنند، شناخته شده است. سازمانهایی که به سطح بالاتری از کیفیت خدمات دست می یابند، سطوح بالاتری از رضایتمندی مشتریان را به عنوان مقدمه ای برای دستیابی به مزیت رقابتی پایدار خواهند داشت. در این راستا هدف مقاله حاضر تجزیه و تحلیل ابعاد کیفیت خدمات در صنعت هتل داری بوده است. روش تحقیق از نظر هدف از نوع تحقیقات کاربردی است. از نظر گردآوری اطلاعات از نوع ترکیبی بوده و در دو بخش کمی و کیفی انجام شد .جامعه آماری این پژوهش شامل خبرگان صنعت توریسم و هتل داری و خبرگان دانشگاهی می باشند که با رویکرد اشباع نظری تا 50 نفر مصاحبه صورت گرفت. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از دو روش تحلیل محتوای کیفی و شبکه عصبی و نرم افزار متلب استفاه شده است. نتایج نشان داد میانگین مربعات خطای این روش که برابر با0.871 و خطای نسبی آن برابر با .83/8 است که نشان میدهد روش ارائه شده می تواند نقش مهمی در تجزیه و تحلیل ابعاد کیفیت خدمات داشته باشند.

در جهان جمعیت سال خورده به سرعت در حال افزایش است و برنامه ریزی برای این گروه از گردشگران اهمیت زیادی پیدا کرده است. به طور سنتی عمده گردشگران اروپایی در ایران افراد سالخورده هستند. گردشگران سالخورده عمدتاً با انگیزه های فرهنگی به مسافرت اقدام می کنند. در این پژوهش به بررسی عوامل کششی (امکانات، جاذبه های گردشگری، تجربه، رضایت) و رانشی (دانش، سن، اجتماعی شدن، فراغت) بازاریابی بر جذب گردشگران فرهنگی سال خورده پرداخته شد. روانشناسان انگیزش را اصلی ترین مفهوم در شناخت رفتار مصرف کننده و فرایند انتخاب مقصد می دانند. ازاین رو، شناخت انگیزه های گردشگران فرهنگی می تواند، مزایایی را هم برای خود گردشگر و هم سیاست گذاران گردشگری داشته باشد. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش جزء تحقیقات توصیفی-پیمایشی محسوب می شود. روش نمونه گیری این پژوهش در دسترس و فرمول نمونه گیری نیز کوکران برای جامعه نامحدود خواهد بود. در این تحقیق از پرسشنامه برای جمع آوری اطلاعات و جهت تجزیه و تحلیل و داده ها از روش مدل سازی معادلات ساختاری در Smart PLS استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان داد که عوامل کششی بازاریابی (امکانات، جاذبه های گردشگری، تجربه، رضایت) و عوامل رانشی بازاریابی (دانش، سن، اجتماعی شدن، فراغت) بر جذب گردشگران فرهنگی سال خورده اثر مثبت و معناداری دارد. نتایج این پژوهش حاکی از آن بود که با تأکید بر عوامل کششی و رانشی بازاریابی در سطح بین المللی می توان به جذب گردشگران سالخورده فرهنگی اقدام نمود.

گردشگری کوله گردی نوعی از سبک سفر ماجراجویانه است که در سال های اخیر با افزایش چشم گیری روبه رو بوده و کوله گردان گردشگرانی هستند که تنها با یک کوله پشتی و کمترین بودجه ممکن سفر می کنند. مقصد آن ها مناطق کمتر شناخته شده و طبیعت است. کوله گردان با هدف کشف مقصدهای جدید و ارتباط با جوامع محلی و شناخت آن ها سفر می کنند و نقش پررنگی در شناسایی و معرفی مقصدهای کمتر شناخته شده گردشگری دارند. اگرچه روند انتخاب سبک سفر کوله گردی توسط جوانان در ایران صعودی است، اما کمتر پژوهشی را در این زمینه و تأثیرات آن بر صنعت گردشگری و جامعه محلی می توان یافت. هدف از مطالعه حاضر، آگاهی از نگرش ساکنین روستا نسبت به پدیده کوله گردی و نیز آگاهی از اثرات اجتماعی-فرهنگی آن برای جوامع میزبان روستایی است. بدین منظور، روستای درک واقع در شهرستان چابهار استان سیستان و بلوچستان به عنوان مطالعه موردی انتخاب شده است. در این پژوهش برای جمع آوری اطلاعات، از روش مصاحبه و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش تحلیل مضمون بهره گرفته شده است. یافته ها حاکی از آن است که کوله گردی و کوله گردان به طور مستقیم و غیرمستقیم، اثرات مثبت و منفی اجتماعی-فرهنگی قابل توجهی بر روستای درک دارند. جزئیات نتایج و یافته ها با تفصیل بیشتری در متن مقاله ارائه شده است.

| گردشگری با رویکرد فرهنگی همانا رفتن به سراغ عالم ایرانی است با این تصور که گردشگر مخاطب آن است. آثار فرهنگی و تاریخی یک زیست بوم میراثی به شمار می روند که دلالت بر ایرانی بودن و به طور کلی چه کسی بودن اهالی آن منطقه دارد. آثار طبیعی مستقیماً بر کجا بودن سرزمینشان اشاره می کنند. زبانی که آثار بدان سخن می گویند زبان اشارت است و نه زبان عبارت. ذیل زبان اشارت، گاه به تصریح و اغلب به تلویح، نکاتی تبیین می شود که فهمش برای همه ممکن نیست جز مخاطب. در این نوع از گردشگری، گردشگر به دنبال مواجهه با فرهنگ ها و شناخت آنهاست. مواجهه با فرهنگ یعنی به دست آوردن شناختی حقیقی از کجا بودن یک مکان و کیستی اهالی اش. ولی این سؤال مهم مطرح است که نیت گردشگر فرهنگی از این شناخت چیست؟ به تعبیر دیگر مواجهه با فرهنگ های متنوع ساکنان سرزمین ایران و همچنین کیفیت واحدی با عنوان «فرهنگ ایرانی» و تعمق در حقیقت آن چه بهره ای برای گردشگر خواهد داشت؟ نیت گردشگری با رویکرد فرهنگی، نوعی آشنایی است که به خودشناسی فرهنگی منجر می شود. چنین آشنایی ای تنها زمانی میسر می شود که تماشای آثار تاریخی و فرهنگی در گردشگری تنها به قصد افزایش معلومات و رفع کنجکاوی های تاریخی از پشت در بسته آثار نباشد.

در ﺑﺴیﺎری از کﺸﻮرﻫﺎ، گردشگری ﺑﻬﺘﺮیﻦ وﺳیﻠﻪ ﺑﺮای اﻋﺘﻼی ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣی رود و ﻣی ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻓﺮﻫﻨﮕی ﺗﻐییﺮاﺗی را در جامعه ﻣیﺰﺑﺎن ایجاد کند. درواﻗﻊ ﮔﺮدﺷﮕﺮی از نظر ماهوی پیش از اینکه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان یک ﭘﺪیﺪه اﻗﺘﺼﺎدی ﻣﻄﺮح ﺑﺎﺷﺪ، پدیده ای ﻓﺮﻫﻨﮕی اﺳﺖ. ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ایی کﻪ ﭘیﺮاﻣﻮن آن آﺛﺎر ﻓﺮﻫﻨﮕی ﺑﺴیﺎری ﺷکﻞ میﮔیﺮد. تحقیق حاضر با هدف تحلیل اثرات منفی فرهنگی گردشگری بر جامعه میزبان در شهر بجنورد در تابستان ۱۳۹8 صورت پذیرفته است. جامعه آماری این تحقیق خانوارهای ساکن شهر بجنورد هستند و حجم نمونه آماری ۳۸۴ نفر است که به شیوه نمونه گیری خوشه ای انتخاب شده اند. تحقیق حاضر، از نظر هدف، کاربردی و براساس روش گردآوری داده ها، توصیفی و از نوع پیمایشی است. همچنین از روش معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار «SmartPls» به منظور تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که اثرات فرهنگی منفی و هریک از ابعاد آن (کالایی شدن فرهنگ، اقتباس فرهنگی، اثر نمایشی و تغییر فرهنگی) تأثیر مثبت و معناداری بر تغییر در نگرش جامعه میزان دارند. همچنین نشان داده شد که متغیر تغییر فرهنگی دارای بزرگ ترین مقدار ضریب مسیر است و تأثیر آن نسبت به سایر متغیرها بر تغییر در نگرش جامعه میزبان بیشتر است.

کوه د ر گذشته برای بشر د ارای کارکرد ها و معانی بسیار بود ه و عنصر طبیعی مقد س به شمار محسوب می رفته است. این مسئله د ر ایران هم صاد ق بود ه و به د لیل جغرافیای خاصش و قرارگیری د ر مد ار رأس السرطان، اگر کوه وجود ند اشت ایران فقط یک صحرای بزرگ می بود . لذا کوه د ر ایران منبع آب و آباد انی و برای مرد م د ارای اهمیت ویژه ای بود ه است. به علاوه کوه برای ایرانیان، د ارای کارکرد های بسیار د یگری بود ه که سبب شد ه تا این عنصر طبیعی برای ایرانیان د ارای معانی ذهنی بسیار باشد . اما به مرور زمان و با ورود تکنولوژی برآمد ه از مد رنیته، نیاز مرد م ایران به کوه کاهش یافته و سبب شد ه تا معانی آن د ر ذهن مرد م کمرنگ شود . چنانکه د ر زمان حاضر صرفاً یک محیط زیست تلقی می شود . از سویی گرد شگری یک حضور و تجربه د ر محیط است و شناخت محیط، تأثیر بسیاری د ر اد راک و تجربه حضور خواهد د اشت. هرچه شناخت از محیط بیشتر باشد ، اد راک کامل تر و تجربه بهتری پد ید خواهد آمد . لذا د رخصوص گرد شگری کوه با این همه کارکرد و معنا برای ایرانیان، شناختی کل نگر نیاز است. کوه برای ایرانیان یک عنصر فرهنگی بود ه و شناخت ابعاد فرهنگی آن د ر اد راک و تجربه گرد شگران بسیار موثر خواهد بود . به علاوه شناخت ابعاد فرهنگی کوه به احساس تعلق به آن محیط کمک خواهد کرد تا گرد شگران د ر حفظ طبیعت با د قت بیشتری عمل کنند . د ر د هه های اخیر د یسیپلین جد ید ی با عنوان رویکرد منظرین د رمواجه با طبیعت پد ید آمد ه که براساس آن، طبیعت یک منظره یا یک محیط زیست صرف نیست و د ارای ابعاد معنایی هم است. این رویکرد همان رابطه ایرانیان با طبیعت است که طبیعت را مقد س و مورد احترام و د ارای معانی متعد د می پند اشتند . لذا با چارچوب مفهومی رویکرد منظرین و با روش پژوهش توصیفی- تحلیلی، یافته های پژوهش را با تأکید بر مطالعات کوه های البرز مورد بررسی قرار د اد ه ایم.

گردشگری قومی باعث می شود تا نقش اجتماعی حضور زنان در جوامع قومی سنتی مورد توجه قرار گیرد. در بسیاری از جوامع سنتی قومی مانند بلوچستان ایران، گردشگری قومی، نقش یک پنجره را برای آشنایی با فرهنگ های دیگر ایفا می کند. در این نوع جوامع، زنان اغلب حضور کمرنگی در جامعه دارند، زیرا مسئولیت های آنها، معمولاً در مدیریت خانواده متمرکز است. در حالی که مردان مسئولیت امور بیرون از خانه مانند تجارت و مسافرت را بر عهده دارند و این موضوع در متون اسلامی نیز اشاره شده است. این مقاله به بررسی چگونگی تأثیر گردشگری قومی بر برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان می پردازد. تحقیقات نشان می دهد، گردشگری قومی می تواند نسبت به برقراری تساوی جنسیتی در جوامع قومی تأثیرات مثبتی در پی داشته باشد. نتایج این پژوهش از طریق بررسی میدانی گردآوری شده است. داده های تجربی، از طریق مشاهده مستقیم ارتباط جامعه محلی، گردشگران و مصاحبه با تعدادی از زنان شاغل در مشاغل مرتبط با گردشگری حاصل شده و داده های مصاحبه ها با استفاده از تئوری گراندد، تجزیه و تحلیل شده است.  

صنعت گردشگری بر مبنای ارتباطات انسان ها با فرهنگ های متفاوت در بستر مقاصد گردشگری جریان داشته و این ارتباطات گردشگران با فرهنگ های متفاوت، تأثیرات مثبت و منفی متعددی در پی خواهد داشت. بر این اساس هدف پژوهش حاضر شناخت مهمترین اثرات توسعه گردشگری بر فرهنگ مقاصد گردشگری، در سطح جامعه محلی و ملی است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است و برای جمع آوری اطلاعات از روش میدانی (پرسشنامه) استفاده شده است. جامعه نمونه 50 نفر از خبرگان میان رشته ای در حوزه فرهنگ و گردشگری بوده اند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و Excel استفاده شده است. یافته ها نشان می دهند توسعه گردشگری پیامدهای فرهنگی مثبت و منفی متعددی بر جامعه مقصد گردشگری در سطح محلی و ملی دارد. تأثیرات مثبت گردشگری در سطح جامعه محلی بر شاخص های احیای سنت ها و مراسم بومی، حفاظت از مکان های تاریخی و باستانی و آشنایی با آداب و رسوم فرهنگ های مختلف است و چنانچه توسعه گردشگری بدون برنامه ریزی دقیق جریان پیدا کند، مخرب بوده و باعث توسعه رفتار تجملی و کالایی شدن فرهنگ در سطح اجتماعات محلی می شود. همچنین توسعه گردشگری در سطح ملی نیز نتایجی از قبیل تقویت غرور ملی و تفاهم فرهنگی با سایر ملل در پی خواهد داشت.

ادراک معنوی گردشگر از سفر در مسیر شناخت و جستجوی معنای زندگی، مقوله ای فرهنگی است که در ظرف فرهنگ پدیدار می شود و در نهایت نتیجه فرهنگی برای گردشگر به همراه خواهد داشت. فرهنگ نه به عنوان منبع، محصول و محل رجوع، بلکه خود ارزش تلقی می شود؛ ارزشی که فلسفه گردشگری، حرکت و ماهیت الهی انسانی را معنا بخشیده، دریافت های وی از عالم را تفسیر نموده و خلقت هستی را محقق می گرداند. در این تحقیق که به شیوه کیفی و مبتنی بر توصیف و تحلیل انجام گرفته است، ادراک معنوی گردشگر به عنوان یکی از مهم ترین مقوله های دریافت و فهم انسانی، در بستر فرهنگ مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاکی از این مطلب است که فرهنگ، زبان معنویت تلقی می شود، با معنویت عجین است و در بطن ادراک معنوی گردشگر از سفر رخ می نمایاند. شناخت عمیق تر به مفهوم فرهنگ در گردشگری نیازمند مفاهیمی است که این تأمل را محقق نماید. از سوی دیگر، گردشگری حرکت در اعماق فرهنگ است و در درون فرهنگ با درک گردشگر از خویشتن و هستی جریان می یابد. ماهیت معنوی و فرهنگی حرکت گردشگر، مبتنی بر مؤلفه های پیش فرض گردشگر، حقیقت باطنی، حقیقت ظاهری و کنش گردشگر در ظرف فرهنگی توصیف می شود، با فرهنگ پیوند خورده است و در نهایت منجر به ادراک معنوی می شود.