مطالب مرتبط با کلیدواژه

سیره


۸۱.

مطالعه جامعه آرمانی در سیره شهدای دفاع مقدس(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۳۱۴ تعداد دانلود : ۱۹۷
ترسیم جامعه آرمانی، نگاهی انتقادآمیز به وضع موجود جامعه است که دغدغه طراحان آن، رساندن انسان به سعادت است. این پژوهش درصدد تعیین چارچوب مفهومی جامعه آرمانی و راه های شکل دهی به آن در منظومه فکری و سیره شهدای دفاع مقدس است. روش پژوهش، روش تحلیل محتواست. جامعه آماری پژوهش، مجموعه آثار مکتوب شهدای دفاع مقدس و خاطره هایی است که از آنها نقل شده است. شیوه نمونه گیری هدفمند است. اعتبار ابزار سنجش با استفاده از آزمون کاپا (0.88) تعیین شده است. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار MAXQDA و SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتیجه پژوهش نشان داد که مشخّصه اصلی جامعه آرمانی از دیدگاه شهدا، جامعه ای است عدالت محور و عقلانی. مقوله هایی که برای رسیدن به چنین جامعه ای تعیین شده، عبارت اند از: متخلّق شدن به خُلق خدایی، نهادینه شدن فرهنگ قرآن در جامعه، ولایت پذیری از معصومین و ولیّ امر زمان، همراهی ایمان، علم و عمل، خانواده گرایی، وحدت و یک پارچگی، داشتن بصیرت سیاسی و استقامت در برابر ستمگران زمان.
۸۲.

تحلیلی بر سیره پیامبر اعظم (ص) در مواجهه با تعصب های نابجا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پیامبر اکرم سیره تعصب حمیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۰ تعداد دانلود : ۱۶۷
یکی از ناهنجاری های فرهنگی که قبل از اسلام در جامعه حجاز شایع بود و مشکلات اجتماعی بزرگی پدید آورده بود؛ عصبیت و حمیت نابجا به قوم، نژاد، زبان ملی و عقاید بود. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله گرچه قبل از بعثت نیز با شرکت در حلف الفضول)پیمان جوانمردان) عملاً مخالفت خود را با این اخلاق جاهلی نشان داده بود، اما بعد از بعثت با دو شیوه «فرهنگ سازی» و «اقدامات عملی» در محو آن کوشش نمود. در حوزه فرهنگ سازی یک هویت جدید بر اساس یکتاپرستی برای مسلمانان تعریف کرد تا همه آنان از هر قبیله و نژاد تحت لوای آن جمع شوند. و معیارهای جدیدی برای ارزش گذاری تعریف کرد. و به آنان آموخت چگونه کرامت انسان ها و حقوق آنان را پاس بدارند. و با بیان آثار سوءِ عصبیت جاهلی، مردم را از دامن زدن به آن انذار داد. و در حوزه عمل نیز قدم هایی برداشت که به اصلاح رفتار مردم کمک کرد. پیامبر صلی الله علیه و آله با رفتار منطقی و دور از تعصبِ خود با یاران و اطرافیانش، به آنان نشان داد که در مکتب او عصبیت های قومی، قبیله ای و نژادی جایی ندارد؛ و با پیمان عمومی در مدینه بجای پیمان های قبیله ای به ایجاد امت واحده اقدام کرد؛ و با پیمان اخوت بین مسلمانان این هویت جدید را تثبیت نمود؛ و با انتخاب کارگزاران شایسته و برجسته سازی اصحاب مؤمن و لایق از قبائل گوناگون و ملیت های مختلف، الگوی عملی به آنان نشان داد. و با تکریم بانوان و رعایت حقوق آنان به رفع تعصبات جنسیتی اقدام کرد.
۸۳.

بازکاوی تعاملات اجتماعی سبط اکبر علیه السلام

کلیدواژه‌ها: تعامل اجتماعی رفتار اجتماعی سیره سبط اکبر امام حسن علیه السلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۲ تعداد دانلود : ۱۲۶
تعامل اجتماعی از مهمترین علل بقای انسانی به شمار می رود؛ دین مبین اسلام برای تمام ابعاد انسانی به خصوص تعاملات اجتماعی اهتمام ویژه ای ورزیده است، بدون شک هیچ دینی در میان ادیان به اندازه اسلام؛ احکام، قوانین و نگاه خاصی به بعد اجتماعی حیات انسانی نداشته است. اکثریت آیات قرآن کریم به نحوه کنش جمعی انسان ها اشاره دارند، ائمه اطهار علیهم السلام هم در ابعاد مختلف علمی و عملی به این مهم پرداختند. بدین اهمیت پژوهش حاضر با روشی توصیفی- تحلیلی به واکاوی تعاملات اجتماعی سبط اکبر حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام می پردازد. یافته های پژوهش حاصل آن است که امام حسن مجتبی علیه السلام در تعامل با دیگران تلاش فراوانی را در ابعاد علمی و عملی نموده اند، ایشان مصداق عملی آیات قرآن بوده اند، ایشان آنچه که خداوند متعال در قرآن به صورت نظری اشاره نموده است را به صورت عملی در زندگانی خویش پیاده کرده اند. از مصادیق عملی تعاملات اجتماعی ایشان می توان به «گذشت، انفاق، نهی از مدح، پرهیز از بدی، خوش برخوردی، آموزش وضوء، پاسخ نیکی، تواضع، عفو قاتل، شجاعت، صبر، خوش کلامی، صداقت، روش دوست یابی وغیره» اشاره نمود. نتیجه آنکه دین مبین اسلام به تعامل اجتماعی اهتمام فوق العاده ای دارد و برای مشاهده عینی نحوه به کاری گیری این تعاملات باید به زندگانی ائمه اطهار علیهم السلام مراجعه نمود.
۸۴.

واکاوی سیره سیاسی- اجتماعی امام جواد (علیه السلام) در هدایت شیعیان

کلیدواژه‌ها: سیاست امام جواد علیه السلام هدایت سیره شیعیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۶ تعداد دانلود : ۱۷۹
امام جواد در دوران امامت خود، با اوضاع خاصى به لحاظ سیاسى و اجتماعی مواجه بودند. همزمانى حاکمیت مأمون و معتصم با دوران حیات آن حضرت از یکسو و وضعیت اجتماعى- سیاسی جامعه به ویژه فعالیت فرقه هاى انحرافى و مذاهب شیعى از سوى دیگر، امام جواد را بر آن داشت تا براى تحقق هدف راهبردی خود که همانا رهبری جامعه شیعیان و در امان نگه داشتن آنان از جور و ستم حکام وقت بود، گذشته ازتصریح بر امامت خود و آشکار کردن علم و دانش و مبارزه با جریان های انحرافی برای ایجاد وحدت بین مسلمانان نیز تلاش کرذند. ایشان همچنین با اعزام نماینده به کشورهای مختلف ارتباط خود را با شیعیان حفظ کردند. مقاله حاضر توصیفى تحلیلى بوده و مطالب آن به روش کتابخانهاى گردآورى شده است. نتایج نشان داد، امام جواد (ع) با توجه به اوضاع سیاسى اجتماعى آن عصر، توانست شیعیان و پیروانش را به خوبی رهبری و هدایت کرده و به صراط مستقیم رهنمون سازد.
۸۵.

چارچوب انتخاب کارگزاران در نظام اسلامی (مطالعه موردی: دوران حکومت داری پیامبر اسلام، امیرالمومنین و امام مجتبی علیه السلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کارگزاران نظام اسلامی حکومت داری الگوی انتخاب منابع انسانی سیره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۱ تعداد دانلود : ۱۲۹
انتخاب کارگزار برای واگذاری ماموریت های کلان در جامعه اسلامی همواره از دغدغه های مهم جامعه بوده است. این مسئله سابقه ی طولانی از دوره ی پیمان عقبه ی مردم یثرب با پیامبر عظیم الشأن اسلام در تاریخ اسلام قابل بحث است. امیرالمؤمنین و حضرت امام حسن مجتبی علیهما السّلام نیز در دوران حکومت خود به صورت عملی با این مسئله روبه رو بوده اند. بعد از تشکیل حکومت جمهوری اسلامی ایران اشتباه های مکرر در انتصابات کارگزاران روی داده است. در گام دوم انقلاب بیش از پیش ضرورت دارد تا نسبت به از بین بردن این نوع اشتباه ها اقدام عملی گردد. به همین منظور تلاش شد تا با مراجعه به تراث مربوط به حضرات ائمه معصومین علیهم السّلام دارای سابقه حکومت، الگوی انتخاب کارگزاران استخراج گردد. برای نیل به این هدف، از روش تحلیل مضمون استفاده شده و با بررسی منابع اسلامی در دوران تصدّی حکومت معصومین علیهم السّلام، تعداد 220 گزاره استخراج و کدگذاری شده است و از بطن این گزاره ها، مفاهیم اصلی مقدمه ساز در گام اول و چارچوب انتخاب کارگزاران در گام دوم استخراج گردید. حد سه شاخگیِ خواستن، دانستن و توانستن در چارچوب مذکور مبتنی بر گزاره های مستخرج، مشخص شده اند که تعریف هر یک از این سه شاخه در یافته ها توضیح داده می شود.
۸۶.

چرایی مبنا بودن سیره تفهیم و تفاهم عقلا در تفسیر قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مبانی تفسیر سیره تفهیم و تفاهم عقلا قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۰ تعداد دانلود : ۱۴۳
سیره تفهیم و تفاهم عقلا به معنای روش و بنای عموم خردمندان در گفتگو، معاملات و روابط اجتماعى آنان، بدون در نظر گرفتن مذهب، زبان، محدوده جغرافیایی و... به شمار می رود. این پژوهش با استعانت از رهیافت درون دینی به همراه روش تحلیلی-منطقی، در پی بیان دلایل مبنا بودن این شیوه در نزول و فرایند تفسیر و فهم آیات وحی است. اثبات این موضوع، اهمیت بسزایی در شیوه فهم و تعیین مراد خداوند متعال از بیان آیات قرآن دارد. به همین منظور، پس از آشنایی با مفهوم بنای عقلا و تبیین تفاوت معنایی آن با مفاهیم مشابه مانند عرف و حکم عقلی، دلایل عقلی و نقلی جهت اثبات ادعا، بیان می گردد. نتایج این پژوهش می تواند ضمن تبیین مبانی و تأکید بر روش های صحیح تفسیر قرآن از شیوه های ناصواب، امکان ارزیابی دقیق تر مکاتب تفسیری را فراهم آورد. تأکید بر تعیّن معنا به طوری که باعث یکتایی معنا و یا محدودتر شدن دایره معانی محتمل الفاظ و عبارات قرآن گردد، دیگر نتیجه این پژوهش خواهد بود. هر روش تفسیر متن که به همه یا بخشی از سیره تفهیم و تفاهم عقلا پایبند نباشد در مقابل نظریه مختار خواهد بود، که می توان از تکثرگرایی بی ضابطه معنایی و خواننده محوری هرمنوتیک منظرگرا یا عدم توجه اخباریون به حجیت ظواهر آیات وحی نام برد. سرانجام پایبندی مفسر به بنای عقلا و نتایج حاصل از آن، می تواند باعث تزلزل بنیان های بسیاری از سؤالات و شبهات مربوط به شیوه قرائت و فهم متون دینی باشد.
۸۷.

هنجارهای هشت گانه سلوک اجتماعی در سیره امام رضا(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سبک زندگی امام رضا (ع) سیره اخلاق اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱ تعداد دانلود : ۱۳۳
بی تردید هر مکتبی، شیوه زیستن ویژه ای را که مبتنی بر جهان بینی آن است، ارائه می دهد و شکل گیری جامعه مطلوب خود را در التزام به آن هنجارها قلمداد می کند. آیا می توان هنجارها، خصلت های مطلوب و اصول رفتارهای اجتماعی مورد انتظار از یک مسلمان را از گفتار و رفتار امام رضا(ع)، استخراج و به گونه نظام مند، تبیین کرد؟ این پژوهش ابتدا گفتارها و رفتارهای امام رضا(ع) را به روش کتابخانه ای گردآورده و سپس به شیوه توصیفی تحلیلی آن را سامان داده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد هشت نکته بنیادین زیر بیشتر مورد توجّه و تأکید ایشان بوده است: 1. فراگیری و فرادهی 2. تکریم شاعران متعهّد و آگاهی بخش 3. پاسداشت اخوّت ایمانی 4. التزام به سخن پاک 5. مهرورزی به دیگران 6. سخاوت و انفاق 7.کتمان صدقه و گریز از تحقیر 8 .چشم پوشی و گذشت خردمندانه.  و چون امام رضا (ع) به سجایا و رفتارهای اجتماعی مذکور به گونه کامل آراسته بود، از این رهگذر دوستى عام و خاصّ را به خود جلب کرد و به «رضا» نامبردار شد.
۸۸.

نقد و ارزیابی اصل ثبات در ألفاظ(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: إستنباط حجیت أصالهالثبات استصحاب سیره انسداد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۱ تعداد دانلود : ۱۳۶
از مهمترین چالش هایی که در مقام استنباط پیش روی فقیه است، مساله تغییر معانی الفاظ و دستیابی به معنای آن ها در زمان صدور نصّ است. تمسک به «أصالهالثبات» راهی است که فقیهان برای حل این مساله برگزیده اند. گرچه بررسی این اصل مهم و راه گشا ازجمله مباحث علم اصول است، اما کمتر مورد ارزیابی تفصیلی واقع شده است. نوشته حاضر به روش تحلیلی انتقادی سعی در واکاوی این قاعده و ادله حجیّت آن دارد؛ لذا با استفاده از منابع کتابخانه ای و رایانه ای به بررسی ادله حجیّت أصالهالثبات پرداخته است. از مهمترین ادله ای که در این نوشتار بدان پرداخته شده است و می توان بر حجیّت أصالهالثبات اقامه نمود: استصحاب، سیره عقلا، سیره متشرعه و انسداد می باشد که بعضاً خود دارای اقسامی هستند.
۸۹.

گونه شناسی اهداف مذاکره سیاسی در سیرۀ نبوی (صلی الله علیه و آله)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: مذاکره سیاسی سیره پیامبر اکرم (ص) حدیبیه بنی ضمره بنی اشجع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۹ تعداد دانلود : ۱۰۴
بر پایه آموزه های دینی، شأن پیامبران از سیاست ورزی والاتر است اما در صورت به دست گرفتن زعامت و رهبری، ایشان نیز تحت شرایطی، چون اهل سیاست رفتار کرده و به روش سیاست مداران، از جمله مذاکره سیاسی عمل کرده اند. این امر در سیره پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)، در مذاکره با بنی ضمره، مذاکرات حدیبیه و مذاکره با بنی أشجع، به وضوح قابل مشاهده و نیز شایسته بررسی است. از نقطه نظر پژوهش، «اهداف مذاکره» در سیره نبوی، بارزترین عنصر متمایزکننده مذاکرات پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)، در مقایسه با مذاکرات دیگر سیاست مداران به حساب می آید. در مقاله پیش رو، با استفاده از روش تحلیل محتوا، ضمن بازخوانی منابع تاریخی- روایی مرتبط با سیره سیاسی پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) در سه مذاکره مزبور، مهم ترین اهداف و مقاصد ایشان از مذاکره سیاسی با مخالفان، در قالب اهداف عُقلایی فراگیر و اهداف اختصاصی محدود، بررسی و تحلیل گردیده است. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) از انجام این مذاکرات، به دنبال تحقق اهداف عقلایی فراگیر و مشترک، همچون حل مسالمت آمیز اختلافات، تأمین مصالح طرفین و ایجاد امنیت پایدار و اهداف اختصاصی متناسب با زمان و مکان در هر مورد خاص، همچون جلوگیری از اتحاد نظامی با دشمنان، مهیا نمودن زمینه فتح مکه و دفاع از هم پیمانان بوده است.
۹۰.

نقش سؤال راوی در استخراج ارتکازات، سیره ها و تأثیر آن در فقه(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: سؤال راوی ارتکاز سیره استنباط فقه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۳ تعداد دانلود : ۱۲۸
از عناصر تأثیرگذار در استنباطات فقهی، ارتکازات است که کاربرد زیادی در موضوع شناسی، حکم شناسی، موضوع سازی، استخراج سیره های متشرّعه و تقویت دلالت حدیث دارد. فقیهان و به خصوص متأخران، متوجّه این واقعیّت بوده و در مواردی استنباطات خودشان را به ارتکازات مستند کرده اند. اصولیان نیز در برخی موارد به حقیقت ارتکازات و تأثیر آن اشاره کرده اند. با این وجود، تاکنون بحثی درباره منابع استخراج ارتکازات صورت نگرفته است. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی کوشیده است تا با بررسی و ریشه یابی ارتکازات مورداستناد در فقه، به نقش سؤال راوی در استخراج ارتکازات و تأثیر این ارتکازات در استنباطات فقهی بپردازد. یافته های تحقیق نشان داد که ارتکازات، همان باورهای مغفول است که اگر شخص ملتفت آن شود و آن را بیابد، به مرحله وجدان می رسد. تقریر معصوم برای اعتبار ارتکاز سائل کفایت می کند. سؤال راوی مهم ترین منبع استخراج ارتکازات است. ظهور احادیث شرعی تحت تأثیر ارتکازات است. ارتکازی بودن مدلول حدیث می تواند مؤثر در دلالت شناسی آن باشد. گاهی ارتکاز موضوع ساز است. ارتکازات صلاحیّت دارند بیان گر رفتار جامعه در عصر معصومان و سیره های متشرّعان باشد.
۹۱.

سیره رفتاری امام زین العابدین (ع) در اصلاح و نجات جامعه

کلیدواژه‌ها: امام زین العابدین (ع) سیره سیره رفتاری اصلاح جامعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۸ تعداد دانلود : ۱۱۸
جامعه اسلامی در زمان امامت امام زین العابدین (علیه السلام) و پس از شهادت امام حسین (علیه السلام)، به علت فراموشی سنت و دوری از فرامین ناب قرآن کریم از یک طرف و از سویی دیگر به علت رویه فاسد حکام وقت، به انحطاط اجتماعی گرفتار شده بود. در این میان امام زین العابدین (ع) با سیره رفتاری خویش، به اصلاح و نجات جامعه برخاستند. مقاله حاضر با روش توصیفی – تحلیلی و با گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و تجزیه و تحلیل محتوایی، به سیره رفتاری امام زین العابدین (علیه السلام) در جهت اصلاح و نجات جامعه پرداخته و نتایج پژوهه حاضر بیانگر آن است که: دوران امامت امام زین العابدین علیه السلام، یکی از پر اختناق ترین دوران های تاریخ اسلام برای شیعه به شمار می رفت، به حدی که شیعه در آستانه انقراض قرار داشت، در این میان، یکی از فعالیت های مهم حضرت، در راستای حفظ اسلام ناب و نیز شیعیان، سیره رفتاری حضرت بود که متناسب با شرایط جامعه به کار می بستند. برخلاف تصور رایج در مورد سیره رفتاری امام زین العابدین (ع) پس از واقعه کربلا که ایشان را منزوی نشان می دهد، ایشان با سیره رفتاری خویش در قالب: ارتباط با شیعیان، استفاده از ابزار تربیتی گریه، تربیت و آزادسازی غلامان، دستگیری از مستضعفان، تقویت علمی جامعه شیعه و استفاده از ابزار دعا، به اصلاح و نجات جامعه می پرداختند.
۹۲.

تدابیر ائمه (ع) در حج

تعداد بازدید : ۸۶ تعداد دانلود : ۵۵
حج یکی از ارکان اصلی اسلام است که شاهد تحولات فراوانی بوده است. حج عبادتی است که با دیگر عبادات تفاوت دارد؛ زیرا شاهد اجتماع بزرگی از همه قومیت ها و مذاهب اسلامی است. طبق بیان ائمه: روح حج با ولایت آمیخته است و حج بدون ولایتِ اهل بیت: عبادت کاملی نیست. از آنجا که پس از پیامبر9 حج دستخوش تغییرات فراوانی از لحاظ عبادی، سیاسی و فرهنگی شده است، سیره ائمه: می تواند بهترین راهگشا برای مسلمین باشد. ما با روش توصیفی و تحلیلی به این نتیجه رسیدیم که سیره اهل بیت در حج، سیره ای عبادی- سیاسی بوده و ایشان از این اجتماع عظیم برای بیان حقائق اسلام و حقانیت ولایت اهل بیت: استفاده می کردند و سیره فراموش شده پیامبر9 را احیا می نمودند.
۹۳.

خودآرایی ومحیط آرایی در سیره امام علی(ع)

تعداد بازدید : ۸۰ تعداد دانلود : ۷۵
امامان معصوم: همواره الگویی مناسب برای انسان ها بوده اند و برسی ابعاد مختلف سیره آن بزرگواران می تواند به عنوان راهنمایی کامل در همه امور زندگی قرار گیرد. بخش مهمی از زندگی امام علی7 پرداختن به خودآرایی ظاهر و محیط آرایی پیرامون خود بوده است. مسئله اصلی در این مقاله این است که خودآرایی ومحیط آرایی در سیره امام علی7 چگونه بوده است؟ به همین منظور سیره خودآرایی و محیط آرایی در دوران حیات امام علی7 مورد برسی قرار گرفت. روش تحقیق در این مقاله به لحاظ جمع آوری اطلاعات، کتابخانه ای است و از روش اجرای تحقیق؛ توصیفی وتحلیلی است. در پاسخ به پرسش حاضر به این نتیجه دست یافتیم که که اقتضائات اجتماعی هر دوره از زندگی معصومان: به ویژه میزان سطح درآمد و زندگی عموم مردم جامعه از شاخصه های مهم وتاثیر گذار در میزان زیادی وکمی خودآرایی ومحیط آرایی بوده است. چون در دوران امیر مومنان علی7 مردم مدینه در سختی قرار گرفته و اقتضای شرایط جامعه ایجاب می کرد که حضرت در حضور جمع به خودآرایی کمتر و ساده زیستی بیشتری پرداخته اما این گونه ساده زیستی هیچ گاه به منزله دوری کردن از خودآرایی سیمای ظاهری ومحیط آرایی پیرامون خود به خصوص در محیط خانه نبود بلکه امام علی7 در حضور خانواده به خودآرایی پرداخته وهمیشه سعی در ایجاد محیطی آراسته برای اهل خانه بوده است و در ایجاد محیط مناسب پیرامون خود از هیچ تلاشی فرو گذاری نکرده است.
۹۴.

جایگاه عقل و خرد ورزی در سیره تبلیغی رسول خدا (ص)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۱۶۰ تعداد دانلود : ۸۲
سیره تبلیغی یکی از ابعاد سیره رسول گرامی اسلام9 است که می توان از آن درس های زیادی برای پیشبرد دین در جامعه حاضر برداشت کرد. از آنجایی که عقل جایگاه مهمی در دین مقدس اسلام دارد یکی از نکاتی که در سیره تبلیغی باید به آن توجه کرد، جایگاه و نقش عقل و خرد ورزی در تبلیغ دین است. در این مقاله به روش اسنادی و کتابخانه ای به تبیین جایگاه عقل و خرد ورزی در سیره تبلیغی رسول خدا9 پرداخته شده و با دسته بندی روایات رسول خدا9 در مورد عقل سعی شده است به گوشه ای از سیره گفتاری آن حضرت اشاره شود. همچنین با بررسی مصادیق عملی توجه به عقلانیت در تبلیغ دین مثل اتخاذ روش های عقلانی برای تبلیغ دین، تبلیغ عملی عقلانیت و بهره گیری از عقل برای ایجاد رشد عقلی در جامعه، جایگاه عقل در سیره عملی آن حضرت مورد بررسی قرار گرفته است.
۹۵.

حرمت معامله با علم به استفاده حرام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۱۴۴ تعداد دانلود : ۷۹
بدون تردید معامله با فردی که بدانیم از کالای مورد معامله استفاده حلال می کند جائز است امّا با فردی که بدانیم استفاده حرام می کند چه حکمی دارد؟ مانند فروش لباس های محرّک به زنان بی بند و بار و یا آرایش این گونه زنان توسط آرایشگر و یا اجاره وسائل نقلیه و یا وسائل صوتی و یا تصویری برای مراسم حرام و یا فروش خوراکی و آشامیدنی در روز  ماه رمضان به روزه خوار و موارد فراوان دیگر. فقها بویژه متقدّمان به تبع از روایات تنها متعرّض حکم بیع و اجاره شده و گروهی نیز بین بیع و اجاره قائل به تفصیل شدند و متعرّض سایر موارد نشده اند مانند وقف زمین بر اولاد با علم به استفاده حرام و یا هبه آن و بلکه اعراض از مال خود در صورتی که موجب استفاده حرام از سوی متملک شود. نگارنده پس از نقل آراء فقهاء بزرگ از زمان شیخ طوسی تا عصر حاضر، به نقد آراء و اثبات حرمت مطلق معاملات می پردازد و مستند وی فحوای چند دسته از روایات است گرچه سایر ادلّه ی حرمت را- که جمعی از فقها آورده اند- تمام می داند.
۹۶.

بررسی سیره اهل بیت علیه السلام در مقابله با انحرفات اجتماعی و خانوادگی

تعداد بازدید : ۱۵۶ تعداد دانلود : ۱۲۰
انحرافات اجتماعی و راهکارهای مقابله با آن ها از مهم ترین موضوعات و دغدغه های مشترک در میان دلسوزان جوامع بشری و متولیان این امر می باشد، اما اهمیت این مسئله در جامعه دینی دوچندان است و بسیاری از انحرافات اجتماعی بر اساس آموزه های دینی معنا پیدا می کند، چرا که با بررسی این موضوع متوجه می شویم که ممکن است برخی رفتارها ضد عبودیت و مخالف دستورات دینی باشد و از نظر قرآن و سیره اهل بیت مصداق انحراف باشد اما از نظر معیارهای قانونی جامعه ناسازگار نباشد و بسیاری از انحرافات موجود در جامعه دینی ما در مقایسه با انحرافات جوامع غربی، به صورت فرهنگ و یک مسئله عادی در میان آنان در آمده است، به همین جهت بهترین مسیر برای رسیدن به راهکارهای کاربردی و عملی تمسک به سیره اهل بیت است که هدایت گران حقیقی بشر هستند و می توان از سیره ایشان هم به عنوان پیشگیری از انحرافات اجتماعی در داخل محیط خانواده و هم به عنوان درمان و مقابله با این آسیب ها در سطح جامعه استفاده کرد.
۹۷.

هویت جنسیتی زنانه (زنانگی) در سیره حضرت زهرا (س)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: هویت جنسیتی حضرت زهرا (س) زنان سیره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۱ تعداد دانلود : ۳۵۰
گروه های مرجع، الگوها و شیوه های زیست تأثیرگذار که به معرفی تیپ های ایدئال سبک زندگی در جوامع مختلف منجر می شوند، یکی از ابعاد مهم حوزه مطالعات اجتماعی هستند. در جامعه ایرانی، یکی از این الگوها و مراجع تأثیرگذار در تعیین شیوه های زیست و سبک زندگی، دین و سیره بزرگان دینی است. پژوهش هایی که درباره میزان دینداری و کیفیت آن در جامعه ایرانی صورت گرفته است، نشان از وجود الگوهای دینی در مناسبات زندگی ایرانیان دارد. به این ترتیب به نظر می رسد تبیین و معرفی الگوهای سبک زندگی دینی در بستر تاریخ و سیره بزرگان دین و معصومان (ع) در تعیین و جهت دهی به شیوه های زیست ایرانیان سهم مؤثری خواهد داشت. سیره حضرت زهرا (س) به مثابه یک الگوی فراتاریخی، ظرفیت عظیم و تأثیرگذاری برای استخراج الگوی زن مسلمان در شئون مختلف زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی زنان دارد؛ بنابراین، این مقاله سیره ایشان را از منظر هویت جنسیتی و زنانگی بازخوانی می کند. روش تحقیق اسنادی است و از متون معتبر برای جمع آوری داده ها بهره گرفته شده است. همچنین پژوهش حاضر براساس مبانی هستی شناختی، انسان شناختی، دین شناختی و ارزش شناختی اسلامی، مؤلفه های هویت جنسیتی زنانه را در محورهای حجاب، حیا و عفت، همسری، مادری، خانه داری و حضور مؤثر اجتماعی تعریف می کند، هریک از آن ها را در سیره حضرت زهرا (س) بررسی تاریخی می کند و روایتی زنانه از منش و زیست فردی، خانوادگی و اجتماعی ایشان ارائه می دهد.
۹۸.

بررسی الگوی خانواده سالم در سیره پیامبر اسلام(ص)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: سیره الگو خانواده پیامبر اعظم (ص) ازدواج آرامش تکامل اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۴ تعداد دانلود : ۱۹۶
نهاد خانواده از منظر اسلام، دارای جایگاه و قداست ویژه ای است که قابل مقایسه با هیچ نهاد دیگری نیست. در حدیثی از پیامبر خدا (ص) آمده است: «ما بُنِیَ بِناءٌ فی الإسلامِ أحَبَّ إلَی الله تَعالی مِن التَّزویجِ» (شیخ صدوق، 1426ق، ج3:383). در اسلام هیچ بنیادی نزد خدا محبوب تر از ازدواج نیست. تشکیل خانواده، دارای حکمت ها و دلایل متنوّع روانی، اخلاقی، اجتماعی و دینی است که رسیدن به آرامش و ایجاد مودت و رحمت بین اعضای خانواده و بالتبع در جامعه از جمله آنهاست. از هم گسیختگی نظام خانواده در غرب و رویگردهای فمینیستی اخیر در جامعه باعث تضعیف و از هم پاشیدگی نهاد خانواده شده است. برای رفع این مشکلات و ایجاد آرامش در خانواده و جامعه نیاز به داشتن الگوها و معیارهای صحیح و کاملی برای تشکیل خانواده، انتخاب همسر و تقویت زندگی خانوادگی داریم که مبنای عمل قرار گیرد. خداوند متعال الگوپذیری راهبردی از همه ابعاد زندگی پیامبر اعظم (ص) را برای تکامل مومنان ضروری می داند و به ان دعوت می نماید. «لَقَد کانَ لَکُم فی رَسول الله اُسوَه حَسَنَه»(احزاب:21)
۹۹.

راهبردهای رهبری آموزشی در سیره امام محمدباقر(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: راهبرد رهبری آموزشی سیره امام محمدباقر (ع) مدل ترکیبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۵ تعداد دانلود : ۲۲۲
هدف این پژوهش شناسایی و اکتشاف راهبرد های رهبری آموزشی در سیره امام محمدباقر(ع) بر مبنای مدل پیشینی خلاقیت، هوش (هوش عملی، هوش تحلیلی) و خرد بوده است. روش این پژوهش، کیفی از نوع تحلیل محتوای تاریخی به صورت مورد کاوی در سیره رهبری آموزشی امام باقر(ع)، به روش اسنادی و رویکرد آن تفسیری و با هدف کاربرد های عملی در رهبری آموزشی در نظام آموزش و پرورش و آموزش عالی انجام شده است. پس از بررسی اعتبار اسناد تاریخی در مورد سیره امام باقر(ع)در مورد رهبری آموزشی و مطالعه دقیق اطلاعات مورد نیاز و یادداشت برداری از منابع دست اول و دوم و همچنین مشورت با صاحب نظران و اساتید، در ابتدا 55 راهبرد و در نهایت 21 راهبرد اصلی رهبری آموزشی براساس مبانی پژوهش خلاصه و مفاهیم کدگذاری شدند. یافته های این پژوهش، می تواند راه گشای برخی از نیاز های رهبری آموزشی در حوزه رفتاری و شخصیتی یک رهبر آموزشی در عصر حاضر به ویژه جوامع اسلامی باشد. واژگان کلیدی: راهبرد، رهبری آموزشی، سیره، امام محمدباقر(ع)، مدل ترکیبی.  
۱۰۰.

اعتبار سنجی مانعیت فهم مشهور در برابر برداشت مجتهد از متن(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: اعراض مشهور شهرت دلالت ظواهر استظهار حجیت سیره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۱ تعداد دانلود : ۱۰۱
یکی از مهمترین اموری که فقیهان در مباحث خود به آن توجه دارند و در فرآیند استنباط به ان تمسک میکنند، بحث فهم مشهور از متون است. بدین بیان که اگر فهمی که مشهور از متن داشته اند با فهم مجتهد از متن متفاوت باشد، آیا فهم و برداشت مشهور می تواند مانع حجیّت فهم مجتهد شود؟ در این نوشتار به روش توصیفی_ تحلیلی با استفاده از ابزار کتابخانه ای بر پاسخ دادن به این مهم کوشش شده، لذا ابتدا ادله حجّیت ظهور بیان شده و مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته، شمول آن نسبت به فرض اعراض مشهور از فهم مجتهد بررسی شده و حجیّت فهم مجتهد (در فرض مخالفت مشهور) به واسطه یقین، اطمینان، انسداد، سیره عقلا، سیره متشرعه، روایات و آیات، مورد بررسی قرار گرفته است و درنتیجه موارد حجیت و عدم حجیت فهم مجتهد تمییز داده شده است.