مطالب مرتبط با کلیدواژه

رویکرد اسلامی


۴۱.

ارائه الگوی پاسخگویی در حسابداری از منظر رویکردهای اسلامی- اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حسابداری دولتی سال هشتم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۶) 37 - 58

کلیدواژه‌ها: پاسخگویی حسابداری تئوری ساخت یابی رویکرد اسلامی رویکرد اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹۰ تعداد دانلود : ۵۷۹
موضوع و هدف مقاله: هدف پژوهش حاضر ارائه مدلی جامع برای پاسخگویی در حسابداری از منظر اسلام با محوریت تئوری ساخت یابی از حوزه تئوری های اجتماعی است.. روش پژوهش: پژوهش حاضر از لحاظ شیوه اجرا کمی می باشد. در بخش کمی از روش همبستگی مبتنی بر تحلیل عامل تاییدی و مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شد. جامعه آماری پژوهش شامل حسابداران و حسابرسان بخش دولتی و اعضای جامعه حسابداران رسمی است که با روش نمونه گیری در دسترس 250 نفر انتخاب شدند. ابزار تحقیق پرسشنامه استخراجی از ادبیات تحقیق است. یافته های پژوهش: تجزیه و تحلیل داده ها در بخش کمی در قالب مدل معادلات ساختاری نشان داد که اثرات 6 حوزه شامل رویکرد پاسخگویی، سطوح پاسخگویی، ابعاد پاسخگویی، ارکان پاسخگو، اصول پاسخگویی، تقویت پاسخگویی بر پاسخگویی نظام حسابداری معنادار بوده اند. نتیجه گیری، اصالت و افزوده آن به دانش: الگوی اسلامی با تمرکز بر عاملیت در تئوری ساخت یابی و تاکید بر ارزش های اخلاقی در تشکیل نظام های اجتماعی، زبان پاسخگویی در نظام حسابداری را به تکامل و پویایی می رساند.
۴۲.

مدیران حوزه ی سلامت؛ تصمیم گیری اسلامی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: پژوهش در دین و سلامت دوره ۴ زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱ 1-6

کلیدواژه‌ها: تصمیم گیری رویکرد اسلامی مدیران حوزه ی سلامت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۸ تعداد دانلود : ۱۳۷
تصمیم گیری در زندگی شخصی، اجتماعی و سازمانی اهمیت بسیاری دارد و امور فردی و سازمانی را تحت تأثیر قرار می دهد. در واقع زندگی همه ی انسان ها زنجیره یی از تصمیم گیری ها است (1). در این زمینه، تصمیم گیری در مدیریت های کلان به ویژه در حوزه ی سلامت که با جان و سلامت جسم و روح انسان ها سروکار دارد، از اهمیت ویژه یی برخوردار است.
۴۳.

ویژگی های روان سنجی پرسش نامه ی عزّت نفس معنوی با رویکرد اسلامی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: پژوهش در دین و سلامت دوره ۵ بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ 29-46

کلیدواژه‌ها: حرمت خود رویکرد اسلامی عزّت نفس معنوی معنویت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۵ تعداد دانلود : ۲۰۷
سابقه و هدف: پژوهش ها نشان داده است که عزّت نفس در سلامت روان نقش بسزایی دارد. از آنجایی که مقیاس های عزّت نفس موجود فاقد بُعد معنوی است، پژوهش حاضر با هدف ساخت پرسش نامه ی عزّت نفس معنوی با رویکرد اسلامی و اعتباریابی آن انجام شد. روش کار: روش این پژوهش ترکیبی از کیفی (توصیفی-تحلیلی) و کمّی (میدانی) بود. ابتدا آیات و روایات مرتبط با احساس ارزشمندی و توانمندی معنوی، جمع آوری، دسته بندی و تحلیل شد و سپس سازه ی عزّت نفس معنوی به معنای احساس ارزشمندی و توانمندی در بُعد معنوی شامل 10 مؤلفه طراحی شد. مؤلفه ها عبارت بود از: باور به توانمندی و جایگاه آدمی از سوی خدا، باور به ارزشمندی خویش به واسطه ی ایمان و عمل صالح، توکل و امداد الهی، احساس نزدیکی به خدا، ارتباط کریمانه با مردم، احساس بی نیازی از مردم، خویشتن پذیری، هدفمندی معنوی، یکپارچگی معنوی و احساس کنترل. سپس کارشناسان روایی محتوایی مؤلفه ها را تأیید کردند. در ادامه شاخصه های هر مؤلفه تعیین و متناسب با هر شاخصه، گویه هایی طراحی شد. پرسش نامه ی اولیه به همراه پرسش نامه ی عزّت نفس روزنبرگ و سلامت معنوی پولوتزین و الیسون در بین 204 شرکت کننده که به صورت نمونه گیری خوشه یی تصادفی از شش دانشگاه دردسترس قم و تهران انتخاب شده بودند، اجرا شد. در تحلیل یافته ها نیز از ضریب تشخیص، دشواری، همبستگی پیرسون، تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی؛ و ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. در این پژوهش همه ی مسائل اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله هیچ گونه تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: یافته ها نشان داد پرسش نامه ی نهایی عزّت نفس معنوی شامل هفت مؤلفه ی باور به توانمندی معنوی، توکل و امداد الهی، احساس نزدیکی به خدا، احساس کنترل، یکپارچگی معنوی، ارتباط کریمانه با مردم و خویشتن پذیری؛ و 25 گویه در طیف لیکرت چهارتایی است. روایی سازه به روش تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی بررسی شد که مطلوب بود (97/0 = CFI)، همچنین پایایی پرسش نامه با روش آلفای کرونباخ 897/0؛ با استفاده از روش دونیمه سازی و اسپیرمن 831/0 و به روش گاتمن 825/0 به دست آمد. علاوه براین، رابطه ی عزّت نفس معنوی با عزّت نفس (477/0) و سلامت معنوی (677/0) نیز مثبت و معنادار بود (001/0P<)؛ بنابراین روایی هم زمان پرسش نامه نسبتاً مطلوب بود. نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده، پرسش نامه ی عزّت نفس معنوی با رویکرد اسلامی شامل هفت مؤلفه است و از روایی و پایایی مطلوبی برخوردار است.
۴۴.

اقتصاد اسلامی و شناسایی مؤلفه های افشا در گزارشگری مالی اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد اسلامی سال بیست و یکم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۸۴ 167 - 188

کلیدواژه‌ها: اقتصاد اسلامی حسابداری اسلامی افشا گزارشگری مالی رویکرد اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۷ تعداد دانلود : ۲۴۶
در نظام اقتصادی مورد نظر اسلام که در مقایسه با سایر نظام های اقتصادی موجود، از نظر اصول بنیادین، ارزش های محوری و مؤلفه های اساسی دارای تفاوت های فراوانی می باشد، شفافیت در گزارشگری مالی و ارتقای ظرفیت پاسخگویی نیز دارای تفاوت های بسیاری می باشد. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر شناسایی مؤلفه های افشا در گزارشگری مالی با رویکرد اسلامی می باشد. تحقیق حاضر از نوع کیفی، از لحاظ هدف بنیادی و از نوع توصیفی (غیرآزمایشی) می باشد. روش پژوهش روش داده بنیاد است. جامعه آماری شامل اساتید، صاحب نظران و متخصصان اقتصاد اسلامی بودند که با تعداد 6 نفر از آنان که به روش گلوله برفی انتخاب شدند، مصاحبه صورت گرفت. معیار تعیین حجم نمونه اشباع نظری بود و داده ها در سه گام کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شدند. پایایی مصاحبه ها با دو روش کدگذاری مجدد و استفاده از دو کدگذار تأیید شد. نتایج نشان داد که افشا در نظام گزارشگری مالی اسلامی برخلاف مدل های غربی علاوه بر اینکه بایستی در بعد کسب ثروت (همان درآمد) و سود انجام شود، بلکه ضروری است افشا در توزیع ثروت و سود نیز صورت پذیرد. علاوه بر این افشا تحت تأثیر ارزش های حاکم بر نظام اقتصادی اسلامی (ارزش های بنیادین و ارزش های عمومی) صورت می پذیرد و عواملی نظیر اهداف استفاده کنندگان و نقش نهادهای تأثیرگذار بر آن مؤثر واقع می شوند. چنین نظام افشا موجب نتایجی همچون گزارشگری طبقه بندی عقود اسلامی و مالیات اسلامی شده و در نهایت منجر به تأمین منافع ذینفعان و ذی حقان خواهد شد.
۴۵.

بررسی تطبیقی قدرت در اندیشه فمینیستی و رویکرد اسلامی (بر اساس دیدگاه های سیمون دوبووار و شهید مطهری)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و مطالعات اجتماعی سال نهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۳۶) 184 - 211

کلیدواژه‌ها: قدرت فمینیسم رویکرد اسلامی سیمون دوبووار شهید مطهری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۶ تعداد دانلود : ۲۳۹
موضوع قدرت و توزیع عادلانه آن میان زن و مرد، از جمله موضوعات مهم و مناقشه برانگیز در عصر حاضر به حساب می آید و توجه بسیاری از نظریه پردازان را به سوی خود جلب کرده است. به نظر می رسد مفهوم قدرت در اندیشه فمینیستی و رویکرد اسلامی، دارای تفاوت های مبنایی و چشمگیری باشد؛ بنابراین، بررسی تطبیقی و مقایسه ای دو اندیشمند که یکی نماینده تفکر فمینیستی و دیگری مبین رویکرد اسلامی است، در تبیین خوانش متفاوت آن ها از بحث قدرت، سودمند است. در این مقاله، پس از بررسی آثار سیمون دوبووار و شهید مطهری، با استفاده از روش تطبیقی، آرای دو متفکر در مفهوم قدرت با هم مقایسه شده است. یافته ها حاکی از آن است که سیمون دوبووار قدرت را مفهومی انسان محور می داند و برای آن اصالت ذاتی قائل است، اما بازخوانی اسلام از قدرت، معطوف به هدف الهی و توجه به وحی در شئون اجتماعی است. به بیان بهتر، در رویکرد فمینیستی، قدرت به مثابه امری انسانی، اما در رویکرد اسلامی به مثابه امری الهی است. نتیجه تفکر فمینیستی این است که زنان باید تا حد امکان از قدرت بیشتری برخوردار باشند، اما در رویکرد اسلامی با درنظرگرفتن تفاوت های ذاتی میان زن و مرد، جایگاه آنان در نظام قدرت مشخص می شود.
۴۶.

پاسخ گویی در حسابداری از منظر اسلام با محوریت تئوری ساخت یابی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات مالی اسلامی سال دهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۰) 831 - 855

کلیدواژه‌ها: پاسخگویی پاسخگویی حسابداری چارچوب نظری رویکرد اسلامی تئوری ساخت یابی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۱ تعداد دانلود : ۲۱۵
چارچوب نظری حسابداری مبتنی بر پاسخگویی تاکید بر ضرورت پاسخگویی در نظام حسابداری دارد. پژوهش حاضر باتوجه به اهمیت تئوری های جامعه شناسی در دانش حسابداری و با استفاده از مبانی نظری اسلامی درصدد بررسی این مهم است. هدف پژوهش حاضر ارائه تبیین مفهوم و مولفه های پاسخگویی در حسابداری از منظر اسلام با محوریت تئوری ساخت یابی است. مقاله حاضر در دسته پژوهش های کیفی است که در راستای هدف پژوهش با بررسی متون علمی و قرآنی و مصاحبه با 15 نفر از خبرگان علوم قرآنی و اعضای هیئت علمی دانشگاه رشته های حسابداری، جامعه شناسی و علوم اسلامی صورت گرفته است. در این مطالعه از روش تحلیل تم، اطلاعات به دست آمده تحلیل گردید. ابزار تحقیق در بخش کیفی، مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته و نمونه پژوهش با استفاده از ترکیب روش های غیراحتمالی ، هدفمند قضاوتی و گلوله برفی انتخاب شدند.مطابق یافته های پژوهش، رویکرد پاسخگویی، سطوح پاسخگویی، ابعاد پاسخگویی، ارکان(اجزای) پاسخگو، اصول پاسخگویی، تقویت پاسخگویی به عنوان تم های اصلی تحقیق شناسایی شدند که مولفه ها و مدل پاسخگویی حسابداری از منظر اسلام در چارچوب تئوری ساخت یابی را تبیین می کنند. نتایج پژوهش نشان می دهد که الگوی اسلامی با تمرکز بر عاملیت در تئوری ساخت یابی، ضعف های این تئوری شامل نادیده گرفتن اخلاق و نیت قوی در عاملیت را پوشش می دهد. تقویت عاملیت، تقویت ساختار و نهایتا تقویت نظام های اجتماعی را به دنبال خواهد داشت. این امر منجر به شکوفایی زبان پاسخگویی در نظام حسابداری خواهد شد.
۴۷.

روش های ارزشیابی خط مشی عمومی با رویکرد اسلامی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های مدیریتی سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۱۳) 59-76

کلیدواژه‌ها: خط مشی عمومی ارزشیابی خط مشی عمومی رویکرد اسلامی روش های ارزشیابی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۲ تعداد دانلود : ۱۶۷
ارزشیابی خط مشی عمومی، نقش کلیدی در مدیریت مسائل عمومی دارد و متضمن ارائه منطق درست و متناسب در مواجهه با آنهاست. ارزشیابی زمانی می تواند این نقش را ایفا نماید که با روش های دقیق، متناسب و جامع صورت گیرد. در ادبیات رایج خط مشی عمومی، روش هایی برای ارزشیابی ارائه شده، اما با رویکرد اسلامی، در این زمینه کاری صورت نگرفته است. در این تحقیق، به منظور معرفی روش های ارزشیابی خط مشی عمومی با رویکرد اسلامی، قرآن کریم با روش «استنباطی- تحلیلی» مطالعه شده که حاصل آن شش قسم روش ارزشیابی برای خط مشی عمومی است.
۴۸.

بررسی مفهوم، معیارها و راهبردهای «اثربخشی» با رویکرد اسلامی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های مدیریتی سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۸) 37-54

کلیدواژه‌ها: اثربخشی کار شایسته معیارها راهبردها رویکرد اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۶ تعداد دانلود : ۱۸۴
«اثربخشی» به عنوان مهم ترین شاخص عملکرد سازمانی، همواره از اهمیت برخوردار بوده، چگونکی فهم و تعیین معیارهای آن محل توجه پژوهشگران مدیریت بوده است. در پژوهش حاضر، تلاش شده است تا مفهوم «اثربخشی»، معیارها و راهبردهای آن در متون اسلامی با روش «توصیفی- تحلیلی» بررسی شود. با بررسی ادبیات رایج و تحلیل آیات و روایات، می توان گفت: اثربخشی از دیدگاه اسلام، دارای معنا و معیارهای ارزیابی خاصی است که با ادبیات مدیریت تفاوت اساسی دارد. «اثربخشی» از دیدگاه اسلام، عبارت است از: حسن انجام عمل، و عمل شایسته ای که برخوردار از معیارهای ذیل باشد: ایمان خالصانه، نیت صادقانه، و الزام عملی به انجام کار درست و شایسته. برای تأمین و تحقّق کار درست و شایسته، راهبردهای ذیل را می توان از منظر اسلام در نظر گرفت: حُسن تدبیر، بهره گیری از تجربه، مشورت و نظرخواهی، ارزش گرایی در کار، اتقان در انجام کار، و انجام دادن کامل کار.
۴۹.

نقش خانواده در پرورش مدیران از منظر اسلام(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های مدیریتی سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۲۱) 37-54

کلیدواژه‌ها: خانواده پرورش مدیران رویکرد اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۹
نخستین جرقه های پرورش مدیران، با تشکیل سازمان ها همراه بوده است. در این تحقیق با بررسی نقش ها و کارکردهای خانواده و ساحت های سه گانه انسان (بینش، گرایش و کنش) مشخص شد که یکی از ابزارهای تربیتی و پرورشی، خانواده است. خانواده به عنوان اصلی ترین رکن در تربیت افراد، نقش مهمی در پرورش مدیران مناسب نظام اسلامی دارد. بیشتر پژوهش ها در زمینه پرورش مدیران، پیرامون نقش آموزش و پرورش بوده و از نقش خانواده غفلت شده است. خانواده از طریق ایفای نقش، ارتباط و دخالت عاطفی می تواند در کنار آموزش و پرورش، همسالان و محیط، در شکل گیری مدیران آینده تأثیرگذار باشد. در این نوشتار از روش اجتهادی استفاده شده و روش گردآوری داده ها کتابخانه ای است که در عین بهره مندی از دانش روز در حوزه مدیریت، از منابع دینی برای گسترش دانش مدیریت استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که خانواده نقش پایه گذاری برای پرورش مدیران به عهده دارد و با تربیت صحیح بر اساس عمل به احادیث، علت مُعِده و زمینه ساز برای پرورش مدیران است.
۵۰.

ساخت و اعتبار یابی مقیاس مدارا در روابط همسران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روانشناسی معاصر دوره پانزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۹) ۲۷-۱۳

کلیدواژه‌ها: مقیاس مدارا رویکرد اسلامی ازدواج کیفیت زناشویی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۲ تعداد دانلود : ۱۷۱
هدف این پژوهش، ساخت و اعتباریابی مقیاسی برای سنجش مدارا در روابط همسران بود. ماده های این مقیاس با بهره گیری از متون دینی (آیات قرآن ، احادیث، و دیدگاه مفسرین) تهیه شد و همچنین، تعدادی از متخصصان دینی و روانشناسان خانواده، روایی محتوایی آن را تصدیق کردند. ساخت و ارزیابی ویژگی های روان سنجی این مقیاس در 5 مطالعه مستقل انجام شد. در مطالعه اول، پایایی مقدماتی مقیاس به روش آلفای کرونباخ و با نمونه ای80 نفری از زنان و مردان متأهل برابر 93/0 به دست آمد. در مطالعه دوم، نمونه ای560 نفری از مردان و زنان متأهل و با بهره گیری از تحلیل عامل اکتشافی (EFA)، ساختار4 عاملی و20 ماده ای این مقیاس کشف شد. 4 عامل آن عبارت اند از: 1. همدلی و پذیرش همسر؛ 2. کنترل هیجانی و صبر و تحمل؛ 3. تسهیل فرایند رشد و شکوفایی همسر؛ 4. احسان و گذشت نسبت به همسر. همچنین، در مطالعه دوم پایایی هر یک از عوامل مدارا به روش آلفای کرونباخ محاسبه شد و همگی نشانگر همسانی درونی مناسب مقیاس بود. در مطالعه سوم، روایی همگرا با نمونه ای 100 نفری از مردان و زنان متأهل و در مطالعه چهارم، پایایی مقیاس به روش بازآزمایی با نمونه ای 30 نفری تأیید شد. در مطالعه پنجم با نمونه ای 369 نفری از مردان و زنان متأهل و با بهره گیری از تحلیل عامل تأییدی (CFA) ساختار 4 عاملی مقیاس تأیید شد. براساس نتایج این پژوهش می توان مقیاس مدارا در روابط همسران (TSRS) را به عنوان ابزاری معتبر برای سنجش مدارا در روابط زن و شوهر به کار گرفت.
۵۱.

تسهیلگرهای نهادینه سازی فرهنگ از منظر قرآن(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت فرهنگی اجتماعی سال ۱۳ پاییز ۱۴۰۱شماره ۴ (پیاپی ۵۲) 7-26

کلیدواژه‌ها: تسهیل گر نهادینه سازی فرهنگ رویکرد اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۷ تعداد دانلود : ۱۹۴
یکی از مسائل پیش روی کارگزاران و متولیان امور در حوزه های حاکمیتی، نهادینه سازی باورها، ارزش ها و رفتارهای مطلوبِ متناسب با مبانی و پیش فرض های نظام حاکم است. ازاین رو، یکی از وظایف اصلی پژوهشگران حوزه علوم انسانی اسلامی تبیین نظری و طراحی الگوهای متناسب با مبانی و پیش فرض های اسلامی است. هدف اصلی این تحقیق بررسی «تسهیلگرهای نهادینه سازی فرهنگ از منظر قرآن» به مثابه یکی از مؤلفه های اصلی الگوی مدنظر است. در این تحقیق از روش «تدبر در قرآن» (نقلی وحیانی) با توجه به راهبرد ظاهرشونده «داده بنیاد» استفاده شده است. یافته ها نشانگر آن است که «نهادینه سازی از منظر قرآن فرایندی است پیوستارگونه که می تواند مثبت (رو به اعتلا) یا منفی (رو به انحطاط) باشد. جهت اعتلای آن برای کسانی است که درصدد تثبیت ایمان، و جهت انحطاط آن برای کسانی است که درصدد تثبیت کفر هستند». متناسب با تعریف مذکور، درصورتی که کارگزاران وظایف خود را در فرایند نهادینه سازی انجام دهند و در جهت نهادینه سازی مثبت حرکت کنند، کمک ها و امدادهای الهی در قالب سنت هدایت به منزله تسهیلگرها در دو سطح فراانسانی و انسانی نصیبشان خواهد شد.
۵۲.

طراحی و تبیین الگوی کیفی کرامت سرمایه های انسانی در سازمان با رویکرد اسلامی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های مدیریتی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۳) 81-98

کلیدواژه‌ها: کرامت انسانی سرمایه های انسانی رویکرد اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۳ تعداد دانلود : ۱۶۵
یکی از مفاهیم اثرگذار در حوزه منابع (سرمایه های) انسانی با توجه به نقش بی بدیل سرمایه های انسانی، مفهوم «کرامت» انسانی و احترام به کارکنان است. این موضوع با توجه به جامع و کامل بودن دین مبین اسلام و با اتکا به آموزه ها و سیره عملی معصومان اهمیتی روزافزون پیدا نموده است. ازاین رو، هدف اصلی این پژوهش طراحی و تبیین الگوی کرامت منابع (سرمایه های) انسانی با رویکرد اسلامی بوده که با استفاده از رویکرد مبتنی بر «تحلیل مضمون» به صورت کیفی اجرا شده است. برای گردآوری اطلاعات از متون اسلامی استفاده و تجزیه و تحلیل اطلاعات به روش «رمزگذاری» و با استفاده از نرم افزار «Maxqda10» و الگوی پارادایمی انجام گرفته است. نتایج داده های به دست آمده از رمزگذاری متون اسلامی مرتبط طی فرایند رمزگذاری باز، محوری و انتخابی، به ارائه یک الگوی کیفی در حوزه کرامت انسانی منجر شد. الگوی ارائه شده در این پژوهش 7 مقوله اساسی (قانونمندی، شایسته سالاری، مسئولیت پذیری اجتماعی، عدالت ورزی، مشارکت کارکنان، اعتمادسازی، و جبران خدمت) و 22 مقوله فرعی در خصوص کرامت انسانی را نشان می دهد.
۵۳.

شناسایی شایستگی های مشاوران در نظام تعلیم و تربیت عمومی با رویکرد اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال ۳۰ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۵۶ 11 - 57
تعداد بازدید : ۲۸۲ تعداد دانلود : ۱۹۷
هدف پژوهش حاضر، تعیین شایستگی های مشاوران نظام تعلیم و تربیت عمومی کشور بود. این پژوهش از نظر هدف از نوع تحقیقات توسعه ای و از نظر روش جزو پژوهش های کیفی بود که با استفاده از روش تحلیل مضمون و مصاحبه ساختاریافته انجام شد. جامعه آماری پژوهش، تعداد 54 نفر شامل (مدیران گروه های مشاوره مناطق نوزده گانه آموزش وپرورش شهر تهران به تعداد 19 نفر و اساتید دانشگاه فرهنگیان و مشاوران آموزش وپرورش شهر تهران با تحصیلات دکتری به تعداد 35 نفر) بود. نمونه تحقیق برای مصاحبه ساختاریافته تعداد 18 نفر از جامعه آماری پژوهش بود که با شیوه هدفمند انتخاب شدند. از روش کتابخانه ای به منظور بررسی ادبیات، پیشینه و اسناد بالادستی حوزه تعلیم و تربیت و از روش میدانی به منظور گردآوری نظرات اعضای نمونه کیفی بهره گرفته شد. ابزار گردآوری داده ها در بخش کتابخانه ای، فیش و در بخش میدانی مصاحبه ساختاریافته بود. برای تعیین اعتبار ابزار مصاحبه ساختاریافته از اعتبار محتوایی (روایی محتوا و روایی صوری) استفاده شد. در این کار از نظرات گروه هدایت کننده تحقیق و شش نفر از اساتید دانشگاه استفاده و سؤالات دارای اشکال، اصلاح شدند. برای توصیف داده های تحقیق از جداول فراوانی و نمودارها و برای بررسی معنی داری فراوانی نظرات مصاحبه شوندگان از آزمون دوجمله ای استفاده شد. یافته های حاصل از بررسی ادبیات و تحلیل مصاحبه ها، 8 مؤلفه اصلی شایستگی های مشاوران آموزش وپرورش شامل دانش، توانایی ها، مهارت ها، ویژگی های شخصیتی، ویژگی های اخلاقی، نگرش، بینش و اعتبار بود که در سطح معنی داری 05/0 مورد تائید قرار گرفتند. از بین 197 مؤلفه فرعی شایستگی های استخراج شده از ادبیات و پیشینه تحقیق پس از اخذ نظرات مصاحبه شوندگان تعداد 150 مؤلفه فرعی با آزمون دوجمله ای در سطح معنی داری 05/0 مورد تائید قرار گرفته و 47 مؤلفه فرعی معنی دار نشده و رد شدند.
۵۴.

رویکرد اسلامی به شهر؛ ویژگی های شهر اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نظریه های اجتماعی متفکران مسلمان دوره چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱ 137 - 167

کلیدواژه‌ها: رویکرد اسلامی شهر شهر اسلامی نظریه شهری متفکران مسلمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۵ تعداد دانلود : ۲۰۳
شهر از جمله موضوعات مورد توجه اندیشمندان بوده است. از آنجایی که اسلام، دین اجتماعی است و برای سعادت بشر، راهبرد و برنامه دارد، در پژوهش حاضر برای تحلیل شهر از دیدگاه اسلام و احصای ویژگی ها و مؤلفه های شهر اسلامی، نظریه های سه تن از متفکران مسلمان شامل ابن خلدون و فارابی از متقدمین و خانم ابراهیم از متفکران مسلمان معاصر بررسی شده است. در چارچوب نظری مورد توجه در اسلام، بر سه مؤلفه انسان (مسلمان)، فضای اجتماعی (فضای مسلمانی) و فضای کالبدی (سیمای اسلامی) شهر تأکید شده است. مؤلفه های شهر اسلامی، شامل مسجد، خانه، بازار، محله و میدان می شود که این عناصر در ساختاری ترکیبی، فضای شهر اسلامی را ترسیم می کنند. از این رو، ظاهراً در شرایط حاضر که نظریه های موجود شهری با تأکید افراطی بر تمایز کاربری، آن گونه که برای مثال در مکتب شیکاگو وجود دارد، با انتقاد جدی مواجه شده است، نظریه اسلامی شهر می تواند در حوزه نظری داعیه دار باشد.
۵۵.

بررسی تطبیقی دیدگاه شهید مطهری و ماکس وبر در مسئله شرور با تأکید بر شیوع کرونا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نظریه های اجتماعی متفکران مسلمان دوره یازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 107 - 130

کلیدواژه‌ها: کرونا شهید مطهری مکس وبر شرور روش مقایسه ای سکولاریسم رویکرد اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۳ تعداد دانلود : ۱۷۱
دین اسلام آخرین و کامل ترین دین آسمانی است و در مواجهه با مسائل نسبت به رویکردهای سکولار مواجه های متفاوتی دارد. به عنوان نمونه برخورد اسلام با مسئله شرور با مواجهه سکولار آن تفاوت هایی دارد، هرچند در برخی از ابعاد نیز شباهت هایی موجود است. نویسنده به دنبال یافتن پاسخ این پرسش است که وجه تمایز و تشابه خوانش شهید مطهری (به عنوان رویکرد اسلامی) از مسئله کرونا به عنوان شر، از خوانش ماکس وبر (به عنوان دیدگاهی سکولار) چیست؟ در این پژوهش داده های موردنیاز از طریق بررسی کتابخانه ای به دست آمده و داده ها به روش مقایسه ای مورد تحلیل قرارگرفته اند تا به شباهت ها و تفاوت های موجود در رویکرد شهید مطهری و ماکس وبر از شرور با تأکید بر کرونا دست یابد. نتایج پژوهش حاضر به این شرح است: شهید مطهری معتقد است شرور فاعلی ندارند اما از دید ماکس وبر، شر مانند خیر فاعل دارد و با طرح نظریه عقلانیت خود درصدد معنا بخشی به زندگی و توجیه درد و رنج از طریق دین است. از دیدگاه شهید مطهری شرور بخشی از نظام یکپارچه عالم هستند، درحالی که از دیدگاه ماکس وبر درد و رنج باعث اختلال در معناست؛ در رویکرد شهید مطهری شرور دارای فوایدی نیز هست اما در رویکرد وبری شرور فاقد معناست. مسئله عدمی بودن و نسبی بودن شرور و اندام وارگی جهان و فواید شرور در رویکرد شهید مطهری، حاکی از برتری خوانش اسلامی بر نوع سکولار آن است. با توجه به شواهد موجود در شرایط شیوع کرونا و نیز با توجه به منابع موجود، نظریه شهید مطهری در توجیه شرور از توفیق بیشتری برخوردار است.
۵۶.

تدوین مدل شش ضلعی تقلب مالی با رویکرد اسلامی: بررسی اهمیت و تعامل اجزا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اسلام و مدیریت سال ۹ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱۷ 5 - 31

کلیدواژه‌ها: تقلب شش ضلعی تقلب فساد مالی اسلام رویکرد اسلامی دین داری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۵ تعداد دانلود : ۱۵۷
تقلب با توجه به اثرهای زیان بار آن، از دیرباز مورد توجه جوامع مختلف بوده است. در این زمینه، مدل هایی مانند مثلث تقلب، لوزی تقلب و پنج ضلعی تقلب نیز در مباحث حسابداری و مالی مشاهده می شود که هر یک عواملی را در راستای شناسایی بهتر تقلب های مالی در نظر گرفته اند؛ اما تاکنون دین داری موردتوجه شایسته قرار نگرفته است. این پژوهش به صورت ترکیبی از روش های کمی و کیفی است. در پژوهش حاضر با بررسی و تحلیل محتوای مدل های تقلب، مدل جدیدی تحت عنوان «شش ضلعی تقلب» ارائه شد که با رویکرد اسلامی، سازه دین داری را به مدل های تقلب های مالی می افزاید. در بخش کیفی با تحلیل محتوای منابع مرتبط با تقلب، 14 عامل مؤثر در تقلب شناسایی شد. در بخش کمی نیز با استفاده از روش دلفی و کسب نظر 14 نفر از خبرگان، 6 عامل دارای اهمیت بالاتر از متوسط شناسایی و «شش ضلعی تقلب» ایجاد شد. یافته های پژوهش با کسب نظر خبرگان نشان داد که به ترتیب سازه های دین داری، توجیه، فرصت، فشار، استعداد فردی و راهبری شرکتی در کنترل تقلب های مالی دارای اهمیت است. در ادامه نیز با استفاده از فن دیمتل تعامل سازه های «شش ضلعی تقلب» مورد بررسی قرار گرفت. یافته های این بخش نیز با کسب نظر 10 خبره نیز نشان داد که مدل «شش ضلعی تقلب» یک «فرایند تعاملی است» یعنی اجزای آن بر روی یکدیگر تأثیر داشته و با هم تعامل دارند. سازه دین داری در مدل «شش ضلعی تقلب» نیز بیشترین تأثیرگذاری و تعامل را نسبت به سایر سازه ها دارد و سازه فرصت، دارای بیشترین تأثیرپذیری است. درنتیجه، در راستای کنترل تقلب های مالی شایسته است که توجه بیشتری به دین داری صورت گیرد.
۵۷.

تبیین و مقایسه پیش فرض های جهان بینی در رویکرد های اسلا می و غربی: کاربرد در سازمان و مدیریت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات دین، معنویت و مدیریت سال ۱۰ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱۸ 225 - 255

کلیدواژه‌ها: جهان بینی سازمان مدیریت رویکرد اسلامی رویکرد غربی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۲ تعداد دانلود : ۲۳۲
جهان بینی و یا به عبارتی نوع برداشت، دریافت و احساس درباره هستی و محیط پیرامون خود، در رویکرد اسلام و غرب تفاوت های بنیادی دارد که بر رسالت سازمان ها در دو رویکرد تفاوت هایی ایجاد می کند. لذا هدف این مطالعه تبیین و مقایسه پیش فرض های جهان بینی در رویکرد اسلا می و رویکردهای رایج غربی و کاربرد آن در سازمان و مدیریت است. در این راستا ابتدا جهان بینی اسلا می با جهان بینی غربی براساس مفروضات معرفت شناسی، هستی شناسی، انسان شناسی، روش شناسی و ارزش شناسی مقایسه شده و سپس کاربرد آن در سازمان و مدیریت بیان گردیده و در نهایت نتیجه گیری انجام شده است. برای دست یابی به این هدف از روش تبیینی−تحلیلی و ابزار گرد آوری داده ها از نوع اسنادی استفاده شده است. براساس تتبعات صورت گرفته و مقایسه های انجام شده مشخص شد که جهان بینی اسلا می و غربی در این پیش فرض ها تفاوت های ریشه ای دارند و همین تفاوت هاست که باعث شده نگاه ها به جهان و محیط پیرامون و در نهایت نوع نگاه به سازمان و مدیریت متفاوت باشد. براساس نتایج در جهان بینی غربی انسان موجودی مادی است و در رابطه با انسان های دیگر معنا می شود؛ ولی در رویکرد اسلامی انسان موجودی چند بعدی است که هویتش را از خدا به دست می آورد. علی رغم معرفت شناسی های رایج در غرب، رویکرد اسلامی مبتنی بر رویکرد عقل گرایی خلاقانه است. در هستی شناسی رویکرد غربی متفاوت به هستی و جهان می نگرند؛ ولی در رویکرد اسلام خالق تمام جهان و هستی خداست. در رویکرد اسلامی تکثرگرایی روش شناختی وجود دارد و در بحث ارزش شناسی بحث نیت مطرح می شود. بر این اساس مدل مدیریت اسلامی تنها براساس جهان بینی اسلامی می تواند امکان پذیر شود و تناقض در نوع جهان بینی و نحوه مدیریت می تواند پیامدهای نامناسبی برای سازمان داشته باشد.
۵۸.

تطبیق و بررسی رویکردهای الهیاتی و غیر الهیاتی در حوزۀ منابع زیستی و طبیعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال ۱۴ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۵۵) 147-167

کلیدواژه‌ها: منابع طبیعی رویکرد غیرالهیاتی رویکرد الهیاتی رویکرد اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۶ تعداد دانلود : ۱۴۸
مسائل محیط زیستی و منابع طبیعی از اهمیت بسزایی در جوامع انسانی برخوردار است؛ لذا شناخت رویکردهای متفاوت درباره آنها نقش بسزایی در سلامت، بهداشت، رشد، حیات و بقای انسان و جانداران دارد. هدف پژوهش، بررسی تطبیقی رویکردهای الهیاتی و غیرالهیاتی در حوزه منابع زیستی و طبیعی است. سؤال پژوهش بررسی چگونگی رویکردهای الهیاتی در حوزه منابع زیستی و طبیعی است. پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی صورت پذیرفته است. از یافته های پژوهش و در مقام مقایسه دیدگاه ها می توان به این نتیجه دست یافت که دیدگاه های غیرتوحیدی عموماً قائل به احترام به طبیعت و پرهیز از ضرر به آن اند که در این حوزه با دیدگاه توحیدی مشترک اند؛ با این تفاوت که در دیدگاه های توحیدی، انتساب طبیعت به خداوند مورد توجه بوده و وظایفی در این باره تعیین شده است؛ اما طبیعت در آموزه های اسلام در مقیاسی بالاتر از سایر مکاتب غیرتوحیدی و توحیدی مورد تأیید قرار گرفته و ضمن تأکید بر انتساب به خداوند متعال، در سه حوزه قرآن، احادیث و عقلانیت، به طور مبسوط به تبیین احکام، آثار و وظایف انسان ها در قبال آن پرداخته است.
۵۹.

بررسی تاثیر آموزش اخلاقی با رویکرد اسلامی بر سازگاری زناشویی

نویسنده:
منبع: پژوهش های تعلیم و تربیت اسلامی سال ۹ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱۵ 21 - 37

کلیدواژه‌ها: رویکرد اسلامی سازگاری زناشویی آموزش اخلاقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۰ تعداد دانلود : ۱۳۲
سازگاری زناشویی یک فرایند تکاملی در رابطه بین زوجین است که به حالتی از تطابق در حوزه های مختلف زوجین که ممکن است در آنها تعارض وجود داشته باشد، اطلاق می شود. هدف این پژوهش بررسی تاثیر آموزش اخلاقی با رویکرد اسلامی بر سازگاری زناشویی بود. روش پژوهش شبه آزمایشی از نوع نیمه تجربی با استفاده از پیش آزمون- پس آزمون بوده است. جامعه آماری این پژوهش شامل دانشجویان متاهل دانشگاه پیام نور اصفهان در سال 1397 بود. 30 نفر از دانشجویان متاهل دانشگاه پیام نور اصفهان با روش نمونه گیری تصادفی به عنوان شرکت کننده انتخاب شدند و به تصادفی در دو گروه آزمایش (15زوج) و گروه کنترل (15زوج) جایگزین شدند. برای گروه آزمایش 10 جلسه آموزش اخلاقی با رویکرد اسلامی برگزار شد. ابزار پژوهش مقیاس زناشویی اسپینر( 1976) بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل کواریانس چند متغیره انجام شد. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که بین دو گروه از نظر سازگاری زناشویی و ابعاد آن (رضایت دو نفری، همبستگی دو نفری، توافق دو نفری و ابراز محبت) تفاوت معنی داری وجود دارد. بر این اساس، آموزه های اخلاقی مبتنی بر رویکرد اسلامی می تواند در بهبود روابط بین فردی و زناشویی موثرواقع شود. در کل یافته ها لزوم گنجاندن برنامه آموزش های اخلاق محور به زوجین را متذکر می سازد.
۶۰.

رویکرد اسلامی به تناسب جنسیتی در مشاغل(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و مطالعات اجتماعی سال ۱۱ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۴۲) 87 - 121

کلیدواژه‌ها: جنسیت جنس شغل مشاغل جنسیتی رویکرد اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۲ تعداد دانلود : ۱۳۷
مشاغلی که در آنها جنسیت، در کنار دیگر شرایط، به عنوان ش رط اح راز ش غل به شمار می رود، مشاغل جنسیتی نام دارد. نگرش فمینیستی حاکم بر دنیای امروز با شعار تساوی زن و مرد تلاش کرده و می کند تا تمامی مشاغل را غیر جنسیتی معرفی کند. دس تاورد این دیدگاه، ازهم پاشیدگی کانون خانواده، تحقیر شخصیت زن، مزاحمت های جنسی و بی توجهی ب ه نق ش اقتص ادی و مدیریتی مرد بوده است. از سوی دیگر، یک نگرش تفریط ی، نق ش جنس یت در مح یط را جانش ین نق ش جنسیت در شغل کرده، تمام مشاغل را در اسلام جنسیتی جلوه داده است. نتیجه این دیدگاه نیز محرومیت زنان از دستیابی به بس یاری از منابع و امکانات جامعه است. این مقاله، با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از قواعد مرسوم در روش اجتهادی، بر مبنای تحلیل آیات و روایات اسلامی، ضمن جداسازی نقش جنسیت در محیط از نقش جنسیت در شغل، مشاغل مش ترک و جنس یتی را از هم تفکیک کرده، ده اص ل جنس یتی را ب ه ضمیمه اصل اولی در مشاغل، به عنوان خط مشی اسلام در اشتغال زن و مرد معرفی کرده است.