بهرام بیات

زمینه و هدف : رسانه ها با توجه به پیشرفت روزافزون بشری، شکل دهنده و منعکس کننده افکارعمومی هستند. رسانه ها، انسان را در خزانه بی پایان اطلاعات قرار داده و بدون مشارکت آن ها تصمیم ها به سامان نمی رسد. این مقاله با هدف شناسایی عملیات روانی - رسانه ای مؤثر بر تعامل سازمانی در مدیریت بحران های امنیّتی تدوین شده است. روش : این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، آمیخته است. جامعه آماری خبرگان، فرماندهان و مدیران حوزه های انتظامی و امنیّتی و صاحب نظران دانشگاهی هستند که با روش نمونه گیری هدفمند در بخش کیفی 38 نفر و در بخش کمّی 46 نفر از آنان انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها در بخش کیفی مصاحبه و در بخش کمّی پرسش نامه محقق ساخته بود که روایی سازه و پایایی ترکیبی آن مورد تأیید قرار گرفت. برای تجزیه وتحلیل داده ها در بخش کیفی از تحلیل مضمونی و در بخش کمّی از مدل تأیید عاملی سه سطحی در نرم افزار Smart PLS استفاده شد. یافته ها : پس از تحلیل مضمونی متن مصاحبه های پیاده شده، 5 شاخص در فضای مجازی و 9 شاخص در محیط واقعی احصا شد. تحلیل داده های بخش کمّی نشان داد که به ترتیب پاسخگویی سازمان ها و رضایت مندی مردم، تعامل دستگاه ها با یکدیگر، مقابله با ناهنجاری ها، پایبندی جامعه به ارزش های خودی، همبستگی جامعه، تحمل جامعه در برابر ناهنجاری، فعالیت ها و مراسم های مذهبی، بصیرت جامعه و شناخت دشمن، فعالیت رسانه ها در امیدافزایی، استفاده از نرم افزار داخلی، حفاظت حریم خصوصی، شفافیت و صداقت در ارائه اطلاعات و پایبندی جامعه به قانون بر تعامل سازمانی تأثیرگذار هستند. نتیجه گیری : عملیات روانی - رسانه ای با شاخص های احصایی بر تعامل سازمانی در مدیریت بحران های امنیّتی مؤثر است.

زمینه و هدف: برخی از مناطق شهری در کلان شهرها تحت تغییرات نرم و آرام در بسترهای موصوف به نقاط بحرانی تبدیل می شوند. این مناطق یا نقاط بحرانی مستعد ایجاد بحران های اجتماعی هستند یا بحران های اجتماعی حاصل از سایر موضوعات را گسترش می دهند. هدف از انجام این تحقیق، ارائه مدل مدیریت بحران های ناشی از نقاط بحرانی در کلان شهرها بود. روش پژوهش: پژوهش حاضر برحسب هدف از نوع تحقیقات کاربردی- توسعه ای، برحسب دستاورد یا نتیجه تحقیق از نوع کاربردی محسوب می شود که با رویکرد کیفی انجام شد. قلمرو زمانی این تحقیق دهه 1390 در کلان شهر تهران بود. جامعه آماری تحقیق خبرگان حوزه های مرتبط با موضوع بودند که پس از مصاحبه نیمه ساختاریافته با ده نفر از آنان، تحقیق به اشباع نظری رسید. پس از پیاده سازی متن مصاحبه های انجام شده به روش افقی سازی، مقوله های محوری به دست آمده و سپس با استفاده از نظرات خبرگان در روش دلفی دسته بندی منطقی انجام شد. یافته ها و نتایج: مدل مدیریت بحران ناشی از نقاط بحرانی در کلان شهرها، شامل مراحل پیش بینی، پیشگیری، مواجهه و مقابله و ترمیم و بازسازی است. پیش بینی بحران مبتنی بر رصد بسترهای شکل گیری این نقاط در ابعاد فرهنگی- اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و کنترلی- نظارتی است. با اتکا به این یافته ها باید از شکل گیری بحران پیشگیری کرد. در مواجهه با این نوع بحران معمولاً نیازی به اقدامات سلبی نیست ولی در صورت پیشرفت بحران و نیاز به مقابله، از این نوع اقدامات نیز استفاده می شود. به هرحال پس از کنترل بحران، مراحل ترمیم و بازسازی در صدر برنامه های مدیران شهری قرار می گیرد

زمینه و هدف: عوامل حیاتی موفقیت یک سازمان، تعداد محدودی از گلوگاه ها و پیشران هایی است که اگر مدیر سازمان با اصول مدیریت راهبردی آشنا بوده و بطور صحیح روی آنها متمرکز شود، باعث موفقیت سازمان در دستیابی به اهداف کلان می گردد. هدف اصلی این تحقیق شناسایی عوامل حیاتی موفقیت ناجا تا پایان سند چشم انداز ۱۴۰۴ و ارائه الگوی مدیریت راهبردی عوامل موفقیت می باشد. روش: نوع تحقیق کاربردی- توسعه ای بوده و روش تحقیق آمیخته می باشد. مجموع عوامل موفقیت ناجا در قالب ۱۶ بعد، ۶1 مؤلفه و۲۳۱ شاخص شناسایی و پس از تنظیم پرسشنامه، بین دو جامعه نمونه آماری(کیفی۲۵ نفر) بصورت گلوله برفی و(کمی۵۰ نفر) با انتخاب هدفمند بر اساس ویژگی های از قبل تعیین شده، توزیع و پرسشنامه ها به کمک آخرین نسخه نرم افزار آماری SPSS18 مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت یافته ها و نتایج: بر اساس تلفیق دیدگاه های نخبگان درون سازمانی و برون سازمانی، چهار عامل درون سازمانی (توسعه سیستم ها، راهبرد تعامل گرایی، فناوری های نوین، رضایت مندی کارکنان و دو عامل برون سازمانی(تعامل با ارکان امنیت   ساز، جلب مشارکت های مردمی)به عنوان عوامل حیاتی موفقیت ناجا (گلوگاه ها) شناسایی شدند. و یک عامل(امنیت سیستم ها) نیز به عنوان عامل پیشران (شایستگی کلیدی) ناجا شناسایی و در نهایت با استفاده از نرم افزار تحلیل عاملی Smart Pls الگوی مدیریت راهبردی عوامل حیاتی موفقیت ناجا طراحی گردید.

زمینه و هدف: اهمیت بحران و مباحث مرتبط با آن با وقوع جریان های پیش بینی نشده بحران زا خود را نشان داده است. سازمان های فاقد طرح های مدیریت بحران در مواجهه با بحران ها بیش از دو و نیم برابر سازمان های دارای چنین طرح هایی زمان حیات بخش مقارن با وقوع بحران را صرف کرده اند. بنابراین پیش بینی بحران قبل از وقوع، از اهمیت ویژه ای برخوردار است، زیرا می تواند منجر به پیشگیری از بحران شود. این پژوهش با هدف تدوین الگوی پیش بینی بحران ناشی از نقاط بحرانی در کلان شهرها انجام شد.روش : برای انجام پژوهش حاضر، ابعاد، مؤلفه ها و شاخص ها با بررسی نظام مند مبانی نظری و دریافت نظر خبرگان احصا و با استفاده از سنجه های روایی محتوا و شاخص تناسب، اعتبارسنجی و مدل تأیید عاملی سه سطحی با 4 بعد، 14 مؤلفه و 60 شاخص ترسیم شد.یافته ها و نتایج: برای هر چهار بعد (فرهنگی، اجتماعی- کالبدی- اقتصادی- کنترل و نظارت) تمامی شاخص ها دارای بار عاملی بزرگتر از 5/0 و در سطح اطمینان 95 درصد معنادار (96/1t>) بوده اند. بارهای عاملی مرتبه دوم برای همه مولفه ها و شاخص ها در سطح اطمینان 95 درصد معنادار و تأیید شده اند. برای تمامی متغیرهای پژوهش، مقدار آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی از 7/0 بزرگتر شده اند که نشان از پایایی ابزار اندازه گیری است. با توجه به مقدار بار عاملی، بعد فرهنگی- اجتماعی بیشترین سهم را در اندازه گیری مدل داشته است، بعد کالبدی (فضای شهری) رده دوم، بعد اقتصادی و کنترل و نظارت به ترتیب رده های سوم و چهارم را به خود اختصاص داده اند.

زمینه و هدف: بررسی نقاط بحرانی در کلان شهرها نشان دهنده پیامدهای ناخوشایندی از شکل گیری این نقاط، مناطق یا کانون های آسیب زا است. این پژوهش با هدف شناسایی، دسته بندی و رتبه بندی این پیامدها انجام شده است. روش شناسی: پژوهش حاضر بر حسب هدف کاربردی- توسعه ای و از لحاظ روش گردآوری اطلاعات توصیفی – پیمایشی محسوب می شود که با نگاهی به افق ده سال آینده در کلان شهر تهران با رویکرد کمی انجام شده است. پرسشنامه محقق ساخته حاوی 31 گویه، بین خبرگان توزیع و 44 پرسشنامه قابل تجزیه و تحلیل جمع آوری شد. اطلاعات جمع آوری شده پس از اعتبارسنجی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و پیامدهایی که با آزمون t- تک نمونه ای در سطح اطمینان 95 درصد تأیید شده بود، با استفاده از آزمون فریدمن، رتبه بندی گردید. یافته ها: 31 پیامد احصاء شده در 4 بُعد فرهنگی- اجتماعی، کالبدی، کنترل و نظارت و اقتصادی مورد تأیید قرار گرفت و رتبه بندی شد. خی دو آزمون فریدمن با 30 درجه آزادی در سطح معنی داری 001/0 برابر 498/149 است. نتیجه گیری: نتیجه رتبه بندی پیامدهای احصاء شده نشان می دهد مهم ترین پیامد تشکیل نقاط بحرانی در کلان شهرها عبارت است از: «کنارهم قرار گرفتن بزهکاران و مجرمین حرفه ای و سابقه دار» و در پی آن «وجود فرصت های جرم در محیط» و «ایجاد پتانسیل جرم خیزی در منطقه». این بدان معناست که هم افزایی ارتکاب جرم در اثر کنارهم قرار گرفتن مجرمین با تشکیل نقاط بحرانی بیشتر می شود و زمینه جرم خیزی نقطه بحرانی را تقویت می کند لذا لازم است پلیس و مدیریت شهری با نگاهی به این پیامدها و رصد نقاط مختلف شهر، بسترهای شکل گیری را کنترل و از تشکیل نقاط بحرانی پیشگیری کند.

زمینه و هدف: ترس از جرم همان احساس ناامنی و نگرانی اجتماعی از قربانی شدن توسط جرائم است که به واقعیت اجتماعی متمایز و مهم تر از خود جرم تبدیل شده است. پیامدهای ترس از جرم را می توان هراس اجتماعی، بازنمایی ناامنی و بی نظمی اجتماعی، بی اعتمادی و تضعیف پیوندهای محلی- اجتماعی، بی تفاوتی اجتماعی، بازتولید جرائم خشن و از بین رفتن بازدارندگی غیررسمی دانست. بر این اساس، پژوهش حاضر با استفاده از روش فراتحلیل قصد بررسی عوامل مؤثر بر ترس از جرم در بین شهروندان را دارد. روش: این تحقیق به روش فراتحلیل (CM2) کمی صورت پذیرفته است. از جامعه آماری 27 مورد پژوهش بین سال های 1385-1395 با استفاده از نمونه گیری هدفمند، حجم نمونه برابر با 18 مورد انتخاب و روایی گویه ها بالای 7/0 تعیین شده است. یافته ها و نتایج: نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که بین اندازه اثر متغیرهای مستقل جنسیت (348/0)، سن (264/0)، وضعیت تأهل (114/0)، تحصیلات (241/0)، درآمد (074/0)، سرمایه اجتماعی (222/0)، محرومیت اجتماعی (455/0)، پیوند اجتماعی- محلی (449/0)، تعلق اجتماعی (132/0)، حضور پلیس در اجتماع (391/0)، نوع پوشش (213/0)، کیفیت محل سکونت (396/0)، رضایت اجتماعی (286/0)، احساس ناامنی (469/0)، بی سازمانی اجتماعی (142/0)، تعامل اجتماعی (246/0)، نظارت اجتماعی (437/0)، طول اقامت در محله (374/0)، خرده فرهنگ قومی (423/0)، تجربه قربانی شدن (484/0)، آسیب پذیری (322/0)، پایگاه اقتصادی- اجتماعی (483/0)، تلقی از جرم (415/0)، وضعیت محله (502/0)، اعتماد اجتماعی (221/0) و بی نظمی اجتماعی (545/0) با ترس از جرم (متغیر وابسته) رابطه معنی داری دارد. درمجموع میزان اندازه اثر ترکیبی مجموع متغیرهای مستقل معنادار بر متغیر وابسته برابر با 40/0 بوده و 60/0 آن را متغیرهایی تبیین می کنند که در مدل منظور نشده اند.

افراد با زمینه های اجتماعی و فرهنگی متفاوت، تصورات گوناگونی از امنیت و احساس امنیت دارند. پژوهش حاضر، به دنبال تبیین و توضیح شکل گیری این تصورات است. این پژوهش، پیمایشی است و در آن، اطلاعات به وسیله پرسشنامه جمع آوری شده است. برای تعیین چارچوب نظری تحقیق، از نظریه های دو حوزه احساس امنیت و تحلیل فضای شهری بهره گرفته شد. جامعه آماری تحقیق شامل شهروندان ساکن شهر تهران است که 650 نفر از آن ها به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند و با آن ها مصاحبه صورت گرفت. برای تعیین پایایی پژوهش از آزمون آلفای کرونباخ و برای روایی، از تکنیک گروه های شناخته شده استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار spss صورت گرفت. مطابق یافته ها، پنداشت از امنیت، با توجه به متغیرهای جنسیت، محل سکونت، تأهل و سن پاسخگویان متفاوت است. همچنین بین منطقه سکونت افراد و پنداشت از امنیت، رابطه وجود دارد. بدین معنا که در مناطق مختلف شهر تهران، پنداشت های متعددی از امنیت وجود دارد. درنهایت اینکه رابطه میان تعلق محله ای و پنداشت از امنیت معنادار است. بدین معنا که هرچه تعلق محله ای افزایش پیدا می کند، پنداشت ناامنی کاهش می یابد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی جامعه شناختی برنامه های دفاع مقدس بر هویت فرهنگی دانش آموزان دختر شهر شهرکرد انجام گردید. روش تحقیق میدانی از نوع همبستگی و برای نمونه گیری نیز از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای استفاده گردید. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه (دوره دوم) ناحیه یک و دو شهرستان شهرکرد که تعداد آنها 7152 نفر بوده و حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان تعداد 257 نفر تعیین گردید و جمع آوری اطلاعات با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته انجام شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون های آماری شامل ضریب همبستگی پیرسون و آزمون رگرسیون و آزمون تحلیل واریانس استفاده شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که بین برنامه های فرهنگی دفاع مقدس شامل: برگزاری یادواره شهدا، برگزاری اردوهای راهیان نور، تشیع پیکر شهدای گمنام و اکران فیلم های سینمایی و تلویزیونی مرتبط با دفاع مقدس با هویت دانش آموزان رابطه مثبت وجود دارد، اما بین انتشار وصایای شهدا و هویت فرهنگی دختران رابطه ای مشاهده نگردید. همچنین ویژگی های دموگرافیک شامل پایه تحصیلی در نتایج پژوهش تاثیری نداشتند.

این مقاله  به دنبال آن است که منظومه فکری مقام معظم رهبری را به عنوان نظریه ای بومی در حوزه اقتصاد دانش بنیان، مورد بررسی قرار دهد. بازخوانی این اندیشه ها سبب می شود که تصویر بهتری از این حوزه در اختیار داشته باشیم و با مسیر اصلی و خطوط حرکت اقتصاد دانش بنیان آشنا شویم. تأکید بر اقتصاد مقاومتی در این مقاله به عنوان یکی از مهم ترین راهبردهای کلان کشور مورد تأکید قرار گرفته است. تعریف اقتصاد دانش بنیان از منظر مقام معظم رهبری و تمایزات آن و همچنین اثر این رویکرد در رشد و توسعه اقتصادی، چشم انداز کشور در این حوزه و نیز لزوم حمایت از این شرکت ها و همچنین الزامات و باید و نبایدها در این حوزه مهم ترین موضوعاتی است که در این مقاله مورد بررسی قرار می گیرد. لزوم بومی سازی، داشتن غایت مبتنی انسانیت و مبتنی بر پیشرفت و همچنین تسری اقتصاد دانش بنیان به همه بخش های اقتصادی از مهم ترین کلیدواژه های این منظومه فکری است. در این زمینه تعداد 15 راهبرد برای افق اقتصاد دانش بنیان استخراج شده است.

شهر از جمله موضوعات مورد توجه اندیشمندان بوده است. از آنجایی که اسلام، دین اجتماعی است و برای سعادت بشر، راهبرد و برنامه دارد، در پژوهش حاضر برای تحلیل شهر از دیدگاه اسلام و احصای ویژگی ها و مؤلفه های شهر اسلامی، نظریه های سه تن از متفکران مسلمان شامل ابن خلدون و فارابی از متقدمین و خانم ابراهیم از متفکران مسلمان معاصر بررسی شده است. در چارچوب نظری مورد توجه در اسلام، بر سه مؤلفه انسان (مسلمان)، فضای اجتماعی (فضای مسلمانی) و فضای کالبدی (سیمای اسلامی) شهر تأکید شده است. مؤلفه های شهر اسلامی، شامل مسجد، خانه، بازار، محله و میدان می شود که این عناصر در ساختاری ترکیبی، فضای شهر اسلامی را ترسیم می کنند. از این رو، ظاهراً در شرایط حاضر که نظریه های موجود شهری با تأکید افراطی بر تمایز کاربری، آن گونه که برای مثال در مکتب شیکاگو وجود دارد، با انتقاد جدی مواجه شده است، نظریه اسلامی شهر می تواند در حوزه نظری داعیه دار باشد.

"تحقیق حاضر با هدف بررسی متغیرهای موثر بر احساس امنیت در شهر تهران صورت پذیرفته است. متغیرهای مطرح در این پژوهش شامل عوامل فردی و خانوادگی، میزان بروز جرایم،‌ در معرض جرم واقع شدن، عملکرد پلیس و پرداخت رسانه ای می باشد. چارچوب نظری تحقیق بنا به تناسب موضوع به رویکرد نظری آسیب پذیری، تجربه جرم در خصوص احساس امنیت را مورد استفاده قرار داده و فرضیه های تحقیق استخراج شده است. بر این مبنا مدل تحقیق ساخته و پرداخته و سوالات و فرضیات تحقیق تدوین گردیده است. روش تحقیق در این بررسی از نوع پیمایشی و اطلاعات به وسیله پرسشنامه جمع آوری گردید. جامعه آماری تحقیق شامل شهروندان بالای 18 سال ساکن شهر تهران می باشد که تعداد 778 نفر از آنان به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب و مورد مصاحبه قرار گرفتند. در این تحقیق برای پایایی از آزمون آلفای کرونباخ و برای روایی از تکنیک گروههای شناخته شده استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار spss و EQS استفاده شد. عمده ترین یافته ها عبارتند: - میزان احساس ناامنی از حیث جنسیت، منطقه محل سکونت، تاهل، سن پاسخگویان متفاوت است. - بین میزان احساس ناامنی و متغیرهای میزان بروز جرایم، پرداخت رسانه ای، هویت و اعتماد رابطه معنی دار وجود دارد"