مطالب مرتبط با کلیدواژه

هویت قومی


۸۱.

بررسی وضعیت دینداری جوانان شهر سرپل ذهاب و برخی عوامل مرتبط با آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی کاربردی سال سی و یکم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۷۷) 109 - 132

کلیدواژه‌ها: دینداری سرمایه اجتماعی هویت ملی هویت قومی مصرف رسانه ای پایگاه اقتصادی - اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۰ تعداد دانلود : ۵۱۵
بررسی وضعیت دینداری به منزله یکی از گونه های مهم هویتی در جامعه ایران، جایگاه عملی و پژوهشی خاصی دارد؛ ازاین رو، پژوهش حاضر به صورت کمی و با روش پیمایشی و ابزار پرسش نامه، وضعیت دینداری جوانان شهر سرپل ذهاب را بررسی کرده است. حجم نمونه 635 نفر تعیین و برای دسترسی به آنها از روش نمونه گیری طبقه ای چندمرحله ای متناسب با حجم استفاده شد. اعتبار و پایایی پرسش نامه به ترتیب با روش اعتبار سازه و آزمون آلفای کرونباخ، ارزیابی و مناسب تشخیص داده شد. نتایج نشان دادند میزان دینداری بین پاسخگویان کمی بالاتر از حد میانگین بود و بین ابعاد دینداری، بعد اعتقادی بیشترین میانگین و بعد عملی کمترین میانگین را داشت. نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان دادند سه متغیر سرمایه اجتماعی، هویت ملی و هویت قومی، ارتباط مستقیم و معناداری با میزان دینداری دارند؛ اما مصرف رسانه ای ارتباط منفی و پایگاه اقتصادی - اجتماعی ارتباطی غیرمعنادار با میزان دینداری دارند.
۸۲.

پیامد های شبکه های اجتماعی مجازی (مطالعه موردی هویت ملی و هویت قومی کردها)

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاسی سال پنجم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۳ 63 - 86

کلیدواژه‌ها: فضای مجازی هویت ملی هویت قومی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۹ تعداد دانلود : ۳۱۶
گسترش فزاینده فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی در سال های اخیر، حیات بشری را در ابعاد مختلفی تحت تاثیر قرار داده است. یکی از حوزه های مهم زمینه فرهنگی و بحث هویت ملی و قومی است. از این منظر، گسترش فزاینده فناوری های اطلاعات و ارتباطات و شکل گیری «جامعه شبکه ای» منجر به تحول و دگرگونی هویت خواهی چه در بعد ملی و چه در بعد قومی در اغلب جوامع معاصر شده است که بارزترین مثال آن رشد خاص گرایی های قومی در جوامع چندقومی و یا رشد هویت خواهی های فراملی است. این نوع از خاص گرایی قومی که گاهاً خود را در اشکال ناسیونالیسم قومی و یا ملی گرایی بازتولید می نماید، تحت تأثیر فن آوری های نوین جهانی شده در پی مطرح کردن هر چه بیشتر خود برای رسیدن به خواسته های سرکوب شده خود در دوران مدرنیته است. منازعات و کشمکش های قومی در کشورهای لیبرالی مثل فرانسه، کانادا و اسپانیا، و کشورهای کمونیستی مثل چین و برمه، مناقشات قومی در کشورهای سوسیالیستی سابق مثل یوگسلاوی و اتحاد جماهیر شوروی سابق، سابقه منازعات قومی در کشورهای اسلامی مثل پاکستان و یمن، نشان می دهد که درگیری های قومی یک مشکل اپیدمیک بوده که تمام قاره های گیتی از آمریکای شمالی تا اروپا و آسیا و اقیانوسیه را در برگرفته است. از این منظر، هدف مطالعه حاضر تحلیل پیامدهای شبکه های مجازی و گونه شناسی هویت خواهی کردهای ساکن ایران است. روش انجام مطالعه، توصیفی-تحلیلی و با استفاده از شیوه مطالعه اسنادی و کتابخانه ای است. تحلیل موضوع فوق در جامعه کردستان ایران نشان از آن دارد که در سال های اخیر کردها از شبکه های مجازی به عنوان ابزاری برای رشد خاص گرایی هویتی بهره برده اند و از این منظر، رشد شبکه های مجازی در این مناطق به نظر به تضعیف هویت ملی و رشد هویت خواهی قومی منجر می شود.
۸۳.

تاثیر هویت ملی و قومی بر نگرش سیاسی (مطالعه موردی شهروندان شهرستان خوی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش سیاسی سال شانزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۳۲) 515 - 538

کلیدواژه‌ها: هویت ملی هویت قومی اصول گرایی اصلاح طلبی نگرش سیاسی شهرستان خوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۱ تعداد دانلود : ۴۵۳
بررسی نگرش سیاسی شهروندان مسئله ای است که در جامعه ما از جایگاه خاصی برخوردار است؛ چراکه نگرش ها مقدمه شکل گیری رفتارها و کنش های افراد هستند. ازسوی دیگر، موضوع اهمیت یافتن هویت های ملی و قومی در عصر جهانی شدن، مهم ترین موضوع جامعه شناسی سیاسی در محسوب می شود. در این راستا، به نظر می رسد یکی از عواملی که می تواند بر روی نگرش سیاسی افراد تاثیرگذار باشد، هویت های ملی و قومی افراد می باشد. با توجه به اینکه تاکنون داده مستند تجربی در این خصوص ارائه نشده است، سنجش هرچند اجمالی این موضوع ضروری به نظر می رسد. با توجه به این امر، هدف این پژوهش بررسی تاثیر هویت های ملی و قومی بر روی نگرش سیاسی افراد می باشد. جامعه آماری این پژوهش شهرستان خوی در استان آذربایجان غربی است که در حدود 398 نفر از افراد ساکن در این شهرستان با روش نمونه گیری سهمیه ای مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان می دهد که اولا منطبق با نظریات مید میان هویت ملی و هویتی قومی، نه تضاد، بلکه نوعی ارتباط مثبت وجود دارد که بالاتر رفتن هر کدام از آنها با تقویت هویت دیگر همراه است. ثانیا هرچند این دو نوع هویت، انطباق خوبی باهم دارند، اما تاثیرات آنها بر روی نگرش سیاسی شهروندان متفاوت می باشد. در این راستا، یافته ها حاکی از آن است درحالیکه افزایش هویت ملی باعث گرایش شهروندان به اصول گرایی می شود، اما هویت قومی احتمال تمایل افراد به گروه های سیاسی اصلاح طلب در جامعه مذکور را تقویت می نماید.
۸۴.

چالش های ناشی از فرایند جهانی شدن و فضای مجازی برای هویت ملی ایران و راه کارهای مقابله با آن ها

نویسنده:
منبع: سیاست و روابط بین الملل سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۶) 85 - 111

کلیدواژه‌ها: هویت ملی ایران جهانی شدن فضای مجازی هویت فراملی هویت قومی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۱ تعداد دانلود : ۵۰۳
جهانی شدن فرایندی منسجم و یکپارچه می باشد که تأثیرات خود را در عرصه های مختلف زندگی بشری ازجمله هویت ملی نشان داده است. این فرایند ازطریق ابزارهای مختلف، به ویژه فضای مجازی، توانسته است ازیک سو موجبات شکل گیری هویت های فراملی را فراهم کرده و ازسوی دیگر هویت های فروملی(قومی) را تقویت کند که این مسائل روی هم رفته هویت ملی را در جوامع گوناگون با چالش مواجه ساخته است. نکته ی مهم در این جا این است که هویت ملی ایران به عنوان هویتی کهن و تاریخی نیز درحال حاضر با چنین چالش هایی مواجه شده است؛ به طوری که نفوذ فرایند جهانی شدن و فضای مجازی به ایران توانسته است از یک سو بر گرایش بسیاری از اعضای جامعه ایران نسبت به ابعاد اصیل ترِ هویت ملی شان یعنی ایرانیت و اسلامیت تأثیر منفی گذاشته و درمقابل بر گرایش آن ها نسبت به بُعد مدرن هویت ملی(هویت جهانی) بیفزاید و ازسوی دیگر موجب افزایش گرایش تعداد زیادی از اعضای گروه های قومی ایرانی نسبت به هویت قومیشان شده و بر گرایش آنان نسبت به هویت ملیشان تأثیر منفی بگذارد. به باور مقاله حاضر، استمرار این وضعیت درصورت عدم اتخاذ و اجرای سیاست های مناسب و کارآمد ازسوی دولت جمهوری اسلامی می تواند به تضعیف هویت ملی ایران بینجامد. از دیدگاه این پژوهش، دولت مذکور می تواند با اتخاذ سیاست های مناسب و کارآمد به مقابله با چالش های فوق پرداخته و موجبات تقویت گرایش اعضای جامعه ایران نسبت به هویت ملی خود و تحکیم هویت ملی ایران را فراهم نماید. لازم به ذکر است که در این مقاله از روش توصیفی–تحلیلی بهره برده شده است.
۸۵.

مطالعه ی رابطه بین ابعاد هویت اجتماعی با میزان تمایز یافتگی فردی

نویسنده:
منبع: مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت سال هفتم ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۳۰) ۱۰۱-۱۱۱

کلیدواژه‌ها: تمایز یافتگی فردی هویت مذهبی هویت قومی هویت اجتماعی سنت گرایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۰ تعداد دانلود : ۳۷۸
مقدمه: هویت فردی از موضوعاتی است که علاوه بر روانشناسی سایر علوم دیگر نیز به آن توجه کرده و تعاریف و توصیفات متفاوتی را مطرح و عوامل تأثیرگذار و تأثیرپذیر را بررسی کرده اند. هویت فردی تعریف فرد از خود با تأکید بر تفاوتش از دیگران است. هدف: هدف پژوهش حاضر عبارت بود از بررسی ارتباط بین ابعاد هویت اجتماعی با میزان تمایز یافتگی فردی. روش: روش تحقیق این مطالعه از نوع مطالعات توصیفی و همبستگی است و جامعه آماری این طرح شامل کلیه شهروندان در رده سنی ۶۵-۱۵ سال کشور در سال ۱۳۹۵ است؛ بر اساس روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای خوشه ای ۱۳۰۰ نمونه از هفت مرکز استان (شهرهای تهران، مشهد، شیراز، رشت، تبریز، سنندج و اهواز) انتخاب شد. ابزار اندازه گیری پرسشنامه محقق ساخته بود و داده ها با استفاده از روش آماری ضریب همبستگی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: براساس نتایج این مطالعه بین بعد قومیتی هویت و تمایز یافتگی فردی رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد. (۰/۸۲۲=T و۰/۵۳۲=Sig) بین بعد مذهبی هویت و تمایز یافتگی رابطه معنی دار و مثبتی وجود دارد (۳/۲۷۴=T و ۰/۰۰۱=Sig). همچنین بین سنت گرایی و میزان تمایزیافتگی رابطه معنی دار و منفی وجود دارد (۰/۵۴۴-=T و ۰/۵۸۷=Sig). نتیجه گیری: یافته ها نشان داد که ابعاد هویت اجتماعی متشکل از متغیرهای بعد مذهبی هویت و همچنین بعد قومی نقش مهمی در پیش بینی تمایز یافتگی هویت فردی در نمونه ایرانی دارد.
۸۶.

مطالعه کیفی انگاره های ذهنی شخصی و خویشتن در میان دو تشکل دانشجویی «انجمن اسلامی و بسیج دانشجویی دانشگاه تهران»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال پانزدهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۵۴ 77 - 102

کلیدواژه‌ها: هویت قومی رسانه اجتماعی موبایلی دانشجویان قوم کرد قوم ترک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۰ تعداد دانلود : ۳۶۴
این مقاله به مطالعه انگاره های ذهنی شخصی بسیج و خویشتن انجمن اسلامی پرداخته است. افراد اغلب دیگران را براساس انگاره هایی که در ذهنشان از دیگری وجود دارد، درک می کنند و بر همین اساس سعی می کنند با دیگران ارتباط برقرار کنند. بر اساس نظریه نیشیدا، انگاره های ذهنی مجموعه ای از تجربیات گذشته هستند که در گروه های دانشی مرتبط دسته بندی شده اند و برای راهنمایی رفتارهای ما در موقعیت های آشنا به کار می روند. رویکرد روشی ،کیفی است و در مجموع با 46 نفر از اعضای تشکل ها مصاحبه نیمه ساخت یافته انجام شده است و در نهایت انگاره های ذهنی شخصی بسیج و انگاره های خویشتن انجمن اسلامی، با یکدیگر مقایسه شده است . با استفاده از تحلیل مضمون داده ها، پنج انگاره ذهنی شخصی اعضای بسیج نسبت به اعضای انجمن شناسایی شد، که شامل «مخالفت ورزی»، «تجدد گرایی»، «نسبی گرایی اخلاقی»، «سطحی گرایی» و « مطلق گرایی» است. از میان این مضامین دو مضمون تکثر گرایی و روشنفکری دینی که ذیل مضمون «تجدد گرایی» تعریف شده اند از مضامینی است که انگاره های خویشتن اعضای انجمن نسبت به خودشان هست و تحت عنوان انگاره های مشابه نام گذاری شده است. هم چنین مضمون تناقض و روابط آزاد، از مضامین خود انگاره از منظر دیگری هستند که با انگاره شخصی اعضای بسیج مشابهت دارد. انگاره های دیگر خویشتن انجمن از منظر خود شامل هویت سیال، التزام به ولایت فقیه، دین داری_ دین داری ضعیف است. آن ها به مضمون هویت سیال به عنوان یک خودانگاره اشاره می کنند در حالی که اعضای بسیج مضمون هویت سلبی را بعنوان یک انگاره شخصی در مورد آن ها بیان می کنند.
۸۷.

مصرف و خوانش زنان تهرانی از سریال های نمونه ترکیه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال پانزدهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۵۴ 127 - 184

کلیدواژه‌ها: بازدید از موزه هویت قومی هویت ملی اقوام بلوچ و سیستانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۵ تعداد دانلود : ۳۸۴
در سال های اخیر استفاده از ماهواره و وجود کانال های سرگرم کننده و تفریحی و پخش سریال های خانوادگی (ژانر سوپ اپرا) در کشور گسترش یافته است. این امر در جامعه ایرانی هر چند به صورت غیررسمی، به بخش مناقشه برانگیزی از زندگی روزمره بخشی از مردم به ویژه درصدی از زنان تبدیل شده است. این امر، توجه بسیاری از صاحبنظران فرهنگی و اجتماع و نیز سیاستگزاران را به خود جلب کرده است. پژوهش حاضر درصدد پاسخ به این سؤال است که چگونه چالش های هویتی زنان ایرانی در نتیجه تماشای سریال های خانوادگی در جامعه مدرن به مواضع گفتمانی و ارزش های متفاوت می انجامد. برای نیل به پاسخ از رویکرد مطالعات فرهنگی و روش شناسی کیفی (با مصاحبه عمیق با 30 نفر از زنان تهرانی) استفاده شده و در مدل نظری نیز مصرف و سپس دریافت مخاطبان - در سه لایه خوانش شخصی، خوانش ارجاعی و خوانش انتقادی – مورد مطالعه قرار گرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد که زنان در سه تیپولوژی هویتی سنتی، اسلامی و مدرن قرار می گیرند. تأثیر عوامل ساختاری مانند خانواده، آموزش و اشتغال در قشرهای مختلف زنان که در جریان مدرنیته هستند موجب بازسازی هویت آنان شده است. تأثیر عوامل ساختاری مانند خانواده، آموزش و اشتغال در قشرهای مختلف زنان که در جریان مدرنیته هستند موجب بازسازی هویت آنان شده و عده ای در برابر هویت های سنتی مقاومت نشان می دهند و فعالانه برای ایجاد هویت جدید تلاش می کنند. زنان ایرانی با به منابع فرهنگی(ارزش ها و نگرش ها) و منابع مادی(درآمد و دارایی) به تأمل و بازاندیشی در موقعیت ها و هویت های سنتی خود پرداخته اند.
۸۸.

بازنمایی هویت قومی در رمان نوجوان «دشت متلاطم» تو بلوچ نیستی... اگر هم باشی، از ما نیستی!(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبیات کودک سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۱) 1 - 27

کلیدواژه‌ها: بومی نویسی دشت متلاطم رمان نوجوان علمی تخیلی و فانتزی علی اکبرکرمانی نژاد هویت قومی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۵ تعداد دانلود : ۳۹۵
هدف این پژوهش، یافتن عناصر و ویژگی های بومی رمان دشت متلاطم اثر علی اکبرکرمانی نژاد در ژانر فانتزی/ علمی تخیلی بومی است و جلوه های فرهنگی هویتی اقلیت های قومی در این رمان نوجوان واکاوی شده اند. دشت متلاطم از ابعاد گوناگون بر فرهنگ قوم بلوچ تمرکز دارد و در قالب تلفیقی از گونه های فانتزی و علمی تخیلی، مقتضیات زندگی و فرهنگ بلوچی را به تصویر می کشد. این رمان به دلیل برانگیختن صدایی کمتر شنیده شده در ادبیات نوجوان ایران و درآمیختن زیست بوم منطقه ی کویری با مؤلفه های هویت قومی اهمیتی ویژه دارد. این مؤلفه ها از دل تعامل میان انسان و طبیعت بومی به دست می آیند. یافته ها نشان می دهند که دشت متلاطم در ساختن هویت و انگاره ی قومی مثبت از بلوچ ها در چند محور گام هایی مؤثر برداشته است. سنت های قومی بازتابی گسترده در رمان دارند و نوجوان در عین توجه به سنت ها، با در پیش گرفتن سفری دشوار و سرنوشت ساز، وارد دیالوگ با فرهنگ می شود و ضمن خودیابی در بافت فرهنگ بلوچی، محدودیت های آن را به چالش می کشد و سنت های قومی را به شیوه ای نو احیا می کند. لباس بلوچی، حیوان های کویری که ارتباطی تنگاتنگ با انسان دارند، باورها و رسم های قومی، مسئله هایی همچون قاچاق مواد مخدر و نگاه طبقاتی درون قومی در کنار بهره گیری از ظرفیت های دینی و اسطوره ای زیست جهان بلوچی را برای مخاطب ملموس و شناخت پذیر می کنند. گونه ی سیال و چندگانه ی رمان نیز که میان فانتزی بومی، علمی تخیلی بومی و رئالیسم جادویی در نوسان است، هماهنگ با زیست بوم در خدمت بازتعریف هویت قومی قرار گرفته است.  
۸۹.

چالش واگرایی های هویتی جهان اسلام و راه حل های همگرایی در تمدن نوین اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی دوره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۳) 171 - 210

کلیدواژه‌ها: تمدن نوین اسلامی انقلاب اسلامی چالش های هویتی هویت قومی هویت مذهبی ظرفیت های تمدنی روحیه جهادی و عصبیت جاذبه های تمدنی تحمل و مدارا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۸ تعداد دانلود : ۶۷۰
  واگرایی، گسترش و توسعه فاصله گیری هویت های اجتماعی است. مهمترین هویت هایی که در جهان اسلام می توانند در مقابل تمدن نوین اسلامی، به مثابه چالش مطرح باشند، هویت های مذهبی در دو قالب  واگرایی های مذهبی شیعه و سنی و هویت های قومی در قالب واگرایی های قومی ترکی، عربی و فارسی است. برای فایق آمدن بر این هویت ها راه حلهای متعددی پیشنهاد شده است که از جمله مهمترین آن ها اندیشه تقریب و تعاملات استراتژیک می باشد. در این مقاله ضمن نقد این دو راه حل، راه حل سومی به عنوان راه حل های تمدنی پیشنهاد شده است که متکی بر ظرفیت های تمدنی است. در این راه حل، با عنایت به اینکه هویت های واگرا متنوع و متفاوت تشخیص داده شده است، نوع مواجهه و تقابل ظرفیت های تمدنی با چالش های واگرا نیز متفاوت خواهد بود.
۹۰.

مناطق کردنشین شمال سوریه، شیفت پارادیماتیک گفتمانی (گفتمان هویتی به گفتمان ژئوپلیتیکی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای سیاسی معاصر سال یازدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۳۶) 65-91

کلیدواژه‌ها: کردستان سوریه هویت قومی سوژه ژئوپلیتیکی گفتمان ژئوپلیتیکی کردهای سوریه عوامل منطقه ای حزب کارگران کردستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۰ تعداد دانلود : ۳۸۴
پس از فروپاشی ساختار سرزمینی در شرق و شمال سوریه ، متعاقب حملات گروههای تروریستی ، منطقه ای با عنوان کردستان سوریه در نقشه های جغرافیایی ظاهر و کردهای سوریه با پیوند هویت و سرزمین ، گفتمان پر قدرتی را در شمال سوریه بوجود آورده اند که از آنها کنشگری فعال ، خلق نموده است . ایجاد گفتمان ملی گرایانه و تبدیل آن به یک گفتمان ژئوپلیتیکی ، این واحد جغرافیایی را به یک کنشگر قابل اعتنا برای میدانها و خرده میدانهای مستقر در بازی بحران سوریه تبدیل نموده است . بنابراین ناسیونالیسم هویتی کردهای سوریه ، یک گفتمان ژئوپلیتیکی را برای آنها از طریق سازه های قلمروئی بوجود آورده است .این تحقیق ضمن واکاوی و جریان شناسی کردها در فضای بحران سوریه با روشی تحلیلی/ توصیفی و با استعانت از نظریه هویت و سرزمین ، در پی نشان دادن کنش هویت خواهانه و ژئوپلیتیکی کردهای سوریه در مناطق شمالی این کشور با استعانت از مبنای نظری ، فضاهای تجزیه شده و قلمرو خواهی ژئوپلیتیک، می باشد . یافته های تحقیق نشان می دهد که بدنبال بحران سرزمینی حاصل از شوک ژئوپلیتیکی توسط گروه تروریستی داعش و النصره ، کردهای سوریه ، یک تشکل قوی هویت طلب را در شمال سوریه بوجود آورده اند که این رویکرد از گفتمان هویتی و برجسته نمودن دال هویتی شروع و به یک گفتمان سرزمینی و ژئوپلیتیکی ، تبدیل گشته است ، گرچه این روند هویت خواهی همواره توسط ترکیه و عملیاتهای مانند ، سپر فرات ، شاخه زیتون و چشمه صلح ، مورد تهدید قرار گرفته ، ولی انچه که محسوس و مشهود است ، خیزش هویتی مولفه ای به نام کردهای سوریه در یک جغرافیای هویتی به نام کردستان سوریه است.
۹۱.

نقش سنجش از دور در تعیین محدوده آسایش حرارتی در مناطق شهرداری شیراز(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مطالعات محیطی سال سوم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۰ 19 - 28

کلیدواژه‌ها: ویژگی های قومی هویت قومی شکل گیری محلات شهری شهر ایلام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۳ تعداد دانلود : ۲۵۹
از نظر فیزیولوژیک، شرایط آسایش حرارتی محدوده ای است از دما و رطوبت که در آن ساز و کار تنظیم حرارت بدن در کمینه فعالیت خود باشد. بنابراین راحتی و سلامت انسان در محیط طبیعی، رابطه مستقیمی با وضعیت آب و هوایی دارد. امروزه مطالعات و بررسی های بیوکلیمای انسانی، پایه و اساس برنامه ریزی شهری، عمرانی، سکونتگاهی، معماری، جهانگردی و غیره می باشد. بدین جهت در این پژوهش به بررسی محدوده های آسایش حرارتی در مناطق نه گانه شهرداری شهر شیراز با بکارگیری داده های سنجش از دور در پنج تاریخ: 15 اسفند سال 1387، 23 خرداد سال 1389، 24 تیر سال 1389، 7 شهریور سال 1388، 15 آذر سال 1389 پرداخته است. بدین منظور با استخراج دامنه های دمایی از تصاویر ماهواره لندست محدوده دمایی 18-27 درجه ساننتیگراد به عنوان آستانه آسایش حرارتی تعیین گردید. نتایج حاصله نشان داد در فصل سرد محدوده های منطبق بر آسایش حرارتی عمدتاً در نواحی پیرامونی جنوبی و شرقی شهر قرار دارد، در عین حال محدوده آسایش در فصل بهار عمدتاً در منطقه یک منطبق بر باغات قصرالدشت قرار و سایر مناطق دمایی بیشتر از آستانه حرارتی دارد. در اوایل فصل تابستان مساحت محدوده آسایش گسترده شده و بجز مناطق 6 و 7 در تمام شهر پراکنده شده است و در اواخر فصل تابستان محدوده آسایش به نهایت مساحت خود رسیده و همچنان مناطق 6 و 7 خارج از محدوده آسایش قرار دارد.
۹۲.

موثرترین برنامه رسانه ملی در تقویت بعد شناختی هویت قومی شهر زاهدان در دهه آینده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات میان رشته ای در رسانه و فرهنگ سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۲۰) 27-51

کلیدواژه‌ها: رسانه ملی شناخت اجتماعی تعلق اجتماعی هویت ملی هویت قومی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۴ تعداد دانلود : ۲۰۵
با توسعه کمی و کیفی رسانه های نوین، هویت و همبستگی ملی را نه در نفی گونه گونی هویتها بلکه در ابراز هویت و ایفای نقش اقوام در میدان فرهنگی ایران باید جست. تحقیق کمی حاضر با مدنظر قراردادن این باور اساسی و با استفاده از روش موردی- زمینه ای در پی شناسایی موثرترین برنامه رسانه ملی در ارتقاء هویت قومی شهر زاهدان به عنوان مرکز یکی از استانهای پهناور و البته چند قومی کشور در دهه پیش رو است. از این رو از بین 6132 نفر از جوانان 18 تا 20 ساله این شهر به عنوان جامعه آماری، 651 نفر به عنوان حجم نمونه با روش تصادفی ساده انتخاب و پرسشنامه 13 سئوالی محقق ساخته که اعتبار و روایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ و نظرات صاحبنظران تایید شده بین آنان توزیع گردید. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده های پرسشنامه با استفاده از آزمون خی دو و فریدمن نشان دهنده این موضوع است که در برنامه های متنوع رسانه ملی در شهر زاهدان از نگاه پاسخ دهندگان «پخش حوادث و رویدادهای اجتماعی اقوام» می تواند بیشترین تاثیر را بر تقویت هویت قومی در دهه آتی داشته باشد.
۹۳.

تأثیر رسانه های اجتماعی بر هویت قومی طلاب ترک و کرد حوزه علمیه قم(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت فرهنگی اجتماعی سال دوازدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۴۵) 101-124

کلیدواژه‌ها: هویت قومی رسانه های اجتماعی طلاب کرد ترک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۴ تعداد دانلود : ۲۵۱
هدف تحقیق حاضر، مطالعه رابطه بین استفاده از رسانه های اجتماعی و هویت قومی طلاب کُرد و تُرک حوزه های علمیه شهر قم بوده است. پژوهش پیش رو با محوریت دو رکن اصلی، یعنی «رسانه های اجتماعی » و «هویت های قومی» و همچنین ارتباط این دو رکن در جامعه موضوع پژوهش، سامان یافته است. پرسش آغازین در این موضوع آن است که رسانه های اجتماعی مبتنی بر اینترنت چه جایگاهی در شکل دهی، تکوین، توسعه و تحول مؤلفه های هویت قومی دارند. روش تحقیق کمّی بوده و برای گردآوری داده ها از پرسش نامه برخط استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که استفاده از رسانه های اجتماعی با هویت قومی طلاب کُرد و تُرک همبستگی مثبت دارد. بر اساس این یافته ها، عامل اصلی در اثرگذار بودن رسانه های اجتماعی بر هویت قومی، متغیرهای واسط یا عوامل اجتماعی و محیطی است. در صورتی که طلاب ادراک بالایی از برجستگی های قومی فرهنگی، انگیزه های قومی سیاسی، ظرفیت اقدام قومی سیاسی، و فرصت ها و هزینه های قومی داشته باشند، رسانه های اجتماعی می توانند به مثابه یک ابزار، هویت قومی آنها را تحت تأثیر قرار دهند و تقویت کنند؛ اما در صورتی که آنها در برابر مباحث اجتماعی و سیاسی یاد شده خنثی باشند، استفاده بیشتر از رسانه های اجتماعی، تأثیری بر هویت قومی آنها ندارد؛ چرا که در چنین شرایطی، کاربران در برابر محتواهای قومی قرار نخواهند گرفت و لذا هویت قومی آنها نیز دچار نوسان نخواهد شد.
۹۴.

هویت بومی در برابر هویت غیربومی؛ پژوهشی کیفی درباره ناسازگاری های هویتی در شهر بندرعباس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (علامه طباطبایی) پاییز ۱۳۹۹ شماره ۹۰ 33 - 60

کلیدواژه‌ها: هویت هویت قومی هویت بومی هویت غیربومی نظریه زمینه ای بندرعباس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۲ تعداد دانلود : ۲۳۵
در جوامع چندفرهنگی، تقابل های هویتی و به ویژه دوگانه ی بومی-غیربومی، منبعی هویت بخش ایجاد کرده و چالش ها و تعارضاتی به دنبال دارد. هدف از مطالعه ی حاضر آن است تا ادراک و تفسیر ساکنان بومی شهر بندرعباس از دوگانه ی "هویت بومی- هویت غیربومی" را توصیف کرده و بسترها و دلالت های آن را آشکار سازد. مطالعه ی حاضر با روش پژوهش کیفی و راهبرد نظریه زمینه ای انجام گرفته است. داده های میدانی با به کارگیری نمونه گیری هدفمند-نظری و طی مصاحبه با 23 نفر از ساکنین بومی این شهر که حداقل سه نسل در این شهر زندگی کرده اند، به دست آمده و درنهایت بر اساس کدگذاری سه مرحله ای استراوس و کوربین تحلیل شده است. یافته های میدانی حاکی از آن است که درک ساکنان بومی شهر بندرعباس از ساکنان غیربومی، امری ذاتی نیست بلکه مبتنی بر تجربه ی زیسته ی کنشگران و تعاملات اجتماعی آن ها با یکدیگر شکل گرفته است. مشارکت کنندگان میدان مطالعه، به واسطه ی حضور و زندگی در سرزمین اجدادی خود، هویت بومی می یابند اما غیربومی را به مثابه دیگری معضله دار، تفسیر می کنند چراکه منافع اقتصادی و همچنین ارزش های فرهنگی خود را تا حدی ازدست رفته تلقی می کنند. پیامد این تفسیر، تقویت پیوستگی و انسجام درون گروه و افزایش نوعی قوم مداری است که می تواند به تخریب سرمایه ی اجتماعی منجر شود.
۹۵.

فهم دانش آموزان قومی از هویت قومی خود (بررسی موردی دانش آموزان پسر شهر هیرِ اردبیل)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: تغییرات اجتماعی - فرهنگی سال هفدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۶۷ 59 - 74

کلیدواژه‌ها: هویت قومی شخصیت پردازی تحلیل تماتیک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۸ تعداد دانلود : ۴۴۹
این مطالعه با هدف تحلیل و تفسیر هویت یابی دانش آموزان شهر هیر اردبیل صورت گرفته است. جامعه مطالعه، شامل کلیه دانش آموزان پسر دوره متوسطه اول و دوم شهر هیر می باشند. از این تعداد، 42 دانش آموز به روش نمونه گیری نظری انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. روش تحلیل تماتیک به شیوه براون و کلارک (2006) بعنوان روش تحقیق این مطالعه استفاده شده است. یافته ها نشان می دهند که در"جهت گیری دانش آموزان نسبت به خودِ قومی" اغلب آن ها (69/05 درصدشان) نگاه منفی نسبت به قوم خودی و عناصر معنایی مرتبط به آن دارند. در نقطه مقابل فقط 11/91 درصد آن ها در تعریف خود قومی احساس تفاخر و عزتمندی بروز داده اند. بیش ترین تصور از "دیگری" یا جهت گیری دانش آموزان مورد مطالعه با 45/24 درصد مربوط به تهرانی ها و بعد از آن فارس ها با 40/48 درصد است. دانش آموزان در شخصیت پردازی های خویش، خودِ قومی را در ارتباط با تم های فرعی: مشاغل فرودست، سنتی و به روز نبودن، بی اخلاقی و ضعف شخصیتی، ترس از خوداظهاری قومی، اقتدارگرایی، دین فقیرانه، تفریح مصرفی، احساس محرومیت، روستامآبی، اسامی نامناسب، خشونت طلبی، نوکرصفتی و ... معرفی کرده اند و در عین حال "دیگری" را با تم های متکبر، قانون گریز، پولدار و مشاغل فرادست، بی اعتماد، خوش گذران، اخلاق مدار و ... معرفی کرده اند.
۹۶.

آسیب شناسی تأثیر شبکه های ماهواره ای فارسی زبان بر هویت؛ فراتحلیل پژوهش های موجود(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ارتباطی سال بیست و هشتم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۱۰۷) 43 - 67

کلیدواژه‌ها: آسیب شناسی شبکه های ماهواره ای هویت دینی هویت قومی فراتحلیل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۴ تعداد دانلود : ۲۷۰
با توجه به افزایش پژوهش های اجتماعی و وجود نتایج متناقض در باب تأثیر شبکه های ماهواره ای فارسی زبان بر هویت، پژوهش حاضر درصدد بررسی مطالعات صورت گرفته در ایران با این موضوع، به منظور غلبه بر آشفتگی و نتایج متناقض بوده است. روش پژوهش مقاله حاضر، فراتحلیل بوده و جامعه آماری آن را، همه پژوهش هایی تشکیل داده اند که از سال 1380 تا پایان شش ماهه اول سال 1399، با موضوع تأثیر شبکه های ماهواره ای فارسی زبان بر هویت منتشر شده اند. از این رو، در نهایت 74 پژوهش انتخاب و با نرم افزار CMA2تحلیل شده اند. نتایج مرور نظامند پژوهش ها نشان داد که تاکنون شاخص های هویت دینی، هویت ملی، هویت فرهنگی، هویت قومی، هویت اجتماعی، هویت جنسیتی و هویت زبانی در این حوزه بررسی شده اند. نتایج فراتحلیل حاکی از آن است شبکه های ماهواره ای فارسی زبان، از یک سو موجب تقویت هویت قومی در بین اقوام ایرانی شده اند و از سوی دیگر، زمینه های تضعیف هویت دینی، اجتماعی، ملی و فرهنگی ایرانیان را پدید آورده اند. بر این اساس، هویت دینی و هویت قومی بیشترین تأثیر را از شبکه های ماهواره ای فارسی زبان پذیرفته اند.
۹۷.

پیش بینی هویت جهانی براساس هویت ملی، دینی و قومی در دانشجویان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه پژوهی فرهنگی سال ۱۲ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۴۰) 1-24

کلیدواژه‌ها: هویت جهانی هویت ملی هویت دینی هویت قومی دانشجویان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۱ تعداد دانلود : ۳۴۷
هویت یکی از ابتدایی ترین نیازهای بشری است. انسان ها به محض شناخت خود به طور مستقیم در مواجهه با این موضوع قرار می گیرند اما نکته حائز توجه، تاثیرات وضعیت محیطی بر تغییرات هویتی است. عوامل مختلفی بر تقویت و تضعیف هویت های جمعی تاثیر دارند. شناخت این عوامل و سنجش وضعیت آن در سطح جامعه علاوه بر این که می تواند زمینه ساز پیش بینی وضعیت آینده ارزش های جمعی شود، سیاستگذاری هویتی را در مسیر دقیق تر و صحیح تری قرار می دهد. پژوهش حاضر با هدف پیش بینی هویت مدرن براساس هویت ملی، قومی و دینی انجام شد. جامعه پژوهشی شامل کلیه دانشجویان دانشگاه های تهران بود که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ایی 400 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در پژوهش حاضر پرسشنامه هویت ملی و اجتماعی سلگی و همکاران بود. جهت تحلیل داده ها از روش همبستگی و رگرسیون همزمان استفاده شد. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS-25انجام شد. نتایج نشان داد که هویت ملی، قومی و دینی همبستگی مثبت و معناداری با هویت مدرن دارند همچنین هویت ملی، دینی و قومی توان پیش بینی هویت مدرن را دارند. بنابراین می توان گفت که هویت مدرن رقیبی برای هویت ملی، دینی و قومی به شمار نمی آید.
۹۸.

ارزیابی دیدگاه ازلی گرایان در مسأله ی «هویت قومی»، در بستر عقل و وحی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی سال ۲۱ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۸۲) 3 - 24
تعداد بازدید : ۴۱۸ تعداد دانلود : ۱۹۹
یکی از نظریات رایج، در میان اندیشمندان حوزه ی جامعه شناسی و علوم سیاسی در خصوص هویت قومی و ملی، نظریه ازلی گرایان است. در مقابل این نظریه، آرای مخالفی وجود دارد که به منظور دست یابی به بینشی صحیح بررسی این نظریه ضرورت می یابد. در این بین سؤالاتی مطرح می شود که اولاً ادعای ازلی گرایان چیست؟ ثانیاً در بستر عقل و وحی این مدعا پذیرفتنی است یا خیر؟ این نظریه با سه رویکرد طبیعت گرا، زیست شناختی و فرهنگ محور به تفکیک در سه گزاره توصیف می شود: الف) «هویت قومی پدیده ای قدیمی و جوهری است». ب) «هویت قومی پدیده ای قدیمی و زیست شناختی اجتماعی است». ج) «هویت های قومی از دل بستگی به انگاره های فرهنگی شکل می گیرند که این دل بستگی ها ازلی است». استناد به روش برهانی و نیز تحلیل محتوای آیات قرآن مدعای هر سه رویکرد را نقدپذیر نموده و این نتیجه حاصل می شود که هویت قومی امری ذاتی، ازلی، زیست شناختی، طبیعی و فطری نیست بلکه این هویت از دل بستگی به انگاره های فرهنگی شکل گرفته و تغییرپذیر است.
۹۹.

بررسی تأثیر بُعد فرهنگی جهانی شدن بر هویت قومی (مطالعه موردی جوانان 15 تا 29 ساله شهرستان بوکان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی سال ۱۱ بهار ۱۳۸۹ شماره ۱ (پیاپی ۴۱) 135 - 153
تعداد بازدید : ۳۶۷ تعداد دانلود : ۲۰۴
در این مقاله سعی شده رابطه بُعد فرهنگی جهانی شدن با هویت قومی شهرستان بوکان بررسی شود. روش به کار رفته در تحقیق، پیمایشی است و برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده کرده ایم. براساس فرمول کوکران و در سطح اطمینان 95%، حجم نمونه را 382 نفر قرار داد. و در نهایت دریافتیم که از کل پاسخگویان، 3/39% از لحاظ نگرش به جهانی شدن در سطح بالا، 3/57% در سطح متوسط و 4/3% در سطح پایین قرار دارند. فرضیه اصلی ما در این پژوهش، آن بود که هر چه نگرش به جهانی شدن قوی تر باشد، هویت قومی ضعیف می گردد. براساس نتایج به دست آمده، ضریب همبستگی بین تمرکززدایی و هویت قومی 336/0؛ میان تحصیلات و هویت قومی 126/0؛ و بین درآمد و هویت قومی 004/0 می باشد.
۱۰۰.

فرادهش، هویت ملی و مسأله تاریخ نگاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی سال ۱۱ پاییز ۱۳۸۹ شماره ۳ (پیاپی ۴۳) 129 - 157
تعداد بازدید : ۲۴۸ تعداد دانلود : ۲۲۰
مسأله اصلی مقاله حاضر برّرسی ارتباط سنن با هویّت ملّی و تأثیر این سنّت ها در شکل گیری مقوله تاریخ نگاری است، بدین صورت که نشان می دهد، اولاً تاریخ هر ملّتی در چارچوب سنن به ارث رسیده همان جامعه شکل می گیرد و ثانیاً تاریخ نگاری هر جامعه از سنّت های آن جامعه جدا نیست. پرسش های مقاله حاضر به این شرح است: رابطه تاریخ قومی با حوزه فرهنگی خاصی که هویّت آن جامعه را تشکیل می دهد، چیست؟ چه ارتباطی بین هویّت ملّی و فهم سنن به جای مانده از گذشته وجود دارد؟ فرضیّه اصلی مقاله آن است که تاریخ ملت های مختلف به دلیل سنن تاریخی گوناگون با هم متفاوت است و تاریخ نویسی در متن ارزش ها، فرهنگ ها، پیشداوری ها و خصوصیّات خاصّ هر جامعه روی می دهد. هدف اصلی نشان دادن این موضوع است که تقلید سبک تاریخ نویسی ویژه ملّت های دیگر نه تنها غیرمفید است، بلکه منجر به آشفته شدن فضا ها و به هم ریختن اصل پژوهش می شود و البتّه مانع نیل به فهم عناصر متشکّله هویّت ملّی می گردد.