توسعه حرفه ای

هدف: این مقاله با هدف طراحی چارچوبی برای توسعه حرفه ای مدرسان تربیت معلم تدوین شده است. در مورد توسعه حرفه ای معلمان و اعضای هیات علمی تحقیقات زیادی وجود دارد ولی در زمینه توسعه حرفه ای مدرسان تربیت معلم تحقیقات چندانی در ایران صورت نگرفته است. در این مطالعه تلاش شده عوامل و مؤلفه های مؤثر بر توسعه حرفه ای مدرسان تربیت معلم شناسایی گردد. روش : این پژوهش از روش کیفی و با بهره گیری از تئوری مفهوم سازی بنیادی انجام پذیرفته و پس از مصاحبه با مدرسان تربیت معلم، مفاهیم و مقوله ها از روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی استخراج گردیده است. یافته ها : در چارچوب طراحی شده از مفاهیم و مقوله های حاصل از مصاحبه ها، شرایط علی در سه دسته توانمندی شناختی، رفتاری و اجتماعی و استراتژی ها در سه گروه تدریس در مورد تدریس، یادگیری در مورد تدریس و همسویی تدریس و یادگیری قرار گرفته اند که زمینه های حرفه ای و اجتماعی با مؤلفه های مرتبط خود، بر شرایط علی و استراتژیها تأثیر می گذارند. برونداد این چارچوب مدرس تربیت معلم حرفه ای است و حرفه ای شدن مدرسان تربیت معلم علاوه بر پیامدهای حرفه ای و اجتماعی متعدد، می تواند نقطه آغازی برای تغییر و تحول نظام آموزشی باشد.

تحقیق حاضر با هدف بررسی اثر درس پژوهی بر توسعه حرفه ای معلمان ابتدایی شهرستان سقز در سال تحصیلی 97-1396 انجام گرفت. روش تحقیق نیمه آزمایشی با پیش آزمون پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه معلمان ابتدایی شهرستان سقز که در سال تحصیلی 97-1396 در مدارس محل خدمت خود مشغول به اجرای فرایند درس پژوهی بودند و همچنین معلمانی که در این دوره ها شرکت نکرده بودند. حجم نمونه برای گروه آزمایش 45 نفر و گروه کنترل 45 نفر بود. به منظور نمونه گیری از روش نمونه گیری در دسترس استفاده شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه استاندارهای توسعه حرفه ای کنتاکی گردآوری شد. روایی ابزار توسط متخصصان و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ بررسی شد که مقدار این آزمون برای کل پرسشنامه برابر با 97/0 به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که بین نمرات توسعه ی حرفه ای معلمان شرکت کرده در فرایند درس پژوهی و معلمان شرکت نکرده در این فرایند تفاوت معناداری وجود دارد (01/0>P). همچنین نتایج نشان داد که بین نمرات معلمان شرکت کرده و شرکت نکرده در فرایند درس پژوهی در استانداردهای طراحی و برنامه ریزی آموزشی، ایجاد و حفظ جو یادگیری، اجرا و انجام تدریس، سنجش و برقراری ارتباط با نتایج یادگیری، ارزیابی و انعکاس یادگیری و آموزش، همکاری بیشتر معلمان، فعالیت در جهت توسعه ی حرفه ای دانش محتوایی، تکنولوژی آموزشی تفاوت معناداری وجود دارد (01/0>P). از این رو می توان گفت که درس پژوهی می تواند توسعه حرفه ای معلمان را افزایش دهد.

هدف: این پژوهش از اهداف چندگانه ای مانند آزمون شاخصه های روایی و پایایی پرسش نامه «توسعه حرفه ای اثربخش»، شناسایی تفاوت ها بین نظرات معلمان بر اساس متغیرهای جمعیت شناختی و کمک به بهبود توسعه حرفه ای معلمان از طریق شناسایی اولویت های توسعه حرفه ای اثربخش برخوردار بود. روش: رویکرد پژوهش حاضر پسااثبات گرایی و راهبرد آن پیمایشی -توصیفی بود. جامعه تحقیق شامل معلمان دوره ابتدایی شهر سنندج که 1258 نفر بود. مشارکت کنندگان در این پژوهش، 300 نفر بودند که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان و با نمونه گیری به روش خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. از پرسشنامه سوین و لومپه (2014) تحت عنوان «ویژگی های توسعه حرفه ای اثربخش» استفاده شد. جهت آزمون فرضیه ها با توجه به نوع توزیع داده ها از آمارهای مناسب استنباطی استفاده شد. برای آزمون روایی محتوایی پرسشنامه از تحلیل عاملی تأییدی و برای آزمون پایایی از آزمون آلفای کرانباخ استفاده شد که آلفای به دست آمده 967/0 بود که نشان از پایایی مناسب پرسشنامه بود. یافته ها و نتیجه گیری: نتایج نشان داد که پرسشنامه «ویژگی های توسعه حرفه ای اثربخش» دارای روایی و پایایی مطلوب برای استفاده در بین معلمان ایرانی است. در بین مؤلفه های توسعه حرفه ای اثربخش از نظر معلمان با توجه به نتایج آزمون فریدمن رتبه اول این مؤلفه ها تمرکز بر دانش محتوایی معلمان و نحوه یادگیری مطالب توسط دانش آموزان و در رتبه آخر یادگیری فعال فراتر از کلاس درس قرار داشت. همچنین بین مؤلفه های توسعه حرفه ای اثربخش معلمان تفاوت معناداری وجود دارد.

 در نظام آموزشی کارآمد، عناصر مختلف اعم از برنامه و مواد درسی، یادگیرنده ها، معلم، وسایل آموزشی، فضا و تجهیزات، بودجه و اعتبارات با یکدیگر تأثیر متقابل دارند تا دستیابی به هدف های مورد نظر را امکان پذیر سازند. پس لازم است هر یک از عناصر از کیفیت و کارآمدی لازم برخوردار باشند. در این میان «معلم به عنوان کارشناس یادگیری اثربخش» مهم ترین نقش را در فراهم سازی شرایط مناسب برای یادگیری ایفا می نماید و باید صلاحیت های لازم را برای انجام چنین نقشی در نظام آموزشی دارا باشد.  هدف این پژوهش، شناسایی راه های عملی توسعه حرفه ای معلمان در کشورهای توسعه یافته و ارائه پیشنهاد برای ارتقا حرفه ای معلمان در دانشگاه فرهنگیان است. روش مطالعه، تحلیلی– توصیفی بوده و بر تحلیل یافته های تحقیقات مرتبط و اسناد معتبر در باب این موضوع تأکید داشته است. اطلاعات مورد نیاز آن از طریق اسناد و مدارک کتابخانه ای و گزارش های تحقیقی و جستجو در شبکه جهانی اینترنت گردآوری شده است.  یافته ها علاوه بر بحث درباره توسعه حرفه ای معلمان و تربیت معلم حرفه ای در گستره آموزش و پرورش نوین، بر ضرورت توجه به آن ها در دانشگاه فرهنگیان به منظور برنامه ریزی های آتی خاطرنشان می کند.

چالش های متعددی بر سر راه توسعه حرفه ای معلمان وجود دارد. هدف پژوهش حاضر مطالعه تجارب ادامه تحصیل، از دیدگاه معلمان و اساتید همدان بود. این پژوهش با رویکردی تفسیری و به روش پدیدار نگاری انجام گرفت. در این تحقیق 39 نفر در مصاحبه نیمه ساختمند به عنوان نمونه مشارکت کردند. نتایج به دست آمده از تحلیل ها نشان داد که مؤلفه هایی مانند خستگی جسمی و روحی، پایین آمدن کیفیت و توان تدریس و تحصیل عدم حضور در کلاس، انجام ندادن پایان نامه و تحقیقات علمی، اخراج از دانشگاه، کم کاری، عدم هماهنگی با اداره آموزش و پرورش، پایین آمدن کیفیت تدریس از سوی مصاحبه شوندگان قابل احصا است. با اتخاذ تصمیماتی همچون ایجاد دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه های مجازی و آنلاین که نیازمند حضور فیزیکی در مکان خاصی نیست، ممکن است بسیاری از این موانع سر راه توسعه حرفه ای معلمان هموار شود.

توسعه حرفه ای معلمان ضروری است چرا که باعث ارتقاء کیفیت دانش و مهارت معلمان شده و بر کیفیت یادگیری دانش آموزان نیز تاثیر مستقیم دارد. در طی این فرایند معلم دریافت کننده است، اما بهره وران نهایی دانش آموزان هستند. در تعریف توسعه حرفه ای نکات گوناگون و حتی متفاوت مورد توجه قرار گرفته است، از چشم انداز نگاه سیاستگذاران تا محوریت معلم. البته معلمان هما نند ظروف خالی نیستند که بایستی از طریق توسعه حرفه ای پر شوند یعنی توسعه حرفه ای فقط از طریق برگزاری دوره های خاص و کلی، چه بسا خسته کننده ، به منصه ظهور نخواهد رسید. علاوه بر برگزاری دوره های خاص، "خود راهبر" ی و روش های "حل مسئله" نیز کار ساز ند . به عبارت دیگر، یادگیری حرفه ای بر "بافت"، "شخص یا تجارب زیسته"، و داده ها استوارند. در اینصورت، معلمان با نگاه ژرف به آنچه که در کلاس رخ داده به بصیرت حرفه ای می رسند. با گره زدن تجارب به نظرات علمی در قالب دانش کاربردی بدنبال یافتن راه حل مناسب و ارائه شیوه های تدریس پویا در حرفه خود خواهند بود. مقاله حاضر می کوشد با روش توصیفی- تحلیلی به تبیین الگوهای توسعه حرفه ای معلمان که دارای سه محور: استاندارد، مدرسه محور، و خود راهبر می باشد، درس پژوهی یا همان پژوهش مشارکتی معلمان در تدریس و فعالیت های یادگیری که یکی از مهمترین ابزارهای توسعه حرفه ای به شمار می روند، بپردازد.

هدف اصلی پژوهش بررسی نقش رویکرد برنامه درسی استادان در توسعه حرفه ای آن ها و رضایت و پیشرفت تحصیلی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه بوعلی سینا همدان است. روش تحقیق توصیفی است. جامعه آماری پزوهش شامل استادان دو دانشکده ادبیات و اقتصاد و علوم اجتماعی دانشگاه بوعلی سینا و دانشجویان همان استادان در دوره های تحصیلات تکمیلی در نیمسال دوم سال 92 بود. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند یازده عضو هیات علمی و 140 دانشجوی همان استید انتخاب شد. داده ها با استفاده از مصاحبه ساختمند، پرسشنامه سنجش رضایت دانشجویان و نمرات پیشرفت تحصیلی دانشجویان منتخب جمع آوری شد. برای تحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی و آزمون های استنباطی (آزمون تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی LSD) استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که با تغییر رویکرد استاد در برنامه درسی از انتقال دهنده برنامه درسی به برنامه ساز درسی، توسعه حرفه ای او افزایش یافته است. رضایت دانشجویان استادان با رویکرد برنامه ساز درسی بیشتر از دانشجویان استادان با رویکرد برنامه ریز درسی و انتقال دهنده برنامه در سیاست. به علاوه پیشرفت تحصیلی دانشجویان استادان با رویکرد برنامه ریز درسی نسبت به دانشجویان استادان با رویکرد برنامه ساز درسی و انتقال دهنده برنامه درسی ، بیشتر است.

هدف پژوهش حاضر، تعیین رابطه بین عوامل انگیزشی و توسعه حرفه ای اعضای هیأت دانشگاه بوعلی سینا بود. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش را اعضای هیأت علمی دانشگاه بوعلی سینا به تعداد 453 نفر تشکیل می دهد. از بین اعضای هیأت علمی با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، 196 نفر به عنوان نمونه استادان با استفاده از جدول تعیین حجم نمونه کرجسی و مورگان، انتخاب شد. ابزار جمع آوری داده ها شامل دو پرسشنامه عوامل انگیزشی و توسعه حرفه ای اعضای هیأت علمی بود. اطلاعات جمع آوری شده در دو سطح آمار توصیفی و آمار استنباطی شامل ضریب همبستگی و رگرسیون چندگانه با روش گام به گام مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که در مجموع، میانگین عوامل انگیزشی اعم از درونی و بیرونی و تمامی مؤلفه های توسعه حرفه ای اعضای هیأت علمی مورد بررسی، بالاتر از حد متوسط قرار دارد. بین عوامل انگیزشی اعم از درونی و بیرونی با توسعه حرفه حرفه ای اعضای هیأت علمی، رابطه همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد. به علاوه، یافته های پژوهش نشان داد که عامل انگیزش بیرونی بیش از عامل انگیزش درونی بر توسعه حرفه ای اعضای هیأت علمی تأثیر دارد و به تنهایی توانسته است بیش از 58 درصد تغییرات توسعه حرفه ای آن ها را تبیین نماید و زمانی که این عامل با عامل انگیزش درونی همراه شده است، توانسته اند در کنار یکدیگر، نزدیک به 63 درصد از تغییرات توسعه حرفه ای اعضای هیأت علمی را تبیین نمایند.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر تدریس درس پژوهی بر توسعه حرفه ای و تفکر انتقادی آموزگاران شهرستان کوار است. روش پژوهش، نیمه تجربی است که از طریق طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل به اجرا درآمد. جامعه آماری شامل آموزگاران شهرستان کوار بوده که 25 نفر از آن ها به عنوان نمونه به طور تصادفی ساده انتخاب و در گروه های آزمایشی(13 نفر) وکنترل (12 نفر) جایگزین شدند. به منظورگردآوری داده ها، چهار استاندارد (طرح ریزی و برنامه ریزی آموزشی، ایجاد وحفظ جو یادگیری، سنجش و برقراری ارتباط با دیگران و ارزیابی آموزش و یادگیری) از بین استانداردهای نه گانه پرسشنامه توسعه استانداردهای حرفه ای آموزگاران ایالت کنتاکی آمریکا (1993) و پرسشنامه تفکر انتقادی ریکتس کالیفرنیا (2003) استفاده شد. روایی صوری و محتوایی ابزار توسط اساتید و کارشناسان آموزش و پرورش منطقه تأیید شد. پایایی پرسشنامه ها نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب 0/84 و 0/79 به دست آمد. برای تحلیل داده ها در بخش آماری توصیفی از شاخص هایی همچون حداقل و حداکثر، میانگین و انحراف معیار و در بخش آمار استنباطی از تحلیل کوواریانس تک  متغیره و چند متغیره استفاده شد. نتایج نشان داد که درس پژوهی بر افزایش توسعه حرفه ای (چهار بعد) و تفکر انتقادی (ابعاد خلاقیت و تعهد) تأثیر معنادار دارد.

هدف پژوهش حاضر، بررسی راهکارهای توسعه حرفه ای معلمان ابتدایی منطقه لالجین بود. بدین منظور از بین 175 نفر از معلمان ابتدایی، تعداد 110 نفر به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه 84 آیتمی محقق ساخته استفاده شد. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی (آزمون کولموگروف- اسمیرنف، آزمون t تک نمونه ای و فریدمن) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بین رویکردهای سنتی و نوین تفاوت معناداری وجود دارد. از بین مدل های رویکرد سنتی، مدل ارزیابی معلم در کلاس درس در اولویت اول، ضمن خدمت اولویت دوم و نظارت بالینی در رتبه سوم قرار دارد. در بین مدل های رویکرد نوین، مدل مشارکتی یا همکارانه، اولین اولویت، استفاده از رادیو و فضای مجازی در اولویت دوم، مدل مدارس حرفه ای در اولویت سوم قرار دارند. شبکه های معلمان در اولویت چهارم، طراحی مدارس پیشرفته پنجم، اقدام پژوهی ششم، مشارکت بین-موسسه ای هفتم، افزایش مشارکت معلمان در نقش های جدید هشتم، فرصت های توسعه حرفه ای نهم، مشارکت مدرسه- دانشگاه دهم، مدل توسعه مهارتی یازدهم، مدل های همراه با تفکر و تعمق دوازدهم، مدل تغییر محور کارکنان سیزدهم، آموزش از راه دور چهاردهم، پروژه در اولویت پانزدهم و توسعه خودگردان در اولویت شانزدهم قرار دارد. بنابراین پیشنهاد می گردد برنامه ریزان نظام آموزش و پرورش برای توسعه حرفه ای معلمان در مناطق مختلف نظرسنجی کرده و اولویت ها را در نظر بگیرند.

هدف اصلی پژوهش حاضر، ارائه مدل توسعه حرفه ای اعضای هیئت علمی مبتنی بر مؤلفه های مهارت های نرم در دانشگاه ها است. روش پژوهش حاضر از نوع کیفی است که با استفاده از روش تحلیل مضمون و  به شیوه استقرائی، مؤلفه های توسعه حرفه ای مبتنی بر مهارت های نرم، شناسایی و استخراج شدند. جامعه آماری پژوهش، کلیه اعضای هیئت علمی دانشگاه های فرهنگیان، خلیج فارس، پیام نور و دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر بود که بر اساس نمونه گیری هدفمند 30 نفر انتخاب شدند. ابزار پژوهش، مصاحبه نیمه ساختاریافته بود که تا مرز اشباع ادامه یافت. در نهایت شبکه مضامین با استفاده از روش آتریاد -استرلینگ کدگذاری، تحلیل و ترسیم شد. روایی پژوهش با استفاده از تکنی ک ممیزی کردن از سوی داور مورد تأیید قرار گرفت. برای محاسبه پایایی، کدگذاری با مطالعه سطر به سطر مصاحبه ها به صورت دستی در دو مرحله انجام گرفت و بعد از اتمام کدگذاری، نتایج این دو کدگذاری با یکدیگر با استفاده از روش هولستی مقایسه شد. پس از کدگذاری و تحلیل داده های مصاحبه، تعداد 107 مضمون پایه استخراج شد. از این مضامین پایه تعداد 15 مضمون سازمان دهنده و  در نهایت 5 مضمون فراگیر شامل؛ «مهارت های رهبری و مدیریتی»، «مهارت های توسعه فردی و حرفه ای»، «مهارت های خلاقیت و نوآوری»، «مهارت های اخلاق حرفه ای» و «مهارت های ارتباطی و تشریک مساعی» که شکل دهنده مدل توسعه حرفه ای اعضای هیئت علمی مبتنی بر مهارت های نرم بودند شناسایی و استخراج شدند.

هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی میزان کاربست اینترنت در راستای ارتقای توسعه حرفه ای در بین معلمان ابتدایی اصفهان بوده است. جامعه آماری شامل 1969 نفر از معلمان ناحیه های 1، 3 و 4 اصفهان بود که تعداد 170 نفر به عنوان نمونه موردمطالعه از طریق فرمول مورگان و به صورت نمونه گیری طبقه ای نسبی انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته، جهت بررسی میزان کاربست اینترنت در نظام آموزشی در میان معلمان ابتدایی اصفهان بوده است. روایی پرسشنامه ها از طریق نظرات متخصصان، و پایایی نیز از طریق ضریب آلفای کرونباخ محاسبه و 91/0 برآورد شده است. یافته ها نشان داد پاسخگویان در حد کم از اینترنت جهت شرکت در فعالیت های درس گروه های علمی استفاده کرده اند و در حد زیاد از اینترنت برای انجام فعالیت های علمی و پژوهشی در راستای ارتقای توسعه حرفه ای استفاده می نمایند. اکثر معلمان در خصوص اثربخشی اینترنت در ارتقای توسعه حرفه ای، از آگاهی بالایی برخوردارند، ولی سطح کاربرد اینترنت در خصوص ارتقای توسعه حرفه ای کمتر از متوسط است.

در این مقاله به بررسی نقش زنان در دنیای ریاضی و به ویژه اهمیت معلمان زن در آموزش ریاضیات می پردازیم. کلیشه های جنسیتی موجود در دنیا همواره خواسته است زنان را از عرصه ریاضیات دور نماید ، اما در طول تاریخ زنانی را داشته ایم که در دنیای ریاضیات تغییرات اساسی ایجاد کرده اند. پس در این راستا باید تلاش نماییم فرصت های بهتری برای زنان ایجاد کنیم تا بیشتر و با قدرت تر وارد دنیای ریاضیات شوند. امروزه تقریبا در همه دبیرستان های دخترانه و در بیشتر مدارس ابتدایی چه دخترانه و چه پسرانه معلمان زن هستند که عهده دار آموزش درس ریاضی به دانش آموزان هستند. در این پژوهش به بیان اهمیت نقش زنان به عنوان معلم ریاضی می پردازیم و مساله را از بعد های توسعه حرفه ای و تقویت پایه های علمی معلمان ریاضی زن ، تغییر نگرش معلمان زن نسبت به آموزش ریاضی به دختران و مهارت معلمی زنان در ایجاد انگیزه و کنترل اضطراب دانش آموزان بررسی می نماییم. هم چنین در ادامه تاثیر معلمان زن در ایجاد انگیزه و علاقه مندسازی دانش آموزان، به ویژه دانش آموزان دختر نسبت به درس ریاضی و برقراری رابطه عاطفی مناسب با دانش آموزان جهت کاهش استرس در کلاس درس ریاضی و پیشرفت درسی آن ها را با بیان تجاربی از نویسنده بیان خواهیم کرد.

پژوهش حاضر باهدف بررسی رابطه توسعه حرفه ای معلمان با عملکرد تحصیلی با تأکید بر نقش میانجی پیوند با مدرسه دانش آموزان انجام شد. روش تحقیق توصیفی-همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش معلمان و دانش آموزان پسر متوسطه دوم شهر شیراز بودند که تعداد 250 نفر معلم بر اساس جدول کرجسی و مورگان و به روش نمونه گیری تصادفی ساده و تعداد 213 دانش آموز به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. در تحقیق حاضر از پرسشنامه های عملکرد تحصیلی فام و تیلور (1999)، توسعه حرفه ای ایوبی آواز و همکاران (1394) و پیوند با مدرسه رضایی شریف و همکاران (1393) استفاده شد که روایی آن ها توسط صاحب نظران دانشگاهی مورد تأیید قرار گرفت و پایایی آن ها نیز از طریق آزمون ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب 0.85، 0.89 و 0.79 به دست آمد و مورد تأیید قرار گرفت. به منظور تحلیل داده ها از تکنیک معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار آماری Lisrel و نیز نرم افزار آماری Spss26 استفاده شد. یافته های کمّی حاصل از آزمون فرضیه پژوهش نشان داد که میان توسعه حرفه ای معلمان و عملکرد تحصیلی با پیوند با مدرسه دانش آموزان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. میان پیوند با مدرسه دانش آموزان با عملکرد تحصیلی آن ها رابطه مثبت و معناداری وجود دارد و پیوند با مدرسه در رابطه میان توسعه حرفه ای معلمان با عملکرد تحصیلی دانش آموزان نقش میانجی داشته است.

هدف: هدف اصلی این پژوهش، طراحی و تبیین الگوی توسعه حرفه ای مدیران گروه های آموزشی دانشگاه تهران بر اساس رویکرد ناب است. روش: این پژوهش در دو مرحله کیفی و کمی، با به کارگیری روش پژوهش آمیخته اکتشافی انجام شد. بخش کیفی پژوهش در دو مرحله انجام شد. در مرحله اول بخش کیفی، به بررسی پیشینه پژوهش موجود مرتبط با مؤلفه های توسعه حرفه ای مدیران گروه های آموزشی بر اساس رویکرد ناب به زبان های فارسی و انگلیسی در فاصله سال های 2000 تا 2020 پرداخته شد. پس از جستجو، غربالگری و ارزیابی کیفی مطالعات، سنتز نهایی بر روی 72 مطالعه انجام شد. در مرحله دوم بخش کیفی جهت شناسایی الگوی مناسب بافت دانشگاه تهران، با 20 نفر از خبرگان و صاحب نظران حوزه آموزش عالی که به روش هدفمند انتخاب شده بودند مصاحبه های نیمه ساختاریافته انجام شد. تحلیل داده های کیفی با استفاده از کدگذاری باز و محوری (تحلیل تم) انجام و پایایی و روایی آن بررسی گردید. در مرحله کمی، روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و جامعه آماری شامل تمامی مدیران گروه های آموزشی دانشگاه تهران به تعداد 252 نفر بود که با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران تعداد 152 نفر به عنوان نمونه انتخاب شد. روش نمونه گیری در این پژوهش، روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی بود. در بخش کمی داده های موردنیاز با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شد. برای ارزیابی روایی ابزار کمی پژوهش، از روایی محتوا و روایی سازه و جهت بررسی پایایی ابزار از آلفای کرونباخ استفاده شد که پایایی و روایی مناسب ابزار پژوهش را تأیید کرد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که توسعه حرفه ای مدیران گروه های آموزشی دانشگاه تهران بر اساس رویکرد ناب دارای پنج مؤلفه اصلی (1. مهارت های رهبری/ مدیریتی ناب، 2. مهارت های دانشگری ناب، 3. مهارت های پژوهشگری ناب، 4. مهارت های رفتاری ناب و 5. مهارت های فردی ناب) و 19 شاخص بود. نتایج تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم نشان داد که مؤلفه های پنج گانه شناسایی شده، دارای بار عاملی کافی جهت پیش بینی توسعه حرفه ای مدیران گروه های آموزشی دانشگاه تهران بر اساس رویکرد ناب است. نتایج حاصل از آزمون t تک نمونه ای نشان داد که مدیران گروه های آموزشی دانشگاه تهران وضعیت کلی توسعه حرفه ای خود را بر اساس رویکرد ناب در حد متوسط ارزیابی کردند. نتیجه گیری: پنج مؤلفه اصلی حاصل از این پژوهش، می تواند الگویی اثربخش برای توسعه حرفه ای مدیران گروه های آموزشی در دانشگاه تهران باشد و نتایج مفیدی در ارتقای کیفیت، کارایی، اثربخشی و کاهش اتلافات در دانشگاه تهران داشته باشد.

پژوهش حاضر با هدف طراحی و اعتبارسنجی الگوی ارزیابی تعالی فردی معلمان مدرسه، انجام شده است. روش پژوهش اکتشافی متوالی (کیفی- کمی) از نوع ابزارسازی است. راهبرد پژوهش در بخش کیفی، پدیدارشناسی توصیفی و در بخش کمی، پیمایشی لحاظ گردیده است. مشارکت کنندگان در بخش کیفی، 19 نفر از استادان دانشکده های علوم تربیتی، مدیران و معاونان ممتاز مدارس استان خراسان رضوی است که با روش نمونه گیری هدفمند و قضاوتی انتخاب شده اند و در قسمت کمی، مدیران مقطع ابتدایی شهر مشهد به تعداد 267 نفر با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با حجم نواحی انتخاب شده اند. ابزار گردآوری اطلاعات در بخش کیفی مصاحبه، نیمه ساختاریافته و در بخش کمی پرسش نامه محقق ساخته است. پرسش نامه پژوهش شامل سه مؤلفه اصلی و 57 گویه است که بر اساس طیف لیکرت پنج درجه ای تنظیم شده است. روش تجزیه و تحلیل داده های مصاحبه، روش شبکه مضامین با استفاده از نرم افزار MAXQDA 2018 و در بخش کمی، آزمون تحلیل عاملی تأییدی با استفاده از نرم افزار AMOS 23 انتخاب شده است. یافته های بخش کیفی شامل 47 مضمون پایه، 13 مضمون سازمان دهنده و 3 مضمون فراگیر (قابلیت های فردی، عوامل روان شناختی و قابلیت های شغلی) در خصوص تعالی فردی معلمان بود. نتایج تحلیل عاملی تأییدی مرتبه اول و دوم و ضرایب آلفای کرونباخ، روایی و پایایی مدل را تأیید کردند.

این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش، ترکیبی از روش های اسنادی و پیمایشی و از نظر ماهیت، بر اساس روش های جدید علم آینده پژوهی، تحلیلی و اکتشافی است که با به کارگیری ترکیبی از مدل های کیفی و کمی انجام گرفت. با توجه به ماهیت این پژوهش، از روش تحلیل ساختاری میک مک و تکنیک های تحلیل اثرات متقاطع بهره گرفته شد. در این راستا، پس از برگزاری جلسات اولیه بحث با 12 نفر از خبرگان و متخصصان مدیریت آموزشی، به عنوان جامعه آماری تحقیق که از طریق روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی انتخاب شده بودند، پنجاه و دو متغیر اولیه در قالب هشت بعد کلی شناسایی شد. در ادامه، متغیرهای اولیه در چارچوب ماتریس اثر متقاطع در نرم افزار آینده نگار میک مک تعریف شد. در نهایت، با توجه به یافته های پژوهش و امتیاز بالای تأثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم، عوامل اصلی کلیدی در آینده توسعه حرفه ای مدیران مدارس در افق 1404 شناسایی شدند. از بین این عوامل، وجود برنامه های توسعه حرفه ای تأثیرگذارترین عامل کلیدی در توسعه حرفه ای مدیران مدارس در افق 1404 است. ارتباط مداوم نظام آموزشی با نظام های آموزشی موفق دنیا و استفاده از تجارب آنان، داشتن چشم انداز و راهبرد، آینده نگری و تفکر راهبردی سیاست گذاران و برنامه ریزان و حمایت دولت و مجلس در درجات بعدی اهمیت قرار دارند.

معلمان به عنوان یکی از عوامل مؤثر در روند آموزشی، نقش مهمی در ایجاد تمدن ها دارند، زیرا یادگیرنده از طریق تعامل با او تجربیات، دانش، نگرش و ارزش ها را بدست می آورد. موضوع آمادگی و تربیت معلمان، مورد توجه بسیاری از اهالی آموزش و پرورش است وآمادگی و پیشرفت حرفه ای آنان یکی از اصول اساسی در بهبود آموزش محسوب می شود. این امر به دلیل اهمیت زیاد درخور توجه است و توسعه حرفه ای اصلی ترین نکته برای دستیابی به مهارت های حرفه ای برای دانشجومعلمان است. این مطالعه با هدف شناسایی زمینه های آمادگی دانشجومعلمان و پیشرفت حرفه ای آنان انجام می شود که یک تحقیق کاربردی با روش توصیفی- تحلیلی است و از طریق محورهای زیر انجام می شود: روندهای بین المللی معاصر در مورد سیاست پذیرش دانشجومعلمان در مراکز تربیت معلم. روندهای اخیر در ادغام آمادگی معلمان پیش از خدمت و پیشرفت حرفه ای آنان. روندهای اخیر در سیستم مطالعه و برنامه ها در مراکز تربیت معلم.گرایش های مدرن برای برنامه های کارورزی و برنامه های آموزش ضمن خدمت معلمان. این مطالعه نشان دهنده علاقه روزافزون کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه به روندهای مدرن در زمینه آمادگی معلمان و پیشرفت حرفه ای آنان است و نتیجه گرفته شد که آماده سازی معلمان یک روند مداوم است که شامل آماده سازی قبل از خدمت و آموزش های ضمن خدمت است و به این نتیجه رسیدیم که در باید در مراکز برنامه ای برای فعالیت دانشجومعلمان پیش بینی شود تا بیاموزند که چگونه یاد بگیرند و چگونه یادگیری خود را سازماندهی کنند.

پژوهش حین عمل یکی از مظاهر روحیه پژوهشگری مجریان بالنده است که تئوری و عمل را به یکدیگر پیوند می دهد و موجب ارتقاء کیفیت فعالیت های آموزشی و پرورشی می شود. معلمان در راستای توسعه صلاحیت های حرفه ای خود، می توانند پیرامون چه چیزی، چگونگی و چرایی تدریس، کلاس های درسی و دانش آموزانشان، بطور جدی بیندیشند و در شناخت مشکلات فرایند یاددهی- یادگیری همکاری و دخالت داشته باشند. در واقع معلمان پژوهشگر کسانی هستند که در رابطه با اهداف تدریس می اندیشند، و برای تولید دانش حرفه ای به تفکر و تعمق می پردازند. روش پژوهش، تحلیلی- تبیینی است که با استفاده از متون، منابع موجود کتابخانه ای و مطالعات صورت گرفته داخلی و خارجی به جمع آوری اطلاعات پرداخته شد. در این پژوهش ضمن بحث پیرامون رابطه میان نظر و عمل، به بررسی مبنای علمی هنر تدریس، اهمیت و جایگاه پژوهش تربیتی در میان کارگزاران اصلی نظام آموزشی و نقش معلم در برنامه درسی فکورانه، پیشینه و انواع پژوهش حین عمل، همچنین اهداف، گستره و پیامدهای پژوهش حین عمل در نظام تعلیم و تربیت مورد واکاوی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که کنش فکورانه مستلزم آفرینندگی و اندیشه زایی است و با تفکرزدایی، بکارگیری وفادارانه و بدون دخل و تصرف یافته های آکادمیک سرناسازگاری دارد. از سویی معلم پژوهشگر در صورتی می تواند همیشه در حال توسعه باشد که استقلال کافی در تصمیم گیری و مسئولیت در برابر تصمیم های خود داشته باشد.

هدف اصلی پژوهش حاضر تعیین اثربخشی رویکرد حل مسئله در درس کارورزی بر ارتقای صلاحیت های حرفه ای دانشجومعلمان است. روش پژوهش شبه آزمایشی با استفاده از طرح گروه کنترل-آزمایش بوده است. جامعه آماری پژوهش 107 نفر از دانشجومعلمان ورودی سال 1391 دانشگاه فرهنگیان پردیس علامه طباطبایی شهرستان ارومیه است که 42 نفر از آنان به صورت تصادفی ساده در دو گروه به شکل ِ21 نفر گروه آزمایش-رویکرد نوین آموزش کارورزی- و 21 نفر گروه کنترل –رویکرد سنتی آموزش کارورزی- تقسیم شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه صلاحیت های حرفه ای دانیلسون و استرانگ است که بعد از برگزاری کارورزی توزیع شد. در گروه آزمایش، برای آموزش کارورزی از بسته آموزشی منطبق بر سرفصل نوین دوره های کارورزی سازمان مرکزی دانشگاه فرهنگیان استفاده شده و در گروه کنترل از برنامه آموزش سنتی کارورزی استفاده شده است. نتایج آزمون T گروه های مستقل، دلالت بر وجود تفاوت معنی دار صلاحیت حرفه ای معلمان دو گروه است. همچنین در مؤلفه های مهارت های پیش نیاز معلمی، نظارت بر پیشرفت دانش آموزان، مسئولیت های حرفه ای، برنامه ریزی و آمادگی، سازمان دهی کلاس درس، ویژگی های شخصیتی و ارتقای آموزش و تدریس نیز بین دو گروه تفاوت معنی داری مشاهده شد. نتیجه تحقیق این است که استفاده از رویکرد نوین آموزش کارورزی بر ارتقای صلاحیت های حرفه ای دانشجومعلمان مؤثرتر است و استفاده از آن برای مدرسان درس کارورزی پیشنهاد می شود.