مطالب مرتبط با کلیدواژه

زلزله


۱.

تحلیلی بر آسیب پذیری سکونتگاه های روستایی در برابر زلزله: مطالعه موردی استان کردستان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مطالعه موردی کردستان (استان) سکونتگاه های روستایی زلزله آسیب پذیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۳۳
نتیجه مطالعات جغرافی دانان کشور نشان می دهد که آرایش مکانی- فضایی روستاها متاثر از دو دسته عوامل محیط طبیعی و بوم شناختی، و روندهای اجتماعی- اقتصادی، سیاسی و فرهنگی است. در گذشته، بیشتر عواملی مانند آب و امنیت در اولویت مکان گزینی روستاها بود و کمتر به خشونت های طبیعی مانند زلزله و رانش زمین توجه می شد. بی توجهی بدین پدیده های طبیعی آسیب پذیری سکونتگاه های روستایی را دوچندان کرده است. امروزه برنامه ریزان بر این باورند که زلزله پیش از آنکه مسئله ای طبیعی باشد، یک مسئله اجتماعی است. کشور ما جزو پنج کشور زلزله خیز دنیا به شمار می رود. استان کردستان بر روی گسل معروف سنندج- سیرجان قرار دارد. نتابج به دست آمده از وضعیت ساختمان های روستایی و میزان مقاومت آنها در برابر زلزله نشان می دهد که 4/98 درصد از سکونتگاه های روستائی استان کردستان فاقد امکانات ضد زلزله می باشند.
۲.

مباحث کاربردی/ منشور مددکاری اجتماعی برای بلایای طبیعی (با نگاهی به زلزله بم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: ایران زلزله مددکاری بم فاجعه غیرمترقبه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۷۷ تعداد دانلود : ۱۲۰۲
" مطالعه زلزله گذشته ایران و بروز فاجعه های انسانی و مسایل اجتماعی ناشی از آن گویای این حقیقت تلخ است که تجارب هیچ یک از زلزله های دلخراش گذشته راه گشای برنامه ریزی منسجمی برای کاهش عوارض اجتماعی بعدی نبوده است و هر بار به هنگام فاجعه ای مهیب، جامعه به هیاهویی همراه با اقدام های شتاب زده و کم حاصل دچار می شود که گویی نخستین بار است که دچار فاجعه می شود. تنها کافی است به گزارش دکتر ژاله شادی طلب با عنوان ""تجربه زلزله رودبار - منجیل"" مراجعه شود. (شادی طلب 1370). این مقاله بر اساس مشاهدات روزهای نخست فاجعه و مصاحبه با زلزله زدگان پنجم دی ماه 1382 بم تنظیم شده است و در پی توصیف فرایندهای اجتماعی پس از فاجعه و شیوه عملی سازمان های امدادگری است؛همچنین وصف وضعیت دشوار پس از بروز زلزله که ناشی از نبود برنامه های منظم کمک رسانی است. در این فاجعه نیز به رغم شکل گیری نوعی انسجام ملی موقت، به سبب ضعف در مدیریت بحران و عدم طرح برنامه هماهنگ و منسجم ازسوی سازمان های امدادگر و توزیع نامناسب و غیر آبرومندانه کالا و آذوقه، همچنین تبعیض آشکار در تامین نیازهای اولیه بازماندگان، آنچه خسارت دید ""سرمایه اجتماعی"" بود. در بخش آخر مقاله نیز نویسنده با پیشنهاد پیش نویس منشور مددکاری اجتماعی برای فاجعه های غیر مترقبه، چارچوبی برای اصلاح مدیریت مداخله در بحران، پیشنهاد کرده است."
۳.

بررسی نحوه ارائه خدمات توانبخشی به آسیب دیدگان زلزله گیلان و فارس

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: فارس زلزله گیلان آسیب دیدگان خدمات توان بخشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸۲ تعداد دانلود : ۸۵۳
" ارائه خدمات ویژه به بازماندگان حوادث و بلایای طبیعی نقش به سزایی در تسریع روند بهبود و سلامتی آنان دارد. در این زمینه ارایه خدمات توان بخشی به سبب وجود تعداد زیاد مجروحان حوادث، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. مقاله حاضر به بررسی مقایسه ای نحوه خدمات توان بخشی پس از وقوع زلزله در دو منطقه فارس و گیلان پرداخته است. اطلاعات، با استفاده از پرسشنامه گردآوری شده است. نتایج، حاکی از وجود ضعف های جدی در ارایه خدمات به معلولان ناشی از حوادث مذکور است. از این رو پژوهش گران ارایه آموزش های لازم را به مددکاران و اعضای سازمان های مداخله کننده در بحران ها توصیه می کنند."
۴.

علائم محرومیت در دو هفته اول بعد از زلزله در معتادان بم(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلیدواژه‌ها: اعتیاد معتاد زلزله بم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۴۸ تعداد دانلود : ۸۹۲
" در آخرین روزهای سال 2003 در شهر بم ایران زلزله ای به وقوع پیوست که موجب کشته شدن بیش از 30،000 نفر از جمعیت 200،000 نفری شهرستان بم شد. دراین شهر مصرف تریاک در مردان بسیار شایع بوده و مشکلاتی را پس از زلزله ایجاد کرد. هدف از این مطالعه بررسی بروز علائم محرومیت در وابستگان به مواد اپیوییدی (معتادان) و نحوه برخورد آنان با علایمشان در دو هفته اول پس از زلزله است. این مطالعه با استفاده از روش کیفی در شهر بم و یکی از روستاهای اطراف آن و در 8 بیمارستان از شهرهای کرمان وتهران که زلزله زدگان را پذیرفته بودند انجام شد. 159 نفر مورد مصاحبه قرار گرفتند که از این میان، 61 نفر آن ها معتاد و بقیه از خانواده معتادان، مردم بم، پزشکان، پرستاران و امدادگران بودند. پرسشگری به شیوه مصاحبه عمیق با استفاده از 8 پرسش نامه نیمه ساختار یافته و باز انجام گرفت. کار میدانی 15 روز پس از وقوع زلزله به مدت دو هفته به طول انجامید. اطلاعات کیفی حاصل با روش تحلیل محتوا و به صورت دستی استخراج و تحلیل شد. حدود نیمی از معتادان مورد مصاحبه در دو هفته اول بعد از زلزله ساعت ها تا روزها علایم محرومیت را تجربه کردند. حدود نیمی از معتادان مشکلات خود را با سیستم درمانی در میان گذاشته و درخواست داروهای مسکن یا مخدر کردند، ولی علایم محرومیت فقط در یک چهارم آنان با تجویز داروهای مسکن مخدر کنترل شد و بیش از دو سوم آنان تریاک مصرف کردند. بقیه افراد از هر دو روش فوق جهت کاهش علایم محرومیت استفاده کردند. با توجه به این که در جامعه ما مصرف مواد قابل سوء مصرف رواج دارد، این مساله در بحران های دسته جمعی و بلایا از اهم مسایل بهداشتی و اجتماعی می باشد و لازم است آمادگی لازم هنگام برخورد با این مسئله وجود داشته باشد."
۵.

بررسی عوارض روانشناختی بازماندگان زلزله بم ‏(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلیدواژه‌ها: زلزله بم عوارض روانشناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۵۸
" چکیده مقدمه: شدت صدمات زلزله دی ماه 1383 شهر بم به حدی بود که سازمان بهداشت جهانی در همان روزهای ‏نخستین حادثه توصیه نمود که واحدهای مقابله با ‏PTSD‏ به محل اعزام و وارد عمل شوند. در روزهای آغازین ‏حادثه تیمی از پزشکان و روانشناسان مرکز تحقیقات علوم‌رفتاری دانشگاه علوم پزشکی بقیه اله(عج) به منظور ‏ارزیابی میزان و نوع آسیب‌های روانی وارده و همچنین عوامل موثر در ایجاد آنها به مراکز درمانی شهر تهران و ‏نقاهتگاه مرکزی دانشگاه علوم پزشکی بقیه اله(عج) اعزام شدند.‏ روش: به روش نمونه‌گیری در دسترس 100 نفر از بازماندگان این حادثه که برای درمان به بیمارستانهای ‏تهران اعزام شده بودند و همینطور مجروحین بستری در نقاهتگاه مرکزی دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله(عج) مورد ‏مصاحبه بالینی و ارزیابی روانشناختی با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته قرار گرفتند. ‏ نتایج: 20 نفر به جز غمگینی قابل انتظار مشکل دیگری نداشتند. 22 نفر دچار ‏PTSD، 33 نفر به افسردگی، 9 ‏نفر همزمان دچار ‏PTSD‏ و افسردگی، 11 نفر به اضطراب و 5 نفر به افسردگی و اضطراب مبتلا بودند. 16% ‏مصدومین مصرف مواد مخدر را ذکر می‌کردند.‏ نتیجه‌گیری: این مطالعه شیوع نسبتاً بالایی از اختلالات روانی را در مصدومین زلزله از همان روزهای آغازین ‏نشان می‌دهد. از میان عوامل موثر بررسی شده تنها آسیب بستگان درجه اول به شکل معنی‌داری (039/0‏p ‎‏) با ‏ایجاد این اختلالات مرتبط بوند. ‏ "
۶.

تغییرات عرضه مواد در بم طی سال اول پس از زلزله(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلیدواژه‌ها: اعتیاد زلزله بم عرضه مواد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷۰ تعداد دانلود : ۱۱۵۴
"طرح مساله: هدف از این مطالعه، بررسی تغییرات عرضه مواد غیر قانونی اعتیادآور در طی سال پس از زلزله در بم بوده است. این مطالعه در شهر بم و روستای باغچمک انجام شد. روش: در این مطالعه کیفی از سه روش مباحثه متمرکز گروهی، مصاحبه عمیق فردی و مشاهدات اتنوگرافیک استفاده شده است. جمعیت مورد مطالعه معتادان، فروشندگان مواد، مردم، درمانگران و سایر افراد کلیدی بودند. یافته ها و نتایج: اکثر پاسخ دهندگان معتقد بودند خلوص تریاک پس از زلزله افت کرده ولی دستیابی بدان مثل قبل است. ابتدا قیمت تریاک پس از زلزله ارزان تر شد و سپس بالا رفت، ولی در زمان این مطالعه، پایین تر از قیمت قبل از زلزله بوده است. کیفیت هرویین افت کرده، ولی قیمت و چگونگی دسترسی بدان تغییر محسوسی نسبت به قبل از زلزله نداشته است. تغییری در عرضه حشیش و الکل ذکر نشد. از نظر اکثر افراد، فعالیت نیروی انتظامی در مبارزه با مواد مانند قبل از زلزله است. اکثر مردم خواستار اقدامات جدی تر برای نظارت بر مواد بودند. در این جهت سیاستگذاری واحد و برنامه ریزی برای پیشگیری و درمان اعتیاد و ادامه برخورد جدی با خرید و فروش هرویین در بم پیشنهاد می گردد. "
۷.

بررسی شیوع اختلال استرس پس از سانحه و علایم آن در بازماندگان زلزله بم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شیوع اختلال استرس پس از سانحه زلزله جمعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۸۵ تعداد دانلود : ۱۴۹۷
هدف: در این مطالعه شیوع اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، اختلال نسبی استرس پس از تروما (partial PTSD)، و علایم آن در جمعیت بازماندگان زلزله بم مورد بررسی قرار گرفت. روش: برای تعیین شیوع PTSD و علایم آن در این مطالعه مقطعی که حدود هشت ماه پس از وقوع زلزله انجام شد از مصاحبه بالینی بر اساس CIDI (مصاحبه تشخیصی جامع بین المللی) استفاده شد. نمونه مطالعه شامل 786 نفر از جمعیت بم بود که به صورت تصادفی و با مراجعه خانه به خانه انتخاب شد. یافته ها: حدود 98 درصد از پاسخ دهندگان حداقل با یک تروما مواجهه داشتند. در 2/87 درصد بدترین ترومای تجربه شده دیدن جراحت یا جسد دیگران بود. شیوع PTSD طول عمر 1/59 درصد، شیوع PTSD نسبی (وجود برخی علایم PTSD بدون تکمیل کامل معیارها) و PTSD فعلی به ترتیب 2/20 درصد و 9/51 درصد بود. تفاوت شیوع در زنان و مردان از نظر آماری معنی دار نبود. از گروه های علایم، «اجتناب و کرختی» کم ترین و «تجربه مجدد واقعه» بیشترین شیوع را داشتند. نتیجه گیری: PTSD در بازماندگان زلزله بم بسیار شایع می باشد که ضرورت مداخلات مبتنی بر جامعه را برای جمعیت آسیب دیده مطرح می سازد.
۸.

زلزلة تهران و ارزیابی فضایی آسیب پذیری مناطق شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شاخص زلزله آسیب پذیری تحلیل فضایی توسعة ساختمانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۳۹ تعداد دانلود : ۳۲۱۶
شهرهای امروزی در نقاط مختلف دنیا به دلایل متعدد از جمله نوع مکان گزینی، توسعه فیزیکی نامناسب، عدم رعایت استانداردهای لازم و... همواره در معرض خطرات ناشی از بلایای طبیعی قرار دارند. یکی از این خطرات که بسیاری از شهرهای جهان از جمله کشور ما را تهدید می کند، زمین لرزه است. ایران یکی از زلزله خیزترین کشورهای دنیا محسوب می شود و شهرهای آن در رابطه با این پدیدة طبیعی آسیب های فراوان دیده اند. تهران نیز به عنوان کلانشهر اول کشور نه تنها از این قاعده مستثنی نمی باشد، بلکه با توجه به تراکم سازه ای، جمعیت متراکم ، عدم رعایت استانداردها، توسعه فیزیکی نامناسب و... با خطر جدی تری روبروست. در این پژوهش ابتدا با بررسی و تجزیه و تحلیل شرایط سازه ای مناطق مختلف شهر تهران (با توجه به آمار رسمی کشور) شاخص های توسعه،آسیب پذیری و مقاومت آنها محاسبه شده و سپس مناطق بر اساس میزان مقاومت و آسیب پذیری در برابر خطر احتمالی دسته بندی شده اند و در نهایت راهکارهایی جهت پیشگیری، برنامه ریزی مناسب و چگونگی مدیریت بحران در صورت بروز خطر ارائ? گردیده و عوامل بر هم زنندة معادلات محاسبه شده نظیر دوری و نزدیکی به گسل های تهران نیز مورد توجه قرار گرفته است. در این پژوهش با استفاده از برنامه های SPSS و GIS به تحلیل و سطح بندی آماری مناطق شهری تهران با تأکید بر مقاومت مصالح و آسیب پذیری سازه ای در مقابل زلزله پرداخته شده است. واژگان کلیدی: زلزله، تحلیل فضایی، آسیب پذیری، توسعة ساختمانی، شاخص
۹.

نقش سنجش از دور و بررسی‌های میدانی در تجزیه و تحلیل‌های مورفوتکتونیکی: مطالعه موردی زلزله بم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زلزله سنجش از دور تکتونیک ژئومورفولوژی ساختمانی گسل فعال گسل بم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۱۳ تعداد دانلود : ۱۱۶۰
کشور ایران به دلیل قرارگرفتن در منطقه همگرایی صفحه عربستان در جنوب و صفحه اوراسیا در شمال، از نظر تکتونیکی یک منطقه بدون ثبات محسوب می شود. وقوع زلزله های مکرر و مخرب در ایران این واقعیت را تایید کرده است. زلزله ای با بزرگی گشتاوری 6/6 در تاریخ 5 دی ماه 1382 شهر تاریخی بم را بشدت تخریب کرد. وقوع این زلزله را در ابتدا ناشی از فعالیت گسلی می دانستند؛ که تقریبا با امتداد شمال- جنوب از میان شهرهای بم و بروات عبور کرده است اما بعداّ مشخص شد عامل این زمین لرزه، فعالیت یک گسل پنهان در زیر شهر بم بوده است که یکی از انشعابات گسل بم محسوب می شود. در بررسی حاضر ضمن مروری بر کاربردهای سنجش از دور، به‌ویژه سنجش از دور حرارتی در مطالعات مربوط به زلزله، چگونگی واکنش سازندهای زمین‌شناسی منطقه بم در مقابل امواج زلزله، شواهد ژئومورفولوژیکی فعالیت‌های تکتونیکی منطقه در طول کواترنر، مشخصات هندسی گسل بم و آثار آن بر چشم انداز ژئومورفولوژیکی منطقه مورد مطالعه قرار گرفته است. بر اساس نتایج به دست آمده مشخص شد که سازندهای منطقه در تشدید، تداوم امواج زلزله و رساندن دامنه امواج به مرحله تخریب کامل دخیل بوده‌اند. به وجود آمدن تدریجی یک پرتگاه 15 - 20 متری، انحراف جریان‌های سطحی، وجود آبکندهای (خندقها) عمیق و ناپایداریهای دامنه‌ای همگی بیانگر بی ثباتی منطقه بم از نظر تکتونیکی می باشد. با توجه به این شواهد، امکان فعالیت مجدد گسل‌های منطقه در آینده نیز وجود دارد.
۱۰.

گسل درونه و استقرار سکونتگاه های انسانی در منطقه کاشمر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زلزله سکونتگاه کاشمر گسل درونه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۳۵ تعداد دانلود : ۶۶۱
استقرار سکونتگاه های انسانی از گذشته های دور ناشی از دسترسی به دو عامل آب و زمین جهت بهره برداری بوده است. بنابراین در مناطق خشک و نیمه خشک و به ویژه کشور ایران شکل گیری سکونتگاه های انسانی به تبعیت از این دو عامل می باشد. و حتی پاره ای از اندیشمندان از تمدن های هیدرولیک در منطقه خاورمیانه یاد می کنند. گسل ها در مناطق خشک و نیمه خشک محل بالا آمدگی آب زیرزمینی و نقطه تلاقی توده سخت زیرین با سطح زمین است، بنابراین در حاشیه گسل ها منابع آب به فراوانی در دسترس می باشد. در نتیجه بسیاری از سکونتگاه های انسانی برای دسترسی به این منابع آب در حواشی و مناطق مجاور گسل ها استقرار یافته اند. گسل بزرگ درونه با طول حدود 700 کیلومتر از نایین شروع و پس از عبور از شرق ایران به خاک افغانستان وارد می شود این گسل در نواحی شرقی روند شرقی- غربی و در غرب روند شمالی- جنوبی به خود می گیرد. بر اساس بررسی های انجام شده با وجود این که گسل درونه از گسل های فعال ایران محسوب شده و زلزله های مخربی را در منطقه ایجاد کرده است. در منطقه کاشمر بیش از 80 درصد سکونتگاه ها در حواشی و یا مناطق مجاور این گسل استقرار یافته اند. بنابراین برای جلوگیری از پیامدهای حرکات زمین در مناطق گسلی که با زلزله و دیگر حرکات ژئومرفیک همراه است، راه کارهایی از قبیل جابجایی سکونتگاه های کم جمعیت، مقاوم سازی ساختمان ها، تعیین حریم برای گسل و مانند آن پیشنهاد می گردد.
۱۱.

ارزیابی میزان آسیب‌پذیری لرزه‌ای در شهر نمونه مورد مطالعه: منطقه 10 شهرداری تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مدیریت ریسک برنامه‌ریزی شهری زلزله ارزیابی آسیب‌پذیری محیطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۷۶
هدف اصلی این نوشتار، شناسایی و تدوین روابط بین برنامه‌ریزی شهری و مدیریت ریسک زلزله به‌منظور کاهش آسیب‌پذیری لرزه‌ای در شهر است. برای دستیابی به این هدف، از روش تحلیلی ارزیابی آسیب‌پذیری لرزه‌ای بهره گرفته شده و منطقه 10 شهرداری تهران به عنوان نمونه موردی، بررسی شده است. نوشتار حاضر نشان می‌دهد که الگوهای مختلف شهری در برابر زلزله، واکنش‌های متفاوتی از خود نشان می‌دهند و میزان آسیب‌پذیری لرزه‌ای‌شان متفاوت است. همچنین به‌منظور ارزیابی آسیب‌پذیری انسانی، استفادة صرف از شاخص‌های سازه‌ای کافی نیست و برای دستیابی به نتایج دقیق‌تر، استفاده از شاخص‌هایی همچون تراکم جمعیت، نوع بافت منطقة مورد بررسی، وضعیت شبکة معابر و ارتباط آن با فضاهای باز و بسته ضروری می‌نماید.
۱۲.

میزان آگاهى و عملکرد مدیران اجرایى، و آمادگى و رابطه ى بین آنها در مقابل خطر زلزله (بیمارستان هاى دولتى تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکى تهران سال 1385)(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلیدواژه‌ها: زلزله آگاهی مدیر اجرایی عملکرد مدیر اجرایی آمادگی بیمارستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵۶ تعداد دانلود : ۷۰۸
زلزله یکى از حوادث شایع در دنیاست که گاهى به عنوان مرگبارترین حادثه جهان از آن یاد مى شود. ایران نیز به دلیل استقرار در کمربند زلزله آلپ - هیمالیا جزو ده کشور اول زلزله خیز دنیا ؛ و یکى از قربانیان همیشگى لرزش زمین مى باشد. در شرایط بروز بلایاى طبیعى بویژه زلزله، بیمارستانها جزو اولین واحد هایى هستند که ارائه ی خدمات بهداشتى - درمانى بهینه و بموقعِ آنان مى تواند در کاهش مرگ و میر ناشى از زلزله و نجات جان مصدومان نقش حیاتى و تعیین کننده داشته باشد. همچنین آگاهى از محتواى برنامه هایى که براى مقابله با بحران ها طراحى مى شود توسط مدیران بیمارستانها و آمادگى آنها براى اجراى آن برنامه ها و دستور العمل ها در مواقع بحران نقش مهم و تعیین کننده در کاهش بار آسیب وارده از زلزله دارد. این مطالعه با هدف تعیین میزان آگاهى و عملکرد مدیران اجرایى و آمادگى بیمارستانهاى تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکى تهران در مقابل خطر زلزله و رابطه ی بین آنها در سال 1385 انجام گرفته است. روش بررسی : این پژوهش، مطالعه اى مقطعی؛ توصیفی-تحلیلى ست. جامعه ی پژوهش در این مطالعه،کلیه ی بیمارستانهاى آموزشى و غیرآموزشى دولتى تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکى تهران و مدیران اجرایى آنها ست. جمع آورى داده ها جهت بررسى میزان آگاهى و عملکرد مدیران بیمارستانها و میزان آمادگى این بیمارستانها در مقابل خطر زلزله از طریق چک لیست(وارسی نامه)، پرسشنامه و مشاهده، صورت گرفته است. به منظور تحلیل داده ها از نرم افزار 11/5 SPSS و آزمون آمارى همبستگى (ضریب همبستگى اسپیرمن) استفاده شده است . یافته ها: میزان آگاهى مدیران اجرایى بیمارستانها در مقابل خطر زلزله 52/47درصد ، عملکرد کلى آنها 69/56درصد، و میزان آمادگى کلى بیمارستانهاى تحت مدیریَت آنان به طور متوسط 54/49درصد بوده است. همچنین، ارتباط مستقیمى درارتباط بین آگاهى مدیر، عملکرد وى، و میزان آمادگى بیمارستان تحت مدیریَت او در مقابل خطر زلزله نشان داده شد؛ ولی تنها رابطه ی میان آگاهى و عملکرد مدیر از نظر آمارى معنى دار بود (016/0P=). نتیجه گیری: میزان آگاهى و عملکرد مدیران اجرایى بیمارستانها و میزان آمادگى بیمارستانهاى تحت مدیریَت آنان در مقابل خطر زلزله، بسیار پایین است. این موضوع، لزوم توجه و رسیدگى بیشتر و اقدام عاجل مسئولین دانشگاه در جهت بهبود حیطه هاى مورد نظر را یادآور مى شود. همچنین، رابطه معنى دار آمارى بین آگاهى و عملکرد مدیران اجرایى نشاندهنده لزوم تدوین و اجراى برنامه هاى آموزشى کوتاه مدت در جهت افزایش دانش و آگاهى مدیران اجرایى بیمارستانها در مقابله با حوادث و خطرات طبیعى از جمله زلزله مى باشد.
۱۳.

تحلیل و تبیین مسائل و مشکلات روانی – اجتماعی کودکان و نوجوانان بی سرپرست شده در زلزله شهر رودبار

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: خانواده زلزله بلایای طبیعی انحرافات اجتماعی مشکلات روانی – اجتماعی کودکان بی سرپرست

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۹۳
در این بررسی 14 نفر کودک و نوجوان رودباری که در جریان زلزله پدر و مادر خود را از دست داده بودند مورد مطالعه قرار گرفتند. 6 فرضیه مورد نظر در این مطالعه‘ همگی ناظر بر تأثیر فقدان پدر و مادر در زمینه افزایش احتمال فرزندان به اختلالات روانی ناشی از آن بود. از این رو پیش بینی می شد که افسردگی‘ اضطراب‘ پرخاشگری و تندخویی‘ افت تحصیلی‘ ناامیدی و انزوای اجتماعی در میان کودکان پی سرپرست شده در مقایسه با کودکان دارای پدر و مادر شیوع بیشتری داشته باشد. بر طبق نتایج بدست آمده این فرضیه ها رد شدند. اما رد فرضیه ها به معنی عوارض روانی در میان افراد مورد نظر نبود. بلکه در واقع بدین معنا بود که کودکان رودباری دارای پدر و مادر نیز به آنها مبتلا هستند. در واقع پدید آمدن چنین وضعیتی بازگوی تأثیرپذیری عمومی از شرایط نامطلوب وقوع زلزله است که جایی برای اثر بخشی محسوس و قابل اندازه گیری متغیرهای مهمی از قبیل فقدان والدین‘ دست کم در کوتاه مدت‘ باقی نگذاشته است.
۱۴.

مدل سازی آسیب پذیری ساختمانی شهرها در برابر زلزله با استفاده از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زنجان زلزله آسیب پذیری مدل سازی سیستم اطلاعات جغرافیایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۶۶ تعداد دانلود : ۱۸۱۰
"با توجه به رشد جمعیت و افزایش شهرنشینی، وقوع حوادث طبیعی مثل زلزله می تواند خسارات و تلفات سنگینی را ایجاد نموده و توسعه شهرها و کشور را دچار وقفه نماید. ضرورت کاهش آسیب پذیری شهرها در برابر این پدیده، به عنوان یکی از اهداف اصلی برنامه ریزی کالبدی، برنامه ریزی شهری و طراحی شهری محسوب می گردد. در این راستا اولین گام شناسایی میزان آسیب پذیری اجزا وعناصر شهری و تحلیل و ارزیابی آن با استفاده از مدل های موجود در این زمینه می باشد که بتوان مناطق و بافت های آسیب پذیر شهری را با استفاده از مدل ها مورد شناسنایی قرار داده و با ریزپهنه بندی این مناطق به ارایه راهکارهای علمی و عملی در ارتباط با کاهش اثرات زلزله پرداخت. با توجه به اهمیت موضوع ارزیابی آسیب پذیری شهرها در برابر زلزله در مباحث مربوط به جغرافیا و برنامه ریزی شهری، در این مقاله سعی شده تا با به کارگیری روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) برآورد مناسبی از آسیب پذیری شهرها در برابر زلزله با استفاده از داده های مکانی و توصیفی اجزا و عناصر اصلی و رفتاری ساختمانی و تعیین تاثیر هر کدام از معیارهای به کاررفته در میزان آسیب پذیری ارایه شود. هم چنین با استفاده از امکانات تحلیلی و نمایشی سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و ارایه سناریوهای زلزله در شدت های مختلف به مدل سازی و ریزپهنه بندی آسیب وارده به ساختمان ها، تلفات انسانی و خسارات اقتصادی شهر زنجان در برابر زلزله پرداخته شده است. نتایج حاصله از این مقاله نشان می دهد که منطقه سه شهر زنجان و بناهای واقع شده در آن به دلیل فرسودگی بافت و استفاده از مصالح کم دوام در ساخت وساز و نیز عمر بالای ساختمان ها از آسیب پذیری بسیار بالایی برخوردار بوده و منطقه دو شهر زنجان، به دلیل رعایت استانداردها از جمله آیین نامه 2800 و استفاده از مصالح مقاوم در ساخت و سازها از آسیب پذیری نسبتاً کمتری در مقایسه با دو منطقه دیگر شهر زنجان برخوردار است"
۱۵.

تحلیل آسیب های سیاسی شهری زلزله احتمالی تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تهران بحران مدیریت بحران زلزله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۹۲ تعداد دانلود : ۹۱۷
به طور کلی شهرهای مبدا زلزله علاوه بر صدمات جانی و مالی و عمرانی و خدماتی از جنبه سیاسی نیز آسیب پذیرند.در صورتیکه شهر مبدا زلزله پایتخت یا کلان شهر سیاسی باشد،آسیب پذیری سیاسی شدت می یابد، بطوریکه هر گونه نقصان مدیریتی ،آن را با بحرانهای عمیق سیاسی مواجه خواهد کرد.وقوع زلزله مخرب در کلان شهر تهران ، بحرانهای سیاسی شهری گسترده ای به جای می گذارد . منظور از این ابعاد ، پیامدهایی است که در اثر اخلال های ایجاد شده در کارکردهای نظام شهری، سیستم سیاسی را مورد تهدید قرار می دهند . شهر تهران مهم ترین عرصه بازخوردهای سیستم سیاسی ایران است و بنابراین وقوع یک زلزله در آن ممکن است از بعد کارکردهای نظم شهری، نظام سیاسی را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. فرض اصلی این است که نظام اجتماعی وشهری تهران دارای پتانسیلهای بحران زایی گسترده ای است، از همین رو در صورت بروز یک حادثه انسانی مثل جنگ ویا طبیعی مثل زلزله در آن ، بحرانهای متعددی دامن گیر نظام سیاسی می شود. فائق امدن بر این بحرانها مستلزم انجام اقدامات مدیریتی کوتاه مدت شامل اقدامات مدیریتی قبل از زلزله،حین زلزله،پس از زلزله و اقدامات مدیریتی بلند مدت است.
۱۶.

آسیب پذیری بافت تاریخی شهر یزد در برابر زلزله

کلیدواژه‌ها: بحران زلزله آسیب پذیری بافت تاریخی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۴۹ تعداد دانلود : ۹۴۳
دریافت تاریخی شهر یزد بخش اعظم ساختمانها دارای مقاومت کافی در برابر زلزله نبوده و ضوابط مقررات و معیارهای لازم در طراحی آنها رعایت نشده است. اغلب این ساختمانها قدیمی بوده و برخی از آنها نیز نو ساز می باشند. وقوع زلزله باعث وارد آمدن آسیبهای جدی و جبران ناپذیر به ساختمانها-تاسیسات-تجهیزات -منابع طبیعی- نظم اجتماعی- میراث تاریخی و فرهنگی- فعالیتها- اشتغال و درآمد سازمانها و دستگاههای اجرایی سیستم حمل و نقل و کارکردهای تجاری درمانی-بهداشتی-آموزشی-مذهبی و ... شده و بحران ایجاد خواهد کرد. برای مدیریت بحران اقداماتی قبل...
۱۷.

اشاره : نقشه برداری دقیق زمین شناسی

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: زلزله نقشه برداری دقیق زمین شناسی نقشه رقومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۹۱ تعداد دانلود : ۷۹۴
به منظور ارزیابی پتانسیل شکستگی سطحی ناشی از زلزله، کاربردی جدید از نقشه برداری بسیار دقیق زمین شناسی با توتال استیشن الکترونیکی ارائه شده است. این روش، امکانی را فراهم می سازد تا بتوان گسل های ثانویه، که کوچکی 30 سانتیمتر جابه جایی عمودی را که در سطح نشان نمی دهند...
۱۸.

بررسی ابعاد پیشگیری از بحران زلزله (مطالعه موردی: شهر بابل)

کلیدواژه‌ها: مدیریت بحران زلزله آسیب پذیری بافت فرسوده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۵۶ تعداد دانلود : ۱۵۶۸
یکی از موضوع هایی که بیشتر شهرهای جهان با آن دست به گریبانند، موضوع سوانح طبیعی است. سوانح طبیعی (بویژه زلزله) که اغلب خاموش و در عین حال بالقوه مستعد ایجاد آسیب هستند، به طور متوسط سالانه بیش از 150000 نفر تلفات جانی و بیش از 140 میلیارد دلار خسارت مالی در کشورها بویژه کشورهای در حال توسعه به بار می آورند. در این میان، کشور ایران از کشورهای حادثه خیز دنیا بوده چنانکه در چند دهه قبل (زلزله بوئین زهرا، 1342 تا زلزله بم، 1382) به موجب وقوع این دست حوادث متحمل خسارات (جانی و مالی) وسیعی شده است. هدف این مقاله، بررسی و تحلیل ابعاد پیشگیری از بحران زلزله درچارچوب مناطق هفده گانه شهر بابل است. در این راستا، از روش معیاری-تحلیلی برای تحلیل ابعاد کالبدی و خصوصیات جمعیتی شهر بابل از نظر آسیب پذیری زلزله استفاده و به تحلیل تجهیزات امدادرسانی و آتش نشانی پرداخته شده است و در کنار آن از روش مقایسه ای برای جمع بندی یافته ها و تعیین سلسله مراتب آسیب پذیری مناطق مختلف شهری استفاده شده است. ابزارهای این تحقیق شامل: مشاهده، پرسشنامه، پژوهش میدانی، منابع کتابخانه ای و اینترنتی، بوده است. در این پژوهش، از تکنیک تحلیل SWOT برای ارائه راهبردها و اقدامات ضروری استفاده شده و جدول زمان بندی اقدامات و سازمان های مسوول به عنوان برنامه عمل ارائه شده است. بر مبنای یافته های تحقیق، مناطق 2، 9، 4، 15 و 10 دارای بالاترین آسیب پذیری از مجموع معیارها و مناطق 7و8 از بعد کالبدی آسیب پذیرتر از سایر مناطق است. بازنگری در طرح تفصیلی، بهسازی مساکن، تخصیص دو سایت امداد و نجات و نیز دسترسی سریع به عنوان بخشی از راهبردهای پیشنهادی برای پیشگیری ازاز تلفات جانی و مالی است.
۱۹.

ارزیابی آسیب پذیری اجتماعی شهرها در برابر زلزله نمونه موردی: شهر زنجان

کلیدواژه‌ها: زنجان زلزله سیستم اطلاعات جغرافیایی آسیب پذیری اجتماعی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی شهری
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی مسایل اجتماعی و انحرافات
تعداد بازدید : ۲۹۹۳ تعداد دانلود : ۱۲۹۱
وقوع مخاطرات طبیعی، از جمله زلزله، نه تنها باعث خسارت به زیرساختارهای کالبدی و فیزیکی در مناطق زلزله زده می شود، بلکه ساختارهای اجتماعی آن مناطق را هم تحت تاثیر قرار میدهد. بنابراین، ارزیابی آسیب پذیری شهرها در برابر این مخاطرات، تنها به عناصر کالبدی وفیزیکی آنها محدود نشده، در این راستا عناصر اجتماعی این شهرها را هم باید مطالعه و بررسی نمود. از آنجایی که مدیریت مخاطرات در برنامه ریزی شهری از اهمیت و جایگاه ویژه ای برای کاهش حجم آسیب ها و تلفات انسانی ناشی از مخاطرات طبیعی و انسانی برخوردار است ، ارزیابی آسیب پذیری شهرها در برابر این مخاطرات از ابعاد مختلف، به عنوان یکی از عوامل تعیینکننده میزان خطر میتواند به کاهش خسارات کالبدی، اقتصادی و اجتماعی ناشی از وقوع چنین حوادثی منجر شود. با توجه به نقش مسلم عوامل اجتماعی در کاهش و افزایش آثار مخاطرات طبیعی، در این مقاله تاکید اصلی بر روی آسیب پذیری اجتماعی به عنوان یکی از ابعاد آسیب پذیری شهرها در برابر زلزله است، که این امر به دلیل نبود آمار و اطلاعات کافی و پیچیدگیهای عوامل اجتماعی در مطالعات مربوط به آسیب پذیری شهرها در برابر مخاطرات طبیعی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله، با در نظر گرفتن عواملی، همچون توزیع جمعیت در گروههای سنی مختلف و تراکم آن در مناطق مختلف شهری، کیفیت مسکن، اشتغال، سواد و تعداد معلولان و ... در قالب چهار شاخص جمعیت، مسکن، اقتصادی-اجتماعی و فاصله فیزیکی به کاربریهای مورد نیاز و پرخطر در هنگام بروز زلزله بررسی شده است. همچنین با به کارگیری روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) برای تعیین میزان اهمیت هر کدام از عوامل به کار رفته و با بهره گیری از امکانات تحلیلی و نمایشی سیستم اطلاعات جغرافیایی به ارزیابی آسیب پذیری اجتماعی شهر زنجان در برابر زلزله پرداخته و در نهایت، پهنه ها و مناطق آسیب پذیر شهر مشخص شده است. نتایج حاصل نشان میدهد که در حدود 32.6 درصد از مناطق شهر زنجان دارای آسیب پذیری زیاد و39.8 درصد دارای آسیب پذیری متوسط و تنها 27.5 درصد از آن دارای آسیب پذیری کم در برابر زلزله هستند.
۲۰.

پهنه بندی خطر گسل تبریز برای کاربری های مختلف اراضی شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: زلزله پهنه بندی مخاطرات محیطی کاربری اراضی شهری گسل تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۰۱ تعداد دانلود : ۱۱۹۵
گسل شمال تبریز بزرگترین گسل در شمالغرب ایران است که به طول 150 کیلومتر از کوه های میشو (در باختر) تا بُستان آباد (در خاور) قابل ردیابی است. بهترین اثر آن در بلافصل شمال تبریز دیده میشود، به همین دلیل گسل تبریز نام گذاری شده است. روند عمومی آن شمال 115 درجه ی شرق و شیب آن قائم است. گسل شمال تبریز را یکی از گسل های قدیمی ایران میدانند که از فروافتادگی زنجان- ابهر، شمال تبریز، شمال باختر آذربایجان گذشته و تا قفقاز ادامه مییابد. مقاله ی حاضر خطرات طبیعی احتمالی حاصل از گسل مذکور روی کاربری های مختلف اراضی شهری را مورد بررسی قرار داده است. در این بررسی پس از ممیزی انواع کاربری های زمین؛ خطرات احتمالی ناشی از گسل؛ پهنه بندی شده است. پهنه بندی انجام گرفته برای شهر تبریز در 6 محدوده می باشد و شامل پهنه بندی های خطر بسیار بالا، بالا، نسبتاً بالا، متوسط، نسبتاً پایین و پایین است. پهنه بندی نشان می دهد که اکثر محلات شمال شهر به صورت یک نیم دایره از کانون زلزله شمال تبریز در پهنه ی خطر بسیار بالا قرار دارند، سایر محلات شهر به ویژه در شرق و غرب منطقه در خطر بالا قرار گرفته اند.