علوم رفتاری (International Journal of Behavioral Science)
علوم رفتاری 1386 شماره 1 (مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
مقالات
حوزه های تخصصی:
"
چکیده مقدمه: پایبندی به آموزههای دینی و داشتن تقیدات مذهبی سد محکمی در برابر آسیبهای اجتماعی، انحرافات اخلاقی و تأثیرات تهاجم فرهنگی است. تقیدات مذهبی هم بطور مستقیم رفتارهای فردی را کنترل میکند و هم بطور غیر مستقیم از طریق افزایش عزت نفس، بهبود روابط بین اعضای خانواده و افزایش نظارت والدین، موجب کاهش رفتارهای نابهنجار میشود. براین اساس مطالعه حاضر انجام شده است تا نقش اعتقادات دینی را در کاهش آسیبپذیری فرهنگی خانواده مورد مطالعه قرار دهد. روش: در این پژوهش تعداد 882 نفر از مردان و زنان متاهل شهر تهران با استفاده از روش نمونهگیری در دسترس انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. روش پژوهش توصیفی- همبستگی بود و اطلاعات مورد نیاز از طریق مقیاس رضایت زناشویی انریچ و پرسشنامه محقق ساخته در زمینه شکاف بین نسلها، انحرافات اخلاقی، استفاده از فیلم و برنامههای مبتذل، سیستم نظارت و کنترل خانواده، سازگاری زناشویی، هویتیابی، گرایش به غرب و ضعف هویت ملی جمعآوری شد. دادههای بدست آمده با استفاده از روشهای آماری همبستگی و مقایسه گروهها با بهرهگیری از آزمون تحلیل واریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج: نتایج پژوهش نشان داد که اعتقاد و نگرش دینی با آسیبپذیری فرهنگی به میزان 23/0 (با 01/0p≤)، داشتن تقیدات مذهبی با آسیبپذیری فرهنگی به میزان23/0 (با 01/0p≤) رابطه همبستگی معکوس داشتند. همچنین تقیدات مذهبی با میزان نظارت و کنترل والدین بر روی فرزندانشان به میزان 44/0 و با میزان خودپنداری 35/0 رابطه همبستگی مثبت داشت. نتیجهگیری: افزایش تقیدات مذهبی میتواند به عنوان مانعی در برابر آسیبپذیری فرهنگی عمل کند و یا کاهش تقیدات دینی افزایش آسیبپذیری فرهنگی را پیشبینی نماید. بنابراین و بر اساس یافتههای مذکور، روش تقویت تقیدات مذهبی و افزایش نگرش دینی به عنوان یکی از روشهای مناسب برای پیشگیری و کاهش آسیبپذیری فرهنگی در بین جامعه مورد مطالعه پیشنهاد میشود.
"
کیفیت زندگی جانبازان شیمیایی 15 سال پس از مواجهه با گاز خردل(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
"
چکیده مقاله:
چکیده مقدمه: شهر سردشت واقع در شمال غرب ایران، در سال 1366 مورد حمله شیمیایی قرار گرفت. مطالعات بسیاری، وضعیت نامطلوب سلامت طبی و روانی جانبازان شیمیایی را گزارش کردهاند، که میتواند بر کیفیت زندگی آنان تاثیر بگذارد. تاکنون مطالعات کمی به توصیف کیفیت زندگی جانبازان شیمیایی ایران اختصاص داشته است. این تحقیق با هدف بررسی کیفیت زندگی جانبازان شیمیایی 15 سال پس ازمواجهه با گاز خردل انجام گرفت. روش: طی یک مطالعه مشاهده ای- مقطعی، 163 نفر از جانبازان شیمیایی سردشت به صورت تصادفی ساده از کل جانبازان سردشت انتخاب گردیدند. کیفیت زندگی افراد با استفاده از پرسشنامه کیفیت زندگی ویسکانسین بررسی شد. همچنین دادههای دموگرافیک و جانبازی بیماران ثبت شد. به منظور آنالیز آماری، از جداول فراوانی و فراوانی نسبی استفاده گردید. به منظور استنباط تحلیلی دادهها، از تستهای مختلف آماری همچون تست مجذور کای استفاده شد (05/0P<). نتایج: 138 نفر از نمونهها (85%) مرد بودند. میانگین سنی افراد مورد بررسی 61/14±40 سال بود. 138 نفر (85%) کیفیت زندگی خود را نامناسب گزارش نمودند و 20 نفر (15 درصد) کیفیت زندگی خود را مناسب گزارش کردند. فراوانترین فعالیت غیرشغلی جانبازان به ترتیب تماشای تلویزیون، رفتن به مسجد، قدم زدن و گوش کردن به رادیو بوده است و مهمترین عامل تعیین کننده کیفیت زندگی نمونهها سلامت جسمانی (83%) بود. از نظر میزان اهمیت به روابط اجتماعی بالاترین توجه به رابطه با خانواده گزارش گردید (75درصد) و از نظر فراوانی عواطف مثبت و منفی بیشترین فراوانی به ترتیب مربوط به رضایت از زندگی و احساس تنهایی بود. نتیجهگیری: با توجه به اینکه حدود 85 درصد از افراد کیفیت زندگی خود را نامناسب گزارش نمودند و از طرفی کیفیت زندگی جمعیتهای انسانی، به عنوان چارچوبی برای ارایه خدمات و همچنین تخصیص منابع در نظر گرفته میشود و ارتباط تنگاتنگی با وضعیت روانی- اجتماعی افراد دارد لذا به منظور ایجاد و حفظ تعادل روانی- اجتماعی در زندگی جانبازان ضرورت ادامه ارایه خدمات و تخصیص منابع بیشتر برای این جمعیت، پس از گذشت سالها از حادثه بمباران شیمیایی مشخص میباشد.
"
بررسی عوارض روانشناختی بازماندگان زلزله بم (مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
" چکیده مقدمه: شدت صدمات زلزله دی ماه 1383 شهر بم به حدی بود که سازمان بهداشت جهانی در همان روزهای نخستین حادثه توصیه نمود که واحدهای مقابله با PTSD به محل اعزام و وارد عمل شوند. در روزهای آغازین حادثه تیمی از پزشکان و روانشناسان مرکز تحقیقات علومرفتاری دانشگاه علوم پزشکی بقیه اله(عج) به منظور ارزیابی میزان و نوع آسیبهای روانی وارده و همچنین عوامل موثر در ایجاد آنها به مراکز درمانی شهر تهران و نقاهتگاه مرکزی دانشگاه علوم پزشکی بقیه اله(عج) اعزام شدند. روش: به روش نمونهگیری در دسترس 100 نفر از بازماندگان این حادثه که برای درمان به بیمارستانهای تهران اعزام شده بودند و همینطور مجروحین بستری در نقاهتگاه مرکزی دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله(عج) مورد مصاحبه بالینی و ارزیابی روانشناختی با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته قرار گرفتند. نتایج: 20 نفر به جز غمگینی قابل انتظار مشکل دیگری نداشتند. 22 نفر دچار PTSD، 33 نفر به افسردگی، 9 نفر همزمان دچار PTSD و افسردگی، 11 نفر به اضطراب و 5 نفر به افسردگی و اضطراب مبتلا بودند. 16% مصدومین مصرف مواد مخدر را ذکر میکردند. نتیجهگیری: این مطالعه شیوع نسبتاً بالایی از اختلالات روانی را در مصدومین زلزله از همان روزهای آغازین نشان میدهد. از میان عوامل موثر بررسی شده تنها آسیب بستگان درجه اول به شکل معنیداری (039/0p ) با ایجاد این اختلالات مرتبط بوند.
"
رابطه الگوهای فرزند پروری با میزان سلامت روانی و موفقیت تحصیلی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
"
چکیده مقاله:
چکیده مقدمه: مطالعة روابط والدین و کودک، یکی از بحثهای مهم روانشناسی را تشکیل میدهد. شیوه فرزند پروری یکی از مباحث مهم در این حوزه است. هر یک از روشهای فرزندپروری بر روی رفتار و شخصیت کودک تاثیر متفاوتی میگذارد. شیوه مستبدانه کودک را مضطرب و ناسازگار بار میآورد، شیوه سهلگیرانه کودک را تکانشی، متوقع و وابسته بار میآورد و چنین کودکانی عملکرد ضعیفی در مدرسه از خود نشان میدهند، بر این اساس در این مطالعه رابطه الگوهای فرزندپروری با سلامت روانی وموفقیت تحصیلی فرزندان مورد بررسی قرار گرفته است. روش: این پژوهش به روش همبستگی انجام شده و در آن رابطه بین متغیرها مورد بررسی قرار گرفته است. تعداد 400 نفر از دانش آموزان سال سوم راهنمایی منطقه چهار، شامل 200 دختر و200 پسرکه به طور تصادفی انتخاب شده بودند، به پرسشنامه 28 سوالی سلامت روانی گلد برگ پاسخ دادند و 400 مادر این دانشآموزان نیز به پرسشنامه الگوهای فرزندپروری بامریند پاسخ دادند. دادههای بدست آمده با روشهای آماری تحلیل واریانس و تحلیل رگراسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج: نتایج نشان داد سلامت روانی و موفقیت تحصیلی در بین فرزندانی که با الگوی قاطع و اطمینان بخش تربیت میشوند بیش از سلامت روانی و موفقیت تحصیلی فرزندانی بود که با الگوی استبدادی یا سهلگیر تربیت شده بودند. نتیجهگیری: لازم است والدین، بویژه مادران از شیوههای فرزندپروری، تاثیر هر یک از الگوها بر وضعیت روانی، رفتاری و رشد شخصیت فرزندانشان آگاهیهای لازم داشته باشند.
"
بررسی نظام ارزشی زنان شاغل(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
"
چکیده مقاله:
چکیده هدف: تحقیق حاضر با هدف تعیین ترجیح ارزشی و شدت جهتگیری نظام ارزشی زنان شاغل در سپاه از نظر سن، وضعیت تاهل و سابقه کار صورت گرفته است. روش: پژوهش حاضر یک پژوهش توصیفی – پس رویداری است. برای تعیین نمونه، ابتدا از بین استانهای کشور 10 استان، به صورت تصادفی انتخاب گردید، سپس برحسب تعداد خواهران شاغل در هر یک از استانهای مذکور، 662 نفر به عنوان نمونه انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. افراد نمونه مورد بررسی، پرسشنامه نظام ارزشی و پرسشنامه مشخصات فردی- خانوادگی را تکمیل کردند. دادههای بدست آمده با روشهای آماری t و تحلیل واریانس (ANOVA) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج: ازنظر سن نتایج بدست آمده بیانگر تفاوت معنادار ازنظر ترجیح ارزشهای اقتصادی و سیاسی بین آنهاست. بعلاوه ازنظر شدت جهتگیری ارزشی نتایج بدست آمده بیانگر تفاوت معنادار از نظر ارزشهای سیاسی، اجتماعی، مذهبی و جهانیسازی است. ازنظر وضعیت تاهل، تفاوت معناداری بین افراد مجرد و متاهل از نظر ارزشهای خانوادگی و هنری وجود دارد. ازنظر سابقه خدمت بین سه گروه مورد مطالعه از نظر ارزشهای اقتصادی و ملی تفاوت معناداری وجود دارد و از نظر شدت جهتگیری ارزشی فقط در ارزش مذهبی بین آنها تفاوت معنادار وجود دارد. نتیجهگیری: افراد مسنتر کمتر به مسائل اقتصادی و بیشتر به مسائل مذهبی و سیاسی توجه دارند. ارزشها خانوادگی در افراد متاهل بیشتر از افراد مجرد است و ارزشهای اقتصادی و ملی در افراد با سابقه خدمت بیشتر، کمتر از افراد با سابقه خدمت کمتر است.
"
بررسی نگرش سرپرستاران نسبت به مفروضات تئوری X و Y(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
"
چکیده مقاله:
چکیده مقدمه: بدون شک در یک بیمارستان، جهت پیشبرد اهداف و انجام کار موثر، وجود انگیزه در پرسنل شاغل امر مهمی است. واحد پرستاری که از واحدهای حساس بیمارستان است نیازمند دقت در انتخاب پرستاران شایسته و انتخاب روشی از جانب سرپرستار جهت حفظ و بقاء پرستاران است. به کارگیری مفروضات تئوریy در محیط کاری توسط سرپرستاران موجب توسعه قلمرو شغلی در پرستاران شده و در افزایش کارایی آنها مؤثر است. به کارگیری مفروضات تئوریx در کاهش انگیزه کاری، غیبت، ترک خدمت، عدم علاقه به کار پرستاران تأثیر دارد. استفاده درست از تئوریهای انگیزش x و y توسط سرپرستار سبب میشود که کوششها یا انگیزههای سرپرستار مبدل به انجام وظایف مؤثر شود. با توجه به این مهم بر آن شدیم تا در قالب یک هدف کلی به بررسی نگرش سرپرستاران بیمارستان بقیهاله (عج) نسبت به تئوری x و y بپردازیم. روش: این مطالعه یک پژوهش توصیفی است که با روش نمونه گیری سرشماری و مبتنی بر هدف انجام شده است. تعداد نمونه 27 نفر از سرپرستاران بخشهای بستری بودهاند. ابزار جمعآوری اطلاعات پرسشنامه میباشد که حاوی سوالاتی منطبق بر اهداف تحقیق است و بر اساس مقیاس کیلرت امتیاز بندی شده است در این مطالعه مشخصات دادهها بر حسب نوع اطلاعات به صورت پیوسته بر حسب مقیاس اسمی، رتبهای و نسبی تقسیمبندی شده است. دادهها با استفاده از روشهای آمار توصیفی و استفاده از آمار استنباطی x2 (مجذور کای دو) تجزیه و تحلیل گردیده است. نتایج: نتایج نشان داد که 52 درصد از جامعه مورد مطالعه را زنان و 48 درصد را مردان تشکیل میدهد. نتایج بیانگر آن است که بین زنان و مردان نسبت به مفروضات تئوری x ارتباط معناداری وجود دارد. سطح نگرش مردان نسبت به مفروضات تئوری x مثبتتر است. نتایج نشان داد بین گروه سنی و نگرش پاسخگویان نسبت به تئوری x و y ارتباط معناداری وجود دارد و گروه سنی زیر 35 سال و بالای 40 سال نسبت به گروه سنی 39-35 سال نگرش مثبتتری نسبت به مفروضات تئوری x دارند. یافتههای پژوهش نشانگر آن است بین سوابق خدمتی و نگرش مسئولین بخشها نسبت به تئوری x و y ارتباط معناداری وجود دارد و سرپرستارانی که بیش از 16 سال سابقه خدمت دارند نگرش مثبتتری نسبت به تئوری x دارند. همچنین ارتباط معنیداری بین سوابق سرپرستاران و نگرش نسبت به تئوری x و y وجود دارد و پاسخگویان با سابقه سرپرستاری 3- 0 سال نسبت به تئوری x نگرش مثبتتری دارند. نتیجهگیری: بر اساس نتایج پژوهش میتوان نتیجه گرفت سرپرستاران نسبت به مفروضات هر دو تئوری x و y نگرش مثبت دارند البته عوامل مهمی از قبیل سن، جنس، سابقه خدمت، سابقه سرپرستاری و سایر عوامل میتواند بر روی این نگرش مؤثر باشد.
"
رواسازی و بررسی اعتبار آزمون بازخورد خوردن(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
"
چکیده هدف: هدف پژوهش حاضر رواسازی و بررسی اعتبار آزمون بازخورد خوردن بود. روش: بدین منظور 100 نفر از دانشجویان دختر و پسر دانشگاه شهید بهشتی که بصورت تصادفی خوشهای انتخاب شده بودند، مورد مطالعه قرار گرفتند. روشهای بکار رفته شامل تحلیل گویهها (درجه دشواری، ضریب تمیز و روش لوپ)، روائی سازه (تحلیل عاملی تاییدی و همبستگی درونی) و اعتبار (عاملها و نمره کل پرسشنامه) بودند. نتایج: در تحلیل عاملی تاییدی سه عامل رژیم لاغری، پرخوری و اشتغال ذهنی با غذا و مهار دهانی تایید شدند. اعتبار این آزمون از طریق محاسبه آلفا کرونباخ 86/0 بدست آمد. بحث: با در نظر گرفتن نتیجه این پژوهش میتوان گفت آزمون بازخورد خوردن به طور کلی ابزار معتبری است و میتوان از آن جهت سنجش بازخوردها و رفتارهای بیمار گون خوردن در جمعیت ایرانی استفاده کرد.
"
کیفیت خواب در جانبازان مبتلا به اختلال استرس بعد از حادثه(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
"
خلاصه مقدمه: با توجه به اینکه اختلال استرس بعد از حادثه شایعترین اختلال روانپزشکی در افراد شرکت کننده در جنگ ایران و عراق است و نیز با توجه به تأثیر گسترده خواب بر عملکرد شخصی و اجتماعی فرد و ضرورت تعیین عوامل مرتبط با کیفیت پایین خواب در این بیماران این تحقیق با هدف بررسی کیفیت خواب در جانبازان اختلال استرس بعد از حادثه صورت گرفته است. روش: تحقیق حاضر یک پژوهش توصیفی- مقطعی است. نمونه مورد بررسی شامل 70 جانباز بود که به روش تصادفی ساده از بین مراجعین به درمانگاه روانپزشکی بیمارستان بقیه اله (عج) انتخاب شدند. ابزار جمعآوری دادهها شامل پرسشنامه کیفیت خواب پیتزبورگ (PSQI) بود به منظور توصیف متغیرهای کیفی از جداول فراوانی و فراوانی نسبی و به منظور توصیف متغیرهای کمی از میانگین، میانه و انحراف معیار استفاده شد. نتایج: میانگین و انحراف معیار سن به ترتیب برابر 10/41 و 16/6± سال بود. میانگین و انحراف معیار درصد جانبازی به ترتیب برابر 8/34 و 7/14± درصد بود. کیفیت خواب در 6/88 درصد دارای کیفیت نامناسب و 4/11 درصد آنان دارای کیفیت مناسب بود. فاصله رفتن به رختخواب تا به خواب رفتن بین 2 دقیقه تا 4 ساعت متفاوت بوده است. میانگین و انحراف معیار آن برابر 49±65 دقیقه بود. کیفیت خواب در گروههای شغل (012/0p=) و سابقه بستری روانپزشکی (001/0p=) اختلاف آماری معنیداری داشت. کیفیت خواب با سن، وضعیت تأهل، تحصیلات، درصد جانبازی و مدت زمان حضور در جبهه همبستگی نشان نداد (05/0P>). نتیجهگیری: مطالعه حاضر، کیفیت خواب جانبازان اختلال استرس بعد از حادثه را در حد نامطلوبی گزارش نمود. با توجه به تاثیر قابل توجه کیفیت خواب بر عملکرد و کیفیت زندگی افراد، لازم است که این جنبه از سلامتی این افراد مورد توجه برنامهریزان و مدیران بهداشتی و همچنین پزشکان مرتبط قرار گیرد.
"
بررسی رابطه بین سبک رهبری و راهبردهای مدیریت تعارض در مدیران(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
"
چکیده مقاله:
چکیده مقدمه: بیمارستان یکی از مهمترین بخشهای ارائه کننده خدمات بهداشتی درمانی میباشد که نیازمند سیستم مدیریتی قوی و مجرب است. ضعف مدیریت در چنین سیستمی موجب افزایش هزینهها، هدر رفتن منابع مالی و کاهش بهرهبرداری بهینه میگردد. لذا تحقیق حاضر با هدف بررسی ارتباط سبکهای رهبری مدیران و راهبردهای مدیریت تعارض در نظام بهداشتی- درمانی سپاه انجام گرفته است. مواد و روشها: تحقیق حاضر یک مطالعه توصیفی مقطعی میباشد. نمونه مورد بررسی شامل 48 نفر از مدیران سطوح عالی و میانی بیمارستانهای منتخب است که به صورت سرشماری انتخاب شدند. ابزار جمعآوری اطلاعات شامل مقیاس اندازهگیری سبک رهبری و مقیاس اندازهگیری مدیریت تعارض بود. به منظور تجزیه و تحلیل دادهها از تحلیل واریانس و کرامر استفاده شد. نتایج: نتایج بدست آمده از نظر سبک رهبری نشان داد که 8/20درصد از مدیران مورد مطالعه دارای سبک وظیفهگرا، 7/16درصد دارای سبک مستقل اجتماعی و 5/62 درصد دارای سبک رابطهگرا بودند. از نظر راهبردهای مدیریت تعارض، 2/4درصد از راهبرد عدم مقابله، 50 درصد از راهبرد راهحلجویی و 8/45درصد از راهبرد اعمال کنترل استفاده میکردند. نتایج بدست آمده از بررسی سن و سبکهای رهبری نشان دهنده تفاوت معنادار بین سبک رهبری و سن میباشد. در رابطه با سابقه مدیریت و سبک رهبری نیز نتایج نشان دهنده تفاوت معنادار بین آنهاست. همچنین نتایج بدست آمده از بررسی رابطه بین سبک رهبری و راهبرد راه حل جویی بیانگر تفاوت معنادار بین آنهاست. نتیجهگیری: نتایج حاصل از این تحقیق مشخص نمود که اکثر مدیران با افزایش سن، سابقه و تجربه نسبت به بهرهگیری از راهبرد راه حل جویی در مدیریت تعارض و سبک رهبری رابطهگرایی تمایل پیدا میکنند.
"
نظارت بر فرزندان و اثرات آن در خانوادههای کارکنان سپاه(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
"
چکیده مقاله:
چکیده مقدمه: بخشی از فرایند تربیت، نظارت و کنترل والدین بر روی فرزندان است و شیوه های فرزندپروری بر اساس میزان کنترل والدین بر روی فرزندان تعیین می شود. سئوال اصلی پژوهش این است که در خانواده های کارکنان سپاه نظارت و کنترل بر روی فرزندان درمورد چه موضوعاتی بوده، با چه عواملی در ارتباط است و با آسیب پذیری فرهنگی و تربیتی چه نوع ارتباطی دارد؟ روش: روش تحقیق توصیفی و همبستگی بود. تعداد 400 نفر پسر و دختر از بین فرزندان 12 تا 30 سال کارکنان سپاه به روش خوشه ای چند مرحله ای انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار جمع آوری اطلاعات عبارت بود از: پرسشنامه آسیب پذیری فرهنگی، پرسشنامه میزان کنترل و نظارت والدین و پرسشنامه دموگرافیک. اطلاعات حاصل با استفاده از روش های آماری ضریب همبستگی پیرسون، آزمون آماریt، آزمون تحلیل واریانس یکراهه و آزمون پسین توکی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج: نتایج نشان داد که بترتیب در موارد ساعت بازگشت به منزل، نوع پوشش، انجام فرایض دینی و انتخاب دوست بیشترین نظارت و در زمینه های انجام بازیهای کامپیوتری و مطالعه کتب و مجلات کمترین نظارت وجود دارد. میزان نظارت و کنترل والدین با آسیب پذیری فرهنگی، خود پنداری، مهارتهای اجتماعی، میزان سن فرزندان، میزان روابط بین اعضای خانواده و میزان مشاجرات خانوادگی رابطه معنی داری دارد. نتیجهگیری: در حمایت از خانواده، لازم است نظارت به عنوان یک اصل مورد توجه قرار گیرد. لازم است اعضای خانواده درباره چگونگی نظارت، نوع نظارت و شیوه های آن با هم به توافق برسند. نظارت باید دوستانه و همراه با حمایت، همدلی و صمیمیت باشد. نظارت والدین باید بر بکارگیری ابزارهای مدرن همچون بازی های کامپیوتری، اینترنت، نوار و فیلم توسط فرزندان گسترش یابد. واژههای کلیدی:
"