مدیریت سلامت

مقدمه: تسهیم دانش موثر میان اعضای هیات علمی، یکی از شرایط اساسی کسب شایستگی های علمی و بهبود وضعیت پژوهشی در دانشگاه هاست. مطالعه حاضر با هدف شناسایی عوامل کلیدی موثر بر تسهیم دانش و رتبه بندی این عوامل انجام شده است تا مدیران و سیاستگذاران این حوزه بتوانند بر مبنای این رتبه بندی اقدامات عملی مناسب انجام دهند. روش کار: پژوهش حاضر از منظر هدف کاربردی و از بعد ماهیت و روش، توصیفی است. به منظور جمع آوری داده ها از پرسشنامه های تهیه شده مبتنی بر روش های تصمیم گیری چند شاخصه به کار رفته در این پژوهش (روش آزمایش و ارزیابی تصمیم گیری و روش تحلیل شبکه ای) استفاده شد که توسط 10 نفر از اساتید دانشگاه علوم پزشکی شیراز با حداقل پنج سال سابقه حضور در دانشگاه تکمیل گردیده است. داده های جمع آوری شده توسط نرم افزار سوپر دسیژن (Superdeicision) تحلیل شد. یافته ها: با توجه به نتایج در محیط آموزشی، عوامل اعتماد، فرهنگ سازمانی و ارتباطات بیشترین اثر گذاری و عوامل فن آوری و ساختار سازمانی کمترین اثر را بر تسهیم دانش داشته اند. نتیجه گیری: به طور کلی می توان گفت، عوامل میان فردی و عوامل نرم سازمانی مانند فرهنگ سازمانی، نسبت به عوامل سخت سازمانی مانند ساختار و فن آوری بر تسهیم دانش اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز تاثیر بیشتری دارند.

مقدمه: مدیریت نظام سلامت در ایران، برای جمعیتی که به سوی سالخوردگی پیش می رود و با تغییر الگوی بیماری ها روبروست، نیازمند تغییراتی در سیستم خدمات بهداشتی و درمانی است. یکی از این تغییرات اساسی توزیع تخت های بستری مطابق با نیازهای جامعه در آینده نزدیک است؛ بنابراین، این مطالعه با هدف آینده نگاری توزیع تخت های بستری بیمارستان های ایران طی 20 سال آینده انجام گرفته است. روش ها: این مطالعه از انواع مطالعات بنیادی –کاربردی که در سال 1395 انجام شده است. در ابتدا، به بررسی و پیش بینی ساختار سنی و جنسی جمعیت ایران با استفاده از اطلاعات سرشماری و با استفاده از روش ریاضی پرداخته شده است. سپس میزان های گروه های کلی علل مرگ طی سال های مطالعه، محاسبه و با استفاده از مدل لی کارتر روند 20 ساله آنها پیش بینی شدند. همچنین بر اساس داده های تخت های بیمارستانی، تعداد تخت ها با استفاده از رگرسیون خطی محاسبه گردیدند. برای تحلیل داده ها از بسته جمعیت شناسی 1/18 در نرم افزارR نسخه 1/3/3 استفاده شد. یافته ها: روند رشد جمعیت سالمندی در ایران تا سال 1414 رو به افزایش خواهد بود؛ به طوری که در سال 1385، جمعیت بالای 60 سال 3/7 درصد کل جمعیت بوده است و برآورد می شود، در سال 1414 به 6/17 درصد از جمعیت برسد. بیماری های غدد، تغذیه و سوخت و ساز بیشترین افزایش میزان علل مرگ را در کل جمعیت از سال 1385 تا 1414 با افزایش 52/1878 در هزار نفر جمعیت خواهند داشت. با ادامه روند کنونی تعداد تخت های بیمارستانی در بیشترین فرض باروری جمعیت، 160687 تخت و کمترین فرض باروری جمعیت 157208 تخت خواهد بود. نتیجه گیری: طی 20 سال آینده بر جمعیت سالمند ایران افزوده خواهد شد و بیماری های غیرواگیر درصد زیادی از بیماری ها و علل مرگ در کشور را به خود اختصاص می دهند؛ از این رو، برنامه ریزی و سیاست گذاری های صحیح و دقیق برای پاسخگویی به نیازهای جامعه، به ویژه در بخش درمان و نیز تخصیص تخت های بستری ضروری است.

مقدمه: سیستم اطلاعات آماری، داده های سازمان ها را در محل عملیات و تولید، ثبت و دسته بندی و برای پردازش و تحلیل به سطوح بالاتر منتقل می کند. بدین منظور سیستم فرابر در دانشگاه های علوم پزشکی کشور استفاده می شود. این پژوهش با هدف ارزیابی قابلیت استفاده سیستم اطلاعات آماری (فرابر) در دانشگاه های علوم پزشکی کشور انجام شد. روش کار: این پژوهش تحلیلی-کاربردی در سال 95-1394 انجام شد. 278 نفر از مدیران و کارشناسان ستادی 13 دانشگاه علوم پزشکی کشور به عنوان کاربر سیستم، به روش تصادفی انتخاب شدند. به منظور بررسی قابلیت استفاده این سیستم از پرسشنامه استاندارد ایزومتریک 10/9241 پس از ارزیابی روایی و تائید پایایی پرسشنامه استفاده گردید. در نهایت، داده ها به روش آمار توصیفی و استنباطی (آزمون های T مستقل و (ANOVA و با استفاده از نرم افزار SPSS 20 تحلیل شد. یافته ها: میانگین معیارهای مناسب بودن نرم افزار (از پنج نمره) برای انجام وظایف کاربران 94/2 (بیشترین امتیاز)، خود- توصیف کننده بودن 74/2، قابلیت کنترل 74/2، میزان سازگاری با نیازها، انتظارات و وظایف کاربران 86/2، پذیرش اشتباه و بدون خطا (خطاپذیری) سیستم 50/2، مناسب بودن برای آموزش کاربران 75/2 و مناسب بودن برای خصوصی سازی 46/2(کمترین امتیاز) به دست آمد. هم چنین، بین قابلیت استفاده از نرم افزار و متغیرهای سابقه کار، سن، میزان استفاده از نرم افزار، سابقه کار با نرم افزارهای آماری دیگر، میزان اهمیت و نوع استفاده از نرم افزار رابطه معناداری مشاهده شد. نتیجه گیری: نرم افزار فرابر در دانشگاه های علوم پزشکی کشور از نظر کاربردپذیری نسبتا موفق بوده است، اما محورهای مناسب بودن نرم افزار برای خصوصی سازی و خطاپذیری، نیازمند توجه بیشتر تیم توسعه نرم افزار است.

مقدمه: شناسایی مؤلفه های مربوط به آمیخته بازاریابی در بخش خدمات درمانی از موضوعات مهمی است که سازمان های ارائه دهنده خدمات درمانی در عصر حاضر به منظور بقا و داشتن سهم بیشتر بازار، مشتری و درآمد و افزایش کارایی و اثربخشی خدمات خود به آن نیازمندند. هدف از این مقاله ارائه الگوی بهینه بازاریابی آمیخته در بیمارستان های منتخب دانشگاه علوم پزشکی ایران بر اساس مدل بومز و بیتنر است. روش کار: این پژوهش از نوع کاربردی و تحلیلی است. در این پژوهش از الگوی آمیخته بازاریابی خدمات «بومز و بیتنر» استفاده شده است. با استفاده از مطالعات کتابخانه ای، متغیرهای مربوط به هر بعد جمع آوری و پرسشنامه مربوط به هر بعد به صورت مجزا تنظیم و پس از تأیید روایی و پایایی، توسط پاسخگویان تکمیل گردید. از طریق نرم افزارهای SPSS نسخه 22 و با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی متغیرهای مربوط به هر بعد، جداگانه شناسایی و متغیرهای نامربوط حذف شدند. سپس از طریق نرم افزار Lisrel و تحلیل عاملی تأییدی، متغیرهایی که بیشترین تأثیر مربوط به هر بعد را داشتند شناسایی شد. یافته ها: یافته ها حاکی از آن بود که شاخص های برازش نرم افزار لیزرل، مدل آمیخته بازاریابی خدمات درمانی را با هفت بعد تأیید کرد و سپس ابعادی که بیشترین تأثیر را داشتند شامل مکان و قیمت شناسایی شد. علاوه بر آن، سایر ابعاد پژوهش به ترتیب میزان تأثیر که شامل نوع خدمت، ترویج، شواهد فیزیکی، کارکنان و فرآیند بودند، شناسایی شدند. نتیجه گیری: مراکز ارائه دهنده خدمات درمانی می توانند الگوی کاربردی آمیخته بازاریابی خدمات درمانی را با هفت بعد و متغیرهای مربوط به آنها را در مدیریت بازاریابی خود استفاده نمایند. بیشترین ابعاد مؤثر بر بازاریابی خدمات درمانی بعد «مکان» و بعد «قیمت» است.

مقدمه: اهدای خون در کشورهای توسعه یافته 18 برابر بیشتر از کشورهای در حال توسعه است. اگر تنها پنج درصد از کل جمعیت جهان به طور مستمر خون اهدا کنند، ذخیره کافی برای تامین نیازهای جامعه وجود خواهد داشت. این رقم در کشورهای در حال توسعه کمتر از یک درصد است. هدف مطالعه حاضر شناخت رتبه وفاداری اهداکنندگان خون به منظور برنامه ریزی مناسب برای گسترش و تقویت رفتار اهدای خون در جامعه است. روش ها: پژوهش حاضر به روش توصیفی- مقطعی صورت گرفته و نمونه گیری به روش سرشماری بوده است. جامعه پژوهش متشکل از داده های سازمان انتقال خون تهران از آبان 1383 تا خرداد 1388 است. برای تحلیل داده ها از نرم افزار Clementine12.0 استفاده شده است. برای مدل سازی الگوریتم K-Means در دو حالت جمعیت شناختی و مبتنی بر مقادیر تازگی، بسامد و ارزش خون (Recency-Frequency- Monetary (RFM)) اجرا گردید تا ارتباط بین متغییرهای مختلف بدست آید. یافته ها: مقدار میانگین شاخص ریشه میانگین مربع انحراف از معیار برای خوشه بندی مبتنی بر تازگی، بسامد و ارزش خون و جمعیت شناختی 72/10 و 14/11 است و خوشه بندی بهتر داده ها توسط الگوریتم مبتنی بر تازگی، بسامد و ارزش خون را تایید کرد. این الگوریتم داده ها را در چهار خوشه قرار داد که خوشه چهارم شامل مردان مجرد حائز بیشترین رتبه وفاداری اهدای خون و خوشه سه شامل زنان متاهل حائز کمترین رتبه وفاداری گردید. نتیجه گیری: استفاده از رو ش های نوین داده کاوی برای تحلیل و رده بندی اهدا کنندگان خون، شیوه نگرش سازمان های انتقال خون را به روند اهدای خون تغییر می دهد. بررسی رفتار اهداکنندگان به شناسایی سریع تر و دقیق تر وفاداری اهداکنندگان و مدیریت صحیح پایگاه خون کمک می کند.

ﻣﻘﺪﻣﻪ: سیستم های توصیه گر در حوزه پژوهش های علمی، یکی از ابزارهای هوشمندی هستند که مقالات علمی مناسب را براساس نیاز پژوهش گران پیشنهاد می دهند. پژوهش های پیشین نشان داده است که عوامل زمینه ای شامل کاربران، محیط و سیستم، در کیفیت طراحی و پیاده سازی سیستم های توصیه گر اثرگذار است؛ بنابراین، هدف این پژوهش شناسائی عوامل زمینه ای کاربرمدارنه تأثیرگذار بر فرآیند پیشنهاد دهی مقاله های علمی به پژوهش گران حوزه علوم پزشکی و در نهایت ارائه معماری برای طراحی و ساخت این سیستم هاست. روش ها: عوامل زمینه ای تاثیرگذار بر پیشنهاددهی سیستم های توصیه گر، از 50 مصاحبه نیمه ساختاریافته با دانشجویان مقطع دکتری و اساتید حوزه علوم پزشکی شناسایی شدند و در سه مرحله با روش های کدگذاری باز، محوری و انتخابی، با استفاده از رویکرد موسوم به نظریه زمینه ای تحلیل شده اند. سپس عوامل زمینه ای شناسایی شده بر طبق معماری چند لایه ای برای طراحی سیستم توصیه گر پژوهشی به کار گرفته شدند. یﺎﻓﺘﻪﻫﺎ: نتایج نشان می دهد که هدف، سواد و مهارت های پیشین، وضعیت روحی روانی، انتظارات و تصورات، شبکه شغلی و اجتماعی از عوامل تأثیرگذار در طراحی سیستم های توصیه گر مقالات علمی در حوزه علوم پزشکی هستند. ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮی: دراین مطالعه معماری طراحی و ساخت سیستم های توصیه گر مقالات پژوهشی با به کارگیری عوامل یاد شده ارائه شد و انتظار می رود نتایج این پژوهش بتواند برای سایر سیستم های اطلاعاتی در این حوزه نیز سودمند باشد.

مقدمه: سواد اطلاعاتی در دستیابی به اطلاعات به هنگام، صحیح و در دسترس نقش بسزایی ایفا می کند. هدف از این مطالعه ارزیابی میزان سواد اطلاعاتی پزشکان خانواده شهری در استان مازندران است. روش کار: این پژوهش پیمایشی توصیفی –تحلیلی است.جامعه پژوهش 323 تن از پزشکان خانواده شاغل در استان مازندران است که به روش نمونه گیری چند خوشه ای و فرمول کوکران، 176 تن به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است. آلفای کرونباخ پرسشنامه 86/0 است. روایی محتوایی پرسشنامه از طریق نظرخواهی از پژوهش گران و متخصصان فن آوری اطلاعات در سلامت و استادان صاحب نظر به دست آمد. برای تحلیل داده ها از تحلیل عاملی تاییدی سلسله مراتبی و نرم افزار لیزرل استفاده شده است. یافته ها: یافته ها نشان دهنده برازش مدل تحقیق است. مقدار ریشه میانگین مجذور خطای برآورد 078/0 ، برازندگی تعدیل یافته 91/0، نیکویی برازش 93/0 و نیکویی برازش تطبیقی 94/0 است. مقدار ضریب معنی داری ابعاد سواد اطلاعاتی به ترتیب، دانش اطلاعاتی (07/7 t= )، مهارت اطلاعاتی (96/7 t=)، نگرش اطلاعاتی (36/6 -t=) است. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که سواد اطلاعاتی شامل سه بعد دانش( دارای سه شاخص رایانه و شبکه، مسائل اخلاقی و امنیت، اشکال دیگر اطلاعات)، مهارت (دارای سه شاخص به کارگیری فن آوری، به کارگیری نرم افزار شغلی، برقراری ارتباطات الکترونیک) و نگرش (دارای سه شاخص شناخت فن آوری اطلاعات، یادگیری فن آوری، کاربرد فن آوری اطلاعات) است.

مقدمه: باتوجه به اهمیت دوران سالمندی و نیاز آنها به خدمات بستری در بیمارستان با در نظر گرفتن تفاوت میان کیفیت خدمات ادراک شده از نگاه بیماران سالمند و همراهان آنها، به بررسی کیفیت خدمات ادراک شده بر اساس الگوی سروکوال از منظر سالمندان بستری و همراهان آنها پرداخته شد. روش ها: پژوهش حاضر مطالعه مقطعی - توصیفی است. تمامی سالمندان بستری و همراهان آنها در دی و بهمن ماه سال 95 در بیمارستان های هفت تیر و فیروزآبادی، 248 نفر وارد مطالعه شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه سروکوال جمع آوری و در سطح معنی داری 01/0 با استفاده از آزمون تحلیل واریانس چند متغیره در نرم افزار SPSS 20 تحلیل شدند. یافته ها: میانگین نمره انتظارات از خدمات در گروه سالمندان و همراهان در هر پنج بعد بیشتر از ادراک آنها بوده است که این امر حاکی از وجود شکاف منفی در تمامی ابعاد کیفیت خدمات ارائه شده است. در بیماران بالاترین شکاف منفی مربوط به بعد ملموسات و تجهیزات بیمارستانی09/4- و کمترین شکاف منفی به بعد همدلی 99/1- اختصاص دارد. در بین همراهان نیز بالاترین شکاف منفی مربوط به بعد ملموسات 56/3- و کمترین شکاف منفی مربوط به پاسخگویی 14/2- است. نتیجه گیری: فراهم آوردن اطلاعات کافی در زمینه محتوای ادراک مشتری از کیفیت خدمت می تواند متولیان را در شناسایی زمینه های تاثیرگذار بر مزیت رقابتی سازمان موثر باشند. درنهایت می تواند قدمی در راستای شناسایی مشکلات بیماران سالمند بستری باشد و تصمیم گیرندگان را در مورد رفع مشکلات این قشر از جامعه یاری رساند.