تحلیل پوششی داده ها

در دنیای امروزی، یکی از مهم ترین عواملی که باعث پیشرفت یا عدم عقب ماندگی کشورها می شود، انتقال و تولید دانش و تکنولوژی از طریق مراکز دانشگاهی می باشد. افزایش هزینه های آموزش عالی و محدود بودن منابع در دسترس سبب گردیده، تا دانشگاه ها نسبت به ارزیابی عملکرد خود اقدام نمایند. یکی از راه های ارزیابی عملکرد دانشگاه ها، ارزیابی و سنجش کارایی آن ها است. در این مقاله بر اساس مطالعات پیشین ابتدا شاخص کارایی از طریق روش نا پارامتریک تحلیل پوششی داده ها محاسبه شده و سپس با روش پارامتریک (مدل رگرسیون سانسور شده)، سهم هر یک از عوامل مؤثر بر شاخص کارایی واحدهای دانشگاهی به عنوان راهبردهایی جهت بهبود سیاست گذاری های برای تخصیص منابع محدود، محاسبه و بررسی شده است. در طی این فرآیند، از اطلاعات مربوط به 20 دانشگاه جامع بزرگ و برخوردار دولتی کشور طی 5 سال اخیر استفاده شده است. بر اساس مطالعات و تحقیقات پیشین و نظر خبرگان و صاحب نظران مربوطه شاخص های اصلی شامل تعداد دانشجویان، تعداد اعضای هیئت علمی، بودجه جاری آموزش، فضای سرانه کالبدی و فضای سرانه رفاهی به عنوان متغیرهای ورودی و از شاخص های تعداد مقالات، تعداد کتب، درآمد اختصاصی و تعداد فارغ التحصیلان به عنوان متغیرهای خروجی انتخاب شده اند. بررسی دانشگاه ها طی سال های تحصیلی 86-1385 الی 90-1389، نشان می دهد که متوسط کارایی فنی آن ها در پنج سال موردبررسی کاهش داشته است. از این میان، تنها دانشگاه های اصفهان، تهران، شهید بهشتی و مازندران دارای کارایی کامل می باشند. بیشترین سهم و اهمیت در کارایی فنی آن ها از بین متغیرهای ورودی به ترتیب مربوط به تعداد دانشجویان، فضای سرانه کالبدی و بودجه جاری آموزش و همچنین بیشترین سهم از بین متغیرهای خروجی به ترتیب مربوط به تعداد فارغ التحصیلان، درآمد اختصاصی و تعداد مقالات می باشند.

تحلیل پوششی داده ها یکی از پرکاربرد ترین روش ها برای ارزیابی عملکرد بانک ها است. در حوزه ارزیابی عملکرد بانک ها، مدل های مختلف تحلیل پوششی داده ها از قبیل مدل های پایه CCR، BCC، مدل های چند مرحله ای و شبکه ای با شاخص های متنوع ارائه شده است. در این پژوهش ابتدا انواع شاخص ها در ارزیابی بانک ها شناسایی و دسته بندی شد. از طرفی وجود متغیر های زیاد برای ارزیابی بانک ها در بستر تحلیل پوششی داده ها موجب نقض یک قانون کلی که ارتباط بین تعداد واحد های تصمیم گیر و تعداد ورودی ها و خروجی ها برقرار می کند، می شد. رویکرد استفاده شده بر اساس مدل سازی معادلات ساختاری بوده که با نرم افزار AMOS و SPSS تحلیل های لازم صورت گرفت. تحلیل اولیه نشان داد شاخص های کلی برازش مدل مورد تایید قرار نگرفت و تعدادی از متغیر ها در سطح اطمینان 95 درصد معنادار نبودند. لذا، متغیر هایی که معنادار نبوده و بارهای عاملی کم اثر داشتند از مدل حذف شدند. مدل تعدیل یافته بر اساس شاخص های کلی برازش، مورد تایید قرار گرفت. با این رویکرد، ورودی ها و خروجی های تاثیر گذار و کلیدی که قابلیت ایجاد تمایز برای ارزیابی عملکرد شعب را داشتند، استخراج شد. در نهایت، مدل از 22 متغیر اولیه به 8 متغیر تعدیل شد. لذا این روش می تواند برای شناسایی متغیر های کلیدی برای ارزیابی بانک ها و سایر سیستم های ارزیابی با متغیر های زیاد مورد استفاده قرار گیرد.

هدف:  با وجود مقبولیت گسترده نظریه برابری آدامز و اجماع نظر روی توانایی این نظریه در تبیین عدالت توزیعی، دشواری در کمی کردن مفهوم برابری باعث شده است تا بهره مندی از این نظریه با چالش هایی مواجه شود. این پژوهش رویکردی را برای سنجش برابری درک شده توسط هر فرد در مقایسه با سایر کارکنان و تعیین میزان تغییر در ورودی ها/خروجی های یک فرد برای ایجاد حس برابری در وی، ضمن بروز کمترین نارضایتی در دیگر افراد ارائه می دهد. روش: بدین منظور، از مدل خروجی محور CCR تحلیل پوششی داده ها برای صورت بندی دو سناریوی خوش بینانه و بدبینانه و دستیابی به تخمینی بازه ای از میزان برابری درک شده توسط کارکنان استفاده می شود. برای اطمینان از کاربردی بودن رویکرد پیشنهادی، از آن برای تخمین برابری درک شده توسط اعضای هیئت علمی یک گروه آموزشی استفاده می شود. یافته ها: این رویکرد نشان داد که دیدگاه خوش بینانه یا بدبینانه، بر رتبه بندی افراد از لحاظ میزان برابری درک شده توسط آن ها اثر متفاوتی دارد. همچنین میزان برابری درک شده واقعی توسط افراد، لزوماً با میزان برابری تخمین زده شده برای آن ها با استفاده از دو دیدگاه خوش بینانه و بدبینانه تطابق ندارد؛ زیرا این دو دیدگاه حالت های حدی دو رویکرد را می سنجند. در عوض، میزان برابری درک شده توسط افراد با میانگین برابری درک شده از دو رویکرد خوش بینانه و بدبینانه تطابق بیشتری دارد. نتیجه گیری: قرارگیری میزان برابری های درک شده اظهارشده توسط افراد در بازه های محاسبه شده برای برابری های درک شده توسط رویکرد پیشنهادی حکایت از اعتبار آن دارد. بنابراین، می توان برابری درک شده توسط هر فرد را به صورت یک بازه تخمین زد و بر اساس آن، برای افرادی که پتانسیل احساس نابرابری زیادی دارند، تمهیدهایی اندیشید تا این پتانسیل کاهش یابد.

هدف: برای ارزیابی درجه تحقق اهداف سازمان، باید بهره وری آن سازمان سنجیده شود و چون هر سازمانی از گروه ها و بخش های مختلفی تشکیل شده است، باید بهره وری گروه های آن بررسی شود. هدف این مقاله معرفی شاخصی مناسب برای ارزیابی تغییرات بهره وری هزینه گروه ها و شناسایی عوامل تأثیرگذار بر آن است. برای توضیح کاربردی بودن شاخص پیشنهادی، مطالعه ای در زمینه ارزیابی بهره وری شعبه های یکی از بانک های کشور در مناطق مختلف ارائه می شود.روش: برای اندازه گیری کارایی هزینه یک گروه، تابع فاصله ای مناسب ایجاد و بر اساس آن، شاخص بهره وری مالمکوئیست هزینه گروهی معرفی می شود. سپس، عوامل تأثیرگذار بر رشد بهره وری گروه ها با تمرکز بر دو بخش درو ن گروهی و برون گروهی بررسی می شود.یافته ها: شاخصی مناسب برای ارزیابی تغییرات بهره وری هزینه گروهی از واحدهای تصمیم گیری معرفی شد. برای تبیین کاربردی بودن شاخص پیشنهادی، یک مطالعه موردی واقعی در زمینه بانکداری انجام شد. در این مطالعه تغییرات بهره وری هزینه شعبه های یکی از بانک های کشور، در هشت منطقه مختلف ارزیابی شد. نتایج محاسبه شاخص و مؤلفه های مختلف آن روی داده های بانک اطلاعات معنادار و سودمندی درباره تغییرات بهره وری بانک در نواحی مختلف ارائه داد.نتیجه گیری: نتایج نشان داد که شاخص پیشنهادی، علاوه بر آنکه ابزار مناسبی برای ارزیابی بهره وری گروه ها ارائه می کند با شناسایی عوامل تأثیرگذار بر تغییرات بهره وری، چشم انداز روشنی در اختیار مدیران سازمان ها برای سیاست گذاری های بعدی قرار می دهد.

هدف: سنجش کارایی واحدهای فناور، شاخصی برای ارزشمند بودن سرمایه گذاری روی این واحدها در توسعه منطقه را فراهم می کند. صنایع غذایی به لحاظ ضرورت و تنوع تولید، سرمایه گذاری پایین، افزایش بهره وری، اشتغالزایی، مشارکت مستقیم در درآمد ملی، ارزآوری و کاهش فقر بسیار اهمیت دارد. این پژوهش به دنبال سنجش کارایی واحدهای صنایع راهبردی فناور از منظر توسعه منطقه ای است. روش پژوهش: این پژوهش، از منظر جهت گیری پژوهش، کاربردی و مبتنی بر روش های کمی و کیفی می باشد. استراتژی پژوهش از نوع پیمایشی-توصیفی، از منظر هدف، توصیفی، از منظر افق زمانی، مقطعی و از منظر شیوه گردآوری داده ها از مصاحبه و مطالعات اسنادی است. برای تعیین معیارهای معرف توسعه منطقه ای از روش دلفی فازی، برای وزن دهی به معیارها از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی و برای رتبه بندی شاخصهای سنجش کارایی از روش تاپسیس فازی استفاده شده است. در نهایت با روش تحلیل پوششی داده ها کارایی واحدها بدست آمد. یافته ها: در این پژوهش، 8 معیار توسعه منطقه ای متناسب با موضوع تحقیق معرفی شد. سپس وزن این معیارها تعیین و 22 شاخص ورودی و 22 شاخص خروجی واحدهای فناور با این معیارها رتبه بندی گردید. در نهایت 18 واحد دارای فناوری نوین در صنایع غذایی مستقر در شهرک صنعتی خراسان رضوی شناسایی و از نظر کارایی رتبه-بندی شدند. نتیجه گیری: در صنایع غذایی فناور مستقر در خراسان رضوی، واحدهای صنعتی تولید زعفران و مواد لبنی بالاترین رتبه کارایی را از منظر توسعه منطقه ای داشتند.

این مطالعه با استفاده از رویکرد تحلیل پوششی داده های بوت استرپ نهاده محور با استفاده از الگوریتم LSW، به تخمین مقادیر کارایی تورش اصلاح شده کارایی فنی، مدیریتی و مقیاس مراکز فناوری با تأکید بر پارک های علم و فناوری در ایران پرداخته است. پرسش محوری این مقاله آن است که ظرفیت صنعتی و ظرفیت نوآوری منطقه ای در هر استان چگونه بوده و ماتریس ارتباط بین ضریب تجاری سازی و ضریب صنعتی و نوآوری هر منطقه به چه صورت است. نتایج به دست آمده از این مطالعه حاکی از آن است که نمره ابَرکارایی در مراکز فناوری کشور (بازده متغییر نسبت به مقیاس) 97/2، نمره کارایی 94/0 و نمره کارایی با استفاده از روش بوت استرپ، 85/0 است. همچنین یافته های تحقیق نشان دهنده آن است که مهم ترین عامل در ارتقای کارایی فنی پارک های علم و فناوری کشور، ارتقای کارآمدی مدیریتی است. براساس یافته های تحقیق، تنها 5 پارک از میان 15 پارک علم و فناوری با کارایی تجاری سازی بالا دارای نوآوری بالا هستند که سه مورد از آن ها در مناطق صنعتی و دو مورد دیگر در مناطق نیمه صنعتی مستقر هستند. ازجمله دلایل موفقیت آن ها، می توان به وجود صنایع پیشران، وجود ارتباط مؤثر دانشگاه و مؤسسات پژوهشی با صنعت، شبکه بندی مرتبط با نوآوری و مواردی از این قبیل اشاره کرد. از سوی دیگر با نگاهی به 4 منطقه غیرنوآور که کارایی تجاری کمتری دارند، مشخص می شود که آن ها در مناطق نیمه صنعتی و ضعیف مستقر هستند و ازجمله مهم ترین موانع نوآوری آن ها، می توان به عدم خوشه بندی های دانشی، تأکید بر مهارت های نظری مطلق، عدم هماهنگی لازم میان سازمان های تخصصی و عدم تأکید بر نوآوری اشاره کرد.

با توجه به اهمیت موضوع کارایی در پیشبرد جوامع و جایگاهی که در سازمان های امروزی به خود اختصاص داده است، استفاده از ارزیابی عملکرد به ضرورتی گریز ناپذیری تبدیل شده است. در پژوهش حاضر ارزیابی عملکرد پنج زنجیره تأمین فعال با ساختار یکسان با هدف مقایسه نتایج مدل های ترکیبیRDEA-BSC و FDEA-BSC در صنایع خودروسازی تبریز اجرا و داده های ورودی و خروجی به صورت اعداد فازی مثلثی متقارن و مجموعه اعداد ناهموار به مدل وارد شده و خروجی مدل ها نشان دهنده عملکرد زنجیره تأمین می باشد. از روش کارت امتیازی متوازن (BSC) به عنوان ابزاری برای طراحی شاخص های ارزیابی عملکرد در چهار جنبه؛ مالی، فرآیندها، مشتری و یادگیری و رشد نیروی انسانی استفاده شده است و همچنین نوع تحقیق کاربردی-توصیفی و ابزار اندازه گیری پرسشنامه، اسناد مالی و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز، مدل ریاضی FDEA،RDEA،BSC و تحلیل حساسیت می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد که میزان کارایی شرکت آمیکو در هر مدل از سایر شرکت های مورد مطالعه بیشتر می باشد

مقدمه: مدیران جهت برنامه ریزی، سازماندهی و بهبود عملکرد سازمان خود، نیازمند اندازه گیری و ارزیابی عملکرد زیرمجموعه های خود هستند. در این مطالعه عملکرد و کارایی نظام مراقبت های اولیه سلامت شهرستان ها در دانشگاه علوم پزشکی کرمان، ایران با استفاده از مدل تحلیل پوششی داده ها مورد ارزیابی قرار گرفت. روش ها: در این مطالعه کارایی 9 شهرستان وابسته به دانشگاه علوم پزشکی کرمان در سال 1399 مورد تحلیل قرار گرفت. جهت ارزیابی عملکرد نظام مراقبت اولیه شهرستان ها از روش ناپارامتریک تحلیل پوششی داده ها استفاده شد. از متغیرهای نیروی انسانی، تسهیلات فیزیکی و وسایل نقلیه به عنوان نهاده ها و تعداد افراد گیرنده خدمت و تعداد خدمات به عنوان ستانده ها برای سنجش کارایی استفاده شد. جمع آوری داده ها به طور میدانی و با استفاده از چک لیست انجام شد. با استفاده از نرم افزار DEAP 2.1 داده ها آنالیز و عملکرد و کارایی با رویکرد حداکثرسازی ستانده ها و با فرض بازدهی متغیر نسبت به مقیاس به صورت برنامه ریزی خطی در 9 سناریو محاسبه شد. یافته ها: متوسط کارایی فنی شهرستان های مورد مطالعه با فرض بازدهی متغیر نسبت به مقیاس (BCC)، 68/0 بود، که نشان دهنده ی وجود حداقل 32 درصد ظرفیت افزایش کارایی در نظام مراقبت های اولیه دانشگاه علوم پزشکی کرمان بدون هیچ گونه افزایش در نهاده ها می باشد. بر اساس مقادیر میانگین شهرستان کرمان کارا و 8 شهرستان دیگر (89%) ناکارا بودند. شهرستان های شهربابک، بافت و ارزوئیه کمترین میزان کارایی را داشتند. نتیجه گیری: نتایج بیانگر وجود ناکارآمدی در اکثر نظام های مراقبت اولیه مورد مطالعه بود، که نشان دهنده ی آن است مدیران مراقبت های اولیه می توانند با مدیریت صحیح منابع موجود خدمات بهداشتی بیشتری به جامعه ارایه نمایند. شهرستان های ناکارا می توانند به مقایسه ی خود با شهرستان های موفق و مرجع پرداخته و نسبت به رفع نقایص و بهبود عملکرد خود بپردازند.

الگویابی ابزار پایش عملکرد و پویش "بهترین عملکرد" از طریق یادگیری از دیگران است. در مقاله حاضر جهت الگویابی میان پروژه های تحقیق و توسعه، مدل جدیدی تحت عنوان الگویابی مجازی (VBM) به کمک تحلیل پوششی داده ها ارائه شده است. از مزیت های این مدل، تعریف نشانگرهای ستانده براساس مراحل تحقیق و توسعه و رفع مشکل ناهمگونی ستانده های تحقیقاتی است. مدل پیشنهادی با استفاده از نشانگرهای نهاده - ستانده 30 پروژه تحقیق و توسعه گروه های پژوهشی الکترونیک سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران بطور تجربی مورد آزمون قرار گرفته است. نتایج مطالعه مؤید آن است که برای تشخیص بهترین عملکرد، بایستی معیار کارایی تؤام با معیار اثربخشی بکار گرفته شوند. براساس مدل VBM، 17% از پروژه ها به عنوان مرجع برای سایر پروژه ها تشخیص داده شد. از ویژگیهای برجسته پروژه های مرجع، برنامه ریزی مؤثر نیروی انسانی و همچنین انجام بازاریابی برای واگذاری نتایج تحقیقات بوده است. استفاده از الگویابی مجازی می تواند منجر به ارتقاء قابل ملاحظه سطح کارایی پروژه های تحقیق و توسعه گردد.

مقدمه: سازمان بیمه خدمات درمانی یکی از مهم ترین منابع تأمین مالی حوزه درمان کشور است که با دریافت حق سرانه، برای افراد تحت پوشش خود خرید هوشمند خدمات را انجام می دهد؛ تضمین استفاده بهینه از این منابع، سنجش کارایی این سازمان را ضروری ساخته است. تحلیل پوششی داده ها روش مناسبی در این زمینه محسوب می گردد. محاسبه کارایی و رتبه بندی ادارات کل سازمان بیمه خدمات درمانی با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها هدف پژوهش حاضر بود. روش کار: مطالعه حاضر توصیفی، از نظر زمانی به صورت مقطعی و اهداف آن کاربردی بود. ادارات کل بیمه خدمات درمانی مستقر در استان های کشور جامعه آماری این پژوهش بودند(31 اداره کل). نهادهای پژوهش حاضر شامل نیروی انسانی، هزینه های بالاسری، متراژ ساختمان و زمین و ستاده ها شامل نسبت جمعیت بیمه شده به کل جمعیت هدف، نسبت مؤسسات طرف قرارداد به کل مؤسسات فعال، نسبت بار مراجعات به هزینه های درمانی بود. به منظورتعیین کارایی با روش تحلیل پوشش داده ها، اطلاعات مربوط به نهاده ها و ستاده ها در سال 1388 از دفتر آمار و اطلاعات سازمان بیمه خدمات درمانی بوسیله فرم های طراحی شده توسط پژوهشگر گردآوری شد. سپس در نرم افزار EMS کارایی نسبی ادارات کل سازمان بیمه خدمات درمانی کشور با استفاده از مدل AP مبتنی بر مدلCCR و BCC ورودی محور محاسبه گردید و در نهایت رتبه بندی کامل صورت پذیرفت. یافته ها: میانگین کارایی فنی 31 اداره کل سازمان بیمه خدمات درمانی کشور 0.5093، کارایی مدیریتی 0.5851 و میانگین کارایی مقیاس 0.8292 بود. به عبارت دیگر با تکیه بر نتایج مدل APتحلیل پوششی داده ها با فرض متغیر به مقیاس (DEA-VRS) ظرفیت ارتقای کارایی در ادارات کل سازمان بیمه خدمات درمانی کشور بدون هیچ گونه افزایشی در هزینه ها و به کارگیری همان میزان از نهاده ها در حدود 17 درصد می باشد. از کل ادارات مورد مطالعه 9.7 درصد دارای حداکثر کارایی فنی یک و بالاتر، 32.3درصد دارای کارایی فنی 0.5 تا 1 و کارایی 58 درصد ادارات کل کمتر از 0.5 بود. بحث: یافته ها نشان داد استفاده از مدل AP-DEA مناسب تر از مدل های پایه ای تحلیل پوششی داده ها است. ادارات کل بیمه خدمات درمانی استان هایی که دارای کارایی کمتر از یک می باشند از نظر مقادیر اولیه و بهینه نهاده متراژ فضای فیزیکی، نیروی انسانی و هزینه های بالاسری متفاوت هستند و دارای مازاد نیروی انسانی، فضای فیزیکی و هزینه های بالاسری می باشند لذا برای به حداکثر رسیدن کارایی این سازمان ها باید از میزان مازاد نهاده های مذکور در قالب یک برنامه جامع کم شود تا به سطح مطلوبی از کارایی دست یابند.

مقدمه: با توجه به اهمیت سرمایه گذاری در توسعه نظام سلامت و تأثیر آن بر افزایش بهره وری نیروی کار و تولید، تخصیص بهینه منابع در این حوزه و به تبع آن، ارزیابی عملکرد بیمارستان ها که اصلی ترین واحد عملیاتی این بخش هستند، بسیار حائز اهمیت است. هدف این تحقیق ارزیابی کارایی بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی تهران با استفاده از تحلیل پوششی داده ها می باشد. روش کار: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و ماهیتاً پیمایشی-توصیفی است. در این مقاله کارایی نسبی 22 بیمارستان طی سالهای 1388 تا 1390 مورد ارزیابی قرار گرفت. به این منظور از تکنیک تحلیل پوششی داده ها، فرم پوششی و با ماهیت ورودی با فرض بازده متغیر نسبت به مقیاس، استفاده شد. اطلاعات مورد نیاز از منابع مستندات علمی و داده های مربوط به شاخص های ورودی و خروجی نیز از معاونت توسعه مدیریت و برنامه ریزی منابع دانشگاه علوم پزشکی تهران جمع آوری و از نرم افزار DEA Solver برای تحلیل استفاده گردید. یافته ها: میانگین کارایی بیمارستان ها، طی سال های 1388 تا 1390 به ترتیب 0.865، 0.859 و 0.870 بوده و 63 درصد بیمارستان ها از بازدهی به مقیاس ثابت، 27 درصد بیمارستان ها از بازدهی به مقیاس کاهشی و 10 درصد بیمارستان ها از بازدهی به مقیاس افزایشی برخوردار بودند، بنابراین 90 درصد بیمارستان های مورد بررسی، قابلیت توسعه بیش از میزان فعلی را ندارند. در این مطالعه میزان ورودی هدف، برای بیمارستان های ناکارا جهت رسیدن به مرز کارایی و میزان صرفه جویی منابع نیز تعیین گردید. نتیجه گیری: با اجرای این تحقیق، می توان ضمن معرفی الگوهای عملکردی به مدیران عالی بخش سلامت، امکان برنامه ریزی دقیق تر برای توسعه ظرفیت خدمات بهداشتی درمانی و صرفه جویی در منابع را فراهم کرد.

مقدمه: مکان یابی مراکز ارائه خدمات درمانی و بیمارستانی و تخصیص آن ها به متقاضیان استفاده از این خدمات، یکی از مهمترین چالش های پیش روی مدیران و برنامه ریزان شهری است. اهمیت تصمیم گیری درست در این حوزه و استفاده موثر از منابع به حدی است که هر گونه تصمیم نادرست علاوه بر بالا بردن هزینه های سیستم بهداشت و درمان، می تواند صدمات جبران ناپذیری را نیز به سلامت فردی و اجتماعی وارد کند. روش کار: در این نوشتار یک مدل برنامه ریزی ریاضی خطی دوهدفه بر مبنای ترکیب همزمان مسئله مکان یابی و تخصیص خدمات قابل ارائه در بیمارستان ها پیشنهاد شد. همچنین مدل پیشنهادی در قالب یک مطالعه موردی برای مکان یابی و تخصیص خدمات قابل ارائه در بیمارستان های شهرستان آمل مورد استفاده قرار گرفت. برای حل مدل پیشنهادی نیز، از دو روش وزن دهی و روش محدودیت اپسیلون افزوده شده استفاده شد. یافته ها: این مدل به تصمیم گیرندگان این امکان را می دهد که در مکان یابی و تخصیص خدمات، علاوه بر هزینه، عامل کیفیت ارائه خدمات را نیز مورد توجه قرار دهند. افزایش کارایی در کنار در نظر گرفتن ملاحظات هزینه ای را می توان از جمله مهم ترین دستاوردهای این مدل برای تصمیم گیران حوزه سلامت بیان کرد. نتیجه گیری: نتایج حاصل از حل این مدل که به صورت جواب های پارتویی هستند می توانند به عنوان مبنای مناسبی برای تصمیم گیری در اختیار مدیران قرار گیرد. همچنین مطالعه موردی صورت گرفته مؤید کارکرد مطلوب مدل در مکان یابی و تخصیص خدمات درمانی قابل ارائه در بیمارستان های آمل بوده است.

مقدمه: سیستم اطلاعات بیمارستانی، نرم افزاری جامع برای یکپارچه کردن اطلاعات بیماران، به منظور بهبود کیفیت و کاهش هزینه ها است که با توجه به اهمیت این سیستم ها، نیاز به ارزیابی مداوم سیستم های اطلاعات بیمارستانی ضروری می باشد. هدف اصلی از انجام تحقیق شناسایی و انتخاب الگو(هایی) مناسب در اندازه گیری کارایی این سیستم ها است. روش کار: در این پژوهش با استفاده از روش های نوین چند بُعدی تحلیل پوششی داده ها اندازه گیری شد؛ جامعه آماری این تحقیق را 28 بیمارستان از 34 بیمارستان تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد تشکیل داده است که دارای از سیستم اطلاعات بیمارستانی بودند. یافته ها: نمرات تخمینی مدل های مختلف نشان داد که امتیازات روش های گوناگون تفاوت زیادی با یکدیگر دارند به طوری که میانگین و انحراف معیار نمرات مدل کارایی ممتاز برابر با 2656/0 ± 74/0 و برای مدل سنتی این مقادیر برابر با 0541/0 ± 04/0 حاصل شد، ولی علیرغم وجود این تفاوت در نمرات، ارتباط خطی بین تمامی روابط (به جز یک رابطه) معنی دار ( ) و همبستگی قوی در بین بعضی از روش ها وجود داشت. هرچند توابع هدف روش های مختلف، مزایایی داشت ولی بهره گیری از الگوی میانگین نمرات کارایی شیوه ای مناسب در سنجش کارایی سیستم های اطلاعات بیمارستانی محسوب می گردد. نتیجه گیری: بر پایه توجیهات نظری و برداشت های حاصله و به منظور کاهش پیچیدگی در هرچه کاربردی تر نمودن الگوی عملیاتی ارزیابی عملکرد، می توان روش کارایی ممتاز را به عنوان روشی ارجح در ارزیابی سیستم های اطلاعات بیمارستانی معرفی نمود.

مقدمه: کارآیی اتاق های عمل یکی از عوامل اصلی در تعیین هزینه های بیمارستان است که با افزایش توان آنها همراه با افزایش کیفیت می توان ظرفیت مالی بیمارستان ها را بالا برد. این مطالعه با هدف بررسی کارایی اتاق های عمل بیمارستان های آموزشی درمانی دانشگاه علوم پزشکی شیراز انجام شد. روش ها: در این مطالعه توصیفی- کاربردی، کارایی کلیه اتاق های عمل بیمارستان های آموزشی درمانی دانشگاه علوم پزشکی شیراز به تعداد 78 اتاق عمل، با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها و نرم افزار دیپ طی سال های 1393-1391 تحلیل و بررسی شد. ستانده ها شامل تعداد اعمال جراحی، زمان عمل جراحی، میزان چرخش تخت عمل جراحی، میزان لغو عمل جراحی و نهاده ها نیز مشتمل بر تعداد تخت عمل جراحی و تعداد کارکنان اتاق عمل بود. یافته ها: بر اساس نتایج حاصل از تحلیل پوششی داده ها متوسط کارایی فنی، کارایی مدیریتی (خالص) و کارایی مقیاس به ترتیب (893/0، 912/0 و 980/0) محاسبه شد. همچنین نتایج حاکی از آن است که بازدهی ثابت نسبت به مقیاس بر فرآیند تولید حاکم است. علاوه بر آن ظرفیت مازاد عامل تولید کارکنان اتاق عمل به میزان 72/14 درصد در بیمارستان های تابعه دانشگاه علوم پزشکی شیراز محاسبه شد. نتیجه گیری: حذف نیروی انسانی مازاد در قالب یک برنامه ریزی جامع و بر اساس نتایج روش تحلیل پوششی داده ها نقش عمده ای در بهبود کارایی و در پی آن کاهش هزینه های بیمارستان و بخش بهداشت و درمان ایفا می کند. همچنین، نتایج تحقیق منجر به پیشنهادهایی برای بهبود کارایی بیمارستان ها از طریق صرفه جویی های بالقوه در نهاده ها، 72/14 درصد در تعداد کارکنان و 33/11 درصد در تعداد تخت به طور متوسط گردید.

مقدمه: افزایش بهره وری هزینه های سلامت برای تمامی کشورها مهم است. در راستای افزایش بهره وری دربخش بهداشت و سلامت داده های ورودی و خروجی می توانند مقادیر فازی اختیار کنند. هدف این پژوهش ارائه یک مدل جدید از تحلیل پوششی نادقیق، بهره وری استان های کشور در بخش بهداشت و درمان بود تا ضمن شناسایی استان های بهره ور، شاخص های حساس هر استان نیز شناسایی شد تا امکان افزایش بهره وری هر استان نیزفراهم گردد. روش بررسی: این پژوهش از نوع توصیفی و جامعه پژوهش شامل بخش بهداشت و درمان نظام سلامت کشور ایران است. اطلاعات لازم از طریق مستندات کتابخانه ای، سایت های اینترنتی، مدیریت آمار و فناوری اطلاعات دانشگاه های علوم پزشکی استان های کشور در سال 1395گردآوری شد. داده ها با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی نادقیق با داده های فازی محاسبه شد. تحلیل یافته ها به کمک نرم افزار GAMS انجام شد. یافته ها: باتوجه به مدل جدید بهره وری پیشنهادی به ازای و استان های سمنان، کردستان و مازندران براساس شاخص های" رضایت مندی بیماران"،"نسبت تعداد پزشکان شاغل در دانشگاه علوم پزشکی به جمعیت استان" کارا و سایر استان ها براساس دو شاخص فوق الذکر ناکارا می باشند. که می توانند به ترتیب واحدهای مرجع برای سایر استان ها در بخش بهداشت و درمان قرارگیرند. شاخص نسبت تعداد پزشکان شاغل در دانشگاه علوم پزشکی به جمعیت استان نیز به عنوان حساس ترین شاخص معرفی شد. شاخص"نسبت تعداد پرستاران به جمعیت استان "نسبت به دیگرشاخص ها دارای حساسیت کمتری بود. نتیجه گیری: استان کردستان براساس حساس ترین شاخص توانسته است بالاترین تکرار را برای مرجع بودن کسب کند. سایر استان ها از طریق بهبود کمی و کیفی خدمات، افزایش رضایتمندی بیماران، ارزیابی مستمر عملکرد و افزایش تعداد پزشکان شاغل در دانشگاه می توانند به سمت بیشترین اندازه مقیاس بهره وری و نیز صرفه جویی در منابع هدایت شوند.

ارزیابی مستمر در کسب و کار و تولید بهینه موجب رشد اقتصادی می شود؛ بنابراین، اندازه گیری کارایی و بهره وری حتی در امور خدماتی همچون سازمان های مالی و بانک ها اهمیت زیادی دارد. با توجه به اینکه، صنعت بانکداری سهم عمده ای در دارایی و ثروت کشورها دارد، این مقاله به موضوع کارایی و بهره وری برخی از بانک های منتخب جمهوری اسلامی ایران پرداخته است. به همین منظور، با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها، به ارزیابی عملکرد 16 بانک شامل بانک های انصار، دی، اقتصاد نوین، ایران زمین، کارآفرین، ملت، ملی، پاسارگاد، رفاه، رسالت، سامان، صنعت و معدن، سرمایه، سپه، تجارت، توسعه صادرات در سال مالی 1392-1393 پرداخته شد. نتایج ارزیابی کارایی و بهره وری و رتبه بندی بانک های منتخب حاکی از آن است که بانک سپه در سال 1392 کارا و دارای رتبه یک تحت هر دو مدل با بازده به مقیاس ثابت و متغیر است و در سال 1393 کارا و دارای رتبه 3 تحت مدل بازده به مقیاس ثابت و رتبه 4 تحت مدل بازده به مقیاس متغیر است؛ اما بانک انصار تحت تمامی مدل ها در سال های 1392 و 1393 یک واحد ناکارا است که به لحاظ جایگاه در رتبه 16 قرار دارد. همچنین جالب توجه است که در دوره مالی 1392-1393 بانک سپه دارای رشد بهره وری منفی و بانک انصار دارای رشد بهره وری مثبت است.  

بررسی کارایی بانک ها به عنوان یکی از مهمترین ارکان بازار مالی هر کشور، از جمله اقدامات ضروری جهت دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی است. بانک ها به عنوان مهم ترین نهاد بازار پولی نقش بسیار مهمی را در اقتصاد هر کشور داشته و با توجه به نقش آنها و همچنین بازتاب سریع سیاستهای این بخش در کل اقتصاد کشور، اندازه گیری کارایی بانکها از اهمیت خاصی برخوردار است. بر این اساس هدف این تحقیق اندازه گیری کارایی بانک های منتخب خصوصی(اقتصاد نوین، پاسارگاد، سرمایه، صادرات، ملت، تجارت و رفاه) و دولتی (ملی، توسعه صادارت و صنعت و معدن) در دوره مورد مطالعه (1393-1395) می باشد. جهت نیل به این هدف از دو رهیافت ناپارامتریک( تحلیل پوشش داده ها) و رهیافت پارامتریک( تابع تولید مرزی) با استفاده از روش ارزش افزوده و درآمدی استفاده شده است. یافته ها بیانگر تایید فرضیه اصلی است به طوری که در دوره زمانی مورد مطالعه بانک های خصوصی در مقایسه با بانکهای دولتی کاراتر بوده اند و صرف نظر از رویکرد درآمدی روش تحلیل پوشش داده ها، فرضیه دوم تحقیق مبنی بر یکسان بودن نتایج حاصل از رهیافت های پارامتریک و ناپارامتریک نیز تایید می شود.

  این پژوهش به دنبال، مقایسه کارایی شهرداری و دولت در جمع آوری مالیات بر پایه املاک و مستغلات است. شاخصهای مورد استفاده برای اندازهگیری کارایی، سرانه حقوق و دستمزد، هزینه جاری، به عنوان نهاده یا ورودی و سرانه وصولی مالیات (برای شهرداری عوارض نوسازی) به عنوان خروجی در نظر گرفته شده است. جامعه آماری پژوهش شامل شهرداری های تهران و اصفهان و سازمان امور مالیاتی 29 استان کشور طی سال های 1390 تا 1400 میباشد. برای اندازهگیری کارایی از رویکرد تحلیل پوششی دادههای پنجرهای استفاده شده است. دادههای مورد استفاده در پژوهش با استفاده از نرم افزار EMS برآورد شدهاند. مقایسه میانگین کارایی سالهای 1390-1400 نشان داده است که نسبت کارایی شهرداری تهران نسبت به اداره کل مالیاتی استان تهران 2/1 و نسبت کارایی شهرداری اصفهان نسبت به اداره کل مالیاتی استان اصفهان 78/2 می باشد. طبقه بندی JEL : H71، H21، R51

هدف از انجام این پژوهش توسعه روش های انتخاب پرتفوی با بکارگیری روش تحلیل پوششی داده ها است. در این پژوهش کارایی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در طبقات مختلف با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی داده ها مورد سنجش قرار گرفته است. بدین منظور با استفاده از مدلهای CCRداده گرا و BCC  بارویکردهای CRS و VRS، کارایی نسبی شرکتها محاسبه گردیده است. همچنین واحدهای کارا شناسایی گردیده و به تشکیل پرتفویی از کاراترین شرکتها و مقایسه بازده پرتفوی با پرتفوی بازار پرداخته شده است. داده های مورد نیاز پژوهش از صورتهای مالی 228 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در کل صنایع برای دوره زمانی 1390-1392 گردآوری شده است. با بررسی مطالعات انجام شده جهت محاسبه کارایی شرکت ها از سه متغیر ورودی شامل، سرمایه در گردش، قیمت هر سهم و نسبت کل بدهی به کل دارایی ونیز چهار متغیر خروجی شامل، نسبت بدهی جاری به کل بدهی، سود تقسیمی هر سهم، سود هر سهم و نسبت بازده جمع دارایی استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان داد که روش ارایه شده ، می تواند اثر مثبتی در انتخاب سبد سهام و تشکیل پرتفوی داشته باشد.

زمینه تحلیل پوششی داده ها در حوزه علوم داده و تجزیه وتحلیل آن ها قرار می گیرد. هدف اصلی این تحلیل، بررسی و تحلیل جوانب مختلف و متنوع داده ها در یک مجموعه داده است. تحلیل پوششی برای شناخت بهتر داده ها، شفافیت بیشتر و فهم عمیق تر از الگوها، روابط و خصوصیات داده ها به کار می رود. هدف اصلی تحلیل پوششی داده ها، کشف اطلاعات پنهان و ناشناخته در داده ها و استخراج دانش از آن ها است. با استفاده از روش های تحلیل پوششی، می توان مشاهده و شناخت الگوها، روابط، اختلاف ها و تغییرات در داده ها را انجام داد و به ارائه دیدگاه های جدید و بالقوه مفید در مورد داده ها و فرآیندهای مربوط به آن ها پرداخت. از این رو، در این مقاله با استفاده از فرآیند شبیه سازی بوت استرپ برای بالا بردن دقت کارایی برآورده شده استفاده شده است. برای این منظور امتیاز کارایی کلی و مرحله ای به طور جداگانه برای هر یک از واحدها از طریق مقادیر شبیه سازی شده برای ورودی ها و خروجی ها تعیین می شوند؛ لذا، مهم ترین نوآوری این تحقیق ارائه چارچوبی برای تعیین امتیاز کارایی واحدهایی که به طور شبکه ای در ارتباط هستند با استفاده از تحلیل پوششی داده های بوت استرپ شده است.  برای نشان دادن روش پیشنهادی، یک مورد مطالعاتی واقعی در شبکه زنجیره تأمین رب گوجه فرنگی در نظر گرفته شده است. بر طبق نتایج، دقت روش بکار گرفته شده نشان داده شده است.