تحلیل پوششی داده ها

درحالی که به محاسبه کارایی نسبی واحدهای یک گروه با استفاده از تحلیل پوششی داده ها توجه زیادی شده است، تجارب مرتبط با مقایسه کارایی چند گروه از واحدها بسیار محدود است، و سازمان هایی مثل بانک ها که از چندین سرپرستی تشکیل شده اند، می توانند از این موضوع استفاده کنند. مدل شبکه ای سیستم های موازی کائو که بدین منظور طراحی شده است، در عمل به مقایسه مجموعه امکانی متشکل از واحدها منجر می شود. این مقاله ویرایشی از مدل کائو ارائه می دهد تا ضمن اینکه متناسب با هدف مقایسه، کلیت گروه ها مبنای مقایسه قرار گیرند، امکان محاسبه ناکارایی واحدهای درونی گروه تحت ارزیابی همچنان فراهم باشد. این ویرایش به دلیل محاسبه مقادیر بزرگ تر کارایی، بیش تر مستعد تخصیص مقدار کارایی یک به چند گروه از گروه های مورد ارزیابی است. به همین دلیل، روش رتبه بندی گروه های کارا به منظور پشتیبانی از ویرایش پیشنهادی ارائه می شود. مدل های پیشنهادی شامل ویرایش جدید مدل کائو و مدل رتبه بندی گروه های کارا که روی داده های سرپرستی های یک بانک به کار گرفته شده، بررسی شده اند.

تحلیل پوششی داده ها، روشی ناپارامتریک برای سنجش و ارزیابی کارایی نسبی مجموعه ای از واحدهای تصمیم گیرنده با ورودی ها و خروجی های چندگانه است. از آنجا که مدل های تحلیل پوششی داده ها، واحدهای تصمیم گیرنده را به دو دسته کارا و ناکارا تقسیم می کنند، اغلب تصمیم گیرنده ها درصدد رتبه بندی کاملی از واحدهای تصمیم گیرنده هستند. در این نوشتار به توسعه مدلی برای رتبه بندی واحدهای کارا در تحلیل پوششی داده ها پرداخته شده است. از این رو، ابتدا محققان دو مدل جدید غیر خطی پیشنهاد کرده اند که با استفاده از مدل اول، به محاسبه کارایی پرداخته و به کمک مدل دوم، واحدهای تصمیم گیرنده کارا رتبه بندی می شوند؛ به طوری که این مدل ها همواره یک جواب شدنی دارند و درنهایت برای بررسی بیشتر در چندین مثال عددی، مدل پیشنهادی موجود در مقاله با سایر مدل های رتبه بندی مقایسه شده اند. نتایج تأییدکننده عملکرد مناسب مدل پیشنهادی است.

یکی از کاربردی ترین روش های سنجش کارایی، استفاده از مدل های تحلیل پوششی داده هاست. تحلیل پوششی داده ها برای چند واحد تصمیم گیری همگن (واحدهایی با ورودی های یکسان و خروجی های یکسان) کارایی نسبی را اندازه می گیرد و واحدهای کارا و ناکارا را شناسایی می کند. از آنجاکه کارایی محاسبه شده برای واحد های تصمیم گیری، در روش تحلیل پوششی داده ها به صورت نسبی است، طبیعی است که هر واحد با تلاش و بهبود عملکرد خود سعی می کند تا در رقابت با دیگران جایگاه کارای خود را از دست ندهد و حتی آن را ارتقا بخشد. فاصله ای که هر واحد تصمیم گیری از نظر کارایی با سایر واحدها دارد، حاشیه امنیتی را برای کارایی آن واحد ایجاد می کند. این مفهوم را نخستین بار نویسنده مقاله با عنوان «حاشیه امنیت کارایی» معرفی کرده است. در این نوشتار ضمن تبیین مفهوم حاشیه امنیت کارایی و اهمیت آن، الگوریتمی برای سنجش این پارامتر در گروه های آموزشی دانشگاه علم و فرهنگ ارائه می شود.

تعیین مبادله های تولیدی که نشان دهنده تغییراتِ شدنی و مشابه در تمام واحدهای تصمیم گیرنده اند، همواره مسئله ای مهم و چالش انگیز در مباحث تحلیل پوششی داده ها (DEA) بوده است. موضوع این مقاله، انتخاب این مبادلات بر اساس ارزیابی خروجی از واحدهای تصمیم گیرنده است؛ به طوری که کارایی های حاصل از واحدها در مدل DEA با این ارزیابی خروجی بیشترین همبستگی را داشته باشد. درواقع این مقاله، نظرهای کارشناسانه را که با عنوان مبادله به مدل اضافه می شود، غربال می کند و فقط آنهایی را برمی گزیند که از دید ارزیابی خروجی، کارایی های مناسبی به دست می دهند. در این راستا، مدلی با نام مدل مبادله ای توسعه یافته از DEA موسوم به مدل GTDEA ارائه می شود که خروجی این مدل، ترکیبی بهینه از مجموعه مبادلات موجود است و بیشترین همبستگی را بین دو ارزیابی تکنیکی و خارجی نتیجه می دهد. در پایان، مدل پیشنهادی برای تقریب شاخص توسعه انسانی 47 کشور برتر جهان (از لحاظ این شاخص) به کار گرفته می شود تا نتایج حاصل از این مدل در نمونه واقعی نشان داده شود.

در این مقاله، مدلی ترکیبی مبتنی بر روش های تحلیل سلسله مراتبی (AHP)- تحلیل مؤلفه های اصلی (PCA)- تحلیل پوششی داده ها (DEA) برای ارزیابی عملکرد شرکت های بیمه در ایران ارائه می شود و با استفاده از آن، چهارده شرکت بیمه با سیزده شاخص استاندارد، رتبه بندی می شوند. با توجه به ضعف مدل DEA، در مسائلی با متغیرهای زیاد و واحدهای تصمیم کم، از روش PCA برای کاهش بعد مسئله استفاده می شود. از طرفی، نتایج رتبه بندی به دست آمده از روش PCA-DEA، کاملاً عینی و تنها بر مبنای الگوی داده هاست؛ بنابراین، با استفاده از مدل AHP، نظرهای کارشناسی را در رتبه بندی وارد می کنیم. در انتها، رتبه بندی، یک بار به وسیله مدل پیشنهادی و یک بار با مدل PCA-DEA انجام و نتایج این دو روش، با هم مقایسه می شوند و درباره آنها بحث می شود. نتایج مدل ارائه شده نشان می دهد که سه شرکت بیمه دانا، رازی و دی، رتبه های اول تا سوم را به دست می آورند.

چنانچه علاوه بر ارزیابی داخلی واحدهای تصمیم گیرنده ارزیابی واحدها به کمک تحلیل پوششی داده ها (DEA) یک ارزیابی خارجی مبتنی بر اطلاعات موجود واحدها در دسترس باشد، می توان به کمک دیدگاه مبادلات در DEA، این ارزیابی خارجی را با مدل های DEA تخمین زد. در این مقاله، ابتدا به کمک مبادلات هدفمند تولیدشده توسط مدل GTDEA، فضای امکان تولید هدفمند معرفی شده، سپس با درنظر گرفتن این فضا به عنوان تکنولوژی پایه به جای تکنولوژی بازده به مقیاس ثابت، شاخص مالمکوئیست توسعه داده می شود. این توسعه در شاخص مالمکوئیست باعث می شود نتایج به دست آمده از این شاخص، با معرفی عامل جدیدی به نام ارزیابی خارجی، حاوی اطلاعات بیشتر و دقیق تری از واحدهای تصمیم گیرنده باشد. در ادامه، با اعمال ارزیابی خارجی در شاخص مالمکوئیست، تجزیه های جدیدی از این شاخص ارائه می شود؛ به گونه ای که این تجزیه ها قادر خواهند بود علاوه بر محاسبه تأثیر عوامل تغییرات کارایی محض و تغییرات کارایی قیاسی، تأثیر تغییرات تکنولوژی هدفمند و عامل ارزیابی خارجی را نیز در بهره وری واحدها محاسبه کنند. در پایان با ارائه مثالی، چگونگی محاسبه شاخص مالمکوئیست و تجزیه های آن تشریح می شود.

امروزه مسئله تخصیص، یکی از مسائل بهینه سازی در شاخه تحقیق در عملیات محسوب می شود و پژوهشگران متعددی در این زمینه مطالعه می کنند. مسئله تخصیص در زمره خانواده مسائل NP-Hard قرار دارد که کاربرد این مسائل در دنیای واقعی، معمولاً با چندین ورودی و خروجی های متنوع همراه است. این مقاله، بر اساس برخی مفاهیم و قوانین اثبات شده مهندسی برق که می توان آنها را با مفهوم کارایی در تحلیل پوششی داده ها معادل در نظر گرفت، مدل برنامه ریزی خطی جدیدی برای حل مسئله تخصیص با ورودی و خروجی های چندگانه ناهمگن به ازای هر تخصیص ممکن، ارائه می دهد. تابع هدف در این نوع مدل به جای سود یا هزینه، ماکزیمم کارایی نسبی است. از مزیت های عمده این مدل ریاضی جدید، همگرایی سریع تر به سمت جواب بهینه، حل فقط یک مدل ریاضی به جای حل چندین مدل ریاضی، تغییر نکردن تعداد متغیرها و محدودیت های مدل پیشنهادی با افزایش تعداد ورودی ها یا خروجی های مسئله و نیز زمان محاسبات کمتر نسبت به سایر روش های مرسوم است. در انتها نیز، مدل پیشنهادی همراه با یک مثال کاربردی تشریح شده و نتایج آن با مدل چن و لو مقایسه شده است.

با توجه به اهمیت بحث اعتبارسنجی مشتریان در تصمیم گیری مؤسسه های اعتباری برای اعطای تسهیلات، تحقیقات گسترده ای در خصوص روش های رتبه بندی اعتباری انجام شده است. الگوریتم های ژنتیک به عنوان یکی از روش های محاسبه تکاملی، از جمله روش هایی است که در این زمینه استفاده می شود. مقالات بسیاری در مقایسه عملکرد الگوریتم های ژنتیک و سایر روش های رتبه بندی رایج منتشر شده است، اما جزئیات چندانی درباره تابع شایستگی مورد استفاده در الگوریتم ژنتیک ارائه نشده، در حالیکه تابع شایستگی تأثیر شایان توجهی بر عملکرد مدل کلّی دارد. برای بررسی بیشتر موضوع، در مقاله حاضر سه تابع شایستگی قابل استفاده در الگوریتم ژنتیک مطرح شده و عملکرد آنها با سایر روش های رتبه بندی اعتباری شامل رگرسیون لجستیک و تحلیل پوششی داده ها مقایسه شده است. نتایج به دست آمده حاکی از برتری عملکرد تابع درجه دو الگوریتم ژنتیک از لحاظ مجموع شاخص های صحت، تشخیص و حساسیت است.

در چندین دهه گذشته تحلیل پوششی داده ها (DEA) به عنوان تکنیکی برای ارزیابی عملکرد و اندازه گیری کارایی واحدهای تصمیم گیری (DMU)، بر اساس داده های ورودی خروجی آنها معرفی شد. با وجود این، نقصان و ضعف در قدرت تفکیک پذیری و عدم توزیع مناسب وزن ها به عنوان اشکالات عمده در DEA باقی مانده اند. در ادبیات موضوع، مدل هایی برای حل این مشکلات ارائه شده است که این مدل ها مشکلات دیگری از قبیل ناشدنی بودن دارند. در این مقاله با به کار بردن یکی از معیارها از مدل DEA چندمعیاره (MCDEA)که در اواخر دهه 1990 میلادی توسعه یافت، اضافه کردن کرانی پایین برای وزن ها و همچنین ارائه ابتکار و تکنیکی برای تفکیک و رتبه بندی همه واحدهای تصمیم گیری کارا، به دنبال برطرف کردن مشکلات اشاره شده هستیم. برای تست و سنجش قابلیت متد پیشنهادی در مقابل مدل های DEA موجود، به حل و تحلیل نتایج دو مثال عددی می پردازیم.

هدف: یکی از ضعف های جدی کاربرد تحلیل پوششی داده ها در ارزیابی شرکت های بیمه، بهره نبردن از نظر خبرگان و تصمیم گیرندگان و آزادی کامل شرکت های بیمه تحت بررسی در تخصیص وزن به ورودی ها و خروجی هاست. این مسئله به شرکت های بیمه اجازه می دهد که امتیاز کارایی مجازی زیادی را با حذف برخی ورودی ها و خروجی های مهم به دست آورند. روش: یکی از متداول ترین روش ها برای در نظر گرفتن نظر خبرگان و تصمیم گیرندگان در تحلیل پوششی داده ها، وارد کردن محدودیت های وزنی است. محدودیت های وزنی اجازه ترکیب نظر خبرگان و تصمیم گیرندگان و کنترل دامنه تغییرات وزن ها در تحلیل پوششی داده ها را فراهم می کند. بنابراین در این مقاله یک مدل اندازه گیری با دامنه تعدیل شده در دو حالت با محدودیت های وزنی و بدون محدودیت های وزنی به کار برده شده است. یافته ها: میانگین کارایی مدل اندازه گیری با دامنه تعدیل شده با محدودیت های وزنی و بدون محدودیت های وزنی، به ترتیب 927/0 و 959/0 به دست آمد. تعداد شعبه های کارا در زمان به کارگیری محدودیت های وزنی از ۷۱ واحد به ۲۴ واحد کاهش داشت که این نتیجه تأثیر این محدودیت ها را نشان می دهد. نتیجه گیری: در این مقاله تلاش شده است که مدل جدیدی در حوزه تحلیل پوششی داده ها با دامنه تعدیل شده و در نظر گرفتن محدودیت های وزنی ارائه شده و در شرکت بیمه ایران نیز آزمون شود.

هدف: بسیاری از سازمان ها برای کنترل صحیح حجم زیاد موجودی های خود از روش طبقه بندیABC  استفاده می کنند و این روش رایج ترین شیوه برای طبقه بندی موجودی هاست. در طبقه بندی ABC سنتی، اقلام تنها بر اساس یک معیار واحد دسته بندی می شوند. اما معیارهای دیگری نیز وجود دارند که توجه به آنها در طبقه بندی موجودی ها ضروری است. هدف این پژوهش ارائه مدل جدید در طبقه بندی چندمعیاره اقلام موجودی است. روش: از میان روش های چند معیاره برای طبقه بندی موجودی ها، مدل های مبتنی بر تحلیل پوششی داده ها به قضاوت تصمیم گیرنده برای تعیین وزن معیارها نیازی ندارند؛ اما در ادبیات پژوهش فقط از روش های شعاعی تحلیل پوششی داده ها برای طبقه بندی اقلام موجودی استفاده شده است. در این مقاله کارایی متقاطع یک مدل غیر شعاعی برای بهبود روش میانگین کارایی متقاطع مدل آر که مدلی شعاعی است، پیشنهاد شده است. یافته ها: روش پیشنهاد شده به دلیل استفاده از یک مدل غیرشعاعی، ضعف مدل آر را ندارد و از مزایای روش کارایی متقاطع نیز برخوردار است. نتیجه گیری: مدل ها روی 47 قلم از اقلام موجودی مربوط به یک مثال عددی مشترک موجود در ادبیات پژوهش و همچنین روی 80 قلم از اقلام موجودی شرکت صنعتی پارس خزر به اجرا درآمد و نتایج آنها تحلیل شد. نتایج مقایسه مدل پیشنهاد شده با برخی از مدل های موجود در ادبیات پژوهش، نشان دهنده برتری مدل پیشنهاد شده است.  

هدف: در این مطالعه از شبیهﺳﺎزی گسسته پیشامد برای بهبود عملکرد اورژانس بیمارستان با هدف کاهش زمان انتظار بیماران و بهینهیﺎبی منابع استفاده شده است. روش: نخست بر اساس فرایند جریان بیماران در اورژانس بیمارستان، با استفاده از نرم افزار ARENA یک مدل شبیهﺳﺎزی توسعه داده شد، سپس این مدل شبیهﺳﺎزی برای هر سناریوی شدنی که شامل تعداد پزشک عمومی، متخصص طب اورژانس، پرستاران بخش تحت نظر، بخش درمان حاد، تخت تزریقات، تخت بخش تحت نظر و بخش درمان حاد است، 180 بار به اجرا درآمد. در گام بعد، دو روش رتبه بندی تحلیل پوششی داده ها برای رتبه بندی سناریوها به کار گرفته شد. یافته ها: رتبه بندی روﺵهای تحلیل پوششی داده ها نشان داد که در هر دو روش، سناریوی 39 بهترین انتخاب است. برای تعیین وجود همبستگی میان نتایج روشﻫﺎی رتبهﺑﻨﺪی نیز از آزمونﻫﺎی ناپارامتری اسپیرمن رو و کندال تاو استفاده شد که نتایج آنها به ترتیب 93/0 و 81/0 به دست آمد. این نتایج گویای وجود همبستگی میان روﺵهای رتبهﺑﻨﺪی تحلیل پوششی داده هاست. نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد که در هر دو روش رتبه بندی تحلیل پوششی داده ها، سناریو 39 بهترین سناریو در میان 44 سناریوی شدنی تعریف شده است. یعنی باید 2 پزشک عمومی، 1 متخصص طب اورژانس، 16 پرستاران در بخش تحت نظر، 5 پرستار در بخش درمان حاد، 2 تخت در تزریقات، 22 تخت در بخش تحت نظر و 16 تخت در بخش درمان حاد به کار گرفته شود.

توانایی های مدیریت می تواند دستیابی به اهداف کلی شرکت را تسریع نماید.مدیران شرکت ها همواره به دنبال اتخاذ تصمیماتی هستند که بالاترین میزان بازده را برای ذینفعان خود کسب نمایند. با افزایش ریسک میزان بازده مورد انتظار نیز در بازار کارا نیز افزایش می یابد. مدیران توانمند می توانند ریسک های موجود را شناسایی و آن ها را به فرصت های برای سازمان تبدیل نمایند. لذا هدف مطالعه حاضر بررسی رابطه بین توانایی مدیریت با اجزاء مدیریت ریسکیکپارچه و اجزای آن است. برای این منظور، با توجه به اطلاعات 78 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ، اقدام به برآورد الگو شد. نتایج آزمون فرضیات پژوهش نشان داد که تأثیر توانایی مدیریت بر مدیریت ریسکیکپارچه مثبت و معنادار بوده است. ولی تأثیر توانایی مدیریت بر اجزاء مدیریت ریسک، ریسک استراتژی، قوانین و مقررات، عملیاتی و گزارشگری به تنهایی تأثیرگذار نبوده و تنها بر مدیریت ریسک عملیاتی تأثیر مثبت و معنادار داشته است.  

دولت ها بخش عمده مخارج دانشگاه ها را تأمین می کنند. از آن جا که دانشگاه به عنوان یک نهاد چند مأموریتی، درون خود دارای ناهمگنی های زیادی است، دولت برای تخصیص منابع باید چند تکلیفه بودن و این ناهمگنی ها را لحاظ نماید. هدف این مقاله نشان دادن این موضوع است که عملکرد پژوهشی بین دانشگاه ها و گروه های علمی متفاوت است و در نتیجه منابع نیز باید به صورت متفاوت تخصیص داده شود. از طرفی دیگر در این مقاله، میزان ناکارایی تخصیص منابع، در سطح دانشگاه ها و همچنین درون گروه ها بررسی می گردد. برای نیل به این اهداف، عملکرد پژوهشی نمونه ای از دانشگاه های جامع دولتی و گروه های آن ها را در نظر گرفته و با استفاده از روش چندمرحله ای تحلیل پوششی داده ها ارزیابی شده است. یافته های این ارزیابی نشان داد که علاوه بر توجه به سازوکار تخصیص منابع بین دانشگاه ها، دولت ها باید به تفاوت گروه های علمی هم توجه نمایند. در این مقاله نشان داده شد که در نمونه مورد ارزیابی، به طور میانگین حدود 30 درصد از ناکارایی در استفاده از منابع مربوط به سطح دانشگاه و 70 درصد ناشی از ناکارایی درون گروهی است. بنابراین، سیاست گذار برای ارتقای عملکرد پژوهشی باید ناهمگنی دانشگاه ها و گروه ها را لحاظ نماید.

کشت و پرورش قارچ خوراکی، با توجه به ارزش های غذایی و دارویی و هم چنین مزایای اقتصادی آن به سرعت در حال گسترش است. با این وجود عدم کسب دانش مورد نیاز و مدیریت اصولی ممکن است تولیدکنندگان را با مشکلات زیادی مواجه کرده و یا حتی به مرز ورشکستگی اقتصادی نزدیک سازد. در همین راستا، هدف از انجام این مطالعه مقایسه کارایی فنی، فنی خالص و مقیاس کشت قارچ در استان های کشور و تعیین میزان مطلوب استفاده از نهاده ها می باشد. در ضمن به دلیل اینکه در دنیای واقعی معمولاً ورودی ها و خروجی ها به صورت غیر دقیق و یا حتی مبهم هستند، در این تحقیق از مدل تحلیل پوششی داده های استوار به جای مدل DEA سنتی بهره گرفته شد. داده های ورودی و خروجی مدل مورد استفاده در این مطالعه از مرکز آمار ایران برای سال 1395 جمع آوری شد. طبق نتایج این مطالعه در تمامی سطوح احتمال انحراف محدودیت، کارایی فنی خالص بالاتر از کارایی مقیاس و کارایی فنی بوده است. این امر بیانگر دانش و مهارت بالای این تولیدکنندگان بوده و پایین بودن کارایی فنی تولیدکنندگان به دلیل بهینه نبودن مقیاس تولید آن ها است. مهم ترین نهاده ای که باعث عدم کارایی واحدها شده است، نهاده "هزینه اسپان" بوده و با استفاده بهینه از این نهاده می توان تا حدود 70 درصد هزینه این نهاده را کاهش داد. از دیگر نتایج این مطالعه این است که با کاهش احتمال انحراف هر محدودیت از کران خود، میزان کارایی فنی کاهش و درصد کاهش در مقدار نهاده ها نسبت به مقدار واقعی، افزایش یافته است. این امر بر اهمیت استفاده از مدل های RDEA جهت انطباق بیشتر نتایج با دنیای واقعی می افزاید. توصیه می شود که سیاست گذاران امکان دسترسی به تسهیلات برای تولیدکنندگان با مقیاس کوچک را فراهم نموده و موجبات افزایش صرفه های ناشی از مقیاس را برای آنان فراهم نمایند.

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی عملکرد مراکز آموزش فنی و حرفه ای استان یزد، و توسعه چارچوب مفهومی ارزیابی این مراکز به اجرا درآمده است. از آنجایی که سطح کارایی، معیار مناسبی برای درک چگونگی مصرف منابع در مراکز آموزش فنی و حرفه ای است، در این مطالعه نیز، کارایی نسبی 13 مرکز آموزش فنی وحرفه ای استان یزد در سال 1389، با استفاده از رویکرد ترکیبی کارت امتیازی متوازن و تحلیل پوششی داده ها محاسبه شده است. روش تحقیق این مطالعه توصیفی تحلیلی بوده و از مستندات و آمارهای کتابخانه ای نیز استفاده شده است. یافته ها نشان داده است که تنها، مرکز صدوق در هر چهار منظر BSC دارای کارایی یک بوده و مرکز تفت نیز با کارایی 592/ . کم ترین کارایی را داشته است. امتیاز عملکرد کل مراکز نیز در منظر مالی869/ .، مشتری 848/ .، فرایندهای داخلی 763/ . و رشد و یادگیری 733/ . بوده است. استفاده از رویکرد ترکیبی BSC و DEA در این پژوهش به شناسایی بخش هایی که برای بهبود عملکرد سازمانی ضروری است، کمک کرده و فرصت هایی را برای یادگیری دوطرفه بین واحدها فراهم می کند. همچنین با انجام این پژوهش، مجموعه ای از پیشنهادها در رابطه با کاربرد موفقیت آمیز ادغام DEA و BSC ، به منظور بهبود مستمر فرآیند یادگیری با ارائه راه حل هایی برای افزایش سطح کیفی عملکرد واحدهای ناکارا و تعیین اندازه بهینه مراکز در هر چهار منظر، ارائه می گردد.

وجود حجم بالای ضایعات در صنایع تبدیلی برنج استان گیلان، سالانه خسارات هنگفتی به اقتصاد برنجکاران وارد کرده و بیانگر پایین بودن بهره وری عوامل به کار گرفته شده در فرآیند تبدیل شلتوک به برنج سفید است. لذا هر گونه تحول در راستای استفاده کارا و اثربخش از نهاده ها در گرو سنجش بهره وری کل نظام تولیدی و شناسایی عوامل تاثیرگذار بر آن است. این پژوهش از نوع پیمایشی بوده و هدف کلی آن اندازه گیری بهره وری و بررسی عوامل موثر بر آن در صنایع تبدیلی برنج استان گیلان است. داده های مورد نیاز را به وسیله پرسشنامه از یک نمونه 130 واحدی از کارخانجات برنجکوبی گردآوری کرده که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای برآورد کرده ایم.برای اندازه گیری و تعیین عوامل موثر بر بهره وری از روش تابع تولید و برای رتبه بندی از روش تحلیل پوششی داده ها استفاده کرده ایم. نتایج نشان می دهد که ارتفاع شلتوک در بستر خشک کن، شکاف فناوری و شکاف تولید بالفعل از تولید بالقوه دارای تاثیر منفی و شدت سرمایه،تعداد روزهای کاری، استفاده از ارقام بومی و سهم شلتوک خریداری شده توسط کارخانه از کل شلتوک مصرفی تاثیری مثبت بر بهره وری بنگاه های مورد بررسی دارد.

با توجه به شرایط روز افزون فرایند جهانی شدن اقتصاد و ضرورت ارتقا رقابت در صنایع کارخانه ای ایران، تحلیل پیرامون نقش کارایی و بهره وری و تاثیرگذاری نسبی عناصر هر یک از آن ها ضروری است. با  توجه به اهمیت موضوع لازم است تا در این زمینه مطالعه جامعی صورت گیرد تا موضوع با دقت بیشتر و تحلیل دقیق تری مورد توجه قرار گیرد. در این تحقیق با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها(DEA) و شاخص مالم کوئیست به تخمین و ارزیابی تغییرات بهره وری کل و عناصر تعیین کننده آن در صنایع فلزات اساسی کارخانه ای ایران پرداخته ایم و  با استفاده از داده های تلفیقی آمار کارگاه های صنعتی ده نفر کارکن و بیشتر مرکز آمار ایران، پیشرفت فنی، تغییرات کارایی فنی، تغییرات کارایی فنی خالص، تغییرات کارایی مقیاس و تغییرات بهره وری کلرا برای صنایع مختلف در این صنعت محاسبه شده است. نتایج تحقیق برای دوره 1374-1386 نشان می دهد که به طور متوسط سالانه رشد بهر ه وری 2/2 درصد بوده است. متوسط تغییرات عناصر بهره وری کل یعنی کارایی فنی و تکنولوژی به ترتیب 14 و 86 درصد برآورد شده است. شایان ذکر است که عناصر تعیین کننده کارایی فنی یعنی کارایی مقیاس و کارایی خالص(مدیریتی) به ترتیب رشدی در حدود 21 و 7- درصد داشته اند. بنابر این تاثیرگذار ترین عامل در تغییرات بهره وری کل در صنایع فلزات اساسی ایران، تغییرات تکنولوژیکی بوده است که آن هم از رشد متوسط سالیانه مثبت برخوردار بوده است. Abstract Due to the fact that economic globalization process is rapidly expanding, it is apparent that improving in competition through the industries and manufactories is necessary. So one of the important subjects need to study is effects of productivity and efficiency on economy. In this research we assessed and estimated impacts of total productivity and it’s components on basic metals industry of Iranian factories by Data Envelopment Analysis method (DEA) and Malmquist Index index. Using compilation data of industrial workshops which have ten workers or more in, we computed technical improvement, technical efficiency change, net technical efficiency change, measure efficiency change and total productivity change in this industry. The results show the average yearly productivity growth has been 2.2% during 1386-1374. The average of productivity components, technical efficiency and technology, was have estimated 14% and 86% respectively. It is necessary to mention that determinant factors of technical efficiency that are measure efficiency and net efficiency  have had the growth of 21% and -7%. Therefore the most effective factor on total productivity change in Iranian basic metals industry was

در عصر حاضر در نظام های اقتصادی نقش نظام های مالی، بازار پول و سرمایه و به تبع آن موسسات مالی و اعتباری که در رأس آنها بانک ها قرار دارند از اهمیت شایانی برخوردار است. از طرفی با بهبود روز افزون تکنولوژی و تغییر در ارائه خدمات بانکی از بانکداری سنتی به بانکداری الکترونیکی، رقابت بین بانک ها و دیگر موسسات مالی در ارائه هرچه بهتر و سریعتر خدمات الکترونیکی شدت گرفته است و در این میان موسساتی موفق ترند که در عملکرد، کارایی مناسب تری داشته باشند. تحلیل عملکرد بانک ها به لحاظ ارائه خدمات الکترونیکی به عنوان نوعی از موسسات مالی، می تواند در بهبود جایگاه رقابتی آنها کمک کننده باشد. در کشور ایران، حدود یک دهه است که در راستای بانکداری الکترونیکی، فعالیت موسسات مالی و بانک ها بطور چشم گیری افزایش یافته است. در این مقاله، با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها، به ارزیابی عملکرد 18 بانک دولتی و خصوصی بر اساس ارائه خدمات الکترونیکی پرداخته شد و کارایی آنها با استفاده از مدل CCR پوششی ورودی محور و با فرض بازدهی ثابت نسبت به مقیاس محاسبه گردید. نتایج بررسی کارایی مقیاس و محاسبات آن در پایان سال مالی 1389حاکی از آن است که بانک های رفاه، سامان، ملی ایران، پاسارگاد، سینا، سرمایه، صادرات، تجارت، سپه، پارسیان، ملت، مسکن، کشاورزی و اقتصاد نوین فاقد کارایی مقیاس بوده اند. همچنین بانک های توسعه صادرات، کارآفرین، پست بانک و صنعت و معدن به عنوان بانک های کارا شناسایی گردیدند و در بین این چهار بانک کارا با استفاده از روش اندرسون - پیترسون بانک توسعه صادرات به عنوان بانک ممتاز در ارائه خدمات الکترونیکی در سال 89 شناسایی گردیده است. Abstract Nowdays e-banking activities of financial institutions and banks, has increased dramatically. In this paper, using data envelopment analysis to evaluate the performance of 18 public and private banks on the basis of electronic services and their performance, cladding input oriented CCR (Charnes, Cooper, Rhodes) model using the constant return to scale was determined. Studies scale efficiency and calculation at the end of fiscal year 1389 indicate that banks are Refah, Saman, Melli, Pasargad, Sina, Sarmayeh, Saderat, Tejarat, Sepah, Parsiyan, Mellat, Maskan, Keshavarzi and Eqtesade Novin without have any scale efficiency. Also the Export Development bank, Karafarin bank, Post bank and bank of Industry and Mine, have been identified as effective banks and among these four efficient banks, by using Anderson – Peterson method the Export Development bank has been detected in 89 years as the leading bank in electronic services.

در دهه های اخیر مدلهای اندازه گیری کارایی دستخوش تحولات زیادی شده است.در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل فراگیر داده ها(DEA)به سنجش کارایی در شرکتهای توزیع برق ایران پرداخته ایم. به اعتقاد فارل،مساله اندازه گیری کارایی اقتصادی در یک صنعت از دو جهت مهم ایت:یکی از بعد آزمون نظریه های اقتصادی و دیگری به منظور سیاستگذاری اقتصادی.برای این منظور تعیین معیارهای واقعی کارایی اهمیت بسیاری دارند.با توجه به ساختار فعلی برق ایران که دارای ساختاری دولتی بوده و کنترل کمی بر خروجی های شرکت توزیع برق وجود دارد،استفاده از مدل ورودی گرای تحلیل فراگیر داده ها مناسبتر است.یافته های این پژوهش نشان میدهد در سال 1384 با فرض بازدهی ثابت به مقیاسریا،شرکتهای توزیع برق استان اردبیل،غرب استان تهران،شمال غرب استان تهران و مرکز استان تهران به عنوان کاراترین شرکتها و شرکتهای توزیع برق استانهای خوزستان،هرمزگان،بوشهر،کهگیلویه و بویر احمد کمترین سطح کارایی را داشته اند.