عوامل فرهنگی

کانون اصلی نوگرایی در هر جامعه کلان شهرهای آن جامعه است. لذا برای بررسی میزان نوگرایی افراد باید آن ها را در بطن شهرها مورد مطالعه قرار داد؛ زیرا شهرها دائماً درحال تغییر و تحول هستند. از این رو هدف این تحقیق بررسی عوامل مؤثر بر نوگرایی جوانان در فرهنگ شهرنشینی است. تحقیق حاضر به لحاظ هدف کاربردی، به لحاظ ماهیت توصیفی از نوع همبستگی و به لحاظ روش پیمایش است. جامعه آماری تحقیق را کلیه جوانان 29-15 ساله شهر تهران تشکیل دادند. بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه 400 نفر تعیین شد که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه ای شامل 30 گویه استفاده شد. روایی صوری و محتوایی گویه ها با استفاده از نظر کارشناسان بررسی، تأیید و اصلاح شد. آلفای کرونباخ متغیرهای تحقیق نیز بالای 7/0 بدست آمد که بیانگر هماهنگی درونی گویه ها و پایایی قابل قبول آن ها بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از رگرسیون دو متغیره و با کاربرد نرم افزار انجام گرفت. براساس نتایج ضریب تعیین تعدیل شده حاکی از این بود که متغیرهای میزان دینداری، میزان استفاده از رسانه های جمعی، پایگاه اجتماعی اقتصادی و میزان تحصیلات به ترتیب حدود 22%، 50%، 2/34% و 2/51% از تغییرات متغیر میزان نوگرایی جوانان را تبیین کرده است و ضریب رگرسیون استاندارد شده نیز مشخص کرد به ازاء یک واحد افزایش در میزان دینداری، میزان استفاده از رسانه های جمعی، پایگاه اجتماعی اقتصادی و میزان تحصیلات جوانان میزان نوگرایی آن ها در فرهنگ شهرنشینی 23%، 55%، 1/48% و 8/61% افزایش می یابد.

زمینه و هدف: مسئله اساسی این تحقیق آن است که عوامل گوناگون موثر بر وقوع و گسترش جرایم خشن در استان خوزستان را شناسایی کند تا ازطریق آن بتوان راهکارهای پیشگیرانه را ارائه کرد.روش: این پژوهش ازنظر روش توصیفی تحلیلی است و به لحاظ ماهیت، کیفی ازنوع تحلیل مضمون  است. مشارکت کنندگان شامل 6 نفر از مجرمان مرتکب جرم خشن و 4 نفر از قضات پرونده های آنها هستند. پژوهش بااستفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد و تا اشباع نظری مصاحبه به عمل آمد و به منظور افزایش روایی درونی و بیرونی نیز از مشارکت کنندگان متخصص و برای تحلیل داده های متنی، از روش تحلیل مضمونی استفاده شد.یافته ها: یافته ها حاکی است که در درجه اول، عوامل اجتماعی مانند نداشتن شغل و بیکاری، مصرف موادمخدر، عدم توانایی خانواده در تأمین مایحتاج زندگی، اعتیاد پدر و خود مجرم، خانواده پرجمعیت و زندگی در محله های فقیر و بعد از آن، عوامل فرهنگی مانند ماهیت زندگی اجتماعی قومی ، بی سوادی، زندگی در قالب رسومات قومی و قبیله ای و پیروی از تعصبات کورکورانه، در گرایش به جرایم خشن بسیار موثر بوده اند.نتایج: زمینه های خانوادگی، شکاف های اجتماعی و فرهنگی، جغرافیا، فقر، بیکاری، افت سرمایه اجتماعی و عدم پای بندی به اخلاقیات بر شدت جرایم خشن تأثیر دارد. در این بین، از سه راهکار پیشگیرانه، اولویت با پیشگیری اجتماعی، موضعی و کیفری است؛ ضمن آنکه تأسیس و تقویت مراکز اجتماعی، فرهنگی، حمایت های فرهنگی از مردم منطقه و سرمایه گذاری ویژه و کلان در پیشگیری ها مهم است. 

مطالعه حاضر با هدف بررسی تجربه زیسته بیماران مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر از عوامل زمینه ای ابتلا به بیماری صورت گرفت.روش پژوهش کیفی و از نوع پدیدارشناسی بود. جمع آوری اطلاعات از طریق مصاحبه ی نیمه ساختاریافته انجام گرفت. مشارکت کنندگان این پژوهش شامل 13 نفر از بیماران دارای سندروم روده تحریک پذیر در شهر تهرآن بودند. انتخاب مشارکت کنندگان با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و بر اساس معیارهای ورود و خروج از استان تهران در سه ماهه سوم 1401 صورت گرفت و تا زمان اشباع اطلاعات ادامه یافت. گردآوری داده ها، با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته و عمیق انجام شد و پس از ضبط هر مصاحبه، محتوای استخراج شده به صورت واژه به واژه نوشته شد. کدگذاری داده ها، همزمان با جمع آوری داده ها ادامه یافت. تحلیل داده ها با استفاده از روش کُلایزی (هفت مرحله) انجام شد. مجموعا از تعداد 13 مصاحبه، 13 مضمون فرعی و 3 مضمون اصلی به دست آمد. نتایج این مطالعه نشان می دهد عوامل فرهنگی، عوامل اقتصادی و عوامل فردی- اجتماعی از پیامدهای ابتلا به سندروم روده تحریک پذیر است.

در عصر حاضر تغییر و تحولات در نظام اجتماعی ناشی از اینترنت، انکارناپذیر است. شبکه های اجتماعی بخش مهمی از فعالیت های آموزشی، پژوهشی و فراغتی دانشجویان را به خود اختصاص می دهد. با توجه به افزایش روزافزون دانش آموختگان و نقش آنان در تولید علم، شبکه های اجتماعی به عنوان یکی از بسترهای حضور حداکثری جوانان و دانشجویان، می تواند نقش موثری در جذب و هدایت افراد به شرکت در دوره های آموزشی فنی وحرفه ای و کسب مهارت های لازم داشته باشد .مقوله آموزش به ویژه آموزش فنی و حرفه ای، نیز از این قاعده مستثنی نبوده و اهمیت رسیدگی به تاثیر عوامل فرهنگی بر آن بسیار اهمیت دارد و زمینه رشد آن در آینده و عقب نماندن از تکنولوژی را به همراه خواهد داشت. در این مطالعه از روش پیمایشی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش کلیه دانشجویان مراجعه کننده به مراکز آموزش فنی و حرفه ای شهر تهران هستند که تعداد آن ها (مراکز فنی و حرفه ای دولتی و غیردولتی) قریب 2000 نفر در بهار 1401 بوده اند و حجم نمونه محاسبه شده مطابق با جدول مورگان تعداد 384 نفر از دانشجویان بودند. ابزار مورد استفاده در این مطالعه نیز، پرسشنامه الکترونیکی محقق ساخته بود. خلاصه نتیجه بررسی و آزمون فرضیات ده گانه پژوهش چنین بود که هر چه اعتماد دانشجویان به شبکه های اجتماعی بالاتر می رود گرایش آنها به شرکت در دوره های آموزش فنی و حرفه ای نیز افزایش می یابد اگرچه نمی توان تأثیر دیگر عوامل در این خصوص را نادیده گرفت.

هدف مطالعه حاضر تبیین اعتراضات آبان 1398 در استان تهران است. در تئوری های مربوط به کنش اعتراضی شرایط متعددی برای پتانسیل یا وقوع کنش اعتراضی ذکر شده است. در این تحقیق و بر اساس نظریه های مرتبط، شش شرط مهاجرت و پیامدهای گسترده آن، احساس محرومیت و نارضایتی، محرومیت عینی، عوامل فرهنگی، بی عدالتی عینی، استفاده از رسانه های مشوق اعتراض و ادراک از ساختار فرصت سیاسی و فایده مندی اعتراض برای تبیین وقوع کنش اعتراضی آبان 1398 مدنظر قرار گرفت. در این مقاله، برای کشف شروط لازم یا کافی وقوع اعتراضات آبان 1398 در استان تهران از تکنیک تحلیل بولی استفاده شده است. در نهایت، چهار شرط کافی برای وقوع اعتراضات در استان تهران احراز گردید که شرط احساس محرومیت و نارضایتی، شرط عوامل فرهنگی و شرط استفاده از رسانه های مشوق اعتراض در سه سناریو از چهار سناریو تکرار شده و به نظر می رسد نسبت به بقیه عوامل برای تبیین متغیر شرکت در کنش اعتراضی آبان 98 اهمیت بیشتری دارند.

از منظر جامعه شناسی، خانواده اساسی ترین نهاد اجتماعی است که در شکل گیری ساختار کلان جامعه و افزایش بهره-وری آن نقش بسزا دارد. میان خانواده و جامعه یک رابطه دو سویه برقرار است و هر کدام بر دیگری تأثیر می گذارد. جامعه شناسان شکل گیری و ساخت شخصیت فرد در خانواده را متأثر از فرهنگ پذیری و جامعه پذیری می دانند و بیان می کنند که «از مهم ترین نتایج جامعه پذیری، ایجاد شخصیّت فردی و الگوهای نسبتاً ثابت فکر، احساس و عمل است که همگی ویژگی های یک فرد محسوب می شوند» (یان. رابرتسون، 1374: 112). از این رو اهمیّت پرداختن به موضوع «تحکیم خانواده» ریشه در اهمیّت نهاد خانواده دارد. نهاد مقدس خانواده، رکن بنیادین اجتماع بشری و محمل فرهنگ های گوناگون است تا آنجا که سعادت و شقاوت امّت ها، مرهون رشادت و ضلالت خانواده می باشد. اولین شرط داشتن جامعه ای سالم و پویا، سلامت و پایداری خانواده است. همه دستاوردهای علمی و هنری بشر در سایه خانواده های سالم و امن پدید آمده است. از این رو اندیشمندان علوم انسانی در رشته های تخصصی خود، با رویکردهای گوناگون، به مسائل خانواده پرداخته اند و عوامل ایجادکننده را از منظر تحلیلی خاص، تبیین نمودند. هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل فرهنگی و روانی-اجتماعی مرتبط با تحکیم بنیان خانواده از منظر کارشناسان دادگاه خانواده و مشاوران نیروی انتظامی شهرستان زنجان بود که از طریق پرسشنامه با تکنیک دلفی و مصاحبه عمیق با نمونه گیری نیمه ساختاریافته، و نیز با جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی انجام گرفت. نتایج یافته ها حاکی از آن است که: از نظر کارشناسان عوامل فرهنگی اولویت اول را نسبت به عوامل اجتماعی در تحکیم بنیان خانواده داراست.

اقتصاد رکن مهم هر کشور است. هریک از ارکان سیاسی، فرهنگی و علمی کشور به گونه ای به وضعیت اقتصادی وابسته است. در مقابل، جرایم اقتصادی مانع دستیابی دولت ها به اهداف ملی می شوند، جریان عمومی امور را به مخاطره می اندازند و به طور مستقیم امنیت کشورها را متأثر می کنند. در ایران جرایم اقتصادی، به خصوص در سال های اخیر، اقتصاد کشور را بیشتر به چالش کشیده و به مرز بحران رسانده است. گسترش این جرایم نشانه عدم موفقیت در پیشگیری و حتی مبارزه با جرایم اقتصادی است. بنابراین به روش تحلیلی توصیفی سعی شده است علل بروز جرایم اقتصادی، با در نظر گرفتن عوامل فردی مرتکبین و عوامل محیط داخلی و خارجی، شناسایی و با نظریه های جرم شناسی اقتصادی تطبیق داده شود تا زمینه برای پیشگیری اثربخش از این جرایم فراهم آید. دستاوردهای تحقیق حاکی از آن است که عوامل فرهنگی، ساختار نظام اقتصادی، ضعف قوه مقننه در تدوین سیاست های کلان و ضعف سیاست های اجرایی قوه مجریه، همچنین برخورد ضعیف کیفری در سالیان متمادی از یک سو و عوامل خارجی مانند اِعمال تحریم ها از سوی دیگر موجب ایجاد بستر و فرصت های جرم زا و گسترش جرایم اقتصادی در ایران شده است.

این پژوهش با هدف شناسایی و اعتبار سنجی عوامل استرس زای شغلی در میان کارکنان شرکت توزیع برق استان ایلام انجام شده است. تحقیق از نظر هدف کاربردی و از جهت ماهیت آمیخته اکتشافی (کیفی - کمی) است که در مرحله کیفی، از استراتژی تحلیل مضمون و مرحله کمی از پژوهش توصیفی- پیمایشی بهره گرفته است. جامعه آماری در بخش کیفی صاحب نظران سازمانی که با نمونه گیری هدفمند 16 مصاحبه عمیق تا رسیدن به اشباع نظری انجام شد. در بخش کمی جامعه آماری مدیران و کارکنان شرکت توزیع برق استان ایلام که با استفاده از جدول مورگان تعداد 212 نفر به عنوان نمونه به شیوه تصادفی ساده انتخاب گردید. ابزار تحقیق از روایی و پایایی مناسب برخوردار است. به منظور تحلیل داده های کمی از تحلیل عاملی، با استفاده از نرم افزار لیزرل استفاده شده است. از یافته های پژوهش 7 مضمون فراگیر و 22 مضمون اصلی شناسایی شد. این مضامین عبارتند از: عوامل فردی (گرانباری نقش، کم تجربه بودن و انتظارات شخصی)، عوامل گروهی و بین فردی (تعارض درون گروهی، منفعت گرایی و هنجار گروهی)، عوامل شغلی (استقلال شغلی، ماهیت شغل و تسهیل گرهای شغلی)، عوامل مدیریتی (شیوه تعامل مدیران، ویژگی های مدیران و سبک رفتاری مدیران)، عوامل اداری و ساختاری (جبران خدمات، برنامه ریزی منابع انسانی، فضا و تجهیزات، مسائل اداری و مقررات کنترلی)، عوامل فرهنگی و جو سازمانی (جو سازمانی، فرهنگ سازمانی) و عوامل محیطی (عوامل اجتماعی و سیاسی، حوادث غیر مترقبه و عوامل اقتصادی).

این پژوهش باهدف شناسایی و اولویت بندی عوامل فرهنگی تأثیرگذار بر تصادفات موتورسیکلت در منطقه 5 تهران بزرگ طی سال های 1398 تا 1400 انجام شده است. در انجام پژوهش حاضر، از روش آمیخته بهره گرفته شده است. جامعه آماری شامل 70 کارشناس تصادفات است که ازبین آن ها 20 نفر ازطریق نمونه گیری هدفمند، به عنوان نمونه انتخاب شدند. گردآوری اطلاعات با کمک تحلیل داده های موجود در 269 کروکی مرتبط با تصادفات رانندگان موتورسیکلت تنظیمی توسط کارشناسان تصادفات و توزیع پرسشنامه هایی حاوی 9 سؤال بسته بین نمونه صورت گرفته است. اطلاعات به دست آمده از مصاحبه با استفاده از نرم افزار MAXQDA و داده های آماری ازطریق SMART PLS تجزیه و تحلیل شده است. با توجه به یافته ها، عوامل فرهنگی که بیشترین تأثیر را بر بروز تصادفات موتورسیکلت دارند از این قرار هستند: میزان آگاهی رانندگان از قوانین و مقررات رانندگی، میزان آگاهی رانندگان از علائم ترافیکی، میزان آموزش لازم برای رانندگان، میزان اعتقاد رانندگان به لزوم رعایت مقررات، میزان ارتکاب تخلفات توسط رانندگان، سبک رانندگی، باورهای مذهبی رانندگان و قومیت رانندگان. نتایج همچنین نشان می دهند که از میان عوامل فرهنگی، میزان ارتکاب تخلفات توسط رانندگان، سبک رانندگی و میزان آموزش لازم برای رانندگان به ترتیب دارای بیشترین سهم در بروز تصادفات موتورسیکلت هستند.

هدف اصلی این پژوهش،  بررسی عوامل فرهنگی- اجتماعی موثر بر ساماندهی ازدواج جوانان در کلیه دانشجویان گروه علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران در سال 1395 می باشد. پژوهش حاضر توصیفی- همبستگی، از نوع تحقیقات پیمایشی و به لحاظ هدف کاربردی است. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه دانشجویان گروه علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران تشکیل می دادند که تعداد آنها 288 نفر بود. نمونه آماری بر اساس جدول مورگان به تعداد 143 نفر به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از دو پرسشنامه پژوهشگر ساخته «فاکتورهای اجتماعی» (نگرش خانواده، نگرش دوستان، تحصیلات، وضعیت اقتصادی) که شامل 41 سوال و  «فاکتورهای فرهنگی» (دین و مذهب، آداب و رسوم، سنت، اعتقادات و باورها) که شامل 33 سوال و بر اساس طیف پنج ارزشی لیکرت بود در این پژوهش استفاده شده است. یافته های پژوهش بیانگر این امر است که مولفه های دین و مذهب، آداب و رسوم، سنت، اعتقادات و باورها، نگرش خانواده، نگرش دوستان، تحصیلات و وضعیت اقتصادی بر ساماندهی ازدواج جوانان تاثیر دارند. همچنین، نتایج نشان داد که بین هشت مولفه ساماندهی ازدواج جوانان تفاوت معناداری وجود دارد. و وضعیت اقتصادی با میانگین 83/6 رتبه اول و بهترین رتبه و مولفه سنت با میانگین 89/1 رتبه آخر و کم ترین رتبه را از نظر دانشجویان دارا هستند. می توان این گونه نتیجه گرفت که هر یک از فاکتورهای دین و مذهب، آداب و رسوم، سنت، اعتقاد و باورها، نگرش خانواده و دوستان، تحصیلات و وضعیت اقتصادی بر ساماندهی ازدواج جوانان تاثیر دارند، ولی درجه تاثیر آنها متفاوت می باشد؛ به طوری که اقتصاد و نگرش دوستان می تواند تاثیر بیشتری نسبت به سایر مولفه ها داشته باشند.

هدف: مطالعه حاضر با هدف بررسی عوامل محیطی مرتبط با اقتصاد آموزش وپرورش انجام شد.روش شناسی: پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه ی آماری شامل مدیران و کارشناسان سازمان آموزش وپرورش استان سمنان در سال تحصیلی 99- 1398 و به تعداد 384 بوده است که حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران تعداد 192 نفر برآورد و به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای بر اساس سطح شهرستان ها افراد انتخاب شدند. روش گردآوری داده ها پرسش نامه محقق ساخته با 78 سوال بود.  روایی محتوایی پرسش نامه توسط متخصصان و مدیران ارشد آموزش و پروش تایید شد. پایایی کل پرسش نامه از طریق ضریب آلفای کرانباخ 71/0 به دست آمد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش های تحلیل عاملی اکتشافی و آزمون های همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه  استفاده شد.یافته ها: یافته های روش تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که عوامل محیطی مرتبط با اقتصاد آموزش وپرورش به ترتیب در قالب هفت بعد عوامل سیاسی، عوامل اقتصادی، عوامل فرهنگی، عوامل اجتماعی، عوامل روانشناختی، عوامل قانونی و عوامل فناورانه که در مجموع 19/92 درصد از کل واریانس پرسش نامه را تببین کردند. بر اساس یافته های آزمون همبستگی، عوامل محیطی اقتصاد آموزش وپرورش رابطه مثبت و معناداری داشتند ویافته های رگرسیون نشان داد که عوامل محیطی به میزان 8/35 درصد، متغیر اقتصاد آموزش وپرورش را تبیین کردند.   بحث و نتیجه گیری: با توجه به یافته های مطالعه، عوامل سیاسی، عوامل اقتصادی، عوامل فرهنگی، عوامل اجتماعی، عوامل روانشناختی، عوامل قانونی و عوامل فناورانه موجب بهبود اقتصاد آموزش وپرورش و در نهایت تعلیم و تربیت مناسب نیروی انسانی و عامل اثربخش و انگیزشی در حوزه آموزش می شوند.

هدف: بسیاری از صاحب نظران حوزه جامعه شناسی و روان شناسی معتقدند که دوره نوجوانی آغاز مرحله شکل گیری هویت است و یکی از وظایف نهادهای اجتماعی کمک به بازتولید هویت ملی در نسل نوجوان و جوان می باشد. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف بررسی جامعه شناختی تاثیر عوامل فرهنگی بر بازتولید هویت ملی در دانش آموزان انجام شد.   روش: این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا مقطعی از نوع همبستگی بود. جامعه پژوهش کلیه نوجوانان 16-13 سال استان کهگیلویه و بویراحمد به تعداد 51339 نفر بودند که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 400 نفر در نظر گرفته شد و این تعداد با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته (93 سوالی) بود که روایی صوری و محتوایی آن تایید و پایایی آن با روش آلفای کرونباخ بالاتر از 70/0 برآورد شد. داده ها با روش تحلیل مسیر در نرم افزارهای SPSS و AMOS تحلیل شدند.   یافته ها: یافته ها نشان داد که هویت قومی و پایبندی به رسوم با بازتولید هویت ملی در دانش آموزان همبستگی مثبت و معنادار و گسترش فرهنگ تساهل و تسامح، بی سازمانی خانواده و گسترش فضای مجازی با بازتولید هویت ملی در آنان همبستگی منفی و معنادار داشت (P<0.001). همچنین، مدل جامعه شناختی تاثیر عوامل فرهنگی بر بازتولید هویت ملی در دانش آموزان برازش مناسبی داشت و در این مدل، عوامل فرهنگی بر بازتولید هویت ملی در دانش آموزان تاثیر مستقیم و معنادار داشت  (P<0.001).   نتیجه گیری: طبق نتایج این مطالعه، عوامل فرهنگی تاثیر معناداری بر بازتولید هویت ملی در دانش آموزان داشتند. بنابراین، برای بازتولید هویت ملی در دانش آموزان می توان زمینه بهبود عوامل فرهنگی را مهیّا ساخت.