روش مشارکتی

این پژوهش با هدف بررسی تاثیر آموزش از طریق یک پروژه و به طور مشارکتی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در درس آمار و مدل سازی انجام گرفته است. در این بررسی از روش تحقیق شبه تجربی استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق را دانش آموزان دختر سال سوم تجربی دبیرستانهای دخترانه فولادشهر (161 نفر) تشکیل داده است. حجم نمونه تحقیق 51 نفر است که 24 نفر در گروه آزمایش و 27 نفر در گروه گواه قرار گرفتند. روش نمونه گیری تصادفی است. در گروه آزمایش تلفیقی از دو روش تدریس فعال شامل روشهای پروژه ای و مشارکتی به کار گرفته شد و در گروه گواه تدریس به شیوه سنتی (سخنرانی) انجام شد و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان از طریق آزمونهای معلم ساخته پیش آزمون و پس آزمون مورد سنجش قرار گرفت. روایی آزمونها را متخصصان تایید کردند و پایایی آن به کمک آلفای کرونباخ (945/0) تایید گردید. نتایج حاصل با استفاده از آزمونهای آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و در سطح خطای 5 درصد نشان داد که بین دو گروه گواه و آزمایش اختلاف معنادار آماری وجود دارد، بدین معنا که دانش آموزانی که به طور پروژه ای ـ مشارکتی آموزش دیده بودند نسبت به گروهی که به طور سنتی آموزش دیده بودند از پیشرفت تحصیلی بالاتری برخوردار بودند.

این مقاله بخشی از نتایج یک پژوهش را گزارش می نماید که با استفاده از یک طرح نیمه آزمایشی دو گروهی با پیش آزمون و پس آزمون در سال 1391 انجام گرفته و به مقایسه تأثیر پادکست با روش مشارکتی در قیاس با روش رایج (سخنرانی معلم، بحث گروهی) بر میزان یادگیری و یادداری (یادگیری بلندمدت) دانش آموزان در زمینه مباحث زیست محیطی پرداخته است. به این منظور، دو گروه از دانش آموزان پایه دوم راهنمایی از یک مدرسه دخترانه انتخاب گردید و با رعایت اصل انتخاب تصادفی در هر یک از گروه ها جای داده شدند. سپس دانش آموزان گروه آزمایش در طول 8 جلسه به تولید پادکست آموزشی پرداختند و دانش آموزان گروه گواه نیز به همان میزان از جلسات و با استفاده از روش رایج در معرض آموزش قرار گرفتند. نتایج تجزیه و تحلیل کوواریانس داده ها نشان داد، نوع روش آموزشی به طور معناداری در میزان یادگیری و یادداری دانش آموزان در زمینه مباحث زیست محیطی مؤثر بوده است. بدین صورت که میانگین یادگیری و یادداری دانش آموزان گروه آزمایشی (گروه پادکست) به طور معناداری از دانش آموزان گروه گواه (روش رایج) بیشتر بوده است. هم چنین، دقت در ضرایب اتا نشان می دهد که استفاده از پادکست مشارکتی به عنوان یک روش آموزشی در زمینه آموزش مباحث زیست محیطی، به ترتیب 31 و 40 درصد از میزان یادگیری و یادداری (یادگیری با تأخیر) را تبیین نموده است.

این پژوهش با هدف «تحلیلی بر روش های تدریس در آموزش مطالعات اجتماعی» به روش کتابخانه ای و از طریق منابع کتابخانه، اسناد و مدارک چاپ شده و بانک های اطلاعاتی انجام شده است. ازاین رو، در پژوهش حاضر به تحلیل و مقایسه ی برخی از روش های تدریس متداول در آموزش مطالعات اجتماعی پرداخته شده است. نتایج نشان داد، با توجه به اینکه اطلاعات و توانایی های افراد متفاوت است، باید از روش های تدریسی بهره جست که به تفاوت های فردی دانش آموزان توجه نماید. در بین برنامه های درسی مدارس، برنامه درسی «مطالعات اجتماعی» با توجه به ساختار و مفاهیم این رشته، فرصت های غنی و فراوانی را برای رشد گرایش ها و مهارت های موردنیاز فراگیران در زندگی فردی و اجتماعی آنان فراهم می سازد. دستیابی به این اهداف نیازمند حضور معلمان توانمند در به کارگیری روش های متنوع و تدارک فرصت های مناسب یادگیری است که بتوانند واحدهای یادگیری را با تأکید بر مهارت مسأله یابی و ظرفیت های محیطی فراگیران به شیوه های مختلف و با بهره گیری از روش های جدید، طراحی و تدوین نمایند. همچنین معلمان این درس، باید مهارت تحلیل برنامه درسی و تطبیق آن با نیازهای یادگیرندگان را داشته باشند و بتوانند با شناختی مناسب نسبت به برنامه درسی مطالعات اجتماعی، فرصت های یادگیری اثربخشی را طراحی نموده و به دانش آموزان کمک کنند تا درکی بنیادین از مفاهیم علمی به دست آورند؛ سؤال کنند، به کاوش بپردازند، استدلال کنند، با یکدیگر همکاری و مشارکت نمایند، دانسته هایشان را با یکدیگر در میان بگذارند و نظرات خود را ارائه نمایند با توجه به یافته های تحقیق، به کارگیری روش های تدریس پرسش و پاسخ، پروژه، رویدادهای اجباری، ایفای نقش، روش مشارکتی و بازدید علمی به تناسب درس و به صورت تلفیقی توصیه می گردد.