مطالب مرتبط با کلیدواژه

شیعیان


۶۱.

مؤلفه های ارتباط میان فردی شیعیان با اهل سنت از دیدگاه معصومین(علیهم السلام)؛ مورد مطالعه کتاب جامع الأحادیث الشیعه(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: ارتباط ارتباط میان فردی معصومین (ع) جامع احادیث الشیعه شیعیان اهل سنت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹۷ تعداد دانلود : ۴۹۴
هدف پژوهش، پاسخ به این پرسش است که مولفه های ارتباط میان فردی شیعیان با اهل سنت از دیدگاه معصومین(علیهم السلام) طبق کتاب جامع احادیث الشیعه چیست؟ بنابراین، با روش تحلیل محتوای کیفی عرفی و با رویکردی استقرایی، ابتدا داده های موجود، تحلیل شده و با استخراج مفاهیم کلیدی و مقولات اصلی و فرعی، نتیجه نهایی حاصل گشت. بر اساس یافته های پژوهش، در احادیث بر شیوه های ارتباطی در دو مقوله اصلی تاکید شده؛ نخست، شیوه های ارتباطات کلامی شیعیان در تعامل با اهل سنت، مشتمل بر چهار مقوله فرعی: جدال أحسن، تقیّه زبانی، فاش نکردن أسرار و رعایت آداب کُنش گفتاری است که همگی بر سنجیده بودن کلام شیعیان در شرایط گوناگون تاکید دارند. دوم، شیوه های ارتباطات غیرکلامی شیعیان در تعامل با اهل سنت است که هفت مقوله فرعی: أسوه سازی شیعیان، تقیّه رفتاری، برجسته سازی هویت شیعی، تبلیغ غیرمستقیم، همزیستی مسالمت آمیز، ایجاد فضای تکریم ائمه(علیهم السلام) و به کارگیری برخورد های سلبی را در بردارد. علت تنوع این مقولات، اهمیّت توجه به زمینه و شرایط ارتباط و ویژگی های مخاطب است که شیعیان ارتباط گر را ملزم به انتخاب بهترین شیوه ارتباط میان فردی با اهل سنت در هر موقعیتی می سازد. در پژوهش حاضر سعی شده به این بُعد از سخنان معصومین(علیهم السلام) پرداخته شود.
۶۲.

ماهیت و نهایت طرح اصلاحات سیاسی در کشورهای عرب حوزه جنوب خلیج فارس و تاثیر آن بر وضعیت شیعیان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اصلاحات دمکراسی تحمیلی دولت های عرب خلیج فارس شیعیان طرح خاورمیانه بزرگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۴ تعداد دانلود : ۲۰۱
ضرورت اجرای اصلاحات سیاسی در ساختارهای حاکم بر دولت های عرب حاشیه جنوب خلیج فارس موجب شد مسئله دمکراسی تحمیلی مطرح شود. در این راستا بزرگ ترین طرحی که مطرح شد طرح موسوم به طرح خاورمیانه بزرگ است. با بررسی اقداماتی که تحت این طرح در منطقه انجام پذیرفت: اولا، در وضعیت کلی سیاسی و اجتماعی شیعیان تغییراتی قابل اعتنا ایجاد شد؛ ثانیا، طرح مورد اشاره پس از نتایج اولیه که به بار آورد فروکش کرده اما شکست نخورد؛ و ثالثا، تاثیراتی که وعده های انجام نشده در جریان این طرح بر خیزش کنونی اعراب برجاگذاشت، در خور توجه است. ضرورت اجرای اصلاحات سیاسی در ساختارهای حاکم بر دولت های عرب حاشیه جنوب خلیج فارس موجب شد مسئله دمکراسی تحمیلی مطرح شود. در این راستا بزرگ ترین طرحی که مطرح شد طرح موسوم به طرح خاورمیانه بزرگ است.
۶۳.

بررسی عوامل منطقه ای واگرایی در روابط ایران و عربستان (1390-1384)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: روابط ایران و عربستان واگرایی شیعیان بحران بحرین حزب الله لبنان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۸ تعداد دانلود : ۴۶۳
ایران و عربستان روابط پر فراز و نشیبی را در دوران پیش و پس از انقلاب پشت سر   گذاشته اند. پیش از انقلاب، نقش آمریکا و پس از انقلاب در برخی برهه ها به واسطه نقش و سیاست های نخبگان حاکم، دو کشور به رغم عوامل داخلی، منطقه ای و بین المللی واگرایی، در جهت دوستی حرکت کردند. اما عوامل متعددی در سطوح مختلف موجب گردیده است تا پس از انقلاب، روابط دو کشور غیردوستانه شده، با تعارض و واگرایی همراه شود. هدف تحقیق این است که ضمن بررسی عوامل واگرایی در روابط دو کشور، عوامل منطقه ای واگرایی میان ایران و عربستان به ویژه دوره (2011-2005) را مطالعه کند و بر این اساس این فرض مطرح است که مسایل عراق، لبنان و به ویژه بحرین مهمترین عوامل منطقه ای واگرایی در روابط دو کشور و تلاش برای توسعه نفوذ در منطقه، مهمترین علت منطقه ای بی ثباتی در روابط ایران و عربستان است.
۶۴.

بازشناسی تاریخ آغاز پرداخت و دریافت خُمس؛ بررسی انتقادی دیدگاه بازتاب یافته در کتاب «مکتب در فرایند تکامل»(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: منابع مالی اهل بیت(ع) خمس شیعیان نقد تاریخی کتاب مکتب در فرایند تکامل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۷ تعداد دانلود : ۳۵۶
پرداخت خمس غنایم جنگی و دیگر درآمدها از واجباتی است که در قرآن مجید به آن تصریح شده است. بیشتر علمای شیعه بر این باور هستند که مطالبه و دریافت خمس از سوی اهل بیت(ع) و پرداخت آن از سوی شیعیان از صدر اسلام آغاز شده بود، اما نویسنده کتاب «مکتب در فرآیند تکامل» بر این باور است که این امر به عنوان یک واجب شرعی و به صورت نظام مند از اواخر دوران امامت امام جواد(ع) آغاز شده است. مقاله حاضر، دیدگاه بازتاب یافته در این کتاب را با رهیافت تاریخی حدیثی و با روش تحلیلی اجتهادی نقد و بررسی می کند. هم چنین می کوشد، اثبات نماید که مطالبه خمس از سوی اهل بیت(ع) و پرداخت آن به وسیله شیعیان از زمان امیرالمؤمنین حضرت علی(ع) وجود داشته است و در برخی از دوران ها به دلایلی مانند مشکلات امنیتی و معاف شدن شیعیان از پرداخت خمس، اشاره ای به آن در متون تاریخی نشده است.
۶۵.

بازخوانی و نقد گزارش های اعتراض به صلح امام حسن علیه السلام (بر اساس تحلیل رویکردها و ادبیات معترضان و منابع اعتراض)(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: صلح امام حسن علیه السلام معترضان صلح شیعیان مذلّ المؤمنین خوارج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۹ تعداد دانلود : ۵۸۲
مطابق نقل منابع، برخی شیعیان پس از صلح امام حسن علیه السلام، به مخالفت برخاسته، با عبارات موهن، آن امام را مورد خطاب قرار دادند. کم توجهی برخی محققان به مباحث مبهمی همچون گوناگونی اسناد و منابع، تنوع ادبیات اعتراض و نبود قرائت صحیح از گفته ها و نامشخص بودن بستر زمانی و مکانی اعتراض ها، سبب انعکاس این روایات در آثار مخالفان شده است. نوشته حاضر می کوشد تا با توصیف دقیق و جامع واقعه، مدعای مخالفت نکردن بزرگان شیعه با امام حسن علیه السلام و توهین نکردن طرف داران به آن حضرت را به آزمون بگذارد. این تحقیق نشان می دهد علاوه بر ریشه داشتن اعتراض ها در اندیشه خوارج و تحریف صورت گرفته توسط جریان طرفدار حکومت اموی با هدف تخریب و تضعیف اهل بیت علیهم السلام، می توان نظریه اعتراض اصحاب امام حسن علیه السلام را نادرست و ناقص دانست.
۶۶.

واکاوی زمینه های اجتماعی سیاسیِ رشد تکاپوهای علمی شیعیان در دوره سلجوقیان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: شیعیان علمی سیاسی سلجوقیان اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۴ تعداد دانلود : ۲۹۸
سده های پنجم و ششم هجری دوره ای درخشان در رشد علمی جوامع اسلامی بود و دانشمندان شیعه نیز در این روند مشارکت داشتند. نخبگان شیعی، براساس چارچوب های فقهی خود و اتخاذ سیاست میانه روی در مراتب مختلف حکومت حضور یافته، اقدامات مهمی را در حوزه های دانش (آموزش، تربیت شاگردان، تالیف کتب) و رشد نهادهای مربوط (تاسیس مدارس) و ترویج مذهب شیعی به ثمر رساندند. در نتیجه این فعالیت ها بالندگی مذهب شیعه امامی در این دوره رقم خورد. در این مقاله زمینه های اجتماعی سیاسی رشد تکاپوهای علمی شیعیان در دوره سلجوقیان مورد بررسی قرار گرفته تا به این سوال پاسخ داده شود که با وجود سیاست دینی سلجوقیان در جانبداری از مذهب اهل سنت، چگونه تکاپوهای علمی عالمان شیعی افزایش یافت؟ بر اساس داده های موجود، این فرض مطرح می شود که بروز مباحث جدید و لزوم مواجهه با برخی چالش های درون دینی و برون دینی و نیز بروز برخی علایم بحران در نظام اندیشه ای جامعه اسلامی در آن دوره، زمینه ساز انگیزه و تحرک شیعیان برای حرکت و تلاش علمی گردید.
۶۷.

بررسی ساختار و تشکیلات جنبش اسلامی نیجریه و تأثیر آن بر گسترش تشیع در نیجریه(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: غرب آفریقا شیخ ابراهیم زکزاکی جنبش اسلامی نیجریه شیعیان نیجریه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰۶ تعداد دانلود : ۵۶۶
هدف پژوهش حاضر بررسی عملکرد جنبش اسلامی نیجریه مبتنی بر ساختار و تشکیلات آن و تاثیر آن بر گسترش تشیع در کشور نیجریه بود. نتایج پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شد، نشان می دهد افزون بر مدیریت کارآمد شیخ زکزاکی، بخش بزرگی از موفقیت جنبش اسلامی مرهون ساختار و تشکیلات منظم و هدفمند آن است. تعبیه نمودن نهادهایی مانند بنیاد شهداء، مدارس فودیه، حراس، مجمع خواهران، مجمع دانش پژوهان، انجمن پزشکان، انجمن شاغلان، واحد تولید فیلم و واحد انتشارات، در ساختار و تشکیلات جنبش اسلامی نیجریه سبب شده است این جنبش در همه ی حوزه های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی خدمات قابل توجهی به شیعیان نیجریه ارائه نماید. ارائه ی این خدمات در نشر و گسترش مذهب تشیع بسیار موثر واقع شده اند
۶۸.

بررسی اوضاع سیاسی اجتماعی و اقتصادی شیعیان افغانستان از آغاز اسلام تا کنون

کلیدواژه‌ها: شیعیان افغانستان هزاره مذهب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۱۴ تعداد دانلود : ۳۸۸
پیدایش مذهب تشیع در افغانستان به اوایل دوره اسلام و در واقع دوران امامت علی(ع) باز می گردد. برخی از محققین ظهور این مذهب را با نام قوم هزاره که شیعی مذهب اند، مرتبط می سازند. در واقع حضور قوم هزاره در افغانستان را می توان به عنوان شاخصی برای نشان دادن گستره مذهب تشیع در این منطقه بررسی کرد. از عوامل گرایش قوم افغانی هزاره به مذهب تشیع در افغانستان می توان از موقعیت جغرافیایی، دوری افغانستان از مرکز خلافت، علاقه و محبت شیعیان افغان به خاندان پیامبر(ص) و حضور امام هشتم شیعیان در منطقه خراسان نام برد. این گرایش به مذهب شیعه همواره در میان اقوام هزاره در افغانستان جاری بوده و به دوران حاضر نیز انتقال پیدا کرده است. از جمله اینکه در دوره صفویه، شیعیان افغانستان حضور فعالی در اوضاع سیاسی و اجتماعی داشته اند و حتی شاید بتوان دوره ایلخانیان را آغازگر فعالیتهای مذهب شیعه در افغانستان به شمار آورد. در این تحقیق سعی شده به وضعیت اجتماعی- سیاسی شیعیان افغانستان از آغاز دوره اسلام تا کنون پرداخته شود.
۶۹.

روابط اسماعیلیان قهستان با حکومت های همجوار از قرن 5 تا 8 هجری

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: شیعیان اسماعیلیه سرزمین قهستان تحولات سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۵ تعداد دانلود : ۳۰۰
از سرزمین قهستان در تاریخ به عنوان دروازه خراسان و خزانه کرمان یاد شده است. علت این مسئله به دلیل قرار گرفتن بر سر راههای تجاری، ازجنوب شرقی به شمال شرقی و مرکز ایران بود. لیکن رخداد تاثیرگذار در تاریخ ایران فتح قلعه ی الموت به سال 483 ق توسط حسن صباح بود، که قاضی حسین قاینی را به سال 483 ق به عنوان داعی به قهستان اعزام نمود؛ و به زودی قاین، طبس، تون، خور، زوزن و اطراف آن به تصرف اسماعیلیان درآمد. اگرچه ملکشاه سلجوقی در لشکرکشی به الموت و قهستان به تحریک خواجه نظام الملک توسی ناموفق بود، اما مرگ نا به هنگام ملکشاه به سال 485 ق موجب تقویت قوای حسن صباح و تصرف نواحی همجوار گردید. در 17رمضان 559 ق حسن دوم با یک عمل انقلابی ندای قیامت سر داد و با گذشت دو ماه، مشابه این اقدام در قلعه مومن آباد قهستان جشنی برپا شد. اسماعیلیان با حضور گسترده در شهرها و دهات قهستان به مذهب خود جنبه ی ملی دادند و علیه ظلم و جور متحد شدند. با حمله ی مغول به ایران قهستان زیر سم ستوران آنان در هم کوبیده شد و سرانجام ناصرالدین عبدالرحیم ابن ابی منصور، حاکم قهستان در سال 653ق تسلیم هولاکو خان گردید.
۷۰.

نقش شیعیان در تحولات سیاسی کشمیر (1288-735 ه .ق)

کلیدواژه‌ها: کشمیر شیعیان تحولات سیاسی ایرانیان شبه قاره هند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۴ تعداد دانلود : ۲۲۳
کشمیر در شمال شبه قاره هند به سبب موقعیت تاریخی، جغرافیایی و سوق الجیشی همواره مورد توجه بوده است. شیعیان یکی از گروه های مهم نقش آفرین در تاریخ سیاسی کشمیر و تحولات ناشی از آن بوده اند. نقطه آغاز نفوذ شیعیان در کشمیر و دستیابی به قدرت سیاسی مهاجرت ایرانیان به این سرزمین از نیمه قرن هشتم هجری قمری بود. از این جهت هدف پژوهش حاضر آن است که با استفاده از روش تاریخی مبتنی بر توصیف و تحلیل نقش شیعیان را در تحولات سیاسی کشمیر از سال 735 تا 1288 هجری قمری در دوره حکومت شاهمیری ها، چک ها و گورکانیان مشخص نماید. یافته های اصلی پژوهش آن است که حاکمیت شیعیان در فاصله زمانی مذکور باعث کاهش بحران سیاسی در کشمیر، توسعه فرهنگ شیعی و ایرانیزه شدن این سرزمین به خصوص با ترویج زبان و ادب فارسی است.
۷۱.

نقش آل بویه در تعمیق فرهنگ شیعی (مطالعه موردی:آداب و رسوم مذهبی)

کلیدواژه‌ها: آداب و رسوم آل بویه عاشورا فرهنگ شیعی شیعیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۴۰ تعداد دانلود : ۴۵۹
آل بویه که از شمال ایران برخاسته بودند، توانستند اولین حکومت مستقل شیعی را در بخش های وسیعی از ایران و عراق تأسیس نموده و بر دستگاه خلافت عباسی مسلط شوند. یکی از مهمترین پیامدهای تشکیل حکومت آل بویه، ترویج و تعمیق فرهنگ تشیع بر بخشهای وسیعی از سرزمین های مرکزی و غربی حوزه خلافت عباسی شد. هدف این مقاله بررسی شناسایی این پیامدها و ارزیابی نقش امرای آل بویه در این موضوع است. نتایج بررسی نشان می دهد که شیعیان با حمایت آل بویه توانستند مراسم و مناسک مذهبی خود را با فراغ بال بیشتر و به صورت عمومی اجرا کنند.شیعیان در این دوره مراسم سوگواری امام حسین(ع) در روز عاشورا وجشن غدیر خم را به صورت رسمی و آشکار برگزار می نمودند. آل بویه، مراقد مطهر ائمه(ع) را بازسازی و زمینه ی حضور زوار را فراهم کردند. در آن دوران، اذان شیعی رواج پیدا کرد و نقابت علویان احیاء گردید.
۷۲.

نقش تشیع در تعیین روابط سلطان محمد خوارزمشاه و خلیفه عباسی

کلیدواژه‌ها: سلجوقیان خوارزمشاهیان عباسیان الناصر شیعیان اسماعیلیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۴ تعداد دانلود : ۲۹۵
گسترش فعالیت های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی شیعیان با تسلط آل بویه بر بغداد مرکز خلافت عباسی رونق گرفت و سقوط آل بویه نیز مانع ادامه این روند نشد. هم زمان با حاکمیت سلجوقیان و تکاپوهای خوارزمشاهیان این فرآیند شتاب گرفت. به نظر می رسد روند رو به رشد کشمکش های سیاسی - نظامی پس از سقوط غزنویان میان سلجوقیان و سپس خوارزمشاهیان با خلافت عباسی، زمینه های بسیار مناسبی را برای رشد فعالیت های همه جانبه شیعیان در این محدوده زمانی فراهم ساخته است. استقرار مدارس دینی، نگارش آثار متعدد در زمینه فقه و تفسیر، ظهور اندیشمندان شیعی، حضور شیعیان در دیوانسالاری ترکان، حتی در مقام وزارت و توجه ویژه سلاطین ترک و خلافت عباسی به نقش و جایگاه شیعیان در تعیین معادلات سیاسی در آن مقطع زمانی، از نکات مورد بررسی و یافته های این مقاله است. فرق مختلف شیعه در روابط متقابل خوارزمشاهیان و خلافت عباسی نقش موثری را ایفاء می کنند. این موضوع، به دلائل متعدد در دوره ی رویارویی سلطان محمد خوارزمشاه و خلیفه عباسی الناصر از اهمیت زیادی برخوردار می شود. صرف نظر از شیعیان اسماعیلی که در کنار خلافت و در برابر خوارزمشاهیان قرار می گیرند، سایر شیعیان در هردو طرف دارای نقش تعیین کننده ای هستند.
۷۳.

جایگاه سیاسی شیعیان در افغانستان معاصر با تأکید بر آسیب های آن

کلیدواژه‌ها: افغانستان شیعیان هزاره ها دولت تاریخ معاصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۸ تعداد دانلود : ۳۴۸
نزدیک به سی درصد از جمعیت کشور افغانستان را شیعیان تشکیل می دهند. مفهوم عدالت در اسلام و تأکید یافته های مبتنی بر تجارب بشری بر مساوات و دادن نقش به کلیه مردمان یک سرزمین بیان گر ضرورت مشارکت فراگیر ملت ها در تمامی عرصه ها به ویژه قدرت می باشد. این نوشتار تلاش نموده با بررسی تاریخ سیاسی شیعیان در دوره معاصر به شناخت تهدیدهای درون و برون گروهی آن نیز دست یابد. به همین دلیل در تاریخ افغانستان با این سؤال مواجهیم که نقش شیعیان در ساختار سیاسی دوره معاصر افغانستان چگونه است. شکل گیری قدرت سیاسی افغانستان در نبود شیعیان آن، ابهام و تنش در روابط این دو، وضعیتی است که بر کل تاریخ معاصر این کشور سایه افکنده است. وجود موانع جدی در مسیر ورود شیعیان به ساختار قدرت، ضرورت بررسی نقش سیاسی آنان و چالش های آن را مشخص و مهم می نماید. شیعیان به دلیل چالش های درونی و بیرونی از حضور مناسب در ساختار سیاسی افغانستان بازمانده اند. مطالعه ی تحولات سیاسی معاصر شیعیان و تحلیل آن، روش رسیدن به اهداف این پژوهش می باشد. غیبت شیعیان در قدرت، دلایل متعدد داشته و آنان در این مسیر ناگزیر به شناسایی مشکلات و اتخاذ راهکار مبتنی بر آن می باشند. روشن نمودن چالش های بیرونی و درون گروهی شیعیان، که رویکرد قومی و تبعیض در نهاد قدرت افغانستان و فقدان سیستم سیاسی و برنامه استراتژیک در میان شیعان آن، از آن جمله می باشند از نتایج این مطالعه به حساب می آیند.
۷۴.

نقش احزاب و گروه های شیعی در تحولات سیاسی کویت

کلیدواژه‌ها: کویت شیعیان احزاب تحول

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۸ تعداد دانلود : ۱۹۱
کویت یکی از کوچک ترین کشورهای عضو اتحادیه عرب بوده که به دلیل حضور و نفوذ احزاب و گروه های سیاسی مختلف در آن یکی از تاثیر گذار ترین کشورهای حوزه خلیج فارس محسوب می شود . از جمله مهم ترین گروه های سیاسی ساکن در کویت شیعیان هستند که به دلیل فعالیت های گسترده و حضور فعالانه در سطح جامعه و با پیگیری های مستمر در زمینه مطالبات سیاسی از سطح حقوق مطلوبی در جامعه کویت برخوردار گشته و به رسمیت نیز شناخته شده اند . در واقع احزاب شیعی ساکن در کویت نقش بسزایی در به حرکت درآوردن چرخه سیاسی کشور ایفا می کنند به گونه ای که گروه های شیعی تا کنون توانسته اند در تحولات نقش مهمی را ایفا کنند . باید در نظر داشت اهدافی که جامعه شیعی کویت به دنبال آن بوده به گونه ای بود که موجب تشکیل احزاب و گروه های سیاسی مختلف در این کشور گردیده است  و در واقع این اهداف بستر ساز شکل گیری احزاب شیعی در سطحی وسیع در جامعه سنی مذهب کویت شده است . از این رو برآن هستیم تا در این نوشتار به بررسی نقش احزاب شیعی در تحولات سیاسی کشور کویت بپردازیم .
۷۵.

تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر فعالیت شیعیان کویت

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی ایران کویت شیعیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۶ تعداد دانلود : ۳۱۳
کویت یکی از کوچکترین کشورهای عضو اتحادیه عرب بوده که در سال 1961 میلادی به استقلال رسید. در این کشور احزاب و گروه های سیاسی با آراء و عقاید مختلف حضور دارند و از این حیث یکی از تأثیرگذارترین کشورهای حوزه خلیج فارس محسوب می شود. از جمله مهم ترین گروه های سیاسی ساکن در کویت شیعیان هستند که در ابتدا از لحاظ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی از حقوق چندانی در سطح جامعه برخوردار نبودند اما بدلیل مناسباتی که با همکیشان شیعی خود در مناطق مختلف داشتند آرام آرام در دستیابی به خواسته های خود به موفقیت هایی دست یافتند. با وقوع انقلاب اسلامی ایران و پدیده صدور انقلاب؛ شیعیان کویتی فعالیت های گسترده تر و حضور فعالانه ای در سطح جامعه یافتند و با پیگیری های مستمر در مطالبات مدنی و سیاسی از سطح حقوق مطلوبی در جامعه کویت برخوردار گشتند و به رسمیت نیز شناخته شدند. وقوع این تحولات در ساختار جامعه کویت موجب گردید تا احزاب شیعی نقش بسزایی در به حرکت درآوردن چرخه سیاسی کشور ایفا کنند. در این مقاله به بررسی تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر فعالیت های شیعیان کویت با روش توصیفی– تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه ای پرداخته خواهد شد. 
۷۶.

نقش و جایگاه شیعیان در ساختار کشور عراق

کلیدواژه‌ها: عراق شیعیان صدام ساختار سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۷ تعداد دانلود : ۳۰۰
عراق از جمله کشورهای جنوب غرب آسیا می باشد که دارای موقعیت استراتژیکی مهمی است و همواره در تحولات داخلی و بین المللی دارای نقش و جایگاه مهمی بوده است. کشور عراق با بیش از 32 میلیون نفر جمعیت، گروه های مذهبی مختلفی اعم از شیعه، سنی، گروه های کرد، مسیحی و غیره را در خود جای داده است. شیعیان در طول تاریخِ کشور عراق همواره در صدر توجهات بوده اند و به ویژه با سقوط صدام اهمیت و جایگاه آن ها چندین برابر گردید. شیعیان عراق با جمعیتی60 تا 65 درصدی؛ با تأثیرپذیری از انقلاب اسلامی ایران، توانستند پس از سال ها مبارزه مناصب مهمی مانند نخست وزیری و اکثریت کرسی های مجلس را بدست بگیرند در ادامه به این سوال اصلی پاسخ  داده می شد که شیعیان در ساختار سیاسی عراق دارای چه نقش و عملکردی هستند؟ بنابراین هدف از این مقاله بررسی نقش و جایگاه شیعیان در ساختار سیاس کشور عراق  می باشد که با روش توصیفی - تحلیلی و براساس  منابع کتابخانه ای نگاشته شده است
۷۷.

بررسی وضعیت اقتصادی شیعیان در شهرهای خراسان دوره تیموری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تیموریان خراسان شیعیان سادات اقتصاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۲ تعداد دانلود : ۷۰۰
خراسان بزرگ از دیرباز مورد توجه شیعیان، سادات و علویان قرار داشت و شمار زیادی از آنان در مناطق شمال شرقی ایران سکونت یافته بودند. وجود بارگاه مطهر امام رضا(ع) و انتساب بارگاهی در مزار شریف به امام علی(ع) از دلایل مهاجرت شیعیان به خراسان و درنتیجه افزایش روز افزون جمعیت شیعیان در آنجا بود. پژوهش حاضر درصدد است به شیوه توصیفی تحلیلی و بر مبنای مطالعات کتابخانه ای به این سوال اصلی پاسخ دهد که وضعیت اقتصادی شیعیان خراسان در عصر حکومت تیموریان چگونه بود؟ یافته های این پژوهش نشان می دهد که خراسان بزرگ در دوره ی حکومت تیمور و جانشینانش، همواره از اهمیت بالایی به ویژه ار لحاظ اقتصادی برخوردار بوده است. مرکزیت یافتن هرات و قرار گرفتن شهرهای مهم خراسان در نزدیکی سمرقند پایتخت تیمور بر این اهمیت می افزود. به طور کلی، تیموریان با شیعیان و سادات به خوبی رفتار می کردند. بدین ترتیب زمینه برای ارتقاء جایگاه آنان در رسیدن به مناصب و مقامات بالا، کسب قدرت و افزایش ثروت فراهم شد و درنتیجه موجب گسترش رفاه نسبی در مناطق شیعه نشین گشت.
۷۸.

مراجع ایرانی و قیام 1920 شیعیان عراق(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قیام تاریخ سیاسی عراق شیعیان استعمار بریتانیا جنبش های اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۱ تعداد دانلود : ۷۳۴
قیام 1920 یا انقلابی که به «ثوره العشرین» معروف شد، از روی دادهای مهم تاریخ معاصر عراق است. این قیام واکنشی در برابر دولت استعماری انگلستان در عراق پس از جنگ جهانی اول و تلاشی برای تأسیس دولت اسلامی مستقل شیعی یا دست کم نامتعهد به غرب بود. شیعیان این کشور، پس از «اشغال شدن» کشورشان، به رهبری مراجع و روحانیانی که بیشتر ایرانی بودند، قیام گسترده ای در برابر اشغال گران سازمان دادند. این قیام به استقلال کامل عراق نیانجامید، اما در شکست سیاست های دولت استعماری انگلیس و پیدایی نخستین حکومت ملی در عراق بسیار تأثیر گذارد. چگونگی شکل گیری این قیام و چیستیِ سرچشمه ها و پی آمدهایش و چگونگی تأثیرگذاری مراجع ایرانی ساکن عتبات در رهبری آن قیام، مهم ترین مسائل مطرح در این مقاله اند. اینکه کم تجربگی سیاسی محلی در این قیام و چیرگی گسترده بریتانیا بر سیاست های منطقه، به ناتوانی و عقیم ماندن قیام انجامید، مفروض است.
۷۹.

حکومت آل خلیفه و تاثیر آنها بر وضع اقتصادی شیعیان بحرین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: بحرین آل خلیفه شیعیان اقتصاد غواصی کشاورزی کارگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۱ تعداد دانلود : ۴۳۴
شاخه هایی از قبیله «عُتوب» که ساکن نجد عربستان بودند، به عللی مانند خشک سالی های مکرّر و طبیعت بَدوی شان، در قرن هفدهم میلادی به مناطق گوناگونی مانند عراق، شام و خلیج فارس کوچ کردند. گروهی از آنان به خلیج فارس رفتند و در کویت جای گرفتند. مانند «آل خَلیفه»، «آل صَباح» و «آل جَلاهمه». آل خلیفه پس از زمانی به سوی قطر رفتند و در منطقه «زُباره» در بخش غربی قطر مستقر شدند تا اینکه به بحرین یورش بردند (1783 م) و به حاکمیت «آل مَذکور» حاکمان دست نشانده ایران، پایان دادند و با سیاست های خاص خود و بهره گیری از زمان مناسب، بر آن کشور چیره شدند. آل خلیفه بحرین پس از قدرت یافتن، املاک شیعیان را مصادره و آنان به بیگاری گرفتند. بنابراین، شیعیان از استخدام در اداره ها و مراکز مهم محروم و به پرداخت مالیات های ظالمانه ای وادار شدند و از این رو، در پایین ترین درجه هرَم اقتصادی و سیاسی جای گرفتند. اصلاحات دهه دوم قرن بیستم و کارهای حَمَد بن عیسی بن سلمان (1999 م) تغییراتی در وضع اقتصادی شیعیان پدید آورد، اما موجب نشد که شیعیان آن منطقه به حقوق خود دست یابند. بنابراین ناخرسندی آنان از حکومت دوام یافت. این پژوهش به عوامل مؤثر در پیروزی آل خلیفه در تصرف بحرین می پردازد و تأثیر آن را در وضعیت اقتصادی جامعه شیعی آن کشور توضیح می دهد.
۸۰.

نگرشی بر چالش های ژئوپلیتیکی ترکیه در قبال شیعیان منطقه (در دوران حزب عدالت و توسعه)

کلیدواژه‌ها: ترکیه ژئوپلیتیک حزب عدالت و توسعه شیعیان بحران سوریه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۳ تعداد دانلود : ۳۷۰
ژئوپلیتیک حساس، امنیت متزلزل، ثبات شکننده و جنگ های پایان ناپذیر را باید خصلت همیشگی و موجود در منطقه خاورمیانه قلمداد نمود. گذشته از حضور بعضاً مخرب قدرت های فرامنطقه ای در این منطقه، به این مسأله مهم باید اذعان داشت که قدرت های منطقه ای همواره خود بسترساز بحران های متعدد بوده اند. جمهوری ترکیه از زمان قوام و زعامت حزب عدالت و توسعه همواره داعیه دار اسلام سکولار و منادی رهبری بر جهان اسلام از یک سو و ایفای نقش ژاندارمی منطقه از سوی دیگر بوده است. این مسأله پس از جنبش های منتهی به بیداری اسلامی در اوان سال های 2010 به بعد رنگ و بوی وسیع تری به خود یافته است. در این مقاله، نویسندگان با بهره گیری از نظریه چالش های ژئوپلیتیکی و نیز استفاده از روش جامعه شناسی تاریخی (روش تحقیق) درصدد ارائه پاسخی متقن بدین سؤال اند که اصولاً ماهیت چالش های ژئوپلیتیکی ترکیه با همسایگان (شیعه نشین) به چه دلایلی بوده است؟ فرضیه تحقیق بر این مبناست که چالش های ترکیه با کشورهای شیعه نشین منطقه ریشه در تحولات خاورمیانه، مساله آب و بحران های زیست محیطی، مسائل ارضی و قومیتی و حمایت از گروه تکفیری- تروریستی داعش دارد. یافته های پژوهش حاکی از این مسأله است که در سیاست های پراگماتیستی حزب عدالت و توسعه در خلال سال های پس از بهار عربی به ایجاد چهار ضلعی بحران در منطقه منتهی گردیده است که بازخورد آن میلیتاریزه شدن منطقه، شکاف های قومیتی وسیع، توسعه فعالیت های گروه های بنیادگرای رادیکال و گسست سیاسی با شیعیان بوده است.