مطالب مرتبط با کلیدواژه

طرح واره


۲۱.

سنجش قیاس تصویری در فرایند شکل گیری طرح واره در آموزش مجسمه سازی (مطالعه موردی: دانشجویان ترم سه مجسمه سازی دانشگاه تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگره بهار ۱۳۹۶ شماره ۴۱ 64 - 76

کلیدواژه‌ها: آموزش مجسمه سازی قیاس تصویری طرح واره طراحی استدلال قیاسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۴ تعداد دانلود : ۴۶۰
هنرمندان مجسمه ساز، طراحی را اساس موفقیت در شکل دهی به یک اثر هنری می دانند و به تجربه جایگاه خاص آن را یافته اند، اما در خصوص فرایند شکل گیری آن میل کمتری به سخن داشته اند. با این توصیف، رفتار هنرمندان حرفه ای در قبال طراحی نوعی "یافتار پژوهی " محسوب می شود؛ آنها توجهی خاص به منابع تصویری دارند، در تصاویر کنکاش عمیق می کنند، به یاداشت برداری تصویری علاقمندند، و در نهایت برای طرح واره یک مجسمه از آن بهره می گیرند. توجه به این یافتار پژوهی و تحلیل آن به عنوان یک فرایند سنتی در طراحی و رابطه آن با راهبرد حل مساله به شیوه استدلال قیاسی مبتنی بر شباهت می تواند در توضیح خلاقانه ترین مرحله طراحی، یعنی" طرح واره " تاثیرگذار باشد.این مقاله ضمن توجه به پیشینه مباحث نظری تفکر قیاسی ، به فرایند حل مساله قیاسی در رابطه با شکل گیری طرح واره پرداخته است و در یک آزمون، کاربست استدلال قیاسی در شکل گیری طرح واره با استفاده از روش شبه آزمایشی پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه و گروه آزمون پرداخته است. داده های تحقیق با استفاده از روش سنجش عمل کردی و از طریق تعیین رتبه بندی های نتایج طرح واره های دانشجویان توسط هیئت داوران مجرب گردآوری شدند. یافته های تحقیق نشان دادند که؛ قیاس تصویری و استدلال قیاسی رشد توانایی شکل دهی به طرح واره ها را در دانشجویان تسهیل می کند و ارزش های ابداعی طرح واره ها را در دانشجویان بهبود می بخشد.
۲۲.

بررسی شبکه معنایی حرف جرّ «علی» در قرآن با رویکرد شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزه های قرآنی پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲۸

کلیدواژه‌ها: معناشناسی شناختی استعاره طرح واره

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۷۵ تعداد دانلود : ۶۹۷
حرف «علی» از حروف جرّ مکانی در زبان عربی است که در موارد متعدد در قرآن به کار رفته است. این حرف در معنای پیش نمونه ای خود مفهوم استعلا را کدگذاری می کند. اما همه موارد کاربرد این واژه در قرآن، محدود به این معنای پیش نمونه ای نیست. بلکه با قرار گرفتن در بافت های مختلف و به روش های مختلف وارد حوزه های معنایی جدید شده است. نوشتار حاضر به روش توصیفی تحلیلی و با بهره گیری از اصول معناشناسی شناختی، کاربردهای این حرف در قرآن را مورد بررسی قرار داده است تا تحلیلی هدفمند از معانی آن ارائه دهد. لذا بر اساس اصول معناشناسی شناختی، ابتدا معنای اصلی حرف «علی» شناسایی شد، سپس کیفیت بسط این معنای پیش نمونه ای مورد بررسی قرار گرفت. طبق بررسی های انجام شده، این حرف با معنای مرکزی خود از طریق استعاره و طرح واره، وارد حوزه های مفهومیِ تازه ای شده و شبکه ای از معانی مختلف را ایجاد کرده است. در شکل گیری این معانی، تغییر عامل و بافت، نقش مهمی ایفا می کنند.
۲۳.

بسط استعاری مفاهیم ذهنی مرتبط با «روز قیامت» در قرآن کریم از منظر معناشناسی شناختی (براساس طرح واره های تصویری حجمی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان شناختی قرآن سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۴) 17 - 34

کلیدواژه‌ها: روز قیامت بسط استعاری طرح واره مفاهیم انتزاعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۹ تعداد دانلود : ۶۳۹
معناشناختی شاخه ای از دانش زبان شناسی شناختی است که سعی در ایجاد برقراری ارتباط میان واژه ها و مفاهیم ذهنی از طریق الگوگیری از افعال فیزیکی و اندام های جسمی انسان دارد. ازجمله شیوه هایی که معناشناسی شناختی بدان تکیه کرده است،بسطاستعاری معنای مرکزی واژگان و ارائه طرح واره تصویری در جهت درک مفهوم انتزاعی نهفته در حوزه معنایی واژه در بافت زبانی گفتاری است. قرآن کریم، این معجزه ادبی فرهنگی، که با هدف ارشاد انسان در مسیر اصلی خلقت بر پیامبر گران قدر اسلام صلوات الله علیه نازل شده است،درباره روز عظیم قیامتنکات مهمی را به شیوه های مختلفِ بیانی متذکر می شود؛ ازین رو در پژوهش حاضر کوشش شده است تا با استناد بر روش وصفی تحلیلی و با ارائه انواع طرح واره تصویری- در حدّ امکان - پرده از زیبایی های ناب نهفته در جملات و عبارات مفهومی حوادث روز قیامت برداشته شود. دستاورد پژوهش گویای آنست که بیان مفاهیم ذهنی با استفاده از تعامل فیزیکی انسان با پدیده های محیط بیرونی گستره معنایی واژگان را وسعت می بخشد. در همین راستا مخاطب قادر خواهد بود مفاهیم پیچیده را با توجه به پیوند هم نشینی واژگان در بافت زبانی گفتاری رمزگشایی کند.
۲۴.

طرح واره های مالکیت در زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان شناسی سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۲۰) 33 - 48

کلیدواژه‌ها: مالکیت محمولی مالکیت اسمی رویکرد شناختی طرح واره اصطلاح

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۶ تعداد دانلود : ۴۱۱
مقاله حاضر از منظر شناختی به بررسی طرح واره های مالکیت محمولی و اسمی در زبان فارسی می پردازد. منظور از طرح واره ساخت هایی است که امکانات دستوری از آنها به وجود آمده اند. در این راستا، رویکرد شناختی هاینه (1997) در مورد طرح واره های مالکیت با توجه به داده های فارسی محک می خورد. یافته های این تحقیق نشان می دهد که زبان فارسی از طرح واره های کنش، مکانی، همراهی، هدف و منبع برای رمزگذاری مالکیت محمولی استفاده می کند. در این زبان برای بیان مالکیت اسمی از طرح واره های مکانی، همراهی، اضافی، منبع، اتصالی و مبتدائی استفاده می گردد. مشخصه مهمی که زبان فارسی را از زبان های مورد مطالعه هاینه متمایز می سازد، استفاده از طرح واره اتصالی برای رمزگذاری مالکیت اسمی است. این طرح واره برای اولین بار در این تحقیق معرفی شده است. مشخصه برجسته دیگر زبان فارسی استفاده از طرح واره منبع در بیان مالکیت محمولی است که در زبان های جهان دیده نشده است.
۲۵.

بررسی افعال پیشوندی در زبان فارسی ازمنظر صرف ساخت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و گویش های غرب ایران سال هفتم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲۵ 35 - 55

کلیدواژه‌ها: پیشوند فعل پیشوندی صرف ساخت معنی شناسی طرح واره

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۴۸ تعداد دانلود : ۸۳۷
پژوهش حاضر به پیشوندهای فعلی رایج در زبان فارسی در چارچوب انگاره صرف ساخت و تعامل آن با معناشناسی پرداخته و ترکیب پذیری معنا در افعال پیشوندی و تأثیر معنا بر ساخت این افعال را بررسی کرده است. برای نیل بدین مقصود پس از جمع آوری فعل های پیشوندی از در پیکره دادگان افعال فارسی (رسولی و دیگران، 2011)، این افعال با توجّه به تفاوت های صوری و معنایی طبقه بندی شدند؛ سپس هریک از پیشوندها به طور جداگانه تحلیل و برای هریک طرح واره ای کلّی که دارای زیرطرح واره های مختلف بود، ارائه شد. تحلیل داده ها نشان داد که این افعال در بسیاری از موارد معنای ترکیب پذیر نداشته و تعداد زیادی از پیشوندهای فعلی در طول زمان تغییر معنا داده و ازنظر واژگانی نیز فعل های دارای این پیشوندها، به صورت واژه ساده تحلیل می شوند؛ افزون بر این، برای همه افعال پیشوندی طرح واره ای کلّی درنظرگرفته شد که هر گروه از افعال با توجّه به نوع پیشوند موجود در آن، زیرطرح واره ای از این طرح واره کلّی محسوب می شود.
۲۶.

رابطه روان بنه های ناسازگار اولیه، ویژگی های شخصیتی و صفت اخلاقی حرص(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روانشناسی و دین سال یازدهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۴۱)

کلیدواژه‌ها: طرح واره روان بنه های ناسازگار اولیه ویژگی های شخصیتی صفت اخلاقی حرص

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۷ تعداد دانلود : ۵۷۷
هدف این پژوهش، بررسی رابطه بین روان بنه های ناسازگار اولیه، ویژگی های شخصیتی و حرص است. این پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی بوده و جامعه آماری آن، کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمین بودند. از این جامعه، تعداد 384 نفر به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب و به پرسش نامه های روان بنه های ناسازگار اولیه، پرسش نامه پنج عاملی شخصیتی و مقیاس اسلامی حرص- قناعت پاسخ گفتند. داده ها با استفاده از روش ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که همه حوزه های روان بنه های ناسازگار اولیه و زیرمقیاس روان آزردگی، ارتباط مثبت و معنادار و زیرمقیاس های برون گرایی، تجربه پذیری، موافق بودن و با وجدان بودن رابطه منفی و معناداری با حرص دارند. همچنین، زیرمقیاس های بریدگی و طرد، موافق بودن و محدودیت های مختل، توانایی تبیین بخش معناداری از واریانس حرص را دارند. نتایج پژوهش، گویای اهمیت توجه والدین به نظام تربیتی فرزندان و تمرکز درمانگران و مشاوران اخلاقی بر زیربناهای عمیق این صفت اخلاقی است.
۲۷.

پیش بینی افسردگی بر اساس تروماهاي اوایل زندگی و طرح واره های ناسازگار اولیه در کودکان 7 تا 12 سال

نویسنده:
منبع: پیشرفت های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش سال سوم خرداد ۱۳۹۹شماره ۲۴ 23-12

کلیدواژه‌ها: افسردگی تروما طرح واره کودکان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۲ تعداد دانلود : ۴۸۱
با توجه به این که کودکان باعزت نفس پايين مستعد ابتلا به افسردگي هستند و از طرفي علائم افسردگي بر کيفيت زندگي، عملکرد تحصيلي و کارکرد اجتماعي آن ها تأثیرگذار است. هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط بین تروماهای اوایل زندگی و طرح واره های ناسازگار اولیه به عنوان پیش بین ابعاد افسردگی در نمونه ای از دانش آموزان 7-11 ساله بود که به روش نمونه گیری تصادفی از نوع خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. از همه شرکت کنندگان خواسته شد به پرسشنامه ی افسردگی کودکان و نوجوانان، پرسشنامه ی تروماهای دوران کودکی و پرسشنامه ی طرح واره های ناسازگار اولیه برای کودکان پاسخ دهند. به طورکلی، یافته ها نشانگر این هستند ترکیب خطی از متغیرهای پیش بین با افسردگی همبستگی چندگانه معنی دارد (21/5=F و 01/0 P=) بر این اساس می توان بیان داشت که سؤال پژوهش حاضر تائید می شود. باملاحظه ی نتایج دریافت که از بین متغیرهای پیش بین، تروماهای اوایل زندگی 01/0 p=و 16/0- = و طرح واره های ناسازگار اولیه 05/0 p=و 07/0- = نقش معنی داری در پیش بینی افسردگی دارد.
۲۸.

تبیین تاثیر ضمیر ناخودآگاه در آشناپنداری مکان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رویش روان شناسی سال نهم خرداد ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۴۸) 85-92

کلیدواژه‌ها: ناخودآگاه آشنا پنداری هویت معماری طرح واره

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۵ تعداد دانلود : ۵۲۵
فضای مصنوع و غیرمصنوع، همواره مورد ادراک و ارزیابی آدم ی قرار می گیرد. و نیاز به فضاهای آشنا و هویتمند از مهمترین شاخصه های کیفی زندگی انسان است. بر اساس مطالعات علوم مرتبط با روان، ناخودآگاه انسان، شامل خاطرات جمعی و فردی از اشکال و فرم های گذشته است. از این رو آدمی در برخورد با برخی فضاها، به سرعت احساس آشنایی و نزدیکی دارد. و در بعضی دیگر احساس غربت. در این نوشتار به دنبال ضرورت این موضوع در طرح فضا، این پرسش مطرح است که آیا با نگاهی به فرایند شکل گیری طرح واره های ذهنی از فضا در ناخودآگاه و نحوه انطباق داده های جدید با آن می توان به صورت عمیق به نحوه آشناپنداری (این همانی) و هویتمندی فضا پرداخت؟. در این تحقیق با نگاهی بین رشته ای، مروری بر مقوله ناخودآگاه در حوزه روان شناسی و معماری صورت پذیرفته. و سپس مکانیزم تأثیر آن بر نحوه شناخت فضای مصنوع مورد بررسی قرار می گیرد. روش تحقیق کیفی است، که در ابتدا مطالب به صورت کتابخانه ای و اسنادی در حوزه روان شناسی و شناخت ناخودآگاه و مراحل ادراک و شناخت توسط آن در ذهن انسان جمع آوری شده. و سپس به صورت تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است. نتیجه آنکه بررسی نحوه درک فضا توسط آدمی در ایجاد کیفیت هایی همانند "این همانی و هویتمندی" مؤثر می باشد و ناخودآگاه انسان به عنوان منبع اصلی خاطرات و تأثیر بر رفتار و انتخاب آدمی نیاز به توجه و بررسی بیشتری در نحوه طراحی آینده فضاهای معماری دارد.
۲۹.

پیش بینی اختلالات رفتاری کودکان بر اساس روان بنه های ناسازگار اولیه و دینداری مادران(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: روانشناسی و دین سال سیزدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۵۰) 111-122

کلیدواژه‌ها: مشکلات رفتاری کودکان دینداری طرح واره روان بنه های ناسازگار اولیه طرح واره های ناکارآمد مادران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۸ تعداد دانلود : ۳۹۲
این پژوهش، از نوع همبستگی است که با هدف بررسی ارتباط بین دینداری و روان بنه های ناسازگار اولیه مادران با مشکلات رفتاری کودکان در یک نمونه غیربالینی اجرا شد. بدین منظور، نمونه ای به حجم 386 نفر از دانش آموزان ابتدایی به روش نمونه گیری خوشه ای، انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش سیاهه رفتاری کودک (CBCL)، پرسش نامه دینداری و پرسش نامه روان بنه های ناسازگار اولیه (YSQ-SF) بودند. هر سه پرسش نامه توسط مادر دانش آموزان تکمیل شد. نتایج نشان دادند که بین دینداری مادران و مشکلات رفتاری کودکان و نیز بین روان بنه های ناسازگار اولیه مادران و مشکلات رفتاری کودکان رابطه معنادار وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نیز نشان داد که بُعد اخلاق دینداری مادران و نیز حوزه های بریدگی و طرد و خودمختاری و عملکرد مختل روان بنه های ناسازگار اولیه مادران به صورت معناداری مشکلات رفتاری کودکان را پیش بینی می کند. این یافته ها ضمن پیش بینی مشکلات رفتاری کودکان بر پیامدهای منفی روان بنه های ناسازگار اولیه مادران و ضرورت طرح برنامه های درمانی و حمایتی تأکید می کند و نقش دینداری مادران را در کاهش مشکلات رفتاری کودکان مورد تأیید قرار می دهد.
۳۰.

طرح واره عمودی (نزولی/ صعودی) در منطق الطیر عطار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات عرفانی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲۱ 119 - 144

کلیدواژه‌ها: استعاره حرکت عمودی حرکت صعودی طرح واره منطق الطیر عطار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۶ تعداد دانلود : ۳۱۱
زبان شناسی شناختی با بررسی روابط میان ذهن و زبان به کشف معنا می پردازد و با بررسی طرح واره های تصویری و کشف انگاشته ای میان حوزه ذهنی و عینی، شناخت تازه ای از سوژه به دست می دهد. طرح واره حرکتی، طرح واره ای تصویری است که در آن، انسان از تجربه حرکت خود و پدیده های متحرک برای پدیده های ذهنی، ساختار مفهومی متحرک و محسوس می سازد. منطق الطیر به دلیل ماهیت تعلیمی عرفانی بر بنیاد سفر مرغان و زبان نمادین، قابلیت بررسی براساس طرح واره حرکتی را دارد. این طرح واره بر اهتمام عطار برای بازگشت به اصل دلالت دارد. پرسش مقاله این است که مصادیق و اهداف حرکت نزولی و صعودی در منطق الطیر چیست و عطار با طرح سفر مرغان، درصدد تبیین کدام مسائل عرفانی است. عطار اصل نزول آدمی را مثبت می داند و نتیجه آمیزش روح و جسم، یعنی آدمی را «اعجوبه اسرار» می خواند. مقصود او از طرح واره نزولی، تشریح موانع و ضرورت گذر از آن ها و منظورش از طرح واره صعودی، تبیین اهمیت و اصالت بازگشت به اصل است. مهم ترین شرط سیر صعودی «رهایی از خود» است و بدترین نوع سیر نزولی، تنزل صفتی است که به دنبال آن، انسان قوه درکش را از دست می دهد. سیر صعودی از عقل به عشق، مستلزم درگذشتن از دنیا و آخرت و دل بستن فقط به حق است که با «عشق» ممکن و به وحدت منتهی می شود. هریک از طرح واره های نزولی و صعودی می توانند با حرکت کمی و کیفی تبیین شوند.
۳۱.

بازمفهوم پردازی طرح واره مدیریت کلاس(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: راهبردهای آموزش در علوم پزشکی دوره سیزدهم آذر و دی ۱۳۹۹ شماره ۵ (پیاپی ۶۳) 454-462

کلیدواژه‌ها: طرح واره بازمفهوم پردازی مدیریت کلاس درس تحلیل مضمون

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱۰ تعداد دانلود : ۷۰۱
مقدمه: معلمین برای مدیریت کلاس ، با مشکلات و چالش های فراوانی در زمینه نیازهای منحصر بفرد و متنوع آموزشی، رفتاری و عاطفی خود و فراگیران مواجه اند. این مطالعه با هدف شناسایی این چالش ها و گفتمان سازی برای مداخله، به پیکره بندی مولفه های اثرگذار بر مدیریت کلاس پرداخته است. روش کار: پژوهش حاضر از نظر هدف توسعه ای و کاربردی است و در راستای اجرای یک فراترکیب کیفی، از روش تحلیل مضمون و تحلیل اسنادی بهره گرفته شد. واحد تحلیل، «متن منسجم» با کلیدواژه «مدیریت کلاس» که داوری شده باشد (شامل( 7 رساله دکتری، 2 پایان نامه ارشد،33 مقاله و 200 چکیده مقاله انگلیسی و 20 مقاله فارسی) و واحد معنا، «واژه و یا عبارت های مرتبط» با مدیریت کلاس بود. «مضامین پایه» تعریف و ساده سازی شد، طبقه بندی کدها، منجر به تلخیص و شکل گیری «مضامین سازمان دهنده» به عنوان «زیرعامل» و در انتها با فشرده سازی، «مضامین فراگیر» به عنوان «عوامل» شکل گرفتند. عناصری که در مجمع تخصصی با حضور 18 خبره حوزه تعلیم و تربیت کشور، CVR آن ها، نمره ای بالاتر از 49٪ را کسب کردند روایی محتواییشان تایید شد. نتایج: بررسی واحدهای تحلیل، منجر به احصا 2000 کد معنایی اولیه و در ادامه، شناسایی 12 عامل درهم تنییده، شامل؛ «فلسفه»، «برنامه درسی»، «تعاملات انسانی»، «اصول مدیریتی»، «سبک معلم»، «نقش معلم»، «برنامه ریزی آموزشی»، «انگیزه»، «دانش موردنیاز معلمی»، «توسعه حرفه ای»، «ویژگی های معلمی» و «رویکردهای یادگیری»، در بستر "بافت و زمینه" و زیرعامل های آن ها، شد. نتیجه گیری: برای مدیریت بهینه کلاس با هدف آگاه سازی، حساس سازی و توانمندسازی معلم، بایستی به ارتباط و هماهنگی بین اجزا، ترکیب و همنشینی مولفه ها با خصلت کل گرایی توجه گردد.
۳۲.

واکاوی نگاشت مرکزی استعاره های مفهومی و طرح واره های تصویری واژه های «آب» و «آتش» در ضرب المثل های برآمده از ادب فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و ادبیات فارسی (دانشگاه خوارزمی) سال بیست و نهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۵(پیاپی ۹۰) ۲۴-۷

کلیدواژه‌ها: ضرب المثل نگاشت مرکزی استعاره مفهومی طرح واره آب آتش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۲ تعداد دانلود : ۳۶۹
زبان شناسانی مانند جورج لیکاف و مارک جانسون، برخلاف نگرش بلاغت سنتی که برای استعاره معنایی صرفاً بلاغی و زیباشناختی قائل بودند و آن را پدیده ای صرفاً زبانی می دانستند، استعاره را دارای ماهیتی ادراکی و مفهومی می دانند. این نگاه به استعاره در چارچوب معناشناسی شناختی جای می گیرد که در آن، معنا برپایه ساخت های مفهومی قرار دارد و همانند حوزه های شناختی دیگر، مقولاتی ذهنی را باز می نمایاند. پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی تحلیلی، به واکاوی استعاره های مفهومی و طرح واره های تصویری در ضرب المثل ها می پردازد. عشق، زندگی، علم، ناتوانی، خواری، دنیا و فروتنی ازجمله نگاشت های مفاهیم مثبت و منفی در استعاره های مفهومی در ضرب المثل های برآمده از متون ادبی است. در این میان، «آب» و «آتش» از واژه هایی هستند که در ضرب المثل های فارسی و دیوان شاعران و نثر نویسندگان پیشین و معاصر، برای نمایاندن ساحت های مادی و معنوی استفاده شده است. نتیجه این پژوهش، حاکی است که نگاشت اصلی در مفهوم استعاری ضرب المثل های متکی بر واژه «آتش»، ویرانگری است که با بسامد 42 بار تکرار شده است. نگاشت اصلی در استعاره مفهومی ضرب المثل های متکی بر واژه «آب» به صورت طرح واره فضایی (جابه جایی) است که با بسامد 18 بار تکرار شده است. این امر، نشان دهنده نگاشت مرکزی واژه «آب» و چرخش و عدم ثبات آن است. به طورکلی، شاعران و نویسندگان، با وام گیری این نگاشت ها، مضامینی خلق کرده اند که همواره شنونده را مشتاق نگاه می دارد و در ترویج ضرب المثل ها نقش داشته اند.
۳۳.

تأثیر آموزش پیش از ازدواج طرحواره محور بر ترس از ازدواج و سبک های مقابله ای در دختران مجرد(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: تحقیقات علوم رفتاری دوره نوزدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۶۴) ۳۱۶-۳۰۴

کلیدواژه‌ها: پیش از ازدواج طرح واره ترس از ازدواج سبک های مقابله ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۹ تعداد دانلود : ۲۹۴
زمینه و هدف: امروزه، ازدواج به سادگی گذشته نیست و جوانان در آستانه ازدواج از یک ترس یا نگرانی در مورد ازدواج و مسائل آن رنج می برند که مربوط به تحریف های شناختی، طرح واره ها و سبک های مقابله ای است که افراد در برابر طرح واره ها بکار می گیرند. هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر آموزش پیش از ازدواج طرحواره محور بر ترس از ازدواج و سبک های مقابله ای در دختران مجرد شهر اصفهان بود. مواد و روش ها: طرح پژوهش حاضر از نوع مطالعه ی نیمه تجربی با طرح پیش آزمون –پس آزمون با گروه کنترل و بود. جامعه آماری این پژوهش شامل دختران مجرد و دانشجوی شهر اصفهان بود. نمونه پژوهش شامل ۳۰ نفر بود که با روش نمونه گیری هدفمند که به روش نمونه گیری ذر دسترس انتخاب و به طور تصادفی و برابر به گروه آزمایش یا کنترل تخصیص یافتند. شرکت کننده ها در مرحله پیش از مداخله و پس از مداخله به پرسشنامه های ترس از ازدواج سمیعی، یوسفی و نشاط دوست (۱۳۹۳) و ذهنیت های طرح واره ای یانگ (۲۰۰۸) پاسخ دادند. گروه آزمایش تحت آموزش گروهی پیش از ازدواج طرحواره محور در ۱۵ جلسه ۹۰ دقیقه ای قرار گرفتند درحالی که گروه کنترل هیچ گونه مداخله ای دریافت نکرد. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس و با استفاده از نسخه ی ۲۳ بسته ی آماری برای علوم اجتماعی تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها: نتایج مقایسه گروه آزمایش با گروه کنترل نشان داد که کارکرد ترس از ازدواج و سبک های مقابله ای نسبت به گروه کنترل تفاوت معناداری داشته است. به عبارت دیگر، آموزش پیش از ازدواج طرحواره محور بر ترس از ازدواج و سبک های مقابله ای دختران مجرد تأثیر معناداری داشته است (۰۵/۰>p). نتیجه گیری: به طورکلی نتایج حاکی از تأثیر آموزش پیش از ازدواج طرحواره محور بر ترس از ازدواج و سبک های مقابله ای دختران مجرد بود؛ و می توان از آن به عنوان یک مداخله مهم و کلیدی در حوزه پیش از ازدواج بکار گرفته شود. همچنین، نتایج این تحقیق می تواند مورداستفاده مشاوران خانواده و ازدواج قرار بگیرد.
۳۴.

تحلیل شبکه معنایی حرف «حتی» در قرآن با رویکرد معناشناسی شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره دوزادهم مهر و آبان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۶۴) 720-691

کلیدواژه‌ها: قرآن حرف حتی شبکه معنایی استعاره طرح واره

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳۸ تعداد دانلود : ۲۵۶
حرف «حتی» در قرآن با بسامد چشمگیر برای نشان دادن انتهای غایت فرضی به کار رفته است و درواقع روند شکل گیری نقطه پایان را نشان می دهد. اما کارکرد حتی در آیات قرآن به همین معنای پیش نمونه ای منتهی نمی شود، بلکه با قرار گرفتن در ساختارهای مختلف، شبکه ای از معانی متعدد را کدگذاری می کند. نوشتار حاضر با رویکرد معناشناسی شناختی و به روش توصیفی تحلیلی به بررسی و استخراج شبکه معنایی مفهوم سازی شده با حرف حتی در آیات می پردازد. بررسی کیفیت و عملکرد این حرف در آیات قرآن نشان می دهد، حرف حتی در ساختارهای مختلف، معانی متفاوتی را تبیین کرده که همه در معنای پیش نمونه ای آن اشتراک مفهومی می یابند، بر این اساس، اولین شاخه از شبکه مفهومی این حرف، شاخه هم معنایی است که با دو واژه «کی» و «الا» مشتراکات معنایی یافته است. دومین شبکه شعاعی این حرف، معانی ثانویه استعاری هستند که از جمله این معانی «تجمع»، «انتقال»، «پوشش» و...بوده است و شاخه سوم حتی نوعی وظیفه طرح واره سازی را به عهده گرفته که طرح واره های حجمی، حرکتی، قدرتی و جهتی را تصویرسازی کرده است که با شواهد قرآنی بررسی شد.
۳۵.

استعاره مفهومی و طرحواره های تصویری در اشعار ابن خفاجه

نویسنده:
منبع: پژوهش های ادبی و بلاغی سال سوم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۱۱) 105 - 120

کلیدواژه‌ها: زبانشناسی شناختی طرح واره استعاره تصویر ابن خفاجه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۴ تعداد دانلود : ۱۷۷
استعاره از حیث نوآوری و گیرایی خیال و بازتابی که در جان شنوندگان پدید می آورد، قلمرو فراخی برای شگفتی زایی و میدانی برای مسابقه بزرگان سخن است، اهمیت استعاره در شعر، چنان است که عده ای از نظریه پردازان ادبی، زبان را فقط« خیال و استعاره» می دانند. از مکاتب بسیار جدیدی که به مسأله ی استعاره پرداخته است، مکتب زبان شناسان شناختی است. در این دیدگاه استعاره یک فرآیند ذهنی- زبانی است. آنان استعاره را به صورت موضوعی، در حافظه ی معنایی تحلیل می کنند. یعنی واژه های استعاری بر پایه ی بازیابی اطلاعات موجود در حافظه دراز مدت تداعی می گردد. این نظام هرگونه فهم و بیان مفاهیمِ انتزاعی در قالب مفاهیمِ ملموس تر را کاربردی استعاری می دانند. ابن خفاجه خداوندگار وصف در ادبیات اندلس، از نظر آفرینش طرح واره های تصویری و استعاره های جهت دار در چکامه های هنری خود در جرگه ی خلاق ترین شاعران است. استعاره های وی ابزار توانمندی برای بیان معانی پیچیده، مبهم و دور از ذهن است که با استفاده از تجربه ی شعری و زبانی شاعر به بهترین شکل به بار نشسته اند. پاره ای از استعارات وی از مفاهیم قراردادی و زبان خودکار به وجود آمده است و پاره ای دیگر با بسط مفاهیم قراردادی، لباس نظم بر تن می کنند و در موارد متعدد استعاراتی بدیع و خلاق دارد.
۳۶.

آموزش اسکیس؛ از نظر تا عمل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هویت شهر سال دهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۲۷ 17 - 30

کلیدواژه‌ها: تصور طرح واره چرخه اسکیس آموزش اسکیس آموزش معماری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۹ تعداد دانلود : ۱۰۰
دیرزمانی است که نشر معماری با مشق معمار عجین شده و موضوع کاربردی و کثیرالرّوایت «اسکیس » همواره همچون طراحی مورد توجه بوده است. فراگیر معماری معمولاً در روندی آموزشی-تربیتی فاصله تصوّر، صورت و تصویر را با توسعه مهارت های خود در «ترسیم » مشق می نماید و با «اسکیس کردن » است که به نشراندیشه و خیال پردازی می پردازد. این چرخه در فرایند آموزش، سلسله مراتب اسکی سهای حصولی، حضوری وخلّق است که در ادبیات رایج آموزشی با واژگان کروکی، طرح شماتیک و اسکیس شناخته م یشوند. درک این سلسله مراتب به طور ضمنی با میزان فهم ما از تصوّر و طرح واره و به طور صریح با میزان مهار تهای ما مرتبط است. در این پژوهش سعی شده با ارائه «چرخه اسکیس » از نظر تا عمل، ماهیت این آداب با توجه آمیخته به کلیات و جزئیاتِ آموزش طراحی مدلسازی شود و از این رو وضعیت آموزش اسکیس به عنوان نمونه درآزمون معماری دانشگاه آزاد اسلامی بررسی شده اس
۳۷.

راهکارهای آموزشی طرح واره در فرایند معماری بر اساس نظریه میزانسن (مطالعه موردی: مقدمات طراحی معماری 2 پردیس دانشگاهی شمس گنبد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هویت شهر سال سیزدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴۰ 17 - 28

کلیدواژه‌ها: طرح واره آموزش معماری فرایند طراحی معماری میزانسن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۴ تعداد دانلود : ۱۶۵
این مقاله به بررسی چگونگی آموزش طرح واره 1 در کارگاه معماری پرداخته است. ایده و طرح واره می تواند مبنای طراحی باشد و اهمیت آن در ارائه راه حل های نوآورانه توسط معمار قابل توجه است. این تحقیق با روش پیشنهادی خود، به دنبال ارتقای کیفیت آموزش طراحی معماری بوده است. ازاین رو طرح واره در دو سطح کلان و خُرد طبقه بندی شده و پس از مشخص شدن نیازهای آموزشی و مهارتی لازم برای هرکدام از سطوح طرح واره، راهکارهای آموزشی بر اساس نظریه میزانسن پیشنهادشده است. برای سنجش مطلوبیت راهکارهای آموزشی پیشنهادی از نمونه موردی در دو ترم متوالی استفاده شد. این تحقیق به صورت کیفی انجام شده و داده ها به روش تحلیلی و توصیفی موردبررسی و مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان دهنده آن است که روش طراحی پیشنهادی در توانمندسازی دانشجویان جهت خلق ایده، بیان و ارائه طرح واره های ذهنی در سطح کلان و خُرد مؤثر بوده است.
۳۸.

رابطه طرح واره های ناسازگار اولیه با رضایت زناشویی و آشفتگی روابط زوجین در زنان متاهل(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: روان شناسی تحلیلی شناختی سال دهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳۸ 9 - 21

کلیدواژه‌ها: طرح واره طرح واره درمانی رضایت زناشویی تعارض (آشفتگی) زناشویی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۹ تعداد دانلود : ۱۲۱
هدف: رابطه طرح واره های ناسازگار اولیه با رضایت زناشویی و آشفتگی روابط زوجین در زنان متاهل بود. روش: همبستگی و از پیمایش استفاده شد. جامعه آماری زنان متاهل دانشجوی واحد دانشگاهی گرمسار بود که با روش نمونه گیری تصادفی، نمونه ای معادل 100 نفر، پرسشنامه ها را تکمیل کردند. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه های طرح واره های ناسازگار اولیه یانگ  (YSQ)، رضایت زناشویی انریچ( ۱۹۸۹) ، و تعارض زناشویی ثنائی (MCQ) (1379) بود. یافته ها: همه طرح واره های ناسازگار اولیه با تعارض زناشویی رابطه مثبت دارند و به عبارتی باعث افزایش تعارضات زناشویی و کاهش رضایت زناشویی می شوند. نتیجه: طرح واره های ناسازگار می توانند موجب کاهش رضایت زناشویی و افزایش آشفتگی بین روابط زوجین شوند، لذا کار پژوهشی و درمانی بر روی طرح واره های آسیب زننده به روابط متقابل بین زوج ها می تواند ضروری و نقش مهمی در کاستن از درگیری های خانوادگی یا زوجی که منجر به آشفتگی روابط آنها و ناخرسندی از ارتباط زناشویی می شود، داشته باشد.
۳۹.

مدل ها و سازوکارهای شناختی- گفتمانی ترغیب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رویش روان شناسی سال یازدهم شهریور ۱۴۰۱ شماره ۶ (پیاپی ۷۵) ۱۰۲-۹۱

کلیدواژه‌ها: ساز و کار شناختی ترغیب طرح واره مدل های پردازش دوگانه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۷ تعداد دانلود : ۱۳۷
ترغیب، بطور کلی، فرایندی است که در آن عاملی با ارائه پیام و یا بکاربردن برخی فرایندها و راهبردهای شناختی هدف گرا سعی می کند رفتارها یا نگرش های دیگران در مسئله ای خاص را تغییر دهد. مقاله حاضر، با رویکردی کیفی، روشن ساختن این فرایندهای شناختی را اساس مطالعه خود قرار داد. برای این منظور، ابتدا، پیشینه مختصری از قدیمی ترین نظریه ترغیب از دیدگاه ارسطو، همچنین، طبقه بندی های مکس وبر از کنش های اجتماعی در علوم اجتماعی نوین ارائه شد. سپس، برای تشریح ساز وکارهای ترغیب، چهار مدل معروف با توضیح مختصری از شباهت ها و تفاوت هایشان ارائه گردید. این چهار مدل به ترتیب عبارتند از مدل سازنده گرای سیالدینی، مدل های بسط-احتمال و گمانه زنی-نظام دار که عمدتاً از نوع پردازش دوگانه هستند و نهایتاً مدل کُل نگر دانشِ ترغیب. علاوه بر آن، شرحی از ابزارهای گفتمانی ترغیب نظیر طرح واره های متنی و ژانرها به همراه اهداف اجتماعی-شناختی خاصی که در اجتماع های گفتمانی دنبال می کنند ارائه شد. در پایان، خلاء مدل های بومی ترغیب سازگار با مؤلفه های عاطفی شناختی گروه های فرهنگی جامعه ایرانی و ضرورت پژوهش میدانی در این مورد به محققین آینده گوشزد گردید.
۴۰.

نقد روان شناختی شخصیت اصلی زن فیلم رگ خواب (1396) از دیدگاه طرح واره جفری یانگ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۱۱ تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 233 - 249

کلیدواژه‌ها: جفری یانگ حمید نعمت الله رگ خواب طرح واره نقد روان شناختی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۴ تعداد دانلود : ۱۳۰
مقاله حاضر با هدف نقد روان شناختی فیلم رگ خواب از دیدگاه نظریه طرح واره جفری یانگ انجام پذیرفته است. تلاش فیلم ساز در بیان دنیای ذهنی شخصیت زن فیلم باعث شده بتوان فیلم را از دیدگاه طرح واره تحلیل کرد. پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که چگونه می توان حوادث زندگی قهرمان اصلی زن فیلم را براساس دیدگاه طرح واره تبیین کرد؟ اطلاعات به کاررفته در این مقاله از طریق روش کتابخانه ای و مشاهده مستقیم و روش تحقیق به صورت توصیفی تحلیلی است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که وجود دو طرح واره «رهاشدگی» و «وابستگی» در شخصیت زن فیلم را می توان از عوامل مؤثر در مشکلات و حوادث تلخ زندگی او دانست. نیمه اول فیلم به چگونگی شکل گیری و تکرار این دو طرح واره در زندگی قهرمان زن اختصاص یافته است و در نیمه دوم فیلم حرکت به سمت تغییر و بهبود طرح واره ها را شاهدیم.