منزلت

یکی از مفاهیم اساسی که لازم است در توصیف ساختار اجتماعی هر جامعه ای بررسی و تحلیل شود، نظام قشربندی اجتماعی آن جامعه است. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های مروری-اسنادی و کتابخانه ای می باشد که یافته های آن با مراجعه به منابع مختلف جمع آوری و طبق اهداف تحقیق دسته بندی شده است. جامعه شناسان برای توصیف نابرابری هایی که در جوامع بشری میان افراد و گروه ها وجود دارد، از قشربندی اجتماعی سخن می گویند. ما غالباً وقتی به قشربندی فکر می کنیم؛ چیزهایی مثل دارایی ها یا مالکیت را در نظر داریم امّا قشربندی می تواند بر پایه ویژگی های دیگری مثل جنسیت، سن، اعتقاد دینی یا درجه نظامی نیز شکل بگیرد، از همین رو در این تحقیق سعی شده تا قشربندی و نابرابری اجتماعی از دیدگاه ماکس وبر شرح داده شود. کوشش عمده وبر این بود که تبیین جدیدی از نظام سرمایه داری معاصر در مقابل تحلیل اقتصادی مارکس که حاکی از تسلط ساخت زیربنا برساخت روبنا، سیاسی و فرهنگی است پیشنهاد کند. رویکرد وبر به قشربندی اجتماعی بر مبنای تحلیلی که مارکس پرورانید بنا می شود، ولی او این تحلیل را شرح و بسط داد. یکی از جنبه های مهم تحلیل وبر این است که قشربندی را به عوامل اقتصادی تقلیل نمی دهد بلکه آن را چند بٌعدی می بیند.

هرچند امروزه خانه داری از شکل سنتی آن فاصله گرفته و زندگی مدرن شهری از جهاتی از رنج های آن کاسته است، امّا بسیاری از امتیازات عاطفی و منزلتی آن را نیز روبوده تا جایی که بیشتر  زنان خانه دار، خانه داری را شغلی پر زحمت، یکنواخت و امروزه کم ثمر، تلقی می کنند. در حالی که با وجود تحولات جوامع شهری و حتی روستایی هنوز همان انتظارات سنتی از نقش زن در خانه در نگرش اکثر افراد باقی است. سئوالی که در اینجا مطرح می شود آن است که آیا با وجود باقی ماندن این انتظارات سنتی، جامعه ما جایگاه و منزلت واقعی نقش خانه داری را برای ایفاگران این نقش قائل است و یا آنکه از همان منزلت سنتی نیز فروکاسته است؟ این موضوع دارای ریشه ها و علل جامعه شناختی و روانشناختی عمیقی است که در این مقاله تلاش شده است با بررسی عوامل نگرشی مسئله منزلت خانه داری به عنوان یک نقش اجتماعی از طریق به کارگیری روش  کیفی -مصاحبه مسئله محور با زنان جوان- ابعاد تاثیر مؤلفه های شخصیتی و نیازهای افراد و دیدگاه گروه خودی، الزامات موقعیتی و همچنین تاثیر تصورات قالبی افراد جامعه بر منزلت این نقش توصیف شود. نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که مؤلفه های فردی در نگرش شاغلین بیشتر از خانه دارها مؤثر بوده است و با وجود اهمیت مؤلفه دیدگاه گروه خودی در انتخاب خانه داری نتایج بیانگر آن است که گروه خودی نتوانسته در فرد انتخاب کننده خانه داری احساس رضایت پایدار نسبت به این انتخاب ایجاد کند. براین اساس آنچه مهم و ضروری به نظر می رسد آن است که به جای اتخاذ رویکردهای اقتصادی به این مسئله، جامعه کنونی ما نیازمند اتخاذ سیاستگذاری فرهنگی در این زمینه می باشد تا با تغییر نگرش خانه داری به عنوان وظیفه بانوان که ریشه در تصورات قالبی جامعه ما دارد، منزلت حقیقی این نقش را بازگرداند.

یکی از مفاهیم اساسی که لازم است در توصیف ساختار اجتماعی هر جامعه ای بررسی و تحلیل شود، نظام قشربندی اجتماعی آن جامعه است. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های اسنادی و کتابخانه ای است که یافته های آن با مراجعه به منابع مختلف جمع آوری و طبق اهداف تحقیق دسته بندی شده است. جامعه شناسان برای توصیف نابرابری هایی که در جوامع بشری میان افراد و گروه ها وجود دارد، از قشربندی اجتماعی سخن می گویند. ما غالباً وقتی به قشربندی فکر می کنیم؛ چیزهایی مثل دارایی ها یا مالکیت را در نظر داریم اما قشربندی می تواند بر پایه ویژگی های دیگری مثل جنسیت، سن، اعتقاد دینی یا درجه نظامی نیز شکل بگیرد؛ از همین رو، در این تحقیق سعی شده تا قشربندی و نابرابری اجتماعی از دیدگاه ماکس وبر شرح داده شود. کوشش عمده وبر این بود که تبیین جدیدی از نظام سرمایه داری معاصر در مقابل تحلیل اقتصادی مارکس که حاکی از تسلط ساخت زیربنا بر ساخت روبنای سیاسی و فرهنگی است پیشنهاد کند.

تصمیم گیری غیراخلاقی می تواند هم خودخواهانه و به نفع خود و هم با هدف نفع رساندن به دیگران باشد. هدف این مطالعه بررسی نقش افتراقی حس قدرت، حس از جایگاه اجتماعی و روش های جایگاه طلبی اجتماعی شامل روش برتری و منزلت در پیش بینی تصمیم گیری غیراخلاقی به نفع خود و به نفع دیگران بود. شرکت کنندگان 150 نفر از شهروندان تهرانی بودند که به صورت داوطلبانه در مطالعه شرکت کردند. برای جمع آوری داده ها از مقیاس حس قدرت، مقیاس حس جایگاه اجتماعی، مقیاس برتری-منزلت، و پرسشنامه تصمیم گیری غیراخلاقی استفاده شد. یافته های تحلیل رگرسیون نشان داد برتری به صورت مثبت و منزلت به صورت منفی با تصمیم گیری غیراخلاقی به نفع خود، رابطه دارد و در مورد تصمیم گیری غیراخلاقی به نفع دیگران، فقط برتری به صورت مثبت رابطه داشت. رابطه معنی داری بین حس قدرت و حس جایگاه اجتماعی و تصمیم گیری غیراخلاقی در دو وضعیت وجود نداشت. این مطالعه از تمایز مفهومی تصمیم گیری غیراخلاقی خودخواهانه یا به نفع خود و به نفع دیگران حمایت می کند. به نظر می رسد صرف قدرت و جایگاه اجتماعی عوامل مرتبط با تصمیم گیری غیراخلاقی نیستند، بلکه روش های کسب جایگاه یعنی برتری و منزلت مکانیسم های روانی تعیین کننده تری در احتمال تصمیم گیری غیراخلاقی هستند.

هدف : جایگاه و منزلت کتابخانه به عنوان یک نهاد و کتابداری به عنوان یک حرفه موضوعی با اهمیت است. از این رو هدف پژوهش حاضر مطالعه دیدگاه های دانشجویان دانشگاه رازی در مورد منزلت کتابخانه و حرفه کتابداری بود. روش پژوهش : رویکرد پژوهش حاضر کمّی و روش استفاده شده برای انجام آن، پیمایشی بود. جامعه پژوهش عبارت بودند از همه دانشجویان دانشگاه رازی در شهر کرمانشاه که در زمان انجام اجرای پژوهش یعنی آبان هزار و سیصد و نود و هشت، 14752 نفر بودند. حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان 375 نفر تعیین شد. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه محقق ساخته ای استفاده شد. از مجموع 375 پرسشنامه که به صورت تصادفی طبقه ای نسبتی در بین دانشجویان دانشگاه رازی توزیع شده بود، 311 پرسشنامه تکمیل و عودت داده شد؛ که از این 311 پرسشنامه 8 مورد مخدوش بودند که وارد تحلیل نشدند و تجزیه وتحلیل بر روی 303 پرسشنامه باقیمانده انجام گرفت. یافته ها : یافته ها نشان داد که منزلت کتابخانه از دیدگاه دانشجویان دانشگاه رازی در سطح متوسط و منزلت حرفه کتابداری پائین تر از سطح متوسط است. همچنین یافته ها حاکی از آن بود که دیدگاه دانشجویان در مورد منزلت کتابخانه و کتابداری بر اساس متغیرهای سن، جنسیت، گروه های تحصیلی و مقطع تحصیلی با هم متفاوت است. نتیجه : در تبیین دلایل پائین بودن منزلت کتابداران از دیدگاه دانشجویان دانشگاه رازی می توان به برخی عوامل محتمل نظیر عدم آشنایی پاسخ دهندگان با حرفه کتابداری، عدم اعتماد آنان به دانش تخصصی کتابداران، ضعف در دانش تخصصی کتابداران، به روز نبودن محتوای علمی حرفه، ضعف انجمن های حرفه ای و صنفی کتابداری و مواردی از این دست اشاره نمود.

یکی از مهم ترین میراث های روایی بر جای مانده از رسول گرامی اسلام6 حدیث منزلت است(انت منی بمنزله هارون من موسی الا انه لا نبی بعدی...). این حدیث متواتر را عالمان شیعه و اهل سنت به صورت گسترده در منابع روایی خود ثبت کرده اند؛ چنان که عالمان شیعه آن را از طریق 9 نفر از امامان اهل بیت: و 25 نفر از صحابه پیامبر6 نقل کرده اند. عالمان اهل سنت نیز حدیث مورد نظر را در منابع روایی خود از طریق 26 نفر از صحابه از رسول خدا6 نقل کرده اند. در این حدیث که رسول خدا6 آن را در 30 زمان و مکان متفاوت بیان داشته اند نسبت علی7 به خودشان را به نسبت هارون به موسی7 تشبیه نموده و در آن از خلافت بلافصل علی بن ابی طالب7 به جای پیامبر پس از درگذشت رسول خدا6 بر همه کسانی که به آئین پیامبر ایمان آورده اند، سخن گفته اند. این نوشتار درصدد است تا گزارش ابن عباس از حدیث منزلت را مورد بررسی قرار دهد. گزارش ابن عباس در عین اشتراک با سایر گزارش های این حدیث در صدر(انت منی بمنزله هارون من موسی الا انه لا نبی بعدی) عبارتی ویژه در ذیل دارد(و أنت خلیفتی فی کل مؤمن من بعدی) که ضمن متمایز ساختن این روایت از دیگر روایت ها، شبهات بی مورد در دلالت این حدیث را رد کرده و به صراحت بر خلافت بلافصل امیرالمؤمنین علی7 دلالت دارد.

زمینه و هدف: سرمایه اجتماعی نیروی انتظامی ج.ا.ا نقش مهمی در پیشبرد اهداف نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران دارد، تلاش برای ارتقای این سرمایه یکی از مهم ترین دغدغه های مسئولان نیروی انتظامی ج.ا.ا را شکل داده است. این پژوهش درصدد پاسخ گویی به این سؤال بوده که میزان سرمایه اجتماعی نیروی انتظامی ج.ا.ا در شهر تهران چقدر است؟ روش: این پژوهش با روش پیمایشی به سنجش میزان سرمایه اجتماعی نیروی انتظامی ج.ا.ا پرداخت. جامعه آماری کلیه شهروندان 18 سال به بالای ساکن شهر تهران بودند. حجم نمونه، با بهره گیری از روش کوکران 600 نفر انتخاب تعیین شد و از روش خوشه ای چند مرحله ای و از خوشه بندی ده گانه محلات شهر تهران استفاده شد و از هر خوشه یک محله و از هر محله بلوک هایی انتخاب و با روش نمونه گیری تصادفی به صورت حضوری پرسشنامه ها تکمیل شد. به منظور سنجش اعتبار سازه ای مؤلفه های سازنده سرمایه اجتماعی نیروی انتظامی ج.ا.ا، از مدل معادلات ساختاری لیزرل  استفاده شد. یافته ها: نتایج پژوهش حاکی از این بود که سرمایه اجتماعی نیروی انتظامی ج.ا.ا در شهر تهران از متوسط بالاتر است. همچنین نتایج بررسی مؤلفه های سرمایه اجتماعی نیروی انتظامی ج.ا.ا مانند میزان مشروعیت، مقبولیت و پذیرش مردمی پلیس، میزان اعتماد مردم به پلیس، میزان اقتدار پلیس و آمادگی مشارکت با پلیس و وجهه و منزلت پلیس نیز از نظر پاسخ گویان مورد مطالعه در حد متوسط اندکی رو به بالا ارزیابی شده است. نتیجه گیری: سرمایه اجتماعی نیروی انتظامی ج.ا.ا محصول تعامل سه جانبه نهادهای سیاسی (مشروعیت و مقبولیت قانونی پلیس)، نهادهای اجتماعی (مشارکت اجتماعی) و نهادهای فرهنگی (اعتماد به پلیس) است.  

ابوریحان نابغکه بزرگی است که مانند بسیاری از نوابغ در عرصه های مختلف پژوهش و تحقیق نقش و ردّ پای پایدار و پر ثمر دارد. وی با تحقیقات علمی خود در حوزه های گونه گون علوم اثرگذار بوده و در حوزکه علوم انسانی هم به حدّ کافی تأثیر گذاشته و بدین سبب از جانب نویسندگان و شارحان عرصکه ادب فارسی مدام اکرام شده و شأن و منزلتش پیش چشم شاعران و شارحان مدّ نظر و التفات قرار گرفت. نگارنده در این نوشتار گوشه ای از جایگاه و منزلت ابوریحان را که در ادب فارسی بازتاب داشته (اگر چه به اجمال) به تحریر آورده و برای علاقه مندان و خوانندگان این قسم از مطالب آفتابی کرده است. روش کار در این نوشته با بهره گیری از کتابخانه و تحلیل داده های گردآوری شده، صورت گرفته است.

هدف از این پژوهش ارائه بررسی مدل منزلت اجتماعی پرستاران در مقابله با کووید 19 از دیدگاه خدمت گیرندگان بیمارستان ها است. این پژوهش از لحاظ هدف از نوع کاربردی و از لحاظ روش جمع آوری داده ها از نوع توصیفی – پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش شامل اساتید دانشگاه علوم پزشکی، پرستاران و کادر درمان بیمارستان شهرستان ها هستند. تعداد اعضای جامعه آماری 180 نفر است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران معادل 111 نفر به دست آمده است. ابزار جمع آوری داده ها در روش کتابخانه ای شامل فیش برداری، بانک های اطلاعاتی، اسناد و مدارک، اینترنت است. در روش میدانی در خصوص سؤالات کیفی از مصاحبه و سؤالات کمی از پرسشنامه استفاده شد. برای تهیه پرسشنامه با استفاده از تکنیک دلفی، ابتدا از نمونه مورد مطالعه خواسته شد تا منزلت اجتماعی کادر پرستاری در حوزه کووید 19 را بیان کنند. بعد از انجام سه مرحله و جمع آوری چک لیست ها، در مرحله اول یک پرسشنامه 45 سؤالی تهیه شد. سپس این پرسشنامه بین اساتید دانشگاه توزیع شد. در مرحله دوم پس از آن که خبرگان به پرسشنامه پاسخ دادند از طریق روش تحلیل عاملی اکتشافی عوامل مهم تر شناسایی و عوامل کم اهمیت تر از فهرست پرسشنامه حذف شدند. سپس، پرسشنامه دوم که حاوی15مؤلفه اصلی بود بین خبرگان پخش شد. پس از پاسخ گویی به پرسشنامه در آخرین مرحله پرسشنامه نهایی آماده شد و بین نمونه مورد مطالعه توزیع شد. جهت تجزیه وتحلیل داده ها از مدل معادلات ساختاری، تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی با نرم افزار آموس استفاده شد. نتایج پژوهش نشان می دهد جایگاه کادر پرستاری در حوزه کووید 19 شامل. احترام به ارزش های انسانی، رابطه با بیمار، ماهیت مشکلات بهداشتی، حق تصمیم گیری، رابطه با همکاران، حریم، محرمانه بودن، حفاظت از بیمار، استانداردها و مکانیسم بازنگری، اقدام به عمل مشکوک، تبیین عملکرد زیان بار، احترام به خود اخلاقی، رشد حرفه ای و حفظ توانمندی ها، تمامیت و یکپارچگی شخصیتی و صداقت بوده است.

موضوع مصرف کالاهای لاکچری، و این که چرا مصرف کنندگان به مصرف کالاهای لاکچری روی می آورند، موضوع پژوهش از منظر رشته های مختلف بوده است. هدف اصلی این مقاله کندوکاوی کیفی، به شیوهٔ نظریهٔ زمینه ای، در شیوه های مصرف نمایشی کالاهای لاکچری در زنان اقشار مرفه در شهر سنندج است. با 21 نفر از زنان اقشار مرفه سنندج در سه محلهٔ «شالمان»، «صفری» و «مبارک آباد» مصاحبه عمیق فردی به عمل آمد. داده ها با استفاده از فرایند کدگذاری تحلیل و در قالب پنج مقولهٔ شرایط علی، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر، راهبردها و پیامدها دسته بندی شدند. مقولهٔ هسته برساخت و نمایش نوعی زنانگیِ فرادست است که به گواهی داده ها تماماً از فرایند مصرف لاکچری تغذیه می کند. زنان مرفه با اتخاذ دو طیف راهبرد هم در جهت برساخت نوعی زنانگی شبه اشرافی و هم بازتولید منزلت فرادست شان نسبت به زنان دیگر اقشار اجتماعی دست به مصرف لاکچری می پردازند. مصرف کالاهای لاکچری، در زندگی آن ها پیامدهایی دارد که غالباً از جنس تقویت خصایل شبه اشرافی نظیر تفاخر، فضل فروشی، نجیب نمایی، ادعای اصالت و افتخار به تبار خانوادگی است. آن ها به دیگران القابی مثل نوکیسه و نااصیل می دهند. با دیگران روابط درون گروهی محدود دارند، اغلب در معاشرت های خانوادگی شان گزینشی و محتاطانه عمل می کنند و نوعی خودانگارهٔ زنانهٔ دیگری پرهیز دارند. آن ها درست به مانند زنان نجیب دربارهای اشرافی هنوز دنیا را به «ما» و «آن ها» تقسیم می کنند. «آن ها» همان دیگران فرودست اند و «ما» نیز نوعی خودِ زنانهٔ متناسب با منش اشرافی است.