محمد بصیرت

یکی از این گسست های مهم سیاسی اجتماعی کشور افغانستان زمانی رخ داد که طالبان برای بار دوم قدرت سیاسی این کشور را در دست گرفتند. در پی این تحول، نظم جامعه برهم خورد و سراسیمگی، آحاد جامعه را فرا گرفت. در میان اقشار جامعه، نیروهای نظامی ازجمله کسانی بودند که شرایط بغرنجی را تجربه کردند؛ چراکه در مقابل کسانی قرارگرفته اند که سال ها در برابر هم جنگیده بودند و حال چاره ای به جز هجرت نداشتند. مقاله حاضر درصدد مطالعه روایت این قشر از تغییرات پایگاهی و منزلت آنان است، میدان تحقیق شامل 20 فرد نظامی است که پس از سقوط دولت افغانستان به کشور ایران گریختند. پژوهش حاضر به روش تحلیل تماتیک انجام شده است. از مهم ترین مفاهیم نظری تحقیق، قشربندی، منزلت، دلهره منزلت، عادت واره و خط سیر اجتماعی است. تم های فراگیر مقاله به شرح زیرند: کابوسِ انتقام گیری؛ کارِ سخت و ملالت آور؛ ظهور عادت واره های ناهمخوان؛ در حسرت ارزش های ازدست رفته؛ بی وطنی و مرگ تدریجی یک نظامی؛ احساس درماندگی و بی معناشدن زندگی و آوارگی و آزردگی اجتماعی. برای نظامیان طیف وسیعی از صدمات و بیماری های روحی و روانی وجود دارند که برخلاف جنگ کشنده نیستند؛ اما تروماتیک محسوب می شوند. وسعت فروپاشی ناشی از تزلزل ارزش های مهم و منزلت آنان یکی از این صدمات تروماتیک است.