مطالب

ترتیب بر اساس: جدیدترینمرتبط‌ترین
فیلترهای جستجو: نهج-البلاغه حذف فیلترها
نمایش ۶۰۱ تا ۶۲۰ مورد از کل ۱٬۳۸۸ مورد.
۶۰۱.

انسجام الأصوات الموسیقی فی خطبه الجهاد فی نهج البلاغه ودورها فی التعبیر الکلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الثانیه خریف و شتاء ۱۳۹۷ (۱۴۴۰ق) العدد ۱ (المتوالی ۳) 27 - 38

کلیدواژه‌ها: نهج البلاغه خطبه الجهاد علم الأصوات التوازن الجناس التکرار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۹ تعداد دانلود : ۲۰۸
تعتبر الأصوات النصیه، خاصه التوازی الصوتی (phonological parallelism)، من السلوکیات اللغویه والعناصر المتواتره فی خطب نهج البلاغه ؛ وبالتالی فإنّ تحلیل وتوضیح الأفعال الصوتیه مثل وحده القافیه بین الفقرات، وتوازن الکلمات التی تتبلور فی إطار السجع وتوازن الجمل النحوی والعناصر الصوتیه فی هذه الخطب، هی جزء من عجائب هذا العمل المنهجی والبلاغی. ففی هذا الصدد، تم اختیار خطبه الجهاد فی هذه المقاله آخذین بعین الاعتبار نصها، ولجأنا إلى المنهج الوصفی التحلیلی لدراسه عناصر الصوت وانسجام الأصوات مع أهداف الخطبه. ومن إحدى نتائج هذه الدراسه أن خطبه الجهاد ملیئه بعناصر الصوت. کما تبیَّن أن أمیر البیان (ع) استخدم مجموعه شتّی من حالات التوازن، خاصه التوازن الصوتی والموسیقى الظاهره التی ینتجها السجع المطرف والمرصع والمتوازی والموسیقى الکامنه الناجمه عن التکرار والتقید بالنظیر والتوازن النحوی لبیان مضمون هذه الخطبه والتأکید على الکلام المعبِّر وانسجام المفردات مع هدف الخطبه. وإلى جانب ذلک، فإنَّ استخدام أنواع الأصوات یعکس طبع أمیر المؤمنین (ع) فی تلک الفتره التأریخیه، لاسیما عندما ینزع فی لهجته إلى التحذیر ونهج التهدید والتشجیع لیبلغ صوت الکلمات ذروته.
۶۰۲.

تببین مدل ارتقاء عدالت جنسیتی در جوامع اسلامی از دیدگاه نهج البلاغه بر اساس نظریه زمینه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن و جامعه سال نهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۳۴) 35 - 68

کلیدواژه‌ها: عدالت جنسیت عدالت جنسیتی فمینیسم نهج البلاغه نظریه زمینه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۳ تعداد دانلود : ۴۷۱
مطالعه ی حاضر در پی ارائه مدلی جهت ارتقاء عدالت جنسیتی در جوامع اسلامی از دیدگاه نهج البلاغه است. به جهت عدم کفایت مبانی ارائه شده توسط نظریه های مختلف در کشورهای دیگر از جمله جنبش فمینیسم در کشورهای غربی و تجویز آن به کشورهای دیگر و مشکلات عدیده ای که این مکتب در جوامع مختلف حتی جوامع غربی ایجاد کرد واز طرفی به دلیل ارائه نشدن مدلی برای برقراری عدالت جنسیتی در جوامع اسلامی، محققین با به دست آوردن داده های متناسب با زمینه ی مورد مطالعه،از روش کیفی نظریه مبتنی بر زمینه استفاده نمودند. داده ها،از طریق مطالعه ی خطبه ها، نامه ها و حکمت های نهج البلاغه گردآوری شد. در تجزیه و تحلیل اطلاعات، با طبقه بندی مفاهیم، مقوله های فرعی و محوری و یافتن مقوله ی هسته ای، با استفاده از سه نوع کدگذاری: باز، محوری و انتخابی، مقوله های شکل دهنده ی عدالت جنسیتی و روابط آن ها در قالب مدل پارادایمی ظهور یافت که شامل شرایط علّی (3 مقوله)، مقوله ی محوری (عدالت جنسیتی)، راهبرد (8مقوله)، شرایط زمینه ای (3مقوله)، شرایط مداخله گر (1مقوله) و پیامدها (2مقوله) می شوند.
۶۰۳.

کاربری سیاق متصل برای فهم معنا با تمرکز بر مشتقّات «کتب» در نهج البلاغه

نویسنده:
منبع: دانش ها و آموزه های قرآن و حدیث سال اول تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: فقه الحدیث زبان شناسی هم نشینی واژگان معنای مشتق مراتب معنا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۸ تعداد دانلود : ۴۰۷
یکی از راه های رایج در فهم متون مقدّس، بهره گیری از لغت نامه است. آن چه لغت نامه ها برای مخاطبان روشن می کنند، معنای ریشه، مشتقّات و کاربری هاست. چیزی که لغت-نامه ها متکفّل آن نیستند، تبیین مراد جدّی متکلّم است؛ به همین دلیل از مصطلحاتی چون «یُقالُ کَذا وَ کَذا» استفاده می کنند. این مشکل برای مخاطب امروزین که از زمان صدور متون مقدّس، فاصله زیادی گرفته، بیشتر می شود. برای حلّ این مشکل می توان به قواعد زبانی پناه برد. یکی از این قواعد، سیاق است. دانشمندان اصول، تفسیر و علوم قرآن از این قاعده برای فهم کلام مخاطب سود برده اند. تاکنون نوشتارهای مختلفی به کاربری سیاق، توجّه کرده و نوشتار حاضر با تأکید بر روش تطبیقی، قواعد سیاقی را بر ریشه «کتب» در نهج البلاغه پیاده می کند. تبیین سیاق متّصل و اهمّیت آن و بررسی نقش سیاق متّصل در فهم معنای «کتب» در نهج البلاغه با روش آمارگیری عددی، بخش های این مقاله را شکل می دهد.
۶۰۴.

طراحی الگوی مفهومی اسلام برای عدالت در نظام جبران خدمات، مبتنی بر آموزه های نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت در دانشگاه اسلامی سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۶) 341 - 358
تعداد بازدید : ۸۶۰ تعداد دانلود : ۷۱۲
هدف: نیروی انسانی از مهم ترین ارکان سازمان در پیشبرد اهدافش است؛ لذا در ازای خدمتی که به سازمان ارائه می دهد، سازمان وظیفه دارد خدمت او را به نحوی شایسته جبران کند. هدف از نگارش پژوهش حاضر، استخراج الگوی عدالت در جبران خدمات در ادبیات مدیریت اسلامی بود. روش: روش تحقیق، تحلیل مضمون بود. با کمک نرم افزار Maxqda، از بین 473 عبارت، 196 کد بدون تکرار انتخاب شد که منجر به تولید 17 مضمون پایه و در نهایت، در سه مضمون سازمان دهنده جمع بندی شد. یافته ها: با تأکید بر مفهوم فراگیر و گسترده جبران خدمات(اعم از مؤلفه های مادی و معنوی)، مؤلفه های جبران خدمت عادلانه از متن نامه ها و خطبه ها و حکمتهای نهج البلاغه استخراج شد و الگوی شبکه مفهومی آن شکل گرفت.  نتیجه گیری: نگاه امیرالمؤمنین(ع) در نهج البلاغه به جبران خدمت، در پرداخت خلاصه نمی شود. برای ایجاد نظام جبران خدمات عادلانه، باید همه ابعاد جبران خدمت اعم از رفتارها و تعاملات و همچنین رویّه های سازمانی نیز عادلانه باشند تا عدالت در جبران خدمت برای زیردستان به طور کامل محقق شود.
۶۰۵.

پدیدارشناسی راهبردهای امام علی (ع) برای تحقق عدالت در جامعه (مطالعه موردی نهج البلاغه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: انسان پژوهی دینی سال پانزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۹ 65 - 82

کلیدواژه‌ها: پدیدارشناسی امام علی (ع) نهج البلاغه عدالت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۶ تعداد دانلود : ۵۷۲
عدالت مفهومی آرمانی است که یکی از غایات علم سیاست به شمار می رود. خارج ساختن این مفهوم از حالت ذهنی و تحقق آن در واقعیت عینی، اجتماعی و سیاسی، نیازمند روش است. امام علی(ع) در نامه هایش به یاران و کارگزاران خود، شیوه های اجرایی و عملی رسیدن به عدالت را ترسیم می کند. در این پژوهش با مطالعه موردی نهج البلاغه، با استفاده از تحلیل محتوای آثار با روش پدیدارشناسی به نقد و ارزیابی اندیشه آن بزرگوار در مورد عدالت می پردازیم. چارچوب نظری به کار گرفته شده در این پژوهش، تکنیک های قدرت برگرفته از آثار مارتین هایدگر، میشل فوکو و جورجو آگامبن می باشد، که در مورد اخلاق جایگاهی اندرزنامه نویسی اسلامی به کار گرفته شده است. بر این اساس، چهار اصل راهبردی مستخرج از متن نهج البلاغه بررسی می شوند که عبارتند از: 1- اصل شایسته سالاری؛ 2- اصل انصاف؛ 3- اصل استحقاق و نفی تبعیض؛ 4- اصل اعتدال و میانه روی.
۶۰۶.

تأثیر آموزش مهارت های زندگی بر عزت نفس و پریشانی روانی زنان معتاد با تأکید بر مفاهیم نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال سیزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲۷ 230 - 211

کلیدواژه‌ها: آموزش مهارت های زندگی نهج البلاغه عزت نفس پریشانی روانی زنان معتاد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۰ تعداد دانلود : ۵۰۹
این مقاله با هدف بررسی تأثیر آموزش مهارت های زندگی بر عزت نفس و پریشانی روانی زنان معتاد انجام شد. طرح پژوهش از نوع پیش آزمون−پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل همه معتادان زن (34 نفر) مراجعه کننده به مراکز درمان اعتیاد شهرستان رودسر در سال 1395 بود که از میان آنها، 24 زن معتاد که بیشترین نمره پریشانی روانی و کمترین نمره عزت نفس را کسب کرده بودند، به شکل تصادفی در دو گروه آزمایش (12 نفر) و کنترل (12 نفر) گمارده شدند. سپس، آموزش مهارت های زندگی با استفاده از مفاهیم و آموزه های نهج البلاغه گردآوری، تدوین و طی 10 جلسه 90 دقیقه ای برای گروه آموزش داده شد؛ درحالی که گروه کنترل آموزشی دریافت نکرد. در پایان، هر دو گروه به پرسشنامه ها پاسخ دادند. نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که ارتباط مثبت معناداری بین مفاهیم نهج البلاغه و عزت نفس و رابطه منفی معناداری بین مفاهیم نهج البلاغه و پریشانی روانی وجود دارد. بنابراین، آموزش مهارت های زندگی با تأکید بر مفاهیم نهج البلاغه به کاهش پریشانی روانی و افزایش عزت نفس در گروه آزمایش منجر شده است؛ ولی این نتیجه درباره گروه کنترل به دست نیامد. 
۶۰۷.

تأثیر قرآن و احادیث بر شرح ابن میثم بحرانی بر نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال نهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۳۳ 117 - 129

کلیدواژه‌ها: شرح نهج البلاغه شرح واژگان قواعد صرفی و نحوی استشهاد به قرآن و احادیث

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۰ تعداد دانلود : ۱۵۶
علمای ادب از دیرباز برای اثبات صحت استعمال الفاظ یا توضیح و اثبات برخی قواعد صرفی و نحوی به آیات قرآن استناد می کرده اند. زیرا همه آن ها اتفاق نظر دارند که قرآن کریم قله فصاحت و بلاغت در زبان عربی است. اما در خصوص استشهاد به احادیث میان علما اختلاف نظر وجود دارد. برخی استشهاد به احادیث را جایز دانسته و برخی دیگر از آن منع کرده اند. هرچند که همگی به افصح بودن پیامبر(ص) معترف اند. ابن میثم بحرانی که از بزرگان شیعی فقه، فلسفه، کلام و ادب قرن هفتم است، در شرح مشهور و ارزشمندی که بر نهج البلاغه نوشته است، در موارد بسیاری همچون شرح واژگان و عبارات یا توضیح قاعده های صرفی و نحوی به آیات قرآن و احادیث استناد کرده است. مقاله حاضر استشهادات ابن میثم به قرآن و احادیث را در شرح وی مورد بررسی قرار داده و نقدهایی را در خصوص استشهاد به برخی روایات، بر وی وارد دانسته است.
۶۰۸.

مقایسة «انسان اخلاقی مطلوب» در اسلام و تائوئیسم با تأکید بر «نهج البلاغه» و «تائو ته چینگ»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال دهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۳۷)

کلیدواژه‌ها: تائوئیسم انسان مطلوب اخلاقی نهج البلاغه فرزانه متقی تائو ته چینگ

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۱۱ تعداد دانلود : ۵۵۰
یکی از روش های مقایسة سنّت های دینی، مقایسة انسان مطلوب اخلاقی در آن مکاتب است. روشن است که هرچه میزان شباهت اوصاف انسان مطلوب اخلاقی در دو مکتب بیشتر باشد، روی نزدیکی مبانی فکری آنها بیشتر می توان حساب کرد و بهتر می توان در اندیشة گفت وگو و تعامل فرهنگی بود. در مقالة حاضر، با استفاده از روش مطالعة کتاب خانه ای و با مراجعه به اصلی ترین متون اخلاقی عرفانی دو مکتب «اسلام» و «تائوئیسم»، به ویژه نهج البلاغه و تائو ته چینگ میزان همپوشانی اوصاف انسان مطلوب در این دو نظام تربیتی مقایسه شده است. «فرزانه» (انسان مطلوب تائوئیسم)، ویژگی های خاصی دارد که با «پارسا» (انسان مطلوب اخلاقی اسلام= متّقی)، از جهات بسیاری شباهت دارد. ورع، رضا به تقدیر، خلوت گرایی، تفکر، انس با طبیعت، سکوت، بخشش و خدمت به خلق، دوری از شعار و خودنمایی، پرهیز از خشونت و مانند این، از جملة این اوصاف هستند. از سوی دیگر، پارسای اسلامی به سبب ویژگی هایی همچون اهل مناجات و عبادت بودن، احساس مسئولیت در مقابل اوضاع جامعه، و مرزبندی با مخالفان عقیدتی خود (کافران) در اجتماع و معاد اندیشی و مانند آن، از فرزانة تائو متمایز است که نشان می دهد این دو مکتب با وجود مشابهات های زیاد، فاصلة قابل توجهی با یکدیگر دارند.
۶۰۹.

حروف معانی مرکبه در نهج البلاغه

نویسنده:
منبع: پژوهش های ادبی و بلاغی سال ششم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۲۳) 101 - 112

کلیدواژه‌ها: حرف معانی مرکب نهج البلاغه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۶ تعداد دانلود : ۲۱۶
تاریخ ادب عربی نام آوران بیشماری را در عرصه علم و ادب به تصویر کشیده است لکن بعضی از آنان همواره جاودانه اند و در این راستا مولی الموحدین أمیر المؤمنین علی (ع)، نبوغ سرشار و شخصیت عظیمش او را به نهایت رشد و کمال در همه زمینه ها رسانید بگونه ای که خود واضع علم و ادب گردید فکر مواجش، اندیشه زلالش، روح مصفایش، زیبائی بیانش ما را بر آن داشت تا در سایه سار سریان وجریان فیوضاتش شاهد قطره ای از این اقیانوس بیکران باشیم. این مقاله با رویکرد تحلیلی و توصیفی به حروف معانی مرکبه در بیان نورانی امام(ع) در نهج البلاغه می پردازد تا تحول معانی ناشی از ترکیب حروف را از نزدیک مورد پژوهش قرار دهد. حرف تنبیه واستفتاح (أَلاَ )، حرف جواب (بَلَى)، حرف تشبیه ( کأنَّ )، حرف استدراک ( لکنَّ )، حرف جزم ( لمَّ ا )، حرف نصب (لَنْ)، حروف تحضیض ( ألاّ ) و (هَلاَّ)ًّ و (لَوْلاَ)، حرف ردع و زجر (کلاَّ)، حرف عطف (إم َّا)، از حروف معانی مرکبه ی وارد شده در نهج البلاغه است. در این پژوهش، آراء و نظرات، پیرامون آنها، مورد بررسی نحوی قرار گرفت. و از یافته های پژوهش تغییرات معانی پس از ترکیب، و عدم استفاده از حروف معانی مرکبه "إذما" و "لوما" در نهج البلاغه است.
۶۱۰.

طراحی مدل بازدارنده فساد اداری با اتکا به آموزه های نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت در دانشگاه اسلامی سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۵) 147 - 162
تعداد بازدید : ۷۳۹ تعداد دانلود : ۵۲۲
هدف: تحقیق حاضر با هدف طراحی مدل بازدارندگی فساد اداری با اتکا به آموزه های نهج البلاغه انجام شد. روش: روش این تحقیق، کیفی از نوع اکتشافی بود. برای رسیدن به هدف تحقیق از تحلیل مضمون کتاب نهج البلاغه دکتر دلشاد تهرانی استفاده شد. برای انجام مصاحبه ها و همچنین تأیید یافته های کیفی نیز به صورت هدفمند از 15 نفر از خبرگان حوزوی بهره گرفته شد. یافته ها: بر اساس یافته های حاصل از تحلیل مضمون، تعداد 402 تم فرعی با رعایت اصل معناشناسی در سه طبقه تعالی بخشی، پیشگیری و درمان در خصوص بازدارندگی از فساد اداری استخراج شد. درصد فراوانی تم های فرعی در طبقه تعالی بخشی: 17.7 درصد، پیشگیری: 73.8 درصد و درمان: 8.5 درصد بود. سپس با توجه به همپوشانی ها، تم های فرعی به ۴۰ تم اصلی تلخیص و در نهایت، در هفت محور دسته بندی شدند. نتیجه گیری: مدل بازدارندگی فساد اداری با اتکا به آموزه های نهج البلاغه بر اساس تم ها طراحی شد.
۶۱۱.

اقدامات سید رضی در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوی سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۷) 55-80

کلیدواژه‌ها: حدیث سخنان امیرمؤمنان نهج البلاغه سید رضی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴۲ تعداد دانلود : ۴۹۳
کتاب نهج البلاغه یکی از کتاب های مهم حدیثی است و نویسنده آن محمد بن حسین ملقب بهرضی می باشد. نهج البلاغه دربردارنده احادیث منقول امیرمؤمنان علیه السلام در موضوعات گوناگون در سه محور خطبه ها، نامه ها و حکمت ها است. تفکر رایج پیرامون اقدام مولف آن در مورد این کتاب، صرفاً جمع آوری احادیث و تبویب آن بوده، اما با رجوع به خود کتاب نهج البلاغه در می یابیم که سید رضی علاوه بر جمع آوری احادیث در این اثر، اقدامات دیگری نیز انجام داده که این اقدامات عبارت اند از: نگارش خطبه جامع (مقدمه)؛ ذکر مصادر روایات در برخی مواقع؛ ارجاع به برخی آثار خود؛ ذکر محاسن ادبی کلام امیرمؤمنانعلیه السلام؛ ذکر سبب صدور برای روایات؛ اشاره به مخاطب نامه ها، حکمت ها و خطبه ها؛ اشاره به منشأ دیگری از روایت؛ ذکر شواهد قرآنی و روایی و ادبی جهت اعتبار کلام امام؛ تفسیر غرائب کلام امام؛ توضیحات فقه الحدیثی؛ ذکر موضوع برخی روایات؛ معرفی برخی اعلام و اشاره به مخاطب کلام امام؛ ذکر اختتامیه کتاب و تاریخ تألیف آن.
۶۱۲.

واکاوی هنر روایت سینمایی در خطبه 91 نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سراج منیر سال نهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۱ 79 - 99

کلیدواژه‌ها: امام علی (ع) نهج البلاغه خطبه 91 روایت سینمایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۰ تعداد دانلود : ۳۶۴
روایت سینمایی یکی از انواع روش های تصویرگری است؛ در این روش گوینده بدون در نظر داشتن عناصر سینمایی، مطالب موردنظر خود را به گونه ای بیان می کند که مخاطب موقع شنیدن، آن ها را همچون فیلم در مقابل خود می گیرد و می توان این عناصر سینمایی را در بیان او مشاهده کرد. این روش از ابعاد مختلف قابل بررسی است؛ نوشتار حاضر با توجه به ویژگی های بلاغی برجسته در کلام حضرت علی (ع) به بررسی کاربرد و ظرفیت های این هنر در خطبه 91 نهج البلاغه پرداخته که حاوی گزارشات و روایات مختلف است. بر این اساس به روش توصیفی- تحلیلی سعی می شود تکنیک های سینمایی در این خطبه معرفی و هنر امام علی علیه السلام در هر مورد نشان داده شود. در پایان هر بخش نیز معمولاً صحنه هایی از خطبه اول نهج البلاغه که در راستای با این خطبه است و در بعضی موارد آیات قرآن به عنوان شاهد آورده می شود. که حاصل پیوستاری زمان، طبیعت و انسان به عنوان بدنه ای واحد از حیات است.
۶۱۳.

تبیین عوامل مؤثر بر ایجاد انسجام گروهی در نیروهای نظامی از دیدگاه نهج البلاغه

نویسنده:
منبع: اسلام و مدیریت سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۳ 30 - 50

کلیدواژه‌ها: انسجام گروهی نهج البلاغه نیروهای نظامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۰ تعداد دانلود : ۳۷۸
تاریخچه تعریف انسجام به مقاله مشهور جانوویتز و شیلز با موضوع «انسجام و گسیختگی» برمی گردد که در سال 1948 منتشر شد. از نظر آن ها، انسجام یعنی نوع خاصی از انگیزه نبرد که تنها نشأت گرفته از روابط میان فردی است و منظور آن ها از انسجام، انگیزش است. هدف این پژوهش، شناسایی و استخراج عوامل ایجادکننده انسجام گروهی در نیروهای نظامی با توجه به بیانات امام علی (ع) در نهج-البلاغه است. نوع پژوهش، کاربردی است و برای استخراج و تأیید عوامل از روش ترکیبی استفاده شده است. در بخش کیفی پژوهش، با مفهوم سازی و مقوله بندی بیانات امام علی (ع)، 31 مقوله اصلی مؤثر بر انسجام گروهی شناسایی گردید و در بخش کمّی با توجه به داده-های بخش کیفی و عوامل مؤثر، 243 نفر از پاسخ دهندگان، پرسشنامه محقق ساخته را تکمیل نمودند. برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد. روایی پرسشنامه به دو روش محتوایی و سازه با استفاده از الگوی معادلات ساختاری مورد تأیید قرار گرفت. پایایی پرسشنامه نیز به روش آلفای کرونباخ مورد تأیید قرارگرفته است. نتایج پژوهش نشان دهنده آن است که دو دسته از عوامل درون سازمانی و برون سازمانی در ایجاد انسجام گروهی نقش دارند. زمامدار، حکومت و مردم از عوامل برون سازمانی و فرماندهان، کارکنان نظامی و دستگاه استخدام نظامیان از عوامل درون سازمانی مؤثر در ایجاد انسجام گروهی هستند. در بین این عوامل، فرماندهان بیشترین تأثیر و مردم کمترین تأثیر را بر انسجام گروهی در نیروهای نظامی دارند.
۶۱۴.

تحلیل مؤلفه ها و مصادیق امیدواری در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ در دانشگاه اسلامی سال هشتم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۲۶) 71 - 88
تعداد بازدید : ۱۶۸۷ تعداد دانلود : ۸۴۷
هدف: با توجه به اهمیت مفهوم امیدواری و لزوم ایجاد و پرورش روحیه امیدواری در بین دانشجویان،هدف این مقاله بررسی مؤلفه های امیدواری از منظر آموزه های ارزشمند و غنی نهج البلاغه بوده است. روش: روش پژوهش، ترکیبی است. یافته ها:</span> </strong>مهم ترین مؤلفه های امید از منظر نهج البلاغه عبارتند از: امید به رحمت و فضل الهی، تلاش برای رسیدن به اهداف، پرهیز از آرزوهای دست نیافتنی و دراز، امید به بخشش اشتباهات کوچک و تنبیه اشتباهات بزرگ، تأکید بر واقعیات و پذیرش حقایق و تأکید بر آینده و عبرت از گذشتگان. نتیجه گیری: ایجاد نظام شایسته سالاری در دانشگاه، وجود یک نظام تشویقی و تنبیهی برانگیزاننده، بازنگری در محتوا و مضمون کتب درسی، استفاده از دانشجویان در امور اجرایی و تصمیم گیری و تشویق آنان به مشارکت، ایجاد محیط امن و خلاق، وجود مدیریت کارامد و پاسخگو می تواند به افزایش روحیه امیدواری در بین دانشجویان کمک کند
۶۱۵.

شناسایی مؤلفه های رهبری اخلاقی در قرآن و نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال یازدهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۴۱ 65-88

کلیدواژه‌ها: رهبری اخلاقی حکمت ورزی تعالی بخشی عدالت محوری درایتگری ایدئولوژی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲۳ تعداد دانلود : ۵۹۹
هدف پژوهش حاضر شناسایی رهبری اخلاقی بر اساس مطالعه آموزه های اسلامی بود. مضامین رهبری اخلاقی با مطالعه تفسیر قرآن کریم و نهج البلاغه، با استفاده از روش تحلیل مضمون استقرایی شناسایی گردید. در این تحلیل حوزه پژوهش شامل تفسیر قرآن کریم (تقسیرراهنما) به جهت تأکید بر مفاهیم اجتماعی و کتاب نهج البلاغه که در بردارنده خطبه ها، نامه ها و کلمات قصار امام علی × است مورد تأکید و توجه قرار گرفت. به منظورشناسایی مؤلفه های رهبری اخلاقی از روش تحلیل مضمون با رویکرد استقرایی جهت استخراج مضامین و قالب مضامین مورد استفاده قرار گرفت. مضامین استخراج شده رهبری اخلاقی در متون اسلامی با مضامین فراگیر در حوزه های ویژگی های فردی رهبری اخلاقی و ویژگی های اجتماعی رهبری اخلاقی شناسایی گردید.
۶۱۶.

بررسی ابعاد فطرت انسان از منظر معارف وحیانی به ویژه نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال پانزدهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۳۷)

کلیدواژه‌ها: فطرت انسان ابعاد فطرت فطرت اولیه فطرت اختصاصی نهج البلاغه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۲۷ تعداد دانلود : ۷۳۴
فطرت، یکی از مباحث دیرین و مهم انسان شناختی است که معانی گوناگونی در علوم منطق، فلسفه، کلام، عرفان و هم چنین معارف وحیانی دارد و از منظر هر یک از این علوم، ابعاد متفاوتی را شامل می گردد. مقاله پیش رو، مسأله ابعاد فطرت را از منظر معارف وحیانی به ویژه نهج البلاغه برمی رسد. بر همین اساس، فطرت به ابعاد هشت گانه تقسیم می شود: فطرت اولیه، ثانویه، بالفعل، بالقوه، ادراکی، گرایشی، مشترک و اختصاصی. از این منظر، فطرت اولیه انسان، بلافاصله بعد از تکوین جوهره او شکل می گیرد. فطرت ثانویه هم در مرحله تکوین ساحت های ترکیبی انسان تکوُّن می یابد. فطرت بالفعل و بالقوه هم دو نوع دیگر از ابعاد فطرت انسان است که معارف وحیانی به ویژه نهج البلاغه به آن تأکید کرده اند. هم چنین معارف وحیانی، به دو نوع فطرت ادراکی و گرایشی اشاره دارند که به طور متعارف مورد بحث متکلمان بوده است. اما دو بعد دیگر فطرت، از منظر پیش گفته، فطرت مشترک و اختصاصی است. فطرت اختصاصی در برابر فطرت مشترک، به ویژگی های پیشینی فرد فرد انسان ها اشاره دارد که به طور اختصاصی از آن ها برخوردارند؛ مانند طینت های مختلف.
۶۱۷.

تفکر و کارکردهای فردی و اجتماعی آن در نظام عرفان عملی از منظر نهج البلاغه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: حکمت عرفانی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۵)

کلیدواژه‌ها: نهج البلاغه عرفان عملی تفکر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۴ تعداد دانلود : ۳۸۶
فکر، نیرویى است پویا براى به دست آوردن حقایق، و تفکر کوشش این نیرو به اقتضاى عقل و خرد است. در عرفان عملی که برنامه ای منسجم برای طی مراحل کمال انسانی است ، تفکر مقامی بلند و تأثیر گذار برای سالکان طریق است؛ چرا که انسان با ابزار تفکر می تواند گام های بلندی را به سوی تکامل و تعالی فردی و اجتماعی بردارد. با توجه با این جایگاه ، پژوهش پیش رو، که از نوع بنیادی است، با شیوه تتبعی- استنباطی و با هدف شناخت جایگاه عنصر تفکر و تحلیل کارکردهای فردی و اجتماعی آن در نظام عرفان عملی از منظر نهج البلاغه صورت گرفته است. نتیجه آنکه تفکر با دارا بودن زمینه های متفاوتی نظیر عظمت پروردگار، لطایف آفرینش و در احوال پیشینیان، عنصری ابتدایی و مبنایی برای ورود سالک به طریق الی الله است و با دارا بودن طیف گسترده ای از کارکردهای فردی نظیر بیداری ، و قرار گرفتن در طریق الی الله، و کارکردهای اجتماعی همچون روشن سازی راه برای دیگران، امر به معروف و نهی از منکر، نقش ویژه ای را در این نظام داراست.
۶۱۸.

استعاره های شناختی و تأثیر آن در ترجمة نهج البلاغه (مطالعة موردی خطبة جهاد در ترجمه های شهیدی و فیض الاسلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ترجمه در زبان و ادبیات عربی سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۸ 9-38

کلیدواژه‌ها: استعارة شناختی الگوی فرهنگی مندلبیت خطبة جهاد نهج البلاغه ترجمة شهیدی ترجمة فیض الاسلام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳۴ تعداد دانلود : ۵۰۹
محققان در این مقاله با بررسی استعاره های مفهومی در خطبة جهاد میان متن نهج البلاغه به عنوان متن مبدأ و دو ترجمة فارسی آن، از محمدجعفر شهیدی و علی نقی فیض الاسلام به عنوان متون مقصد، به دنبال پاسخگویی به این پرسش ها هستند که چگونه تفاوت های فرهنگی بر ترجمة مفاهیم انتزاعی و یا تعابیر استعارة مفهومی اثر می گذارد؟ نقش مترجم در ترجمة تعابیر استعاری چه بوده است؟ لذا نویسندگان با در نظر گرفتن آنچه مندلبیت دربارة ارتباط استعاره ها و الگوهای فرهنگی بیان کرده، استعاره های مفهومی را به دو دستة استعاره های مشترک و استعاره های خلاقه تقسیم بندی نموده اند و با استفاده از روش تحلیل استعاره، آن ها را در سه سطح زبانی، مفهومی و پردازشی بررسی کرده اند. نتایج به دست آمده نشان می دهد که مترجمان در ترجمة این خطبه به واسطة اشتراکات فرهنگی میان تمدن ایرانی و عربی در دامنة فرهنگ اسلامی، کمتر دچار لغزش و انحراف از زبان مقصد شده اند و در مقابل، هر دو مترجم در برخی موارد به واسطة رویکرد متفاوتی که در ترجمه داشته اند، از تعبیرهای زبانی متفاوتی در ترجمة مفاهیم استعاری مشترک و متفاوت استفاده کرده اند؛ بدین معنا که در ترجمة شهیدی دسته ای از استعاره های شناختی به کار رفته که مترجم آن ها را به واسطة رویکرد بلاغی و ادبی به کار برده است، در حالی که در متن اصلی به کار نرفته است. فیض الاسلام نیز استعاره های خلاقانه ای به کار برده که در متن اصلی وجود ندارد و کاربرد آن به دلیل رویکرد تفسیری و ساده سازانة مترجم است.
۶۱۹.

تحلیل تاریخی- جامعه شناختی پایان تمدن های انسانی با تأکید بر نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی دوره ۱ پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ 153 - 177

کلیدواژه‌ها: تمدن تاریخ حکمرانی خوب اعتماد سیاسی آنومی سیاسی و اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۱ تعداد دانلود : ۴۶۶
زمینه و هدف: تمدن عصاره فرهنگ، معرفت، دانش و خلقیات یک اجتماع است که در یک پروسه تاریخی تشکیل می شود. تمدن بازنمای اوضاع سیاسی، حکمرانی، هنجارهای اجتماعی و مدارای اجتماعی یک ملت تلقی می شود. همه اجتماعات برحسب نوع نظام سیاسی خود دارای تمدن هایی هستند و این دستاورد درگذر تاریخ با فرارو و فرودهایی همراه بوده است. هدف اصلی پژوهش فعلی این است که بسترهای تاریخی-جامعه شناختی فروپاشی تمدن های انسانی چیست؟ پژوهش فعلی به روش تاریخی-اسنادی با مراجعه به تاریخ و نظریه های جامعه شناختی نشان می دهد که تمدن ها همیشه زنده و پویا نمی مانند و سرانجام، مسیر انحطاط را در پیش می گیرند که حوادث تلخ فراز و نشیب آن ها درآیات الهی، نهج البلاغه، مطالعات و اسناد تاریخ مشهود هست. در این میان عمده ترین علل فروپاشی تمدن های بشری در بعد الف. تاریخی (فقدان رهبری کارآ، کاهش عملکرد نظام سیاسی، نزاع قومی-مدنی، توسعه آشفته، حکمرانی نامناسب) و ب. جامعه شناختی (رواج بی عدالتی اجتماعی، زوال اعتماد سیاسی، فساد اجتماعی، نپیوتیسم، نابرابری اجتماعی، دین گریزی و مصرف گرایی، فردگرایی منفی اجتماع، آنومی اخلاقی) قابل تفکیک و سنخ بندی هستند.
۶۲۰.

شیوه های کارآمد نظارت اجتماعی و زمینه های آن در نهج البلاغه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت فرهنگی اجتماعی سال نهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۳۴)

کلیدواژه‌ها: نهج البلاغه نظارت اجتماعی روش مستقیم نظارت روش های غیرمستقیم نظارت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۵ تعداد دانلود : ۴۰۴
اهمیت نظارت اجتماعی به منظور جلو گیری از انحراف افراد و گروه ها در جامعه اسلامی، با توجه به توصیه های موجود در متون دینی و تنوع طرق آن، اعم از نظارت الهی، فردی، سازمانی و همگانی روشن می گردد. بخشی از نظارت همگانی که برخاسته از مسئولیت آحاد جامعه در قبال یکدیگر است، در قالب دو فریضه «امر به معروف و نهی از منکر» تبلور می یابد. به رغم اهمیت بحث و تلاش فراوان در این زمینه، به نظر می رسد امر به معروف و نهی از منکر به طرق فقهی و سنتی تأثیر لازم و کافی را بخصوص در میان نسل جوان ندارد. ازاین رو، این پژوهش با توجه به آموزه های نهج البلاغه، به دنبال یافتن شیوه هایی بدیع و کارآمد در نظارت اجتماعی، در کنار امر به معروف و نهی از منکر به مفهوم فقهی آن است که البته آثار و نتایج مورد انتظار از امر به معروف و نهی از منکر را نیز با خود دارد. با واکاوی در نهج البلاغه درمی یابیم، علاوه بر امر و نهی مستقیم به عنوان یکی از شیوه های نظارت اجتماعی، امام علیه السلام به شکل غیرمستقیم، افراد را به خوبی ها دعوت و از بدی ها منع می کند. روش غیرمستقیم بر اساس زمان، مکان، و مخاطب، به انحای مختلف ترغیب، توبیخ، دعا، نفرین، ابراز شگفتی، بیان پرسش، موعظه و... توسط امام علی علیه السلام استفاده شده است. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی، شیوه های مختلف نظارت و کنترل اجتماعی را در نهج البلاغه بررسی کرده است.

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان