مکتب سلیمانی

حکمرانی، الگوهای مختلف آن و مباحث متعدد ذیل آن، از جمله موضوعات پر بحث در مدیریت دولتی عصر حاضر است. از 1980 و با ارائه مفهوم حکمرانی خوب توسط بانک جهانی تا به امروز، شاهد تلاش های فراوان و روایت های گوناگونی در رابطه با حکمرانی و الگوهای آن بوده ایم. تعدد الگوهای مختلف حکمرانی، خود در این چند سال اخیر نشان از این فضا و شرایط پیچیده دارد. به موازات بحث بر سر الگوهای حکمرانی، موضوع اخلاق حکمرانی نیز مطرح گردیده است و شاید بتوان گفت که اخلاق حکمرانی روح حاکم بر الگوهای حکمرانی و وجه تمایز آنها با هم است. پس از شهادت شهید سلیمانی بی شک، مهمترین گزاره و توصیف درباره ایشان را رهبر معظم انقلاب(مدظله) فرمودند که از ایشان به «مکتب» یاد کردند. با لحاظ این توصیف، ضروری است تا محققان ابعاد مختلف این مکتب را تبیین نمایند؛ یکی از این ابعاد اخلاق حکمرانی شهید سلیمانی است که در این پژوهش سعی شده است  مؤلفه های اخلاق حکمرانی در مکتب شهید سلیمانی احصاء و تدوین گردد. این مقاله، با مراجعه به مقالات و پژوهش های مختلف و نیز مبانی اندیشه اسلامی  به تبیین کلی  نظریات اخلاق حکمرانی پرداخته است. سپس با استفاده از  روش تحلیل مضمون مؤلفه های اخلاق حکمرانی مکتب شهید سلیمانی با استفاده از متن سخنرانی ها، مصاحبه و وصیت نامه  شهید بزرگوار و سایر منابع معتبر استخراج و ارائه شده است. در این تحقیق مجموعاً 267 مفهوم پایه، 93 مفهوم سازمان دهنده و 24 مفهوم عالی شناسایی و ارائه گردیده است. نتایج این پژوهش نشان میدهد که شهید سلیمانی را می توان الگو و مصداقی برای گزاره «حکمران مسلمان انقلابی» دانست و مؤلفه های اخلاق حکمرانی شهید سلیمانی که در این پژوهش ارائه شده اند از قبیل ارزش گرا و اصول مدار، استکبار ستیز، اما باور و امام یاور، پاسدار انقلاب و نظام، تواضع و احترام، خادم، شخصیت جامع، شهادت طلب، فساد ستیز و ساده زیست، شاکر، مخلص، مجاهد، مشرف و آینده نگر، مدیریت پدرانه و مشفقانه، مردم دار و مردم باور، نفوذ و محبوبیت شخصیتی، هدفمند و هدف گرا و... مؤید وجوه حکمرانی، تقید و تشرع اسلامی و دینی و روحیه انقلابی و جهادی این شهید بزرگوار می باشند.

دیپلماسی رسانه‌ای، یکی از شاخه‌های اصلی فعالیت‌های دستگاه دیپلماسی است که از آن در جهت ارتقاء سیاست خارجی کشورها استفاده می­شود. با استفاده از این ابزار، دیپلمات‌ها و سیاستمداران می‌توانند نیات و مقاصد خود را به­عنوان دیپلماسی، مورد محک و در معرض چالش‌های دیپلماتیک قرار دهند. در همین ­خصوص، هدف این پژوهش تدوین الگوی مفهومی نقش مکتب سلیمانی در بالندگی دیپلماسی رسانه­ای بود. این پژوهش از نوع پژوهش­های کیفی بود که با استفاده از رویکرد مبتنی بر نظریه داده­بنیاد انجام شد. جامعه آماری شامل متخصصان و صاحبنظران در زمینه علوم­ سیاسی، رسانه، علوم­ اجتماعی، جامعه­شناسی و اعضاء­ هیئت علمی دانشگاه­های استان ­مازندران بود که با رویکرد نمونه­گیری هدفمند، تعداد 17 نفر به­عنوان مشارکت­کنندگان در پژوهش انتخاب شدند. داده­ها به روش مصاحبه با روش هدایت کلیات و به­صورت نیمه­ساختار یافته گردآوری شد. اعتبار و روایی داده­ها به دو روش بازبینی مشارکت­کنندگان و مرور خبرگان غیر­شرکت­کننده در پژوهش تایید شد. نقش مکتب سلیمانی در بالندگی دیپلماسی رسانه­ای در دو مقوله محوری، بُعد­درونی (ولایت­مداری، کرامت انسانی، وحدت­ و ­همبستگی ­ملی، خودکفایی­و­استقلال اقتصادی، نگرش­فراجناحی، حفظ­یکپارچگی­سیاسی، هویت ملی و انسجام­ملی) و بُعد­بیرونی (اقتدار­ و ­امنیت ملی، نقش‌آفرینی ­جهانی، اخلاق سیاسی، قدرت­دفاعی­و­نظامی، جهاد­ علیه تروریسم­و­نظام­سلطه و تقویت گفتمان مقاومت)، تحلیل و مدل نهایی بر اساس آن ارائه شد.

مکتب و نظام انقلابی دو اصطلاحی است که در گفتمان مقام معظم رهبری برای ترسیم خط انقلابی به کار رفته است. ایشان در مقام بهره گیری از الگوی کنش انقلابی شهید سلیمانی از مکتب سلیمانی سخن گفته اند. این نوشتار با بهره گیری از روش استنطاق، موقعیت فرد و ساختار را در نظام اجتماعی واکاوی کرده و با بهره گیری از آموزه های اسلامی، نظام سازی اسلام را اذعان به کنش گری اخلاقی بر پایه ساختارها دانسته است. مدلی که حاوی ترکیب بدیعی از تلفیق عاملیت (کنش گرایی) و ساختار است. چنین کنش گری در ساختارهای اجتماعی، متناسب با سعه وجودی فرد و سازمان، جریان و موجی تولید می کند که پهنه تاریخ را درمی نوردد و پس از زندگی این دنیایی کنش گر نیز ادامه می یابد. آن گاه با شواهدی ازجمله ارائه نتایج پیمایش انجام شده، این موج آفرینی را تشریح و تبیین کرده است که آینده تمدنی و جبهه مقاومت، بیش از پیش از آثار وجودی شهید سلیمانی و مکتب ایشان منتفع خواهد بود.

مقاومت به معنای ظلم ستیزی ، عدالت خواهی و مبارزه با نظام سلطه در گفتمان انقلاب اسلامی و مکتب امام خمینی(ره) است که از ماهیت رهایی بخش آموزه های اسلامی و معارف شیعی از یکسو و ظلم ستیزی در فرهنگ سیاسی ایران نشأت می گیرد. با توجه به اهمیت مقوله مقاومت و پیوند عمیق آن با مکتب سلیمانی این مقاله به تبیین الگوی مقاومت در مکتب سلیمانی پرداخته است. در این بررسی از روش کیفی داده بنیاد استفاده شد. این روش در سه گام؛ کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی انجام شد. داده ها از متن سخنرانی های شهید سلیمانی از سال 1385 تا 1397 و نیز متن وصیت نامه ایشان در قالب 180 کد و مفهوم و 12 مقوله استخراج گردید. پدیده محوری این مقاله(الگوی مقاومت) در چند لایه شامل زمینه ها، ابعاد،موانع، راهکارها،پیامد و چشم انداز مورد تحلیل قرار گرفت نتایج این بررسی نشان می دهد دفاع مقدس نقطه آغاز مقاومت است و الگوی تجربه شده موفق جامعه امام زمانی و آخرالزمانی محسوب می شود. در مکتب شهید سلیمانی جامعه مقاوم آخرالزمانی نه یک آرمان در افق آینده که یک الگوی عملی واقعی تجربه شده است که باید از آن درس گرفت، آن را ارج نهاد و به عنوان راه حل برون رفت از موانع و مشکلات و چراغ راه آینده قرارداد.الگوی مقاومت در مکتب شهید سلیمانی در ابعاد دینی، اخلاقی، اجتماعی و سیاسی قابل تبیین است.