برنامه ریزی و بودجه (برنامه و بودجه سابق)

افراد معمولاً تلاش می کنند انتخاب هایشان را برای خود و دیگران توجیه کنند. آن ها این توجیه را نه تنها با انتخاب گزینه ها بلکه با انتخاب درستِ مجموعه ها نیز انجام می دهند. هدف این پژوهش، ارائه مدلی است که بتواند این ویژگی ذکرشده را در تصمیم گیری های فرد لحاظ کند. استدلال می کنیم تا زمانی که هدف صرفاً استنباط ترجیحات است، مدل این پژوهش مزیت های بیش تری نسبت به مدل های موجود دارد. در نهایت، به منظور آزمون پذیر شدن مدل، اصل مشخص کننده آن را بیان می کنیم و نشان می دهیم که این اصل شرط لازم و کافی برای مدل مطرح شده است.

بحران ها و بلایای طبیعی بزرگ مانند کووید-19 چالش های زیادی را برای کشورها در سراسر جهان ایجاد کرده اند. یکی از این چالش ها ، چگونگی ایجاد تعادل بین به حداقل رساندن آسیب ها و خسارت ها و حمایت از اقتصاد و معیشت مردم است. این پژوهش با استفاده از روش های اقتصادسنجی به بررسی تأثیر سیاست های حمایت درآمدی بر مرگ و میر ناشی از کووید-19 در 186 کشور جهان در قالب یک مطالعه بین کشوری در بازه زمانی 1 ژانویه 2020 تا روز شروع تزیق عمومی واکسن می پردازد. با استفاده از عملگر گزینش و انقباض کمترین قدرمطلق (لسو)، متغیرهای تأثیرگذار در جهت انتخاب متغیرهای کنترلی مناسب و از تخمین گر گروه های میانگین تقویت شده (AMG) در جهت برآورد مدل و تجزیه وتحلیل داده ها استفاده شده است. نتایج نشان می دهند که سیاست های حمایت درآمدی می توانند با کاهش اثر نامطلوب فقر و افزایش پیروی از سیاست های مهار و تعطیلی، به کاهش مرگ ومیر ناشی از کووید-19 کمک کنند. نتایج براهمیت اجرای کمک های غیرمشروط به عنوان یک واکنش سیاستی ضروری در زمان همه گیری تأکید می کند. همچنین یافته های پژوهش نشان می دهند که تأثیر حمایت های درآمدی بر مرگ ومیر در طول زمان تغییر می کند و در دوره کوتاه مدت، حمایت های درآمدی تأثیر بیشتری دارند.

از دهه 1990 بسیاری از اقتصاددانان رویکردهای متفاوتی را برای حل معماهای صرف ریسک و نرخ بدون ریسک اتخاذ کرده اند. شناسایی عوامل اثرگذار بر شکل گیری این دو معما می تواند سرمایه گذاران، مقررات گذاران و سیاست گذاران را نسبت به عوامل تعیین کننده قیمت دارایی ها در بازارهای مالی و بدان طریق به اثرگذاری بر روندهای بخش واقعی اقتصاد به منظور ارتقای کارایی تخصیص کمک نماید. در این میان، بروز و شیوع دوره ای فضای ابهام در بسیاری از اقتصادها، به ویژه اقتصادهای برخوردار از ساختارهای نهادی و اقتصادی شکننده تر، مانند بسیاری از اقتصادهای در حال توسعه شامل اقتصاد ایران، توجه به تبعات ابهام را برای تصمیم سازی های سرمایه گذاران و تنظیم سیاست از جانب سیاست گذاران برجسته تر می سازد. پژوهش حاضر در چارچوب یک مدل تعادل عمومی تصادفی زمان پیوسته مختصرِ دربرگیرنده عوامل ناهمگن ابهام گریز نشان می دهد که چگونه با استفاده از تابع مطلوبیت و ضریب ریسک گریزی نسبی ثابتِ منضم شده با فرصت های سرمایه گذاری متغیر و اصطکاک مالی، هنوز می توان به پاسخی موجه تر برای معماهای دوگانه فوق دست یافت. یافته های حاصل از کالیبراسیون مدل حاکی از آن است که این مدل انطباق بهتری با حقایق تجربی شناسایی شده برای دوره های زمانی مختلف دارد.

در پژوهش حاضر به منظور بررسی اثرات شوک های درآمد (نفتی و مالیاتی) و مخارج دولت (جاری و عمرانی) بر تورم در شرایط مختلف تورمی، از داده های فصلی اقتصاد ایران طی دوره زمانی 1369 تا 1399 و الگوی خودرگرسیون برداری ساختاری رژیمی مبتنی بر لحاظ نوسانات تصادفی استفاده شده است. به نحوی که با لحاظ متغیر تورم به عنوان متغیر رژیمی، مقدار تورم 21 درصد در هر فصل به عنوان مقدار آستانه برآورد گردید و سپس با استفاده از توابع پاسخ ضربه رژیمی به بررسی اثرات شوک های درآمد نفتی و مالیاتی، مخارج جاری و عمرانی، نرخ ارز، نقدینگی و رشد تولید ناخالص داخلی بر تورم پرداخته شد. نتایج حاصل از الگوی خودرگرسیون برداری رژیمی مورد استفاده در پژوهش حاضر نشان داد که اثر شوک درآمدهای دولت (نفتی و مالیاتی) و مخارج دولت (جاری و عمرانی) بر تورم در رژیم تورمی بالا (تورم بالای 21 درصد در هر فصل) به مراتب قوی تر از همان مقدار شوک در رژیم تورمی پایین (تورم پایین تر از 21 درصد در هر فصل) است، البته اثر شوک های مخارج عمرانی دولت و درآمدهای نفتی فقط در رژیم تورمی بالا معنادار است و این اثر در رژیم تورمی پایین غیرمعنادار است و شوک های مخارج جاری دولت و درآمدهای مالیاتی در هر دو رژیم تورمی، اثر مثبت و معناداری بر تورم دارند.

هدف این پژوهش بررسی تأثیر هموارسازی واقعی سود بر کارایی سرمایه گذاری نیروی کار شرکت است. به منظور آزمون فرضیه تحقیق، از اطلاعات مالی96 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در سال های 1400-1394 استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که هموارسازی واقعی سود بر خالص استخدام غیر عادی تأثیر منفی و معناداری دارد که نشان می دهد هموارسازی واقعی سود انحرافات خالص استخدام واقعی را از سطح مورد انتظار کاهش می دهد. نتایج بدست امده از آزمون فرضیه مطابق با تئوری علامت دهی در مورد اطلاعات خصوصی است، هموارسازی واقعی سود اطلاعات خصوصی مدیران در مورد درآمدهای آتی را به ذینفعان منتقل می نماید و با این عمل عدم تقارن اطلاعاتی میان شرکت ها و تامین کنندگان سرمایه خارجی و نیروی کار ناکارآمد را کاهش می دهد. در نهایت، هموارسازی واقعی سود می تواند به شرکت ها کمک کند تا به بهره وری بالا و کارایی سرمایه گذاری نیروی کار دست یابند.

یکی از مهمترین علل بروز تورم در کشور، «کسری بودجه دولت» است. نتیجه محتوم کسری بودجه، استقراض دولت از بانک مرکزی، افزایش پایه پولی با ضریب فزاینده و افزایش نقدینگی در کشور است که همین امر کسری بودجه را یکی از عمده ترین دلایل بروز تورم ساختاری در ایران بدل کرده است. نظارت بر اجرای بودجه به عنوان آخرین مرحله از حیات یک سند بودجه ای، از اهمیت بسزایی برخوردار است؛ زیرا بدون آن، تصویب و اجرای بودجه معنایی نخواهد داشت. این نظارت به منظور بررسی تطبیق عملیات صورت گرفته با برنامه تصویب شده بودجه و جلوگیری از انحراف آن از اهداف تعیین شده در برنامه و پیشگیری از حیف و میل آن صورت می گیرد. نظارت پس از آغاز فرآیند اجرای بودجه، متکی بر «گزارش تفریغ بودجه» است. لیکن رصد گزارش های تفریغ بودجه که هر ساله تهیه می شود و میزان رشد اعتبارات هزینه ای و درآمدها، از میزان انحراف بسیار دولت از بودجه و دیگر نهادهایی که به نحوی از بودجه عمومی استفاده می کنند حکایت دارد. از آنجایی که این گزارش پس از اتمام سال مالی مربوط به اجرای بودجه به مجلس ارائه می شود، نمی تواند به نحو شایسته دولت را به مسیر تعیینی بودجه ای بازگرداند و صرفاً می تواند حساسیت مجلس را برای سال بعد بیشتر کند که در این فرض نیز، گزارش تفریغ پس از اتمام سال مالی منتشر می شود و عملاً موضوع منتفی شده است تا از انحرافِ ایجادشده جلوگیری کند. علی رغم این موارد، زمانی این گزارش ارائه می شود که مجلس در پرکارترین وقت خود است و بررسی این لایحه در اولویت مجلس عملا قرار نمی گیرد. به عقیده نگارندگان، گزارش تفریغ بودجه در بازه های زمانی سه ماهه و در ضمن بودجه همان سال، علاوه بر تقویت توازن قوا و تقویت نظارت مجلس بر این سند مالی مهم کشور، عدالت اقتصادی را نیز به ارمغان می آورد که در این نوشتار به اثبات آن می پردازیم.