مدیریت نوآوری

هدف از پژوهش حاضر، شناسایی پیشران ها و موانع موفقیت پروژه های تحقیق و توسعه سازمان های پژوهش و فناوری (موردمطالعه: جهاد دانشگاهی) می باشد که برای دستیابی به هدف مذکور، از رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی از نوع توصیفی استفاده گردیده است. جامعه آماری پژوهش شامل مدیران پروژه جهاد دانشگاهی می باشد که به روش هدفمند، تعداد 29 نفر از 6 حوزه علوم پایه، علوم انسانی، فنی و مهندسی، پزشکی، دامپزشکی و کشاورزی برای مشارکت در پژوهش انتخاب شدند. همچنین اطلاعات در قلمرو زمانی 1399-1398 و با استفاده از ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته تا زمان دستیابی به اشباع نظری جمع آوری گردید. درنهایت نیز، داده ها مبتنی بر راهبرد هفت مرحله ای کلایزی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. بر اساس یافته های پژوهش در بخش پیشران ها، 190 مفهوم مجزا و 27 ملاک فرعی در قالب 6 عامل اصلی شامل دانش فنی و تجربه عملی مدیریت پروژه، مهارت های حرفه ای مدیر پروژه، ویژگی های اخلاقی و رفتاری مدیر پروژه، توانایی های فکری مدیر پروژه، ساختار و فرآیندهای سازمانی و فرهنگ و نگرش های سازمانی شناسایی شدند. همچنین در بخش موانع، 120 مفهوم مجزا و 21 ملاک فرعی در قالب 6 عامل اصلی دانش ناکافی مدیر پروژه، ناکارآمدی مهارتی مدیر پروژه، طرح و ساختار ناکافی سازمان، ضعف کنش های نظام مند سازمان، محدودیت منابع سازمان و چالش های فراسازمانی شناسایی گردید.

امروزه نوآوری دیجیتال، صنعت بانکداری را همچون صنایع دیگر تحت تأثیر قرار داده و از دلایل اصلی در تغییرات اکوسیستم صنعت بانکی است. با توجه به ضرورت و اهمیت به کارگیری نوآوری دیجیتال باز در سازمان های امروزی، هدف از این پژوهش شناسایی عوامل بروز (پیشران ها) و مهار (پسران های) نوآوری دیجیتال باز در صنعت بانکداری کشور است.این پژوهش از حیث هدف، کاربردی از نوع پژوهش های کیفی و اکتشافی است که با تکیه بر رویکرد تحلیل مضمون انجام شده است. ابزار گردآوری اطلاعات، مصاحبه نیمه ساختارمند با خبرگان صنعت بانکداری کشور به تعداد 15 نفر با روش نمونه گیری گلوله برفی و هدفمند انجام شده است. یافته های پژوهش نشان داد رقابت پذیری بانکی، تغییرات فناورانه، فشارهای بازار، امنیت سایبری، زیرساخت های فناوری اطلاعات، منابع، شبکه ارتباطی گسترده، وابستگی کسب وکارها به نظام پرداخت، نوآوری بانکی، مدیریت دانش، بانکداری الکترونیک، سازمان باز، سودآوری و مزیت رقابتی پایدار به عنوان 14 پیشران نوآوری دیجیتال باز و فشارهای حاکمیتی، لختی سازمانی، ضعف زیرساخت های فناوری اطلاعات، فرهنگ سازمانی، سازمان بسته و عوامل بیرونی به عنوان 6 پسران نوآوری دیجیتال باز در صنعت بانکداری ایران می باشند. بنابراین با ایجاد زیرساخت های فناوری اطلاعات و ارتباطات که بستر بروز و ظهور نوآوری دیجیتال به عنوان پیشران هستند و با ایجاد یک سازمان باز و ترویج فرهنگ نوآوری و فناوری امکان جذب ایده ها و نقطه نظرات جدید از تمامی کانال های ممکن فراهم می گردد.

بحث نوآوری باز، طی دهه های گذشته به طور وسیعی در ادبیات مدیریت نوآوری موردبحث بوده که این امر موجب شناسایی هرچه بیشتر مزیت های آن، ازجمله سرعت بخشیدن به نوآوری های داخلی شرکت ها و گسترش بازار برای بهره گیری های خارجی از نوآوری در شرکت های کوچک و متوسط می باشد. در این پژوهش، باهدف دستیابی به یک ساختار و مدل مناسب برای صنعت طلای استان یزد به عنوان یکی از اصلی ترین قطب های تولید مصنوعات طلا و جواهر در کشور، در ابتدا با مرور نظام مند ادبیات پژوهش، 54 مقاله مرتبط انتخاب گردید. با بررسی محتوای مقالات، متغیرهای موردنظر و روابط بین آن ها شناسایی شده و در قالب یک چارچوب مفهومی ترسیم گردید. در ادامه برای تطبیق چارچوب شناسایی شده با واقعیت، مصاحبه با خبرگان و راستی آزمایی صورت پذیرفته و چندین متغیر جدید مانند میزان تغییرپذیری مدیران و فرهنگ انحصارطلبی دانش و شایستگی به چارچوب جدید اضافه گردید و با شناسایی نهایی 32 مقوله، پرسشنامه مربوطه تدوین و در بین ذینفعان توزیع گردید. درنهایت با استخراج نتایج و بهره گیری از تکنیک ترسیم نقشه نگاشت فازی و نرم افزارهای FCMapper و Pajek اقدام به طراحی مدل ارتباط دهنده بین عوامل نموده و با تحلیل نتایج مربوطه سناریوهای تأثیرگذار در پژوهش شناسایی گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که در صورت تمرکز بر سه فاکتور اعتمادسازی در همکاری و مشارکت، تقویت رژیم صیانت پذیری و هم چنین تمرکز بر روی فاکتور توانمندسازی مدیران، می توان شاهد بهبود فرآیند نوآوری باز و تأثیر مثبت بر عملکردهای شرکت و عملکردهای نوآورانه در صنعت طلای یزد بود.

شرکت های دانش بنیان نقشی مهم در رشد اقتصادی ایفا می کنند. بااین وجود، به علت ریسک های ذاتی، موفقیت آن ها چالش برانگیز است. ازاین رو هدف پژوهش حاضر واکاوی عوامل مؤثر بر موفقیت شرکت های دانش بنیان بوده است. مراکز رشد سازمان پژوهش های علمی صنعتی ایران و پارک علم و فناوری استان گیلان به عنوان جامعه موردمطالعه انتخاب شدند. روش تحقیق، یک رویکرد ترکیبی بوده و جمع آوری داده ها با ابزارهای مصاحبه نیمه ساختاریافته و پرسشنامه انجام شد. در تحلیل داده ها در بخش کیفی و کمی به ترتیب از نرم افزارهایMAXQDA10  و SPSS25 استفاده شد. بر اساس نتایج بخش کیفی، 2 عامل داخلی و خارجی شناسایی شدند. عوامل داخلی دربردارنده سه سطح فردی، خرد، کلان و عوامل خارجی نیز در دو سطح مرکز رشد، ملی و فراملی شناسایی شدند. در بخش کمی، نتایج آزمون فریدمن نشان داد که به ترتیب عوامل سیاست های اقتصادی کشور، بهبود شرایط بین المللی، بازاریابی و تحقیقات بازاریابی در رتبه های نخست (بیشترین اهمیت) و عوامل ایجاد درآمد جانبی، حمایت خانوادگی، پیوستن به شرکت های بزرگ در رتبه های آخر (کمترین اهمیت) قرار داشتند؛ بنابراین، توجه سیاست گذاران به عوامل سیاست های اقتصادی کشور و بهبود شرایط بین المللی، توجه شرکت های دانش بنیان به عامل بازاریابی و تحقیقات بازاریابی و حمایت مراکز رشد و پارک های علم و فناوری در این زمینه می تواند راهگشای شرکت های دانش بنیان برای دستیابی به موفقیت باشد.

بر اساس مطالعات متعدد یکی از عواملی که می تواند منجر به پایداری یک شبکه همکاری و تکامل آن در طی زمان شود، تقویت روابط در بین اعضاء شبکه است. بررسی شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو به عنوان یک شبکه باسابقه همکاری در حوزه علم و فناوری ایران در طی سال های 1394 و 1398 با استفاده از تحلیل شبکه اجتماعی نشان دهنده افزایش پایداری این شبکه از منظر روابط در بین اعضاء شبکه است. لذا این پژوهش به دنبال شناسایی عوامل مهم مؤثر بر پایداری شبکه های همکاری است. برای دستیابی به این هدف وضعیت شبکه در سال های منتهی به 1394 و 1398 با استفاده از تحلیل شبکه اجتماعی در هفت سرفصل همکاری با یکدیگر مقایسه شدند. نتایج نشان دهنده تقویت روابط در بین اعضای شبکه در طی سال های موردبررسی است. برای شناسایی دلایل این بهبود، عوامل مؤثر بر تقویت روابط در بین اعضای شبکه با نگاه سرمایه اجتماعی شناسایی و با استفاده از روش تاپسیس اولویت بندی شدند. نتایج نشان می دهد عوامل برنامه ها و سیاست های مدیریت شبکه، تکامل شبکه، تجربه روابط پیشین با دیگر اعضای شبکه، برنامه ها و سیاست های مراکز عضو شبکه و مدت زمان عضویت یک عضو در شبکه به ترتیب بالاترین اولویت را در تقویت روابط در بین اعضاء شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو داشته اند.

کسب وکارهای نوپای فناوری اطلاعات از الزامات گذار به اقتصاد دیجیتال و رشد اقتصادی کشور هستند. این شرکت ها به علت عدم قطعیت ها و خطرات مسیر توسعه، نرخ شکست بالایی دارند. فقدان سوابق مالی و عملیاتی، تصمیم گیری حامیان را مشکل نموده و آن ها را بی میل می گرداند. با توجه به نرخ بالای تحولات و شرایط متمایز صنعت و ضرورت وجود مدل یا چارچوبی برای تبیین علل شکست، هدف پژوهش حاضر، ارائه چارچوبی مبتنی بر عوامل اثرگذار بر شکست در جهت کمک به تصمیم گیری و اقدام مطلوب بنیان گذاران و حامیان است. این مطالعه با رویکرد آمیخته کیفی-کمّی پس از احصاء مجموعه نسبتاً جامعی شامل96 عامل شکست از پیشینه پژوهش، نظرخواهی از 17 خبره پانل دلفی، طبقه بندی 81 عامل مورد تأیید خبرگان به دوازده مؤلفه و سه بُعد و تأیید 79 شاخص با کاربرد روش مدل سازی معادلات ساختاری و نرم افزار اسمارت پی ال اس انجام شد. نتایج پژوهش، معناداری و تأثیرگذاری مدل کسب وکار، عوامل سازمانی و زیست بوم استارتاپی فناوری اطلاعات بر شکست را نشان می دهند. از بُعد داخلی، ویژگی های شخصیتی و توانمندی های بنیان گذاران و از جنبه مدل کسب وکار، لزوم توجه به منابع و مدل های درآمدی توصیه می گردد. از دیدگاه محیطی بر اهمیت تدوین برنامه ای واحد و منسجم جهت توسعه ابعاد گوناگون و تعاملات اجزای زیست بوم به منظور هماهنگی نهادهای مختلف و بهبود فضای کسب وکار در کشور تأکید می شود.