مدیریت نوآوری

در دهه اخیر توسعه خوشه های صنعتی به عنوان یکی از رویکردهای نسبتا جدید در توسعه اقتصادی منطقه ای و ملی ایران، مورد توجه سیاستگذاران و پژوهشگران قرار گرفته است. توسعه خوشه های صنعتی را می توان از جنبه های مختلف دانش و فناوری، مالی و سرمایه گذاری، نوآوری و کارآفرینی و همچنین زیرساختی مورد ارزیابی قرار داد. در این مطالعه، با بررسی وضعیت نوآوری در بخش تولیدی خوشه صنعتی نساجی یزد، انواع نوآوری، اهداف، شرایط و محدویت های موجود در فعالیت های نوآورانه شناسایی می شود. این پژوهش یک مطالعه توصیفی تحلیلی است که به روش میدانی اجرا گردیده و در آن برای ارزیابی شاخص های نوآوری، از رویکرد «سازمان همکاری و توسعه اقتصادی» استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش عبارت بودند از بنگاه های تولیدی نساجی یزد با تعداد کارکنان حداقل 10 نفر. اطلاعات مورد نیاز با انجام مطالعات میدانی و جمع آوری داده های 51 بنگاه صنعت نساجی یزد در طی سال های 88 الی 90 در زمینه فعالیت های نوآورانه بدست آمد. بر اساس نتایج این پژوهش مشخص شد که وضعیت کلی فعالیت های مربوط به نوآوری و همچنین همکاری در نوآوری در خوشه صنعتی نساجی یزد نامطلوب می باشد. شرایط بازار و نبود تقاضا و عدم وجود فرهنگ همکاری برای نوآوری، دلیل اصلی این وضعیت شناخته شد؛ به عبارت دیگر مشخص گردید که نوآوری، شاخص بارزی در توسعه و رقابت بنگاه های نساجی یزد نیست و در مقابل، عوامل هزینه ای و درآمدی مهمترین هدف در خلق نوآوری ها بوده اند.

امروزه صنعت دارو به عنوان یکی از صنایع راهبردی، دانش محور و با نرخ نوآوری بالا در میان کشورها مطرح می باشد. با توجه به بازار گسترده، سرمایه گذاری های فراوان در بخش های تحقیق و توسعه و نرخ بالای تغییر در این صنعت، شرکت-های دارویی باید از طریق ارتقای قابلیت های پویای خود که مبتنی بر درک و پاسخگویی به فرصت های زودگذر بازار و فناوری است، میزان نوآوری محصول خود را جهت بقا در بازار رقابتی امروز افزایش دهند. با توجه به اهمیت این موضوع، در پژوهش حاضر تلاش شد تا الگویی جهت ارتقای میزان نوآوری محصول در بنگاه های بخش دارویی ایران با تاکید بر تاثیر قابلیت های پویا در این شرکت ها ارائه شود. پس از تشکیل مدل مفهومی و  تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده از 60 شرکت دارویی، با استفاده از روش مدل سازی معادلات ساختاری و روش حداقل مربعات جزئی، جهت و شدت روابط میان سازه هایی که منجر به ارتقای نوآوری محصول ها در این بنگاه ها می شوند، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که قابلیت های پویا در بنگاه های دارویی، تاثیر قابل ملاحظه ای بر ارتقای توانایی نوآوری محصول بنگاه دارد که شامل ابعاد کیفیت، کاهش زمان عرضه به بازار، سهم بیشتر بازار و تمایز محصول های جدید است.

امروزه با ظهور کسب و کارهای فناورانه و شکل گیری اقتصاد دانش بنیان، تقاضا برای قیمت گذاری فناوری افزایش یافته است. تاکنون روش های زیادی برای قیمت گذاری فناوری معرفی شده اند، ولی همه آن ها دارای محدودیت هایی هستند که استفاده از آن ها را در شرایط خاصی میسر می کند. این مقاله با هدف ایجاد مدلی به منظور انتخاب روش مناسب قیمت گذاری فناوری در پروژه های مختلف انجام شد. برای رسیدن به این هدف، شاخص های موثر بر انتخاب روش مناسب، در سه بعد طبیعت فناوری، سیاست درون سازمانی و تعاملات بیرونی، امتیازدهی شدند.در  بخش اول این مقاله به بررسی پیشینه پژوهش و مفاهیم مرتبط به قیمت گذاری فناوری پرداخته شده است و چهار روش قیمت گذاری فناوری که بیشترین کاربرد را از لحاظ تئوری و عملی دارند به صورت جامع مورد بررسی قرار گرفته اند. در ادامه روش پژوهش، ابعاد و شاخص های مدل معرفی، تشریح و از طریق تحلیل سلسله مراتبی دلفی فازی امتیازدهی گردیده اند و مبتنی بر این رویکرد، روش مناسب قیمت گذاری در شرایط مختلف مشخص شده است. در انتها نتیجه های حاصل از مدل تجزیه و تحلیل شده و فرآیند استفاده از نتیجه های پژوهش، در مرحله کاربرد تشریح و در نمونه واقعی نیز پیاده سازی شده است.

زمانی که برای رسیدن به یک هدف نیاز به تخصص، تجربه و مهارت افراد مختلف باشد، تیم سازی در سازمان شکل می گیرد و با ترکیب واقعیت ها و دیدگاه های متفاوت برای ایجاد قابلیت های جدید، باعث نوآوری در سازمان ها می شوند. پژوهش حاضر، با هدف بررسی و تحلیل تاثیر رفتارهای تیم سازی موفق بر نوآوری سازمانی درک شده توسط کارکنان در راه آهن اصفهان انجام شد. بر اساس مدل این پژوهش، تاثیر رفتارهای تیم سازی موفق در 5 بعد، شامل ابرازنظر، آزمایش کردن، بازتاب، گوش دادن آگاهانه و یکپارچه سازی بر نوآوری سازمانی درک شده توسط افراد مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. این پژوهش از نظر جهت گیری، کاربردی، از لحاظ هدف، آزمون فرضیه و از نظر راهبردی از نوع پیمایشی می باشد. داده ها با استفاده از ابزار پرسش نامه جمع آوری شد. جامعه آماری پژوهش، کارکنان راه آهن اصفهان به تعداد 538 نفر بودند که از میان آن ها 224 نفر با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. در این پژوهش جهت آزمون فرضیه ها و برازندگی مدل از مدل یابی معادلات ساختاری 1 و روش حداقل مربعات جزئی 2 استفاده شد. یافته ها نشان دادند که از بین مولفه های تیم سازی موفق فقط بین یکپارچه سازی و نوآوری سازمانی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد.

هم اکنون جریان مطالعه های نظام نوآوری با مساله میزان کاربردی بودن مفهوم ها و نظریه های این رشته روبروست که ناشی از عدم نظریه پردازی های دقیق است. اگر چه این رشته در ابتدا با استفاده از رویکرد سیستمی به حل مساله های خود پرداخت، اما در ادامه از روش های سیستمی جدید کمتر بهره برد. در این پژوهش ضمن اشاره به دو رویکرد گسترده و محدود در مطالعه های نظام نوآوری، نقاط ضعف هر کدام در مورد تبیین دقیق نوآوری، مورد بررسی قرار می گیرد. هدف اصلی این پژوهش، ارائه راهکاری برای حل کاستی ها در مطالعه های نظام نوآوری با استفاده از رویکرد جدید سیستم ها و بحث های اخیر جامعه شناسی سیستمی است که در قالب چارچوب مفهومی تحلیل بین سیستمی هولونیک پیشنهاد می گردد. روش پژوهش مبتنی بر رویکرد کیفی است. برای اعتبارسنجی چارچوب مفهومی، با استفاده از رویکرد کل نگر، یکی از موضوع های مطرح شده در مطالعه های نظام نوآوری یعنی تامین مالی نوآوری با کمک این چارچوب مورد بررسی قرار گرفت تا نقاط قوت تحلیل جدید نسبت به چارچوب های گذشته مشخص گردد. یافته های این پژوهش نشان داد که با استفاده از مفهوم کارکرد سیستم برای تعیین مرز سیستم و هولون واسطه، می توان برداشت دقیق تری از رابطه بین دو نظام مالی و نظام نوآوری ارائه داد، به گونه ای که در سیاست گذاری ها، خطاهای سیستمی کمتر رخ دهد. بر این اساس برای توسعه کارکردهای نظام نوآوری، باید پوشش نااطمینانی (مانند خدمات بیمه ای در نظام مالی) و نهادهای سیاست گذار نظام مالی (مانند بانک مرکزی و سازمان بورس اوراق بهادار) به عنوان بخش های جدید در مطالعه های این حوزه  مورد بررسی قرار گیرد. لذا این چارچوب مفهومی تحلیل جامع تری نسبت به چارچوبهای قبلی ارائه می کند.

امروزه مدیریت دانش یک مزیت رقابتی مهم برای سازمان و از ابزارهای اساسی در خلق نوآوری است. یکی از راه های رسیدن به موفقیت در مدیریت دانش، استفاده از راهبرد روشن می باشد. در کنار این موضوع استفاده از داستان سرایی به عنوان یک ابزار ساده و تضمین شده جهت پیاده سازی مدیریت دانش پیشنهاد می شود. پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی مفهومی و راهبردی داستان سرایی جهت مدیریت دانش انجام شد. الگوی ارائه شده در این پژوهش دارای دو مرحله اصلی و 7 گام می باشد. مرحله اول الگو، تنها یک گام دارد و در آن با توجه به عامل های تاثیرگذار بر انتخاب راهبرد، بهینه ترین چشم انداز برای ماموریت و راهبرد سازمانی تعیین می گردد.  مرحله دوم، دارای 6 گام می باشد و در آن با «تحلیل وضع موجود» از نقطه نظر درون و برون سازمانی و با استفاده از «تعیین وضع مطلوب»، « راه حل هایی برای دستیابی به وضعیت بهینه» ارائه می شود و در نهایت با استفاده از «انتخاب راهبرد مناسب» اقدام به «پیاده سازی» و «بهبود مستمر» آن بر اساس بازخورد می نماید. هر کدام از این گام ها با توجه به لایه های اصلی مدیریت دانش یعنی افراد، فرآیند و فناوری، بررسی و تنظیم می شوند. الگو پیشنهادی این پژوهش با استفاده از نظرسنجی خبرگان، مورد ارزیابی با 95 % اطمینان مورد تایید قرارگرفت. نتایج آزمون فریدمن، نشان دهنده همگن بودن لایه های الگو با 95 % اطمینان بود. .