موفقیت پروژه

گسترش روزافزون ابرطرح های منطقه آزاد، دلیل پرداختن به موفقیت این ابرطرح هاست. موضوعی که در پژوهش های مدیریت پروژه توجه چندانی به آن نشده است. هدف پژوهش حاضر، تدوین مدل نظری فرایند تعریف ابرطرح موفق منطقه آزاد در ایران است. این پژوهش با رویکردی استقرایی و با بهره گیری از راهبرد نظریه زمینه ای، ابتدا به جمع آوری داده ها از راه مصاحبه های نیمه ساختاریافته با 22 نفر از مدیران بخش دولتی و خصوصی مرتبط با مناطق آزاد ایران می پردازد. تحلیل داده ها با استفاده از فنون کدگذاری و مقوله های مرتبط با فرایند تعریف ابرطرح موفق منطقه آزاد در ایران از مصاحبه ها استخراج، و نسبت به برقراری ارتباط بین مقوله ها اقدام می شوند. در ادامه، فرایند کدگذاری شش قضیه استخراج و مدل نظری فرایند تعریف ابرطرح موفق منطقه آزاد در ایران تدوین می شوند. با بهره گیری از نتایج پژوهش حاضر، عوامل موثر بر تعریف ابرطرح موفق منطقه آزاد و همچنین معیارهای ارزیابی موفقیت فرایند تعریف ابرطرح منطقه آزاد ارائه می شوند.

امروزه مزایای رویکرد «مدیریت پروژه» به اثبات رسیده است، اما آمار شکست پروژه ها همچنان بالاست. بنابراین، ضرورت اتخاذ مدل های فرآیندی و ساختارهای سازمانی جدید برای بالابردن عملکرد پروژه، آشکار است. یکی از گزینه های مطرح برای بهبود عملکرد پروژه، «دفتر مدیریت پروژه» است. پژوهش حاضر بر مبنای رویکرد کمّی و استراتژی پیمایشی به بررسی دفتر مدیریت پروژه و کارکردهای آن و رابطه ی این کارکردها با موفقیت پروژه پرداخته است. جامعه ی آماری این پژوهش، سازمان های پروژه محور صنایع بالادستی نفت و گاز ایران است. برای تحقق این هدف دو پرسشنامه تدوین شد. پرسشنامه ی نخست برای گردآوری داد ه های دفتر مدیریت پروژه و پرسشنامه ی دوم برای گردآوری داده های موفقیت پروژه طراحی شدند. این پرسشنامه ها در 47 دفتر مدیریت پروژه ی موجود در 41 سازمان تکمیل گشت. براساس نتایج، اغلب دفاتر مدیریت پروژه دارای نقش پشتیبانی بوده اند؛ در نیمی از موارد، در سطح راهبردی به تمامی سازمان خدمات ارائه می دادند. از میان کارکردهای دفتر مدیریت پروژه، «روش ها و استانداردها» بیشترین و «آموزش» کم ترین سطح را داشته اند. اگرچه از منظر سطح فعالیت، سازمان های مشاور، پیمان کار عمومی، پیمان کار طرح و ساخت، مدیر طرح و نهایتاً کارفرما و از منظر بخش اقتصادی، سازمان های خصوصی، نیمه خصوصی و نهایتاً دولتی به ترتیب دارای وضعیت مناسب تری از حیث موجودیت کارکردها بوده اند؛ اما میان آن ها تفاوت معناداری مشاهده نشد. از میان کارکردهای هفت گانه ی دفتر مدیریت پروژه، کارکرد روش ها و استانداردها بیشترین نقش را بر موفقیت پروژه داشته است.

هدف از این پژوهش، بررسی اثرات «مجموعه ای از چهار شیوه HR انتخابی» بر موفقیت پروژه و اثرات تعدیلگر IWE در این رابطه است. این مطالعه فرضیات مستقیم و تعدیلگر را برای رابطه بین 4 شیوه HR انتخابی (استخدام و گزینش کارمندان، تربیت و توسعه کارمندان، ارزیابی عملکردی کارمندان و سیستم پاداش کارمندان)، «موفقیت پروژه» (PS) و «اخلاق حرفه ای اسلامی» (IWE) در سازمان های مبتنی بر پروژه ایران ایجاد می کند. این فرضیات با کمک داده های برآورد تأیید می شوند که از 2 شهر ایران (ماهشهر و عسلویه ) با بهره گیری از طراحی مقطعی گردآوری شده اند. در این مطالعه، از تحلیل رگرسیون خطی برای تعیین اثرات متغیرها استفاده شده و از همبستگی پیرسون برای سنجش هم خطی بین متغیرهای مختلف استفاده شد. هم چنین برای فهم وابستگی بین متغیرهای پژوهش و PS از همبستگی پیرسون استفاده شده است. داده هایی که از طریق این ابزار گردآوری شدند با بهره گیری از نسخه 20 نرم افزار SPSS وارد و تحلیل شدند. یافته های پژوهش نشان داد که ETD نسبت به هر سه شیوه دیگر مدیریت منابع انسانی در سازمان های مبتنی بر پروژه ایران تأثیر کمی بر موفقیت پروژه دارد. افزون براین، این یافته ها اثرات تعدیلگر IWE را تنها در رابطه بین شیوه «استخدام و گزینش کارمندان» و موفقیت پروژه ای که کارمندان در این سازمان ها متوجه شدند نشان می دهند. در پایان این پژوهش در مورد اهمیت، پیامدها و محدودیت های نتایج برای تحقیق آتی نیز بحث شده است.

پروژه های توسعه فناوری بر خلاف بسیاری از پروژه های دیگر، دارای هدف و یا روش دستیابی از قبل تعریف شده نیستند. در کنار عدم قطعیت هایی که هر پروژه می تواند داشته باشد، پروژه های توسعه فناوری با درجه بالایی از عدم قطعیت در بخش تعریف پروژه همراه هستند. به همین دلیل روش های معمول مدیریت پروژه مانند موارد ارائه شده در استاندارد PMBoK کاربرد چندانی در این پروژه ها ندارند. در این مقاله، ضمن تشریح ویژگی های یک پروژه توسعه فناوری و روش هایی که در ادبیات موضوع برای مدیریت این گونه پروژه ها ارائه شده است، دو پروژه توسعه فناوری از صنعت نفت و گاز ایران، به صورت عمیق مطالعه و چالش های مدیریتی آنها شناسایی و تحلیل شده است. به منظور رفع مشکلات مشاهده شده در مطالعات میدانی و با استفاده از نقاط قوت مدل هایی مانند مدل مرحله/دروازه جدید، مدل توسعه مارپیچ و الحاقیه DoDاز استاندارد PMBoK، یک الگوی مدیریتی برای پروژه های توسعه فناوری طراحی و پس از طی مراحل اعتبارسنجی، به عنوان مدل پیشنهادی پژوهش، ارائه شده است. در نظر گرفتن چرخه های مدیریتی تکرارشونده به جای مدیریت خطی، استفاده از منطق مدیریت طرح به جای منطق مدیریت پروژه، بودجه بندی و زمان بندی متغیر با حد بالا و پایین به جای مشخص نمودن زمان و هزینه قطعی برای پروژه نمونه هایی از ویژگی های الگوی پیشنهادی هستند.

این مقاله مروری جامع و نقادانه بر ادبیات موضوع در زمینه عوامل حیاتی موفقیت (CSF) در پروژه های ساختمانی دارد . عوامل کلیدی و معیارهای ارزیابی موفقیت پروژه دو مفهوم اساسی در زمینه موفقیت پروژه بشمار می آیند . اگرچه اهمیّت آن ها بطور فزاینده ای مورد تحقیق قرار گرفته است ، اما مرور یکپارچه و منسجمی که شامل عوامل حیاتی موفقیت ، معیارهای ارزیابی و سنجش عملکرد پروژه باشد انجام نگرفته است . نتایج این تحقیق نشان می دهد پشتیبانی مدیریت ارشد و مدیر پروژه با تجربه مهم ترین عوامل کلیدی موفقیت و زمان ، هزینه ، کیفیت و رضایت ذینفعان مهم ترین معیارهای موفقیت پروژه هستند . در نهایت برای روشن شدن ابهامات موضوع و حصول موفقیت در پروژه های آتی ، توصیه هایی عنوان گردیده است که می تواند مثمر ثمر واقع گردد . واژگان کلیدی : عوامل حیاتی موفقیت ، پروژه های ساختمانی ، مدیریت پروژه ، موفقیت پروژه .

هدف از پژوهش حاضر، شناسایی پیشران ها و موانع موفقیت پروژه های تحقیق و توسعه سازمان های پژوهش و فناوری (موردمطالعه: جهاد دانشگاهی) می باشد که برای دستیابی به هدف مذکور، از رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی از نوع توصیفی استفاده گردیده است. جامعه آماری پژوهش شامل مدیران پروژه جهاد دانشگاهی می باشد که به روش هدفمند، تعداد 29 نفر از 6 حوزه علوم پایه، علوم انسانی، فنی و مهندسی، پزشکی، دامپزشکی و کشاورزی برای مشارکت در پژوهش انتخاب شدند. همچنین اطلاعات در قلمرو زمانی 1399-1398 و با استفاده از ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته تا زمان دستیابی به اشباع نظری جمع آوری گردید. درنهایت نیز، داده ها مبتنی بر راهبرد هفت مرحله ای کلایزی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. بر اساس یافته های پژوهش در بخش پیشران ها، 190 مفهوم مجزا و 27 ملاک فرعی در قالب 6 عامل اصلی شامل دانش فنی و تجربه عملی مدیریت پروژه، مهارت های حرفه ای مدیر پروژه، ویژگی های اخلاقی و رفتاری مدیر پروژه، توانایی های فکری مدیر پروژه، ساختار و فرآیندهای سازمانی و فرهنگ و نگرش های سازمانی شناسایی شدند. همچنین در بخش موانع، 120 مفهوم مجزا و 21 ملاک فرعی در قالب 6 عامل اصلی دانش ناکافی مدیر پروژه، ناکارآمدی مهارتی مدیر پروژه، طرح و ساختار ناکافی سازمان، ضعف کنش های نظام مند سازمان، محدودیت منابع سازمان و چالش های فراسازمانی شناسایی گردید.

اجرای پروژه های شهری نیازمند بررسی شرایط و الزامات برگرفته از معیارها و شاخص های موثر بر منشور و قوانین رسمی و ملی است و در مقایسه با ضوابط بین المللی، پیرو کمترین خطای معیار استاندارد است. در پروژه های شهری، همچون سایر پروژه ها، موفقیت پروژه و رضایتمندی کلیه عوامل آن را می توان مهم ترین امر در مدیریت پروژه دانست. بر طبق تحقیقات صورت گرفته چنین موفقیتی محصول عوامل مختلفی است؛ از مهمترین این عوامل، مستند سازی دلایل وجودی پروژه، اهداف، نقش ها و مسئولیت ها، وظایف و اختیارات ذینفعان پروژه در مرحله آغازین پروژه می باشد که حاصل آن سندی به نام منشور پروژه است. در این مقاله تحقیقی که با روش اکتشافی انجام شده است، ابتدا به معرفی منشور به عنوان ابزاری تحلیلی، تفهیمی و ارتباطی و نیز ابزاری برای تصمیم گیری پرداخته شده و با بررسی و تحقیق روی نمونه های مختلف منشورها در 42 پروژه مختلف جهانی، مراحل تدوین آن قدم به قدم طرح و معیارهای ضروری بدین منظور ارائه گردیده است. نتایج تحقیق، الگویی مناسب برای تهیه منشور پروژه شهری بدست می دهد. برای رسیدن به این الگو، با برداشت از اطلاعات شرکت های بزرگ و معتبر دنیا، موجه ترین عناوین مورد پذیرش ذینفعان استخراج و در یک طرح جامع خاص شامل: اطلاعات عمومی پروژه، الزامات حوزه های نه گانه مدیریت پروژه مورد نظر، مشارکت ها، حمایت ها و همچنین تصویب نامه ها گنجانده شده است.