برنامه ریزی و توسعه گردشگری

هدف گردشگری خلاق با کسب تجربیات خاطره انگیز گردشگر محقق می شود. گردشگری خلاق، تاثیر مثبتی بر انسجام جامعه محلی دارد و بر تعامل گردشگر و میزبان موثر است و در نهایت منجر به قصد سفر مجدد گردشگر می گردد. در این نوع از گردشگری، عوامل مختلفی مؤثر می باشند. هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش عوامل رفتاری و محیطی بر تحقق گردشگری خلاق در روستاهای هدف گردشگری استان اصفهان با رویکرد تحلیل معادلات ساختاری بوده است. همچنین برای تفکیک روستاهای هدف، از روش خوشه بندی استفاده شد. جامعه آماری، گردشگران روستاهای هدف بودند و به روش نمونه گیری در دسترس، 192 نفر انتخاب و پرسشنامه ها به صورت تصادفی در بین گردشگران توزیع گردید. نتایج نشان هر دو عامل، تاثیر مثبت و معناداری بر تحقق گردشگری خلاق داشتند و تاثیر عامل محیطی بیشتر بوده است. همچنین نتایج خوشه بندی بیانگر این بود که روستاها در ناحیه دشتی (اقلیم گرم) به نسبت روستاهای ناحیه کوهستانی میانگین بالاتری در متغیرهای گردشگری خلاق داشتند.

گردشگری خرید به عنوان یکی از انواع جذاب گردشگری، مورد توجه و استقبال تعداد زیادی از گردشگران در سطوح مختلف ملی و بین المللی بوده است. اما هر یک از مقصد های گردشگری خرید متناسب با شرایط مکانی– فضایی دارای نقاط قوت و ضعف هستند. شناسایی و هدایتگری علمی در این زمینه می تواند گام های اولیه برای پایداری این مقاصد گردشگری باشد. شهر درگهان در جزیره قشم، یکی از مقاصد گردشگری خرید در ایران شناخته می شود. هدف پژوهش حاضر، درک شرایط مکانی– فضایی این مقصد گردشگری خرید به شیوه پژوهش کیفی و با بهره گیری از دو رویکرد مدل امیک (سنجش ذینفعان محلی یا بومیان) و مدل اتیک (سنجش دیدگاه گردشگران یا غیر بومیان) است. بر اساس روش نمونه گیری نظری از دو گروه ذینفعان محلی (16 نفر) و گردشگران خرید (12 نفر) از طریق مصاحبه های نیمه ساختار یافته، گردآوری اطلاعات میدانی و مطالعات اسنادی داده های لازم گردآوری شده است. مصاحبه های انجام شده تا جایی پیش رفت که منطق اشباع تئوریک حاصل شد.

گردشگری می تواند با تغییر مولفه های مکانی مقاصد گردشگری، بر حس مکان ساکنین محلی تاثیرگذار باشد و از آنجا که موفقیت صنعت گردشگری نیازمند ادراک مثبت جامعه میزبان است، این موضوع در سال های اخیر مورد توجه قرارگرفته است. از این رو مقاله حاضر در نظر دارد تا به واکاوی اثرات گردشگری بر حس مکان در شهر لواسان بپردازد. دراین راستا، پارادایم روشی پژوهش برساختی-تفسیری، روش شناسی آن کیفی و رویکرد مورد استفاده نظریه زمینه ای می باشد که با استفاده از نمونه گیری هدفمند و ترکیب دو راهبرد نمونه گیری گلوله برفی و نمونه گیری نظری و از طریق مصاحبه با 36 نفر از جامعه میزبان انجام شده است. داده های گردآوری شده درقالب 21 مقوله فرعی، 10مقوله اصلی و سرانجام مقوله محوری، کدگذاری و تحلیل شده اند. نتایج نشان می دهد رشد سریع گردشگری به دلیل موقعیت ویژه مکانی ، موجب تغییرات سریع مکانی و ادراکی از مولفه های معنایی مکان به ویژه معناهای احساسی و نمادین دراین مقصد شده که دستیابی به انطباق را برای جامعه محلی با مشکل روبرو ساخته است. این عوامل دربستر شرایط زمینه ای، باعث کنش هایی شده که حاصل آن کنش و نگرش منفی نسبت به گردشگران است و از دست رفتن پیوندهای هویتی و عاطفی با مکان منجربه کاهش حس مکان وکاهش حمایت از پدیده گردشگری شده است.

در بازارهای به شدت رقابتی امروز، بازاریاب ها و مدیران مقاصد گردشگری به طور فزاینده ای به دنبال تاثیرگذاری بر رفتار گردشگران هستند. در سال های اخیر، توسعه گسترده رسانه های اجتماعی، خدمات مبتنی بر مکان و تکنولوژی تلفن همراه منجر به ظهور مفهوم بازاریابی سولومو شده است. هدف این پژوهش بررسی تاثیر بازاریابی سولومو بر نیات رفتاری گردشگران و ارزش ویژه برند مقصد است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر گردآوری داده ها توصیفی – همبستگی است. جامعه آماری پژوهش گردشگرانی است که در 5 سال اخیر از یکی از شهرهای اصفهان، شیراز یا شوش بازدید کرده اند. جمع آوری داده ها با استفاده از پرسشنامه آنلاین و نمونه گیری در دسترس انجام شد. فرضیه های پژوهش در قالب مدل سازی معادلات ساختاری و با نرم افزار Smart-PLS3 تحلیل شد. یافته های پژوهش نشان می دهد بازاریابی سولومو بر ارزش ویژه برند مقصد گردشگری و نیات رفتاری گردشگران تاثیر مثبت و معنادار دارد، همچنین، ارزش ویژه برند در تاثیرگذاری بازاریابی سولومو بر نیات رفتاری گردشگران، نقش میانجی ایفا می کند. بر اساس نتایج بدست آمده، استفاده از بازاریابی سولومو می تواند ضمن ارتقای ارزش ویژه برند مقصد گردشگری، تغییرات مطلوب را در نیات رفتاری گردشگران ایجاد کند. در نتیجه، مدیران می توانند از این بازاریابی، جهت توسعه بیشتر صنعت گردشگری استفاده نمایند.

هدف پژوهش حاضر ابتدا بررسی وضعیت موجود پیاده راه بخش مرکزی شهر رشت براساس چهار معیار (دسترسی، آسایش و راحتی، تصویرپذیری وکاربری و فعالیت ها) و سپس ارزیابی تأثیر هر یک از این معیارها بر مطلوبیت این پیاده راه برای گردشگران بوده است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی، و شیوه گردآوری اطلاعات اسنادی و پیمایشی است. جامعه آماری، گردشگرانی هستند که به صورت پیاده از محدوده مرکزی شهر رشت بازدید کرده اند. حجم نمونه براساس فرمول کوکران 322 نفر بوده است. از آزمون تی تک نمونه ای و رگرسیون چندگانه برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داده است درمجموع از بین چهار شاخص مهم و اثرگذار بر مطلوبیت پیاده راه محدوده مرکزی شهر رشت بر اساس نظر گردشگران، شاخص های تصویرپذیری، آسایش و راحتی و شاخص وجود کاربری ها و فعالیت های خاص گردشگری وضع مناسبی دارند (بالاتر از میانگین متوسط). همچنین نتایج مدل رگرسیونی حاکی از تأثیرگذاری مثبت شاخص های چهارگانه تحقیق بر مطلوبیت پیاده راه موردمطالعه است که از این میان، شاخص تصویرپذیری بیشترین تاثیر را بر مطلوبیت پیاده راه برای گردشگران داشته است و بعد از آن، به ترتیب شاخص های دسترسی، وجود کاربری های خاص گردشگری و سپس شاخص آسایش و راحتی قرار دارند.

علیرغم اهمیت صنعت گردشگری در رشد اقتصادی کشورها، باید توجه داشت که گسترش زیر ساخت های مناسب در صنایع مرتبط با گردشگری، پیش نیاز توسعه این صنعت و الزامات جذب گردشگر در هر کشور بوده و نقش مهمی در چگونگی رابطه بین گردشگری و رشد اقتصادی کشورها ایفا می کند. در این مطالعه نقش و اهمیت صنایع مرتبط با گردشگری (شامل حمل و نقل هوایی، هتل ها و رستوران ها) در رابطه بین گردشگری و رشد اقتصادی در ایران مورد بررسی قرار می گیرد. الگوسازی پژوهش بر اساس داده های سری زمانی دوره زمانی 96-1358 با توجه به داده های سالیانه صورت گرفته و روابط بین متغیرها با استفاده از تکنیک گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) و با استفاده از آزمون تئوری های موجود در این زمینه برآورد گردیده است. نتایج تجربی به دست آمده حاکی از این است که گردشگری، چشم اندازهای رشد اقتصادی در ایران را بهبود بخشیده و موجب افزایش تولید ناخالص داخلی سرانه می شود و همچنین توسعه حمل و نقل هوایی، هتل ها و رستوران ها نیز تاثیر مثبت بر رشد اقتصادی کشور دارد.

منظر شهری در گردشگری ساحلی یکی از عناصر اصلی جهت زیباسازی شهری، توسعه گردشگری و پاسخگوئی به بسیاری از نیازهای مادی، روحی و روانی بشر در فضاهای شهری محسوب می گردد. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و روش اجرای آن نیز توصیفی-تحلیلی می باشد. هدف پژوهش حاضر توسعه گردشگری ساحلی در سایت ساحل سد حسنلو نقده از طریق ارتقای کیفیت پایداری منظر طبیعی است. گردآوری اطلاعات موردنیاز از دو روش اسنادی-کتابخانه ای و میدانی اتخاذ گردیده است که از طریق آن ارزیابی تئوریک مبانی نظری پیرامون حوزه پژوهش و مشاهده و شناسایی میدانی محدوده و بهره مندی از نظرات 30 نفر از متخصصین و صاحب نظران حوزه برنامه-ریزی شهری جهت استخراج مولفه های موثر در بهبود کیفیت منظر طبیعی اقدام گردیده است. سپس داده های گردآوری شده با استفاده از آزمون های فریدمن و سوارا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد عامل "تقویت حضور سرمایه گذاران بخش خصوصی و دولتی" و "کاهش آلودگی های زیست محیطی" به ترتیب بیشترین و کمترین اهمیت را در بهبود سطح پایداری منظر طبیعی به خود اختصاص داده است. در نهایت به برخی اقدامات موثر حول بهبود سطح منظر ساحل سد حسنلو اشاره شده است.

با هر بار سفر تصویری در ذهن گردشگر از آن مقصد شکل می گیرد. وجهه ی مقصد تاثیر به سزایی در ذهنیت گردشگر دارد. پژوهشگر قصد دارد وجهه ی گردشگری شهر اصفهان را از منظر گردشگران خارجی که از این مقصد بازدید کرده اند، از جاذبه های آن عکس گرفته اند و در وبسایت فلیکر به اشتراک گذاشته اند، بررسی نماید. پر کاربرد ترین و در نتیجه برترین تصاویر این مقصد انتخاب شده اند تا متولیان صنعت گردشگری ایران را جهت بهبود وجهه ی شهر اصفهان، یاری رساند. پژوهشگر 19502 عکس از این شهر را در بازه ی زمانی 25/06/2014 تا 25/06/2018 بررسی نموده و از بین آن ها 61 عکس را با حداقل 5 نظر به زبان انگلیسی انتخاب کرده است. 61 عکس از شهر اصفهان حجم نمونه را تشکیل می دهد. با استفاده از نرم افزار Textalyser فراوانی آن ها برای هر عکس استخراج و صفت ها به کمک دیکشنری های تحلیل صفت دانشگاه استنفورد، امتیاز دهی و تصاویری با امتیاز حداقل 10 به عنوان عکس های منتخب هر شهر انتخاب شده اند. استخراج صفات به وسیله ی نرم افزار Stanford CoreNLP 3.9.1صورت گرفته است. از نرم افزار Voyant Tools جهت ترسیم نمودار های فراوانی هر عکس استفاده شده است. در مجموع 61 عکس به عنوان پر کاربرد ترین تصاویر و 35 عکس به عنوان برترین تصاویر از این شهر، شناخته شده اند.

مسئله ی اصلی پژوهش این است که کدام مؤلفه های هویتِ ملی در این جاذبه های گردشگری بازنمایی شده اند و این بازنمایی به چه صورتی اتفاق افتاده است. روش پژوهش از نوع تحلیل نشانه شناسی و به طور خاص تحلیل اسطوره ای رولان بارت است. نمونه های مورد بررسی شامل 6 نماد و نشانه ی شهری در اصفهان است که به صورت هدفمند انتخاب شده اند. یافته های پژوهش بیانگر این است که برخی مؤلفه های هویتِ ملی در این نشانه ها بازنمایی شده و به نمایش درآمده اند. مسئله ی بنیادی که در این زمینه وجود دارد، نقش مذهب و دین وارتباط آن با ایرانی بودن است. عموما مؤلفه های دینی و ملی در نشانه ها و نمادهای مورد بررسی در کنار هم به کار رفته اند و جدایی اندکی بین آن ها وجود دارد. بیشتر آثار موردبررسی مرتبط به دوران صفویه و بعد از آن هستند و آنچه در این نشانه ها بیشتر نمایان است و بازنمایی می شود، تلاش برای بازنماییِ مؤلفه های هویتی تشیع به عنوان دین رسمی از دوران صفویه به بعد است. اما مسئله ی بنیادی تر این است که این فرم از بازنمایی، تنها به مؤلفه های مذهبی تشیع محدود نشده است و در بیشتر مواقع، شاهد تلفیقی از ایرانیت و تشیع هستیم.

با توجه به اینکه توسعه ی گردشگری منوط به تحقق پذیری پیش شرط های اساسی است؛ بنابراین این تحقیق در پی شناسایی پیشران های تأثیرگذار بر توسعه ی گردشگری منطقه آزاد ارس می باشد. روش تحقیق در مطالعه ی حاضر کاربردی با ماهیت توصیفی – تحلیلی است. جامعه ی آماری تحقیق شامل مدیران، مسئولان، کارشناسان شهری و نخبگان دانشگاهی منطقه آزاد ارس می باشد و حجم نمونه بر اساس مدل اصلاح شده کوکران 340 نفر برآورد شده است. همچنین برای تجزیه و تحلیل داده های تحقیق از مدل حداقل مجذورات جزئی در نرم افزار Warp-PLS استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که در بین پیشران های مورد بررسی بیشترین تأثیرگذاری مربوط به پیشران های اقتصادی (EC)، مدیریتی (MA)، بازاریابی و تبلیغات (MAA) و آموزش (ED) می باشد که به ترتیب ضرایب استخراج شده بر اساس مدل ساختاری تحقیق برای هر کدام 67/0، 59/0، 51/0 و 48/0 بوده است. از طرف دیگر اثر این پیشران ها بر دو بعد توسعه ی گردشگری یعنی اقتصادی و کالبدی (EP) و سیاسی، اجتماعی و فرهنگی (PSC) سنجیده شده است که نتایج حاکی از آن است رابطه ی معنی داری بین پیشران ها و مؤلفه های توسعه ی گردشگری در سطح اطمینان 95 درصد وجود دارد.

تحقیق حاضر با هدف برنامه ریزی راهبردی توسعه کسب کارهای گردشگری با استفاده از تکنیک متاسوات، به شناسایی منابع، توانایی ها و قابلیت های شهر مشهد با استفاده از رویکرد مبتنی بر منبع می-پردازد. این تحقیق از حیث هدف کاربردی بوده و روش انجام آن توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق را کارشناسان حوزه گردشگری شهر مشهد تشکیل می دهند. جهت تحلیل داده ها از نرم افزار متاسوات استفاده شد. نتایج به دست آمده از نقشه رقابتی حاکی از آن است که کسب وکار های خدماتی حوزه سلامت مهمترین رقیب کسب وکارهای خدماتی حوزه گردشگری محسوب می شوند. وجود بارگاه مقدس امام رضا علیه السلام، حضور سالانه بیش از 28 میلیون زائر در شهر مشهد و وجود مراکز متعدد تجاری و تفریحی به ترتیب با ضریب اهمیت 26%، 11% و 9% مهم ترین منابع، توانایی ها و قابلیت ها هستند. نوسانات شدید نرخ ارز، عدم وجود اعتماد در روابط بازرگانی خارجی و داخلی، افزایش تورم، تحریم های سیاسی بین الملل، روند رو به رشد تجارت الکترونیک نیز با اندازه حباب 5 دارای بیشترین اثرگذاری بر توسعه کسب وکارهای خدماتی حوزه گردشگری می باشند. ارائه خدمات گردشگری در بستر ابزارهای تجارت الکترونیک همچون وب سایت ها و سامانه های الکترونیکی و توسعه رابطه گردشگران داخلی و خارجی با کسب وکارهای گردشگری از طریق وب سایت های B2C به عنوان برخی از مهم ترین راهبردها ارائه شده اند.